Fréttablaðið - 14.11.2005, Qupperneq 16

14. nóvember 2005 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRI: Arndís Þorgeirsdóttir VARAFRÉTTASTJÓRI:
Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI:
550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Í DAG
PRÓFKJÖR SJÁLF-
STÆÐISMANNA
GUÐMUNDUR ANDRI
THORSSON
Þegar Vilhjálmur Þ. talar um
borgarmálefni er hann eins og
þaulvanur hljóðfæraleikari í
góðum gír á balli geislandi af
öryggi og hæfilega tempraðri
spilagleði.
Mótsagnakennd vinnubrögð
Jón G. Tómasson birti í gær grein í
Morgunblaðinu sem líkleg er til að
vekja umtal, ekki síst vegna þess að
höfundurinn er þjóðkunnur sem vand-
aður og vammlaus embættismaður. Jón
var um skeið ríkislögmaður, en lengst af
borgarritari og borgarlögmaður í Reykja-
vík. Hann var nánasti samstarfsmaður
Davíðs Odds-
sonar meðan
Davíð var
borgarstjóri.
Greinin fjallar
um meðferð
ákæruvalds
í tilefni af
Baugsmáli
og með sam-
anburði við
Hafskipsmálið
á níunda
áratugnum. Jón gerþekkir Hafskips-
málið þar sem hann var kvaddur til
dómarastarfa í Hæstarétti við meðferð
þess. Hann rifjar upp að hann hafi þá
talið aðfinnsluvert hvernig staðið var
að ákæru í málinu. Rekur hann dæmi
um mótsagnakennd vinnubrögð þriggja
saksóknara sem að því komu.
„Ekki að tilefnislausu“
Jón skrifar síðan: „Því hefur verið haldið
fram – og ekki að tilefnislausu – að
upphaf Baugsmálsins megi um sumt
líkja við upphaf Hafskipsmálsins, að
pólitísk umræða og aðkoma sterkra
afla á vettvangi stjórnmála hafi hrundið
af stað mun víðtækari rannsókn og að
beitt hafi verið óvægari aðgerðum en
tilefni hafi verið til. Upphaflega ákæru-
atriðið virðist vera orðið aukaatriði, en
öllu snúið við í leit að einhverju, sem
geti talist saknæmt. Ákæruvaldið fær
falleinkunn hjá dómstólum, en segir:
ekkert mál, við ákærum bara aftur. Og
sér ekki fyrir lyktir málsins í bráð.“
Utanaðkomandi áhrif
Jón minnir á að ákæruvaldið sé vand-
meðfarið. Þeir sem sekir séu um afbrot
verði að taka afleiðingum gerða sinna,
en gæta verði þess að fara ekki með
valdið á þann veg að grunur vakni um,
að þar gæti utanaðkomandi áhrifa, pól-
itískra eða annarra, og við framkvæmd
rannsókna verði að gæta meðalhófs.
„Og til þeirra, sem með valdið fara,
verður að gera þá kröfu, að svo vel sé
vandað til verka, að dómstólar geti fjall-
að efnislega um sakarefni og almenn-
ingur efist ekki um, að huglægt mat
hafi ráðið við rannsókn máls og útgáfu
ákæru“, skrifar Jón.
gm@frettabladid.isRæða Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur, formanns Sam-fylkingarinnar, á flokkstjórnarfundinum á laugardaginn skerpti að nokkru leyti línurnar í stjórnmálabaráttunni.
Hún kom skýrum orðum að því að hún telur að Sjálfstæðisflokk-
urinn sé höfuðandstæðingurinn, að Samfylkingin eigi að byggja
á arfleifð íslenskrar jafnaðarstefnu og vera ófeimin við að halda
verkum jafnaðarmanna á fyrri tíð á lofti. Megináhyggjuefni for-
mannsins er aukinn ójöfnuður í íslensku þjóðfélagi. Hún kveðst
hafna þjóðfélagi þar sem „hagræðið vegur þyngra en réttlætið,
þar sem skilvirknin er sett ofar sanngirninni“. Þá vill hún að
Samfylkingin standi vörð „um miðjuna í íslenskum stjórnmál-
um“ á grundvelli stefnu sem sé „lausnamiðuð“ og vísi til fram-
tíðar.
Í sjálfu sér er ekki óeðlilegt að Samfylkingin skilgreini Sjálf-
stæðisflokkinn sem helsta keppinaut sinn. Samfylkingin er
næststærsti flokkur landsins og var komin nálægt Sjálfstæðis-
flokknum að kjörfylgi í síðustu kosningum. Deila má um þær
einkunnir sem Ingibjörg Sólrún gaf sjálfstæðismönnum, en þær
voru þó kurteisari og málefnalegri en gusan sem Samfylking-
in fékk yfir sig frá fyrrverandi formanni Sjálfstæðisflokksins á
landsfundinum á dögunum.
Það er rétt hjá Ingibjörgu Sólrúnu að margt sem talið er
íslensku samfélagi til gildis nú á dögum er upprunalega baráttu-
mál forvera hennar í stjórnmálum. En það er frekar sagnfræði
en raunhæft umræðuefni í nútímanum. Og það getur líka verið
varhugavert að leiða umræðuna á slíkar brautir, því þegar nær
dregur í tíma verður ljósara hve margt af því sem vinstri flokk-
ar og jafnaðarmenn hafa staðið fyrir á undanförnum árum hefur
verið slakt og misheppnað.
Það kann að vera rétt að bilið milli ríkra og fátækra á Íslandi
hafi aukist á undanförnum árum. Ástæðan er samt ekki sú að
hinir fátæku búi við verri kjör en áður; þvert á móti hefur kaup-
máttur almennings aukist og á Íslandi ríkir meiri hagsæld en
víðast hvar í heiminum. Hins vegar hafa hinir ríku orðið ríkari
en áður í kjölfar þeirra tækifæra sem skapast hafa við víðtæka
einkavæðingu og frjálsræði í efnahags- og viðskiptalífi. Við
þurfum öll að vera vakandi yfir þeim sem höllum fæti standa
og vissulega búa ýmsir þjóðfélagshópar hér á landi við kjör sem
eru óviðunandi. En ekki má gleymast að það er athafnafrelsið
– ekki stjórnvaldsaðgerðir – sem skapar auðinn og tækifærin.
Og Ingibjörg Sólrún ætti ekki að gleyma því þegar hún reynir
að eigna Samfylkingunni heiðurinn af þátttöku Íslands í Evr-
ópska efnahagssvæðinu, að EES-samningurinn er öðru fremur
grundvöllur þess markaðsskipulags sem við Íslendingar búum
við og þar með kröfunnar um hagræðingu og skilvirkni sem
hún deilir á.
Stóri gallinn við ræðu Ingibjargar Sólrúnar var að um leið
og hún boðaði „lausnamiðaða“ stefnu nefndi hún nánast engin
áþreifanleg dæmi um hvernig flokkurinn færi að ef hann sett-
ist í ríkisstjórn. Þetta er ekki traustvekjandi. Nýverið deildi
Ingibjörg Sólrún á fyrirhugaða lækkun tekjuskatts og boðaði í
staðinn lækkun matarskatts. Urðu margir hennar eigin flokks-
manna til að gagnrýna þá stefnu. Athygli vekur að hún vék ekki
einu orði að skattamálum í ræðu sinni. Þetta gefur ugg um hring-
landahátt Samfylkingarinnar byr undir vængi. Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir býr yfir ýmsum kostum sem stjórnmálaforingi en
hún þarf að vera skýrari og nákvæmari ef hún ætlar að laða til
sín kjósendur sem í senn vilja njóta ávaxta markaðsskipulagsins
og hafa í heiðri jafnræði og réttlæti. ■
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Formaður Samfylkingarinnar þarf að vera
skýrari og nákvæmari.
Hvar eru lausnirnar?
Ansi var það hraustlega mælt hjá
Stefáni Jóni Hafstein að Sjálfstæð-
ismenn hefðu valið á milli tveggja
lakra kosta í prófkjöri sínu á dög-
unum og væru nú komnir aftur
á byrjunarreit í leiðtogakreppu
sinni. Nú hef ég að vísu nokkra
reynslu af því að vera þegn Stef-
áns Jóns – þegar ég var busi í
menntaskóla og hann var ármað-
ur skólafélagsins – og get vitnað
um ómælda leiðtogahæfileika
Stefáns, réttsýni hans, heiðarleika
og einlæga löngun til að láta gott
af sér leiða – ég er líka viss um
að kjörþokki hans mun reynast
ómældur þegar hann verður kom-
inn á fulla ferð og fær að njóta sín
í baráttunni – en honum skjátlast
þegar hann heldur að Sjálfstæð-
ismenn hafi valið milli tveggja
lakra kosta í prófkjöri sínu. Og
honum skjátlast hrapallega þegar
hann heldur að nú séu Sjálfstæðis-
menn komnir á byrjunarreit. Nær
væri að segja að þeir séu loksins
komnir af byrjunarreit.
Það var eins og rynni allt í
einu upp fyrir Sjálfstæðismönn-
um í Reykjavík að borgarstjórn-
arkosningar í Reykjavík snúast
um stjórnina á Reykjavík, ýmis
úrlausnarefni og úrræði til að
létta borgunum lífið fremur en
forystuna í Sjálfstæðisflokknum,
gamalt stolt eða hefndir gagnvart
Ingibjörgu Sólrúnu, og því var
hinum almenna sjálfstæðismanni
nú loksins treyst til að velja í próf-
kjöri þann sem þeir töldu hæf-
astan. Og þeir völdu þann sem
augsýnilega hafði mest vit á mál-
efnum borgarinnar. Þegar Vil-
hjálmur Þ. Vilhjámsson talar um
lóðaframboð eða einsetningu eða
gatnaframkvæmdir – og allt þetta
sem talað er um í sveitarstjórn-
armálum – þá hefur maður á til-
finningunni að þar að baki liggi
lestur á milljón skýrslum. Þegar
Vilhjálmur Þ. talar um borgar-
málefni er hann eins og þaulvan-
ur hljóðfæraleikari í góðum gír á
balli, geislandi af öryggi og hæfi-
lega tempraðri spilagleði. Það er
viss unun að hlusta á hann fjalla
um málefni borgarinnar rétt eins
og ævinlega er unun að fylgjast
með góðum fagmanni vinna sitt
verk vel.
Og þar með er heldur ekki sagt
að Gísli Marteinn Baldursson hafi
verið lakur kostur. Það var vel
af sér vikið að sigra slíka sjón-
varpsstjörnu. Þar bauðst Sjálf-
stæðismönnum ungur maður sem
virtist vera að springa úr fram-
kvæmdaþrá og virtist líklegur
til að geta hagnýtt sér þá smörtu
áru sem miðbær Reykjavíkur
hefur skyndilega fengið í augum
heimsins – hagvanur í hundrað og
einum. En Breiðholtið og Grafar-
vogurinn sigruðu hann. Eins og í
öllum kosningum: rétt eins og í til
dæmis flugvallarmálinu þar sem
Breiðholtið og Grafarvogurinn
skiluðu auðu alla leið inn á borð til
Sturlu Böðvarssonar. Með alkunn-
um afleiðingum fyrir Vatnsmýr-
ina. Reykvíkingar hefðu getað
bjargað henni og komið í veg fyrir
Hringbrautarafmánina hefðu þeir
sýnt snefil af áhuga á því að taka
þátt í þessum kosningum.
Gísli Marteinn tapaði fyrst og
fremst vegna þess að Vilhjálm-
ur er sterkari frambjóðandi en
menn virðast unnvörpum átta sig
á. Vissulega hjálpaði ekki til fyrir
Gísla Martein að á bak við hans
slétta og viðfellilega andlit glitti
í smettið á gömlu valdaklíkunni
sem þjóðin hefur nú fengið sig
fullsadda af. Ekki dugði þar að
fela Hannes Hólmstein síðustu
vikurnar fyrir kjörið. Fólk virtist
þannig á einhvern furðulegan og
ef til vill öfugsnúinn hátt upplifa
Gísla Martein sem fulltrúa gamla
tímans en Vilhjálm sem fulltrúa
nýrra sjónarmiða innan flokksins
sem einkennast af meiri mildi,
meiri pragmatík, meiri málefnum
– minni heift og minni þvælu.
Þetta er það sem Stefán Jón
og aðrir andstæðingar Sjálfstæð-
isflokksins þurfa að átta sig á.
Vilhjálmur er no nonsens fram-
bjóðandi og hann mun sækja inn á
lendur miðjunnar, til almennings
– til Samfylkingarinnar. Sjálf-
stæðismenn virðast hafa dreg-
ið ályktanir af afhroði sínu og
Framsóknar í Reykjavík í síðustu
þingkosningum. Þeir hafa gert sér
grein fyrir því að Samfylkingin er
fjöldaflokkur á miðjunni sem berst
við Sjálfstæðisflokkinn um að
vera stærsti flokkurinn í borginni.
Stundum er maður ekki alveg viss
um að Samfylkingarfólk geri sér
fulla grein fyrir þessu sjálft. ■
No nonsens frambjóðandi
AUGL†SINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA
Mest lesna
vi›skiptabla›i›
G
al
lu
p
k
ö
n
n
u
n
f
yr
ir
3
6
5
p
re
n
tm
i›
la
m
aí
2
0
0
5
.