Fréttablaðið - 25.03.2006, Blaðsíða 34

París er óneitanlega uppá-haldsborgin mín til að snæða í. Gömlu „brasserí-
in“ eru sannkölluð matarmusteri.
Þar þeysast þjónar í vestum um á
milli borða með risastóra bakka
með himinháum turnum af sjáv-
arfangi, stórar skálar af bouilla-
baisse, titrandi creme caramel og
dásamlega osta. Ímyndaðu þér
allt það besta í franskri matar-
gerð. Matarmiklar lauksúpur, foie
gras, steak-frites, choucroute,
smjörsósur, rjómasósur, feitar
pylsur, klístrað confit de canard
og crepes pönnukökur fylltar með
súkkulaði og ís. Þrátt fyrir svona
fæðu er Frakkland sennilega einn
besti staðurinn í heimi til að missa
aukakílóin. Þetta segja höfundar
tveggja nýútgefinna bóka,
„French women don‘t get fat“
(Franskar konur verða ekki feit-
ar) eftir Mirelle Giuliano og „Chic
and Slim“ eftir Anne Barone.
Sumsé, ef þú vilt halda línunum í
lagi gætir þú kannski lært eitt-
hvað af Frökkunum.
Undirföt í stað megrunarkúra
Þrátt fyrir mataræði sem ein-
kennist af rjóma, smjöri, ostum
og kjötmeti eru tæp tíu prósent
Frakka of feiti. Þetta er fremur
lág tala, að minnsta kosti miðað
við þjóðir eins og Bandaríkin,sem
eru með 33 prósent og Bretland
og Ísland sem eru með sextán pró-
sent. Frakkar virðast lifa lengi
líka og eru með lægri tíðni hjart-
áfalla og kransæðastíflu en við
Íslendingar - þrátt fyrir alla dýra-
fituna sem þeir innbyrða. Þetta er
mjög undarleg staðreynd og er
það sem kallast franska mótsögn-
in af vísindamönnum um allan
heim. Í bók sem nefnist „Chic and
Slim: How Those French Women
Eat all that Rich Food and Still
Stay Slim“ reynir höfundurinn
Anne Barone að komast að leynd-
armálinu. Að vísu virðist leyndar-
málið snúast að miklu leyti um
undirfatnað. „Aldrei vanmeta það
sem svart blúndusokkabelti getur
gert fyrir þig“ skrifar hin franska
Barone. „Nærföt franskra kvenna
hjálpa þeim við að halda sér í
formi. Þau eru þeim stanslaus
áminning um það að taka matará-
kvarðanir sem borga sig. Þetta
sést best á því að það eru næstum
því jafnmargar nærfataverslanir
í París og bakarí.“ Pjattið sumsé
hjálpar mikið til ef maður vill
berjast við aukakílóin. Ég man
eftir ótrulega elegant áttræðri
konu sem ég hitti í París fyrir
nokkrum árum. „Eina ástæðan
fyrir því að ég hef alltaf haldið
mér í kjörþyngd er sú að ég hef
alltaf haft svo gaman af fötum,“
sagði hún. Hljómar einum of ein-
falt. En Barone er sannfærð.
Maður á að gleyma megrunarkúr-
unum. „Þeir eru ekki skemmtileg-
ir og þeir virka aldrei. Það sem ég
lærði frá frönskum konum er að
það að halda sér í formi snýst ekki
um að telja kalóríur eða fitumagn.
Það snýst ekki um að drepa sig á
æfingahjólinu. Þær franskar
konur sem ég þekki eru aldrei að
spá í megrun. Parísardömur eru
ekki í kolvetnabanni eða halda
matardagbók. En þær fylgja allar
skynsamlegu, jafnvel munúðar-
fullu mataræði. Sjáðu bara hvern-
ig þær dýfa kræklingaskeljum
ofan í hvítvínslöginn á kaffihúsi á
St Germain. Þær virkilega njóta
matarins. Matur er ástríða hjá
þeim. Menningararfur þeirra
byggist á mat. Frakkland er nú
eftir allt saman heimkynni mestu
kokka í heimi: frá George Augu-
ste Escoffier til Paul Bocuse.
Frökkum finnst virkilega gaman
að borða. Matur er þeim ekki
nauðsyn heldur eintóm gleði og
einkennist aldrei af sektarkennd.“
En það er nú einmitt það skrýtna:
fólkið sem er oftast „í megrun“
eru venjulega fólkið sem er í
eilífri baráttu við aukakílóin.
Matur er ástríða - ekki nauðsyn
Sjálf lærði ég ýmislegt um fransk-
ar matarvenjur í gegnum tengda-
foreldra mína í París. Það sem
virtist skipta meginmáli var að
málsverðir væru ætíð í gífurlega
góðu jafnvægi. Alveg sama hversu
hversdagslegur málsverðurinn
var, þótti nauðsynlegt að vera með
forrétt - sem var oft einhvers
konar salat, sjávarréttir eða létt-
meti - aðalrétt sem er kjöt eða
fiskur ásamt meðlæti, og
„fromage“ - ostur eða annars
konar mjólkurvörur ásamt ávöxt-
um. Sumsé einhver fullkomin
jafna sem Frakkar hafa lifað eftir
í mörg hundruð ár, ásamt rauð-
vínsglasi til að skola öllum herleg-
heitunum niður. Ég varð aldrei
vör við það að borðað væri á milli
mála, og sjoppumenningin sem
við Íslendingar þekkjum svo vel
er ekki til.
Nýleg könnun sem var gerð af
frönsku heilbrigðisstofnuninni
(CFES) sýndi að mataræði Frakka
er enn mjög tengt því að borða
góðan mat ánægjunnar vegna. Sjö-
tíu og sex prósent Frakka borða
mat sem þeir elda heima hjá sér á
meðan Íslendingar virðast oftast
borða a. á hlaupum b. standandi
eða c. fyrir framan Kastljósið.
Frakkar, á hinn bóginn, verja
vanalega tveimur timum í hádeg-
isverðinn. Við skóflum í okkur
matnum á sama tíma og það tekur
þá að smyrja lítinn bút af bagu-
25. mars 2006 LAUGARDAGUR34
Sandrine Pauwels, tveggja
barna móðir frá París, búsett
í Raleigh í Bandaríkjunum.
Fyrir mig eru tvö meginatriði sem
skipta máli: að máltíðin eigi sér
alltaf stað með fjölskyldunni við
borðstofuborðið til þess að matar-
tími sé fyrst og fremst til þess að
njóta einhvers saman en ekki bara
til þess að nærast, og í öðru lagi að
maturinn sé fjölbreyttur og vel
samsettur. Það er enginn matur á
bannlista hjá mér því að það er allt
í lagi að borða alla hluti ef það er í
litlum skömmtum, meira að segja
kökur eða kartöfluflögur. Ef ég vil
ekki að börnin borði eitthvað sér-
stakt þá bara kaupi ég það ekki, og
því verða engar freistingar á vegi
þeirrra. Ég reyni að kaupa mjög
fjölbreyttan mat svo að börnin
læri um mismunandi bragðteg-
undir og ég elda næstum því allt-
af. Ég ræði oft við börnin á meðan
vað máltíð stendur um hvað við
erum að borða, hvað þeim finnst
gott eða ekki og af hverju. Fyrir
mér er á maður að læra um mat
eins og all aðra hluti. Þetta er hluti
af menningunni. Eftir að ég flutti
til Bandaríkjanna passa ég mig að
kaupa lífrænt ræktaðar vörur þar
sem að ég hræðist öll þau aukaefni
sem eru sett í matinn hérna. Við
borðum aldrei á milli mála en það
er mjög erfitt í þessu landi. Ég
held að það stuðli virkilega að off-
itu í löndum eins og Bandaríkjun-
um og jafnvel Íslandi sem ég hef
heimsótt. Þið borðið allan liðlang-
ann daginn!
Kristín Jónsdóttir, parisar-
daman.com og tveggja
barna móðir í París.
Frakkar lifa ekkert endilega afar
heilbrigðu lífi. Sósumenning
þeirra er þó mun heilbrigðari en
okkar - þeir vita ekki hvað kokk-
teilsósa er. Þeirra löngu málsverð-
ir skemmtilegri en að sjá íslend-
inga skófla í sig matnum og rjúka
frá borðum. Ég versla megnið af
grænmeti og kjöti á markaði eins
og margir Parísarbúar gera. Þar
er úrvalið mjög gott og grænmet-
ið geymist mun betur en það sem
maður getur keypt dýrum dómum
á Íslandi. Á markaðnum eyði ég
yfirleitt um tuttugu evrum, fer þá
heim með fulla poka af grænmeti
fyrir næstu daga og að minnsta
kosti eina góða kjötmáltíð. Á mínu
heimili borðum við með börnun-
um okkar á kvöldin, sitjum til
borðs og höfum hvorki útvarp né
sjónvarp nálægt. Ég veit ekki um
neinn Frakka sem er með sjón-
varp í eldhúsinu sínu.En einu
sinni í viku endum við á að sjóða
pasta og hella tilbúinni tómatsósu
yfir eins og allir vinnandi foreldr-
ar ungra barna lenda í. Við hugg-
um okkur við að í leikskólanum
borða þau þriggja rétta hádegis-
verð, hrátt grænmeti fyrst, kjöt
og meðlæti og svo mjólkurmat
eða ávöxt á eftir. Og flestir Frakk-
ar fá klukkutíma í mat og margir
hverjir nota sér veitingahúsaávís-
anir sem fylgja oft launasamning-
um og fara á veitingahús og borða
vel. En svo er annað sem mætti
minna á: Hér í Frakklandi er
miklu miklu erfiðara að vera feit-
lagin heldur en t.d. á Íslandi, það
eru miklir fordómar gagnvart
feitu fólki og það líður mikið fyrir
vaxtarlagið. Konur eru jafnvel
aldar upp við að ef þær verða of
feitar muni maðurinn þeirra halda
framhjá þeim.
Björg Björnsdóttir, kynning-
arstjóri Þjóðleikhússins, bjó
í Frakklandi í fimm ár.
Stundum þegar ég hugsa um
Frakkland, dvölina í Frakklandi,
vini mína í Frakklandi, veðrið í
Frakklandi..., finnst mér eins og
þær hugsanir allar séu tengdar
mat. Ilmurinn af nýbökuðum
croissant à l‘amande á morgnana,
gróður jarðar í bland við sjávar-
fangið á hverfismarkaðinum og
nýjasta stolt vínsalans; allt var
þetta hluti af daglegu lífi. Í fyrstu
átti ég erfitt með að skilja hvernig
t.d. er hægt að sitja til borðs í
fjóra, fimm tíma og tala eiginlega
allan tímann um mat. Það er
dásemdar siður sem ég sakna
óskaplega í dag. Nú er eins og
maturinn sé annað hvort bara
góður eða vondur. Og hann á sér
fráleitt einhverja sögu! Það segir
sig sjálft að franska leiðin hentar
líkamanum mun betur... og auðvit-
að sálinni líka. Það væri einföldun
að segja að Frakkar lifðu til að
borða en þó skýrir það ágætlega
megin muninn á okkur og þeim.
Við borðum ennþá mest til að lifa
og gleymum of oft að njóta sem
skyldi þessarar daglegu athafnar
í lífi okkar.
Franska matarleyndarmálið
Franskar konur fara aldrei í megrun og þola ekki
líkamsrækt. Þær borða osta, rjómasósur, bakkelsi
og súkkulaði og drekka rauðvín en virðast þó flest-
ar vera í kjörþyngd. Anna Margrét Björnsson kynnir
sér matarleyndarmál Frakka, þversögn sem hefur
ruglað næringasérfræðinga í ríminu í fleiri áratugi.
FRANSKA LEIÐIN HENTAR LÍKAMANUM BETUR
FRANSKI RITHÖFUNDURINN MIREILLE GUILIANO sem skrifaði bókina „French Women Don?t Get Fat: The Secret of Eating for Pleasure“ nýtur þess að fá sér smjör-croissant á kaffihúsi í París.
FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY