Tíminn - 12.11.1975, Síða 20
Miðvikudagur 12. nóvi 1975
SÍM112234
tiERRfi
GARÐURINN
MALSTRfETI 8
L Ji
fyrir góóan mat
$ KJÖTIÐNAÐARSTÖÐ SAMBANDSINS
Astralía:
Whitlam vikið úr
embætti — Fraser
falin stjórnarmyndun
Reuter/Canberra, Astraliu.
Fjöldagöngu og skyndiverkföll
fylgdu I kjölfar þeirrar
ákvöröunar landsstjóra Astraliu
aö vikja Gough Whitlam, for-
sætisráðherra Astraliu, úr sæti.
Whitlam cr úr Verkamanna-
flokknum.
Sir, John Kerr, landstjóri i
Astraliu, fól Malcolm Fraser,
leiötoga stjórnarandstöðunnar,
að mynda nýja rikisstjórn til
bráðabirgða, og fær hann m.a.
það verkefni að undirbúa kosn-
ingar til ástralska þingsins, sem
fram eiga að fara 13. desember
n.k..
Þúsundir verkamanna i skipa-
smiða- og byggingariðnaðinum
lögðu niður vinnu i mótmælaskyni
við þessa ákvörðun landstjórans.
Bob Hawke, leiðtogi verkalýðs-
samtakanna i Astraliu og for-
maður Verkamannaflokksins,
skoraði á verkamenn að láta til-
Hattersley
kemur á
sunnudag
Gsal—Reykjavik — Hatters-
ley, aðstoðarutanrikisráð-
herra Breta, er væntanlegur
hingað til lands n.k. sunnudag
til viðræðna um landhelgis-
málið, og mun hann eiga við-
ræöur við Einar Agústsson
utanrikisráðherra og aðra
fulltrúa tslands. Hingað kem-
ur Hattersley fra New Vork.
Að sögn Einars Ágústssonar
hafa engar samningaviðræður
veriðákveðnar við þjóðir, sem
telja sig hafa hagsmuna að
gæta innan fiskveiðilögsögu
Islands.
A miðnætti renna út samn-
ingarviðBreta, Belga og Fær-
eyinga um veiðar þessara
þjóða innan landhelgi Islands.
Noregur:
Viðskipta-
jöfnuður-
inn hag-
stæður um
600 millj.
arða 1980
Reuter/Ntb/Osló. Norski
Ijármálaráöherrann, Per
Kleppc, sagði i gær, að
viöskiptajöfnuöur Norð-
manna áriö 1980 yrði að öll-
um Hkindum hagstæöur um
20 miiljaröa norskra króna,
eöa scm svarar 000 milljörö-
um islenzkra króna. Skýr-
inguna kvað ráðherrann fel-
ast i hinum miklu tekjum, cr
Norömenn myndu hafa af
oliulindum sinum i Norður-
sjó.
finningarnar ekki hlaupa með sig
i gönur.
Hatrammar deilur hafa geisað
að undanförnu i áströlsku stjórn-
málalifi. Stjórnarandstaðan og
dreifbýlisflokkarnir hafa m.a.
komið i veg fyrir það, að f járlaga-
frumvarp stjórnar Whitlams næði
fram að ganga. Var það gert i þvi
skyni að knýja fram nýjar þing-
kosningar. Whitlam neitaði hins
vegar öllum slikum kröfum.
Til átaka kom fyrir utan skrif-
stofu frjálslynda flokksins i Mel-
bourne i gær, en verkamenn og
stúdentar grýttu bygginguna. Til
handlögmáls kom, og voru fjórir
handteknir.
Mikil reiðialda brauzt út i
fulltrúadeildinni, er ákvörðun
landstjórans var kunngerð. Á
blaðamannafundi I gær komst
Whitlam svo að orði, að frávikn-
ing sin úr embætti forsætisráð-
herra væri brot á stjórnunarlög-
um landsins.
Whitlam og Fraser áttu fund
með sér snemma i gær, en ekki ■
náðist samkomulag með þeim.
Siðar átti Whitlam fund með
stjórn Verkamannaflokksins, þar
sem hann skýrði frá þvi, að hann
hyggðist fara fram á að efnt yrði
til kosninga, þar sem einungis
yrði kosið um þau þingsæti, þar
sem flokkur hans væri i minni-
hluta. Þannig vonaðist Whitlam
til að ná meirihluta i öldungadeild
þingsins og tryggja það jafn-
framt, að fjárlagafrum varp
stjórnar hans næði fram að
ganga.
Gough Whitlam
Er Whitlam kom til bústaðar
landstjórans siðar i gær, var hon-
um hins vegar skýrt frá þvi, að
landstjórinn hefði leyst hann frá
störfum og útnefnt Fraser i hans
stað, þar til kosningar hefðu farið
fram. Mun ákvörðun þessi að
sögn fréttaskýrenda, vera eins
dæmi i sögu Astralip.
Fréttaskýrendur eru þeirrar
.skoðunar, að kosningabaráttan,
sem nú er framundan, verði ein
hin harðasta, sem efnt hafi verið
,-til i sögu landsins. Vinstrihreyf-
ingar i landinu hafa ákveðið að
efna til funda i dag, þar sem
ákvörðun landstjórans verður
harðlega mótmælt.
Sahara-deilan:
Samningaviðræður
í Madrid í gær
Reuter/Madrid, Marrakesh.
Sendinefnd frá Marokkóstjórn
undir stjórn Ahmeds Os-
inann forsætisráðhcrra, kom i
gær til Spánar til viðræðna viö
spænsku stjórnina um yfirráðin
yfir spænsku Sahara. Osmann
vildi engar yfirlýsingar gcfa við
kornuna til Madrid, sagöist vera
þangað kominn til þess að vinna.
Spænska stjórnin hefur verið
ákaflega varfærin gagnvart þvi
að gefa út yfirlýsingar um að
samkomulag væri i nánd, eins og
stjórn Marokkó hefur gert. Tals-
maður spænsku stjórnarinnar
skýrði frá þvi i gær, að spænsku
herskipin 16, sem liggja úti fyrir
strönd Norður-Afriku, yrðu latin
biða þar, þar til lausn á deilunni
væri fundin.
Hassan, konungur Marokkó
sagði i gær, að ákvörðun sin um
að kalla aftur göngumennina,
hefði verið tekin til þess að samn-
ingaviðræður um yfirráðin gætu
farið fram án nokkurs þrýstings
af beggja hálfu.
í dagblaði einu i Marokkó var
frá þvi skýrt i gær, að Sadat
Egyptalandsforseti væri væntan-
legur til Marrakesh þá um
daginn, til viðræðna við stjórnir
Marokkós og Alsir, en sú frétt var
borin til baka af talsmanni
egypzku stjórnarinnar.
Brezki sjávarútvegsráðherrann:
Síðasti möguleikinn til að
bjarga síldarstofninum
NIELS P. Sigurðsson, sendi-
herra Islands i Bretlandi, sagði I
samtali við Timann I gær, að
umræður á fundi Norð-
austur-Atlantshafsnéfndarinnar
um verndun sildarstofnsins i
Norðursjó væru enn ekki hafn-
ar. Sagði Niels, að i gær hefði
fundur ráðstefnunnar verið
settur af brezka sjávarútvegs-
ráðherranum, Edward Bishop,
en þvi næst hefðu umræður um
verndun þorskstofnanna i
Norðursjó hafizt.
Viöræður um sildveiðina hefj-
ast hins vegar ekki fyrr en
síðar,en þærhafa, sem kunnugt
er, mun meiri þýðingu fyrir Is-
lendinga.
Brezki sjávarútvegsráðherr-
ann sagöi f ræðu sinni i gær, að
þvi er Reutersfréttastofan i
London hermir, að nú séu
slöustu möguleikarnir á þvi að
bjarga slldarstofninum i Norð-
ursjó frá þvi að deyja út.
Ennals á brezka þinginu:
Veitum brezku
togurunum vernd,
gerist þess þörf
Reuter/London — Haft er eftir
talsmönnum stjórnarinnar i
London í gær, að tslendingar og
Bretar reyndu nú að komast að
samkomulagi um nýjar ráð-
herraviðræður um landhelgis-
málið. Hins vegar var talið ólík-
legt I fréttum, sem bárust I gær,
að viðræðurnar gætu hafizt fyrir
vikulok.
David Ennals, aðstoðarutan-
rikisráðherra Breta, sagði á
þingi I fyrrakvöld, að brezka
stjórnin væri staðráðin i því að
komast að „viðunandi sam-
komulagi við Islendinga”.
Hann bætti þvi hins vegar við,
að þar til sllkt samkomulag
hefði náðst, hefði brezki
fiskveiðiflotinn, samkvæmt
ákvörðun alþjóðadómstólsins i
Haag, rétt til veiða viö Islands-
strendur, og að ekkert brezkt
fiskiskip væri óverndað til veiða
við tsland, ef slikrar verndar
gerðist þörf.
Samkvæmt núgildandi sátt-
mála milli Breta og tslendinga
hafa Bretar rétt til að veiða með
ákveðnum undantekningum,
upp að 12 milna mörkunum, og
mega þeir veiða allt að 130 þús-
und tonn árlega.
Bandaríkjastjórn:
Viðurkennum
MPLA, ef þeir
geta einir stjórn
að Angóla!
Reuter/Moskvu, Washington, Lu-
anda —Sovézka fréttastofan Tass
skýrði frá þvi I gær, að sovézka
stjórnin hefði viðurkennt hina
nýju stjórn, sem MPLA hefur sett
á laggirnar i Luanda, höfuðborg
Angóla. Hinar frelsishreyfing-
arnar tvær, sem um völdin berj-
ast i Angóla, FNLA og UNITA,
hafa báðar settstjórn á laggirnar
á þeim landsvæðum, sem þær
ráða, með aðsetur i Nýju-Lissa-
bon og Renamed Huambo, sem er
I miðhálendi landsins. Tass
skýrði enn fremur frá þvi, að
sovézka stjórnin heföi í hyggju að
koma á stjórnmálasambandi við
MPLA.
Það var Podgorny, forseti
Sovétrikjanna, sem sendi dr.
Agostinho Neto, forseta MPLA,
staðfestingarskeyti á framan-
greinir ákvörðun sovézku stjórn-
arinnar. Sovézka stjórnin er
fyrsta erlenda stjórnin, sem lýsir
formlega yfir viðurkenningu á
MPLA.
Bandarikjastjórn hefur enn
ekki viðurkennt neina af frelsis-
hreyfingunum þremur, sem hinn
l'óglega stjórnanda i Angóla.
Sagði talsmaður bandarisku
stjórnarinnar, að stjórn sin fylgdi
þeim tilmælum OAL, Einingar-
samtaka Afrikurikja, að viður-
kenna ekki stjórnir einstakra
frelsishreyfinga.
Bandariska stjórnin hefur stutt
FNLA, en sú hreyfing hefur kom-
ið upp stjórn i Nýju-Lissabon.
Sagði talsmaður bandarisku
stjórnarinnar enn fremur, að
stjórn sin hefði ekki i hyggju að
lýsa viðurkenningu á neinni
stjórn i Angóla,fyrr en gengið
hefði verið úr skugga um hæfni
þeirrar stjórnar til að stjórna öllu
landinu. Væri ekkert til fyrirstöðu
að viðurkenna stjórn MPLA, ef
henni aðeins tækist að sýna fram
á, að sú yrði reyndin, að hún hefði
fulla stjórn á öllu landinu.
Dr. Neti, leiðtogi MPLA, er
skáld og byltingarsinni, sem bar-
izt hefur fyrir sjálfstæði föður-
lands sfns frá þvi 1950. Hann er
sérfræðingur i kynsjúkdómum,
og hlaut menntun sina i Portúgal.
Vopnaður maður reyndi árang-
urslaust að ráða hann af dögum
Dr. Neto hefur setið i fangels-
um I Portúgal fyrir tengsl sin við
vinstrihreyfingar þar i landi. I
janúar sl. komst hann að sam-
komulagi við leiðtoga FNLA og
UNITA um myndun samsteypu-
stjórnar, er nýlendustjórn Portú-
gala væri á enda, en það sam-
komulag fór eins og kunnugt er út
um þúfur. MPLA ræður nú
Luanda og svæðum i miðju land-
inu. FNLA ræöur að mestu i
norðurhluta landsins, en UNITA i
suðri.
Sovétrfkin slíta stjórn-
mólasambandi við Uganda
Reuter/Ntb/Moskvu. Sovézka
stjórnin hefur ákveðið að slita
stjórnmálasambandinu við
Ugandastjórn fyrst um sinn.
Kemur þessi ákvörðun Sovét-
stjórnarinnar i kjölfar þeirrar
kröfu Amins Ugandaforseta, að
sovézka stjórnin kallaöi heim
sendiherra sinn i Uganda.
Upphaflega krafðist Amin þess,
að sovézka stjórnin kallaði sendi-
herrann heim vegna stuðnings
sovézkra stjórnvalda við MPLA,
sem er ein hinna þriggja sjálf-
stæðishreyfinga I Angóla, er bar-
izt hafa um völdin þar i landi, en
MPLA mun róttækust þessara
þriggja hreyfinga.
Tass, hin opinbera fréttastofa I
Sovétrikjunum, gaf þá skýringu á
þessari ákvörðun Sovétstjórnar-
innar, að hún væri vegna mjög
óvenjulegrar framkomu Uganda-
stjórnar. Sagði þar og, að núver-
andi ástand I Uganda gerði frek-
ari starfsemi sovézka sendiráðs-
ins þar ómögulega. Þvi hefði
verið gripið til þessara aðgerða.