Tíminn - 17.07.1977, Blaðsíða 32

Tíminn - 17.07.1977, Blaðsíða 32
32 Anton Mohr: Árni og Berit liilJliÍ' Sunnudagur 17. júll 1977 barnatíminn Ævintýraför um Asíu reynir að grafa hér i jörð að sumrinu myndir þú koma niður á klaka. Sums staðar er hann þunnur, aðeins örfáir metrar, en getur verið um 100 metra þykkur. En hvort sem klakinn er þykkur eða þunnur, þá hindrar klakinn að vatn- ið sigi lengra niður i jarðveginn. Vatnið verður þvi að fá framrás og það á sinn þátt i þess- um miklu flóðum. En annars myndar leysingarvatnið viða tjarnir og mýrarfen, og er það miklu verra fyrir landið”. „Hvers vegnaer það verra? Þessi óskaplegu flóð hljóta þó að gera mikið t jón. Er ekki betra að vatnið safnist saman i tjamir og mýrarfen inni i skóginum.” „Nei, þar hefur þú rangt fyrir þér. Sjáðu nú til. Þessi mýrarfen og tjarnir valda þvi, að nær þvi ótækt er að komast leiðar sinnar i skóginum og svo eru þessar t jamir og fen klakstöðvar fyrir alls konar mý og skor- dýr, sem valda miklu tjóni og óþægindum i Si- beriu. Þessar freðmýrar eiga þvi sök á mestu ......... plágum sumarsins i Siberiu. Hið ógurlega mýbit næstum kvelur lifið úr mönnum og skepnum yfir sumar- timann. Mýbitið er ekki byrjað enn þá. En biddu bara við! Ef þessi mikli hiti heldur áfram, getur það byrjað hvern dag, — og þá. Ég segi ekki fleira. Þú færð vist bráð- um að reyna hverig það er.” 7. Þessi spádómur Niko- laj kom alltof fljótt fram. Ekki voru liðnir nema tveir dagar, þegar mýbitið byrjaði, og áður en vikan var liðin var mýbitið orðin hrein plága. Mýflugan beit og stakk svo hræðilega að Berit hélt að hún myndi sturlast. Mergðin var svo mikil að tilgangs- laust var að verja sig. Berit hafði keypt sér mýflugnaslæðu og hanzka i Tomsk, en mý- flugurnar voru ótrúlega sleipar að smjúga i gegn. Margs konar smyrsli sem konurnar höfðu búið sig út með, dugðu ekki heldur. Eng- in ráð dugðu og allir urðu að beygja sig fyrir þessari plágu og leyfa flugunum að bita og stinga og þó var þetta hræðileg kvöl. Annan dag júni- mánaðar lagðist Jer- mak við hafnargarðinn i Jakutsk. Skipstjórinn sagði, að þarna yrði dvalið i tvo sólarhringa, áður en ferðinni yrði haldið áfram lengra norður. Meir en helmingur fanganna og þar á meðal flestir, sem talizt gátu reglulegir glæpamenn voru settir þarna i land og átti að dreifa þeim frá Jakutsk i ýmsar áttir, i námur og glæpamannahverfi þar i héraðinu. Hinir fang- amir urðu að vera kyrr- irá skipi, þar til ferðinni yrði haldið áfram. En Berit ogvinkonur hennar máttu fara i land hvenær, sem þær vildu og enginn varðmaður var látinn fylgja þeim að þessu sinni. Áreiðanlega er borgin Jakutsk afskekktust af öllum álika stórum borgum i heiminum. Næsti „nágrannabær” er Irkutsk, en þangað er um 2900 km. Það er álika langt og frá Osló suður i Norður-Afriku. En þrátt fyrir það að borgin er svo afskekkt, þá er hún þó mikilvæg samgöngumiðstöð fyrir þennan hluta Siberiu. Árið 1914 voru ibúamir aðeins 10 þúsund og Berit fannst borgin fá- tæklegog leiðinleg. Hús- in voru lágkúruleg og illa útlitandi. Vöru- sýningar i búðarglugg- um voru ósmekklegar og hér og þar sáust i húsakrókum hræ af dýr- um og alls konar óþrifnaður. „En hvað allt er hér andstyggilegt”, sagði Berit súr á svipinn við Tatjönu. „Ég er fegin þvi, að okkur skuli ekki vera ætlað að dvelja hér næstu fjögur árin. Það getur þó aldrei verið verra i Werchojansk en hér”. Tatjana svaraði engu, en Berit sá það á henni, að hún taldi það ekki ömggt. Seinna kynntist hún þvi, að ibúarnir i þessari borg voru henni ekki samdóma. Þeir voru mjög ánægðir með borgina sina og töldu hana virðulega höfuð- borg i þessum hluta Si- beriu. (Sá hluti Siberiu, sem Jakutsk er höfuð- borg i, er að flatarmáli álika og öll Vestur- Evrópa eða um 4 mill- jónir ferkilómetra). Fólkið sem heima á i þessu stóra, strjálbýla héraði, litur lika mjög upp til höfuðborgarinn- ar. Þvi finnst borgin skrautleg, rikmannleg og voldug. Þarna býr landsstjórinn og þarna em leikhús, bókasöfn og listasöfn. Að heimsækja höfuðborgina er eins mikill viðburður i lifi þessa fólks og fyrir Frakka að sjá Paris. Þarna kaupir fólkið hús- gögn og þarna kaupa konurnar sér kápur og kjóla og dýrmæta loð- feldi. Þarna þarf að ganga i hlýjum fötum, þviað oft mælist frostið meira en 60 gr. En það sem sérstak- lega setur svip sinn á þessa borg, eru gull- leitarmennirnir, þvi að i nágrenni borgarinnar em miklar gullnámur. Jafnvel á leikvelli skól- ans, inni i miðri borginni er gamall gangur inn i tæmda námu, sem fyrir löngu er hætt að vinna i. Gullleitarmennimir eru likir i háttum sinum hér eins og annars staðar og reyna að eyða gullinu jafnóðum og þess er aflað. Berit og vinkonur hennar kynntust annars borginni fremur litið og .Berit varð fegin, er skipið hélt aftur af stað og ennþá i norðurátt. 8 Eftir þvi sem lengra var farið norður eftir stórfljótinu, jókst isrek- ið og einnig barst með straumnum feikn af trjástofnum, sem rifnað höfðu upp með rótum, gaddfreðnir moldar- hnausar og stórar klakatorfur, sem fallið höfðu úr bökkum fljót- anna. Stundum mynduðust stiflur i fljót- inu af þessu rekaldi, en vatnskrafturinn sprengdi þær strax með sinu ógnarafli, og vatns- flaumurinn flýtti för skipsins norður fljótið. Þegar fljótið var i þessum ham, var erfitt að stjórna skipinu. Gruggugt vatnið flæddi yfir allar eyrar og grynningar, svo að erfitt var að greina siglinga- leiðina enda tók skipið oft niðri og einu sinni sat það fast á sandeyri i átta klukkustundir.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.