Tíminn - 05.03.1976, Qupperneq 9

Föstudagur 5. marz 1976.
TÍMINN
9
Kristinn Snæland, sveitarstjóri ó Flateyri:
VIÐ VILJUM BYGGJA
ÍÞRÓTTAHÚS OG
SUNDLAUG Á FLATEYRI
Það sem var
Um 1937 hófu Flateyringar að
nota vatnsþró við Sólbakka-
verksmiðju til sundæfinga, hún
var hituð upp meö gufu frá
verksmiðjunni, en þó aöeins
þegar gufuafl var afgangs. Við
laugina var timburskýli til þess
notað að hafa fataskipti.
Sundlaug þessi var ekki notuö
nema fáein ár.
Grein þessa ber aö skoða sem
svar við skrifum iþróttafulltrúa
rikisins, Þorsteins Einarssonar
og sonar hans Jes Einars arki-
tekts, um iþróttahús og sund-
laugarhús á Flateyri, i Tlman-
um og Dagblaðinu, sem hafa
verið svo „frjáls dagblöö” að
láta sig máliö skipta. Siðar var
notazt við kælivatnsþró við
frystihúsið á Flateyri en
iþróttafélagið Grettir sá um
hana og byggði þar m.a. baö-
klefa. Þessi laug var notuð i
mörg ár.
Með þessu eru upptalin þau
iþróttamannvirki, sem notuð
hafa verið á Flateyri undan-
farna áratugi.
Núverandi aðstaða
Knattspyrnuvöllur er hér nú
og er hann allgóður eftir mikla
lagfæringu sl. sumar. Við hann
eru hlaupabrautir i byggingu og
stökkgryfjur. Handboltavöllur
er enginn en siðan aðalgatan
hér var malbikuö hefur henni
veriö lokað að hluta nokkur
kvöld i viku á sumrin til hand-
boltaæfinga.
1 samkomuhúsinu, sem hefur
enga baöaöstöðu, fær iþróttafé-
lagið inni með badminton og
leikfimi.
Eins og sjá má er aðstaða til
iþrótta fábrotin en bagalegast
er þó að engin baðaöstaða er,
hvorki viö iþróttavöll né sam-
komuhús.
Farið af stað
Arið 1972 eða fyrr, vaknar
mikill áhugi á þvi að bæta úr
brýnni þörf með þvi að byggja
sundlaug og baðaöstöðu við
iþróttavöllinn. Plastlaugar voru
þá taldar ódýr og fljótleg lausn,
enda góð laug fáanleg á hag-
stæðu verði hjá vinveittum inn-
flytjanda Gunnari Asgeirssyni
hf., sem vegna ættar- og byggð-
artengsla hefur ætiö reynzt ön-
firðingum stoð og stytta.
Vegna þessa, og jafnframt
með tilliti til þess að fjárhagur
félaga á staðnum og sveitarfé-
lagsinser naumur, var i upphafi
rætt um að fá byggingafulltrúa
og jafnframt skólastjóra iön-
skóla i plássi nokkru sunnan-
lands tii þess að teikna aðstöðu
við laugina. Var þá ætlunin aö
byggja við sundlaugina litið ein-
falt hús með upphitun og
hreinsitækjum i kjallara en bað
og búningsklefum á jarðhæð.
Þeir sem i þessum málum
stóðu þá, segja mér að þessari
hugmynd hafi Þorsteinn
Einarsson visað á bug, enda
slikum mönnum ekki ætlandi að
hanna vönduð mannvirki,
heldur skyldu þar til koma arki-
tektar, verkfræðingar og aðrir
sérfræðingar.
Aður en nánar veröur fjallað
um hiut Þorsteins Einarssonar,
er rétt aö taka fram að hann
hefur ávallt unnið samkvæmt
ströngustu kröfum ungmenna-
félagshreyfingarinnar frá þvi
um aldamót: „Vel skal vanda
það er lengi skal standa”. 1
heillavænlegri eða óheillavæn-
legri samvinnu við „lærða sér-
fræðinga” hefur Þorsteinn að-
hyllzt þá meginreglu, að það eitt
sé vandað sem hannað sé af
„sérfræðingum”, en jafnframt
skal þó viðurkennt, að til mun
nokkuð sem heitir iþróttanefnd
rikisins, en henni má eigna það
alræðisvald sem þó af einhverj-
um ástæðum er eignað Þorsteini
(með réttu eða röngu).
Þorsteinn Einarsson á vissu-
lega mikla virðingu skilið, en
það felur i sér að gera má kröfu
til þess að hann þoli gagnrýni.
Sonur Þorsteins
Aður en lengra er haldiö, er
rétt aö taka fyrir sambandið
milli iþróttafulltrúans og arki-
tektsins Jes Einars Þor-
steinsáonar. Það vill svo til að
Jes Einar er sonur Þorsteins
Einarssonar og Jes Einari hafa
verið falin ákaflega mörg veric-
efni við iþróttahús og sund-
laugabyggingar.
Ég tel sjálfsagt og nauðsyn-
legt að álykta nokkuð þar um,
ekki sizt vegna þess að liklegt er
að það þyki tortryggilegt, hve
oft verkefni i þessum efnum
lenda hjá Jes Einari. Mitt
álit og flestra hér (held ég)
er það, að þar sem Jes
Einar er alinn upp við I-
þróttamál á æskuheimili hans
þá hafi hann sjálfkrafa i
námi lagt sig sérstaklega eftir
þvi er snertir Iþróttamannvirki,
og þvi er sanngjarnt að álykta
sem svo, að fáir standi Jes Ein-
ari á sporði varðandi slik mann-
virki. Ekki sizt þess vegna féllst
hreppsnefndin hér á að fá
J.E.Þ. til verksins þegar húsa-
meistari rikisins benti á hann I
bréfi dags. 26. marz 1973. Hvers
vegna húsameistari rikisins
benti ekki á J.E.Þ. i bréfi sinu
dags. 6. nóv. ’72 er óvist en þá
taldi húsameistari rikisins rétt-
ast að biðja iþróttafulltrúa
rikisins um að benda á heppi-
legan arkitekt.
Iþróttafulltrúi rikisins gerði
það ekki, en um 5 mánuðum sið-
ar hefur þó húsameistari rikis-
ins fundið rétta arkitektinn.
Þorsteinn Einarsson er þannig
algerlega saklaus af þvi að hafa
bent á Jes Einar Þorsteinsson
til verksins, heldur bendir húsa-
meistari rikisins á Jes Einar,
„sem unnið hefur að álika
verkefnum i umboði teiknistofu
okkar”.
Fyrstu tölur
Atta mánuðum eftir að húsa-
meistari rikisins bendir á
J.E.Þ. sem arkitekt, fást fyrstu
tölur um kostnað við 1. áfanga
þeirra bygginga sem iþrótta-
fulltrúi gat sætt sig við, eða
byggingu plastlaugar og bún-
ingsklefa. Kostnaður i þvi tilfelli
er ekki gefinn upp af arkitekt
heldur iþróttafulltrúa i bréfi
dags. 30/11 ’73, en það bréf var
sent alþingismönnum kjör-
dæmisins og fjárveitinganefnd
AÍþingis. í þessu bréfi er kostn-
aður áætlaður alls 15,6 milljónir
og þá hlutur hreppsins 8,7 mill-
jónir eða rúmlega tvöföld sú
upphæð. sem hreppurinn halöi
til ráðstöfunur til framkvæmda
það ár og þótti þetta aðgengi-
legt.
„Sérfræðin”
Jafnframt fyrstu tölum írá
iþróttafulltrúa (iþróttanefnd
rikisins) berast fyrstu tillögu-
teikningar frá J.E.Þ., en við at-
liugun þykir byggingin of stór ca
990 íermetrar og er beðið um
lagfæringu. 1 marz 1974 kemur
enn tillaga frá J.E.Þ. og þá um
850 fermetra. Þessi tillaga er
samþykkt hér af ölluni aöilum
og arkitekt falið að vinna verk-
ið. 29. mai ’74 ritar siðan arki-
tekt J.E.Þ. bréf til sveitarstjór-
ans á Flateyri, og I þvi bréfi
kemur fyrst fram sá hluti frum-
kostnaðaráætlunar yfir iþrótta-
hús og sundlaug á Flateyri sem
nefiiist „þóknun sérfræðinga”.
Vegna sveitarstjóraskipta ligg-
ur bréf þetta athugasemdalaust
til 4. júli ’74, er greinarhöfundur
stimplar það „móttekið” 4. júli
1974.
Samkvæmt bréfi þessu er á-
ætluð „þóknun sérfræðinga” kr.
7.135 þús. En byggingarvisitala
1250stig. Jafnframt er áætlaður
byggingarkostnaöur 105 millj.
kr. og fyrsti áfangi kr. 22 millj.
án sundlaugarinnar. Þá er
teikningin orðin um 880 fer-
metrar (eitthvað hafði
gleymzt). Við þessar tölur
verða menn fyrst verulega
hugsi, enda ekki þekkt annað til
samanburðar en 300 þús. kr.
reikning vegna teikninga á
frystihúsi staðarins, en þær
voru gerðar vegna endurbóta á
frystihúsinu i heild, en ekki ný-
byggingar, og munu hafa verið
reiknaðar á timavinnukaupi
viðkomandi sérfræðinga.
A Flateyri höfðu menn ekki
kynnzt þvi, að laun hækkuðu
eftir þvi sem dýrar væri unnið
(en þannig er taxti sérfræðing-
anna) og þvi sannarlega grun-
lausir um þann gifurlega
hönnunarkostnað sem fram
kom i bréfi J.E.Þ. frá 29/5. ’74).
Framhaldið
1 bréfi J.E.Þ. frá 29/5. ’74 seg-
ir: „Nauðsynlegt er að fullvinna
allt verkið en ekki hvern áfanga
fyrir sig eftir þvi sem verkinu
miðar áfram”.
Með þessu er átt við teikning-
ar og hönnun en ekki bygging-
una, m.ö.o. iþróttafulltrúi telur
unntað byggja I þrem áföngum,
en arkitekt telur nauðsynlegt að
hanna að fullu.
Þar sem fram voru komnar
efasemdir á Flateyri um að
þetta verk væri hagkvæmt, fór
svo eftir nokkra umhugsun að
arkitekt var beðinn um að
stöðva hönnun verksins. Þvi var
svarað að verkefnið væri komið
þannig á veg að ekki væri skyn-
samlegt að hætta án þess að
ljúka hönnun 1. áfanga og var
það samþykkt.
Hönnun 1. áfanga lauk um
áramót ’74— ’75og barst bréf frá
J.E.Þ. dags. 10/11 ’75 varðandi
málið, en i þvi er hönnunar-
kostnaður uppgefinn alls 3.026
þúsund kr., en samkvæmt þeim
reikningum er borizt hafa er
kostnaðurinn alls 3.049 þús. kr.
Nauðsynlegterog rétt að taka
fram að enginn hefur dregið
opinberlcgu i cia að nelndir
reikningnr hbnnuða eru ná-
kvænilega sanikvæmt taxta
serfræðinganna. enda helur það
vcrið athugað og reikningarnir
reynzt i öllu samkvæ.mt taxta.
Knn sem fyrr er þo ertitt að
skilja grundvöll þess taxta. en
liann virðist þannig. et gerður er
samanburður. að verkakona i
Irystihúsinu hér iengi þvi hærri
laun sem minna kæmi af not-
hæfum fiski úr höndum hennar,
eða að bilstjóri fengi þvi hærri
laun sem bensin og rekstrar-
kostnaður bifreiðar þeirrar er
hann stjórnar væri meiri.
Ef undirstöðuatriði bygging-
arfræði eru slik, verður að virða
okkur Flateyringum til vor-
kunnar þó við eigum erfitt með
að átta okkur á byggingarfræði
sérfræðinganna.
Staðan nú
Siðasta bréf frá J.E.Þ.
arkitekt; dags. 10. febr. ’75
gerir ráð fyrir að fyrsti áfangi
kosti 43 millj. kr. Þar af skal
Flateyrarhreppur greiða 24
millj. kr. eða 56%. Fjárhags-
áætlun Flateyrarhrepps 1975
gerir ráð fyrir 19,8 millj. kr.
tekjum og þar af til ráðstöfunar
i nývirki um 4 millj. kr. en þá er
byggingavisitala 1455 stig. Nú
er byggingavisitala 1998 stig
miðað við 1/11 ’75 og heildar-
kostnaður verksins kominn i 168
milljönir kr. og hlutur hreppsins
94 milljónir kr.
Skrif Þorsteins
Mörgu i skrifum hans hefur
verið svarað hér að framan, en
rétt er að svara enn nokkrum
atriðum er fram hafa komið hjá
honum, svo sem:
1. Þ.E. leggur áherzlu á að
byggt verði i áföngum. Bygg-
ingin verður ekki ódýrari við
það.
2. Þ.E. fjallar um samanburð
á margs konar einingahúsum
og segir stálgrindahús dýrust
þeirra. Bygging J.E.Þ. er stein-
steypuhús en ekki einingahús
og þvi er samanburður Þ.E.
milli einingahúsa ekki raun-
hæfur i þessu sambandi.
3. Þ.E. telur „öryggi” og
„brunaöryggi” ekki gott i stál-
grindahúsum.
Stal brennur illa á Flateyri en
steinsteypa virtist brenna i
Skeifunni. a.m.k. sprungu stein-
steypubitarnir i loftunum þar
við eldsvoða nýlega, og loftið
féll niður.
4. Þ.E. leggur áherzlu á að
byggja vandað. Vönduðustu og
beztu mannvirki verða eins
fljótt úrelt og óvönduð og má
benda á, að þróun i byggingum
er svo hröð, að 25 ára gömul
hús, ibúðir, iðnaðarhús og fjöl-
mörg önnur mannvirki þykja nú
úrelt og skapa þvi meiri vanda-
mál sem þau voru vandaðri i
upphafi.
Skrif Jes Einars
Þeim hefur verið að nokkru
svarað að framan en meira um
það.
1. J.E.Þ. vill vita meira um
stálgrindahús. Héðinn hf. lagöi
fram ákveðið tilboð um efni i
stálgrindahús m/söluskatti á
7.843 þús. kr. Miðað var viö tvö
hús og að fermetratali nokkuð
stærriensiðasta teikning J.E.Þ.
at öllu mannvirkinu. Þá barst
jafnframt annað tilboð i efni I
sömu stærð húsa og frá Héðni,
en þá var reiknað með klæðn-
ingu innan og einangrun og var
það tilboð á 15 milljónir kr.
Ba'öi lilboöin voru bindandi
fyrir söluaðila.
2. J.E.Þ. nefnir vigslu Skeiða-
laugar sem gott dæmi um atak
sem hefst þar sem fyrir hendi
er, vilji og atorka.
Með þsssu sneiðir J.E.Þ. að
þvi að Flateyringar hafi hvor-
ugt til að bera nú.
1 fyrsta lagi vil ég taka fram.
að hreppsnefnd Flateyrar-
hreppshefurenn enga ákvörðun
tekið um að hætta við byggingu
eftir teikningu J.E.Þ. en hefur
fullan hug á að hefja fram-
kvæmdir að vori, hvort sem
byggt verður eftir teikningunni
eða gripið til annarra raða.
í öðru lagi vil ég ekki dæma
um ánægju Skeiðamanna. en ég
veit að bygging sú sem J.E.Þ.
nefnir með ánægju, þó hennar
hafi ekki verið getið i fjölmiðl-
um kostaði Skeiðamenn um 45
milljónir og var hlutur þeirra
um 55—60% þeirrar upphæðar
eða 24—27 milljónir kr.
Brúttótekjur þess sveitarfé-
lags voru um 9 milljónir kr. árið
1975 og ef svipað er þar og hér
fer allt þeirra fé tii nýbygginga,
verklegra framkvæmda til
laugarinnar i 6 ár.
Þo skal það sérstaklega tekið
Iram aö óliku er saman að
jalna. >\eitahrepp eða kaup-
túnshrepp. þar sem kauptúns-
hreppurinn þarf að standa i
gatnagerð. hafnargerð, hol-
ræsagerð. vatns veitufram-
kvæmdum auk fleiri fram-
kvæmda sem sveitahreppurinn
•þarf ekki að hugsa um.
Vi') lokum.
1 grein Þorsteins er veruleg
gagnryni á Jón Asgeirsson
fréttamann. Hann svarar áreið-
anlega fyrir sig. Þá mtinu vænt-
anlega framleiðendur og selj-
endur stalhýsa svara að sinu
leyti. en þo þetta tíl iroðleiks:
Reykjavikurborg helur nýlega
fengið tilboð i 1 niii termetra hús,
tilboð bárust um stálgrinda-
hús. st reiigjasteypunus og hús
með limtresburðargrmd.
Tilboð þessi \ .iin a bilinu
45—5(1 milljonu sr mmfalið
uppseming og klæðning utan og
innan -og emangrun
oslaðlest er. að aætlað hafi
verið. aö sama bygging upp-
steypl m\ ndi kosta UOmillj.kr.
Eitf atriði íná og taka fraffi i
sambandi við stálgrindahúsin.
en það er livað miklu betur nyt-
ist sjálfboöavinna við uppsetn-
ingu þeirra. en við steypumann-
virki og loks ma benda a. að
viða um landiöhata veriðsettar
upp sundlaugar og við þær að-
eins byggð litil timburluis sem
baðklefi og búningsklefi.
Má nefna i þvi sambandi
sundlaug starfsmanna \ ið Búr-
fell og nylega sundlaug á Barða-
strönd. Liklegt ma þo telja að
iþróttafulltrúi hali hvergi komið
nærri þeim kotungsbrag sem
einkennir nefndar laugar. en
engu aö siður virðast þeir sem
ekki þekkja undirstöðuatriði
byggingar mega vel við una.