Tíminn - 17.09.1976, Page 6

6
TÍMINN
Föstudagur 17. september 1976.
Fremst á þessari yfiriitsmynd má sjá nokkra islenzku þátttakendanna, þ.á.m. greinarhöfund.
Frá aðalfundi N.CF.
Eitt ár er siöan Samband
ungra framsóknarmanna varö
fullgildur aöili aö Nordiska
Centerungdomens Förbund.
N.C.F. er samband æskulýðs-
deilda miöflokka i Noregi, Finn-
landi og Sviþjóö, og nú er S.U.F.
á tslandi gengiö i sambandiö.
Fram hafa fariö umræöur um
aðild Dana, en engar ákvarö-
anir teknar. Mjög sennilega
veröa tekin upp tengsl viö
frændur okkar, Færeyinga.
Fyrir ári var haldinn aöal-
fundur N.C.F. i Sviþjóö. Sóttu
hann 5 fulltrúar frá S.U.F. Aö
minu mati var sá árangur, sem
viö náöum þar góöur, en þar var
i fyrsta sinn á samnorrænum
vettvangi samþykkt ályktun,
þar sem lýst var yfir fullum og
skilyröislausum stuöningi viö
tsland i landhelgismálinu.
A fundinum var Haukur
Halldórsson kosinn i stjórn
N.C.F. og til vara Sigurður
Haraldsson. A þvi ári, sem
siöan er Uöiö, hefur S.Uf. verið
boöiö aö senda fuUtrúa á ýmsar
ráöstefnurog fundi. Er þaö orö-
inn nokkuö stór hópur sem fariö
hefur slikar feröir. Þetta fóUc er
viöa aö af landinu, og hefur
utanrikismálanefnd, sem
starfandi er, jafnaö feröum
þessum niöur. Eru margir i
þessum hópi utan stjórnar
S.U.F., enda stefnan aö gefa
sem flestum tækifæri til þess aö
öðlast þá reynslu, sem þessar
ráöstefnur hljóta aö gefa þeim,
sem þær sakja.
Ég ætla ekki aö geta þessara
ráöstefna hér, enda hef ég ekki
sótt neina þeirra. En ég sat
aöalfund N.C.F., sem haldinn
var I Noregi I sumar, og ráö-
stefnu, sem haldin var I
tengslum viö hann. Ætla ég litil-
lega aö greina frá þvi, sem þar
geröist.
í Valldal
Fundinn sóttu 5 fulltruar
S.U.F., en þeir voru: Anna As-
grimsdóttir, Gestur Kristins-
son, Ingvar Baldursson,
Magnús ólafsson og Dagbjört
Höskuldsdóttir. Einnig áttu
seturétt Haukur Halldórsson
stjórnarmaðurN.C.F. og endur-
skoöandi samtakanna, Sævar
Siggeirsson.
Þaö var Senterungdommens
Landsforbund i Noregi, sem sá
um fundinn. Var hann haldinn i
einni fegurstu sveit Noregs, I
Valldal á Sunnmæri. Forseti
N.C.F., Lars Weinehall á
Sviþjóö, setti fundinn. 1
inngangsræöu sinni ræddi hann
fyrst um vigbúnaöarkapp-
hlaupiö I heiminum og nauösyn
afvopnunar. Einnig minntist
hann á baráttu tslendinga fyrir
landhelginni og sagöi aö
Noröurlöndin yröu að slyöja þá
baráttu, sem jafnframt væri
sjálfstæöisbarátta tslands.
Hann sagöi, aö nú væru viöa
miklar umræður um kjarnorku
og lýsti áhyggjum sinum yfir
þeirri miklu uppbyggingu
kjarnorkuvera i Sviþjóö, sem
yfir stæöi, og væru áformaöar.
Þaö yröi aðalmál sænsku
kosninganna 19. september
næstkomandi. Framleiösla á
Formaöur NCF, Lars Weinehall
frá Sviþjóð.
Per Borten, fyrrverandi forsætis
ráöherra, ávarpaöi fundinn.
kjarnakljúfum geröi þaö
auövelt aö framleiöa kjarna-
vopn. Ariö 1970 áttu fjórar eöa
fimm þjóöir kjarnavopn. Ariö
1980 geta 30 lönd framleitt slik
vopn. Aukin útbreiösla kjarn-
orku hlýtur þess vegna aö þýöa
aukna hættu á útbreiöslu
kjarnavopna.
Lars Weinehall sagöi, aö
N.C.F. berðist fyrir veröld I
jafnvægi, sem heföi aö grund-
velli félagshyggju, áætlana-
gerö, og byggöastefnu, veröld,
sem heföi ábyrgöartilfinningu
fyrir komandi kynslóöum. Ég
hef rakið hér litillega ræöu Lars
Winehall, til að kynna stefnu
N.C.F., eins og hún kom þar
fram.
Störf fundarins fóru siöan
fram eftir dagskrá, og uröu
miklar umræöur.
Ályktanir
Aöalályktanir fundarins voru
fjórar og tvær þeirra I formi op-
inna bréfa til forsætisráöherra
Norðurlanda.
Fjallaöi annað þeirra um vig-
búnaöarkapphlaupiö. Niöur-
stööur bréfsins eru, að N.C.F.
krefst þess, að Noröurlöndin
vinni aö algerri afvopnun. Alger
afvopnun hlýtur að leiöa af sér
friö. En i bráö vili N.C.F., aö
rikisstjórnir Noröurlanda vinni
að eftirfarandi:
]. Aö kölluð veröi saman alþjóö-
leg afvopnunarráöstefna á veg-
um S.Þ.
2. Aö alþjóölegt bann viö út-
flutningi á kjarnorku veröi sett.
3. Aö samkomulagiö milli
kjarnorkuútflytjenda I hinum
svokallaöa Londonklúbbi veröi
gert opinbert.
4. Aö Noröurlönd veröi kjarn-
orku- og kjarnavopnlaust svæöi.
5. Aö samkomulaginu, sem
bannar kjarnavopnatilraunir i
andrúmsloftinu og á hafsbotni
verði breytt i algert bann.
6. Að sá mismunur, sem geröur
er I samkomulaginu um friö-
samlega notkun kjarnorku,
mUli kjarnavopna og k jarnorku,
veröi felldur niöur.
7. Aö reynt verið að hafa áhrif á
þau lönd, sem enn hafa ekki
skrifaö undir samkomulagiö um
íriösamlega notkun kjarn-
orkunnar.
Annaö bréf til forsætisráö-
herranna var um nauðsyn þess,
aö haldið yröi áfram þvi starfi,
sem unniö var i sambandi viö
ráöstefnuna Unctad IV. I bréf-
inu er harmað, að ekki tókst
betur þar aö bæto tUveru hins
mUcla fjölda fólks, sem I dag býr
viö sárustu neyö, aö fátæku
löndin heföu aöeins enn á ný
fundið hiö mikla djúp, sem staö-
fest er milli þeirra og iðnaöar-
stórveldanna. Helzti árangurinn
var, aö litil og meöalstór riki
sýndu skilning og i raun viöur-
kenndu kröfur þriöja heimsins.
Með þessum rikjum eiga
Norðurlönd aö vinna aö þvi aö
hafa áhrif á stórveldin og fá þau
tU aö taka virkan þátt I
baráttunni fyrir nýju alheims-
hagkerfi.
Fundurinn sendi einnig frá
sér áiyktun um jafnstööumál. 1
henni er lögö áherzla á, aö
spurningin um jafnstööu sé ekki
einangraö vandamál, heldur
veröi aö skoöast I póUtisku sam-
hengi. Baráttan fyrir jöfnum
rétti karla og kvenna veröur aö
fara fram jafnhliöa baráttunni
fyrir félagshyggju, byggöa-
stefnu og veröld i jafnvægi.
Einnig var lögö áherzla á aö
hagur barnanna sé ætiö sem
bezt tryggður. Foreldrum veröi
gertunnt aö velja um þaö, hvort
þau vilja setja börn sin á dag-
heimUi og stunda vinnu utan
heimiUsins, eöa annast þau sjálf
heima. TU þess aö þetta val-
frelsi sé tryggt þarf aö koma á
foreldralaunum. Jafnstööu-
baráttan krefst breytinga á
hugsunarhætti varðandi hina
heföbundnu starfskiptingu
kynjanna. TU þess aö konan geti
tekiö virkan þátt i félags- og
stjórnmálum og tekiö á sig sinn
hluta ábyrgöarinnar i þjóöfé-
laginu veröur karimaöurinn aö
taka á sig sinn hluta af ábyrgö-
inni af heimili og börnum. Aðal-
fundur N.C.F. hvetur aöildarfé-
lög sin til aö vinna aö jafnstöðu-
málum á breiöum grundvelli.
Ein ályktunin fjallaði um
öryggismálaráöstefnu Evrópu
og stúdenta og æskulýösmót
Evrópu. Þar lýsti N.C.F.
ánægju sinni yfir þvi, aö svo
viröist aö framhald verði á
þeirri stefnu, sem byrjaö var aö
móta á öryggismálaráöstefnu
Evrópu. Einnig lýsti N .C.F. yfir
ánægju sinni meö þann árangur,
sem ungmennasamtök Evrópu
SUF síðan
Hvers vegna hermenn?
Um siðustu helgi gerðist sá óheillavænlegi
atburður, að flugræningjar lögðu hingað leið
sina og lentu á Keflavikurflugvelli, svo sem
flestum er vist kunnugt.
Nú er það svo, að um nokkurt árabil hafa
ýmsir óttazt, að svona kynni að fara, og þvi
varð það úr, að sett var á laggirnar svokölluð
flugránsnefnd. Nefnd þessi skyldi gera áætlun
um það, hversu bregðast skyldi við i tilfelli sem
þvi, er upp kom siðastliðinn laugardag, er
króatiskir flugræningjar höfðu hér viðdvöl á
leið sinni yfir hafið.
Það liggur nú fyrir, að áætlun flugránsnefnd-
ar stóðs prófraunina, og er það vei.
En hvernig er svo þessi áætlun?
Af fréttum að dæma virðist áætlunin i aðal-
atriðum vera sú að loka flugvellinum fyrir
óviðkomandi umferð og siðan að þjónusta ræn-
ingjana svo fljótt og vel sem unnt er, enda
sjálfsagt bezt að slikir gestir stanzi sem stytzt.
Einn stór galli á áætluninni kom þó fram,
þ.e. hermennirnir, sem látnir voru standa vörð
hingað og þangað um flugvöllinn.
Hvernig skyldi standa á þessum galla?
Er trú nefndarmanna á landann ekki meiri
en svo, að þeir telji að „treysta” þurfi vörðinn
með óvopnuðum dátum?
Halda mætti, að eftir frammistöðu ís-
lendinga i þorskastriðunum væri öllum orðið
ljóst, að Islendingar eru fullkomlega færir um
að leysa sin vandamál án allrar aðstoðar dát-
anna á Miðnesheiði.
Þetta atriði ætti nefndin að endurskoða sem
fyrst og gera áætlunina þannig alislenzka.
G.K.
náðu á ráöstefnunni i Varsjá i
Póllandi I júnl i sumar, og þeim
vilja, sem þar kom fram til aö
vinna aö friöi, öryggi og sam-
vinnu i Evrópu. Mörg fleiri mál
voru rædd á fundinum, og fram
var lögö stefnuskrá N.C.F. um
norræna samvinnu, en ég ætla
ekki aö rekja hana nánar.
Þautvömál, sem mestan svip
settu á fundinn, voru tvimæla-
laust vigbúnaður stórveldanna
og nauösyn afvopnunar, og hins
vegar aukin kjarnorkufram-
leiösla og þær hættur, sem viö
það skapast. Þessi mál snerta
okkur Islendinga, eins og aöra
jarðarbúa. Viö, sem búum viö
erlendan her I okkar landi,
vegna þess aö stór hluti lands-
manna telur ekki það friövæn-
legt i heiminum, aö okkur sé
óhætt hér á hjara veraldar. —
við hljótum aö veröa aö vinna
að heimsfriöi af alefli, svo aö
þessi viöbára veröi þó ekki fyrir
hendi. En sá friöur kemur
ekki, og allt friöartal stórveld-
anna er marklaust h jal á meðan
kapphlaupiö um sifellt fleiri og
ógurlegri striösgögn heldur
áfram. Þaö er dapurleg staö-
reynd, aö i ár er varið 30
milljöröum dollara I rannsóknir
i þágu vigbúnaöar, eða fjórum
sinnum meira en varið er til
rannsókna i þágu læknavisinda.
Erfitt er aö segja, hve miklu
fjármagni er i allt variö til
hernaöarbrölts i heiminum, en
ætli nokkur þyrfti aö svelta, ef
þvi fé væri variö til þarfari
verkefna?
Ánægjuleg dvöl
Ég held ab þessi fundur hafi
oröiö okkur, sem hann sóttu
harla lærdómsrikur. Viö
tókum virkan þátt i fundar-
störfum, áttum mann i öllum
nefndum og annan fundar-
stjóra. Gaman var að sjá
hvernig tillögur voru unnar og
hve vel afgreiösla mála gekk.
Haukur Halldórsson var endur-
kjörinn I stjórn N.CJ’. fyrir !
næsta ár, en Gestur Kristinsson
til vara.
1 lok fundarins bauö S.U.F.
alla velkomna til Islands næsta
sumar, en þar verður næsti
aöalfundur N.C.F.
Margt var þarna gert til fróð-
leiks og skemmtunar fyrir
fundargesti. Eitt kvöldið var
haldið svokallaö „norrænt
kvöld”. Heiöursgestur kvölds-
ins var Per Borten, fyrrum for-
sætisrábherra Noregs. Veröur
okkur áreiöanlega maöurinn
minnistæöur, bæði fyrir vörpu-
legt útlit og góðan ræðuflutning.
Að fundinum loknum var
okkur boðið aö skoöa eitt
stærsta virkjunarsvæði i
Noregi, sem er i Tafjord. Var
það mjög athyglisvert og fannst
okkur sérstaklega vel og snyrti-
lega frá öllu gengið og litil
röskun virtist vera á umhverf-
inu. Eru allar vélasamstæöur
neðanjaröar og ekkert sýnilegt
nema sjálf stíflan og uppistöðu-
lónið. Alls eru þrjár vélasam-
stæöur og er vatnið nýtt þrisvar
sinnum áöur en þaö rennur út i
fjörðinn. Var þessi skoðunar-
ferð til undirbúnings ráöstefn-
unni, sem var haldin á sunnu-
deginum, og fjallaöi um
virk janaframkvæmdir og
náttúruvernd. En efni þeirrar
ráðstefnu veröur rakiö siðar.
Dagbjört Ilöskuldsdóttir