Tíminn - 12.08.1977, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 12. ágúst 1977
Vér finnum til þess
á svipaðan hátt, að
þjóðir vorar eru út
verðir Norðurlanda
Ræða forseta íslands í veizlu til heiðurs
Uhro Kekkonen forseta Finnlands
10. ágúst 1977
Herra forseti,
Mér er það sönn gleöi og
ánægja aö bjóöa yöur velkom-
inn til lslands ásamt föruneyti
yðar. Konu minni og mér er það
persónulegt gleöiefni aö fá nú
tækifaeri til aö endurgjalda það
heimboö sem þér gerðuö okkur
árið 1972 og þær höföinglegu
viötökur sem þér og frú Kekk-
onen og þjóö yöar veittuð okkur.
Við fundum það glöggt þá, og
þaö fundi margir með okkur, að
i Finnlandi andaöi hlýju i garð
tslands og tslendinga, og þess
nutum við i rikum mæli. Nú er
það einlæg ósk min og von, að
þér mættuð finna hér hið sama
hlýja vinarþel, nú þegar þér
komið hingað i annað sinn sem
opinber fulltrúi þjóðar yðar. Ég
veit að islenzka þjóðin tekur
undir meö mér þegar ég segi, að
þér síuð aufúsugestur. Hér á
landi þarf ekki að kynna Kekk-
onen Finnlandsforseta. tslend-
ingar kunna góð skil á tilkomu-
miklum þætti yðar i nútfmasögu
vinaþjóðar vorrar i Finnlandi.
Og meira en það, þér hafiö lagt
af mörkum drjúgan skerf til
þess að saman megi draga i
þeim málum,sem þjóðir heims-
ins eiga erfitt með að koma sér
saman um, og þannig stuðlað að
friði og batnandi sambúðarhátt-
um, sem vér öll þráum og von-
um að framtiðin megi bera i
skauti sér. Þér eruð hluti af
samtfÓ vorri. Þér eigið i þessu
landi marga aðdáendur.
Finnska þjóðin á lika marga
vini og aödáendur á Islandi. Til
hennar leitar nú hugur margra
tslendinga þessa dagana, i til-
i efni af komu yðar hingað til
Uands. Það er einkennileg og
merkileg staöreynd, aö milli
þjóða, sem ekki hafa átt sérlega
mikil eða lögn samskipti,
sprettur stundum upp það, sem
kalla mætti sjálfkrafa sam-
’ kennd. Slikur samhugur ætla ég
að hafi á tiltölulega stuttum
tima skapast milli Finna og ts
lendingar. Ég held, aö virðing
og vinarhugur tslendinga i garð
finnsku þjóðarinnar eigi sitt
fyrsta upphaf i verkum nokk-
urra finnskra skálda og rithöf-
unda 19. aldar, verkum, sem
þjóðþekkt og vinsæl islenzk
skáld snéru á islenzku og gerðu
þannig á vissan hátt að islenzkri
þjóðareign. Saga og barátta
Finna fyrir frelsi lands sins,
eins og hún var túlkuö i þessum
verkum, snart margan tslend-
ing djúpt. Jarövegurinn var
þannig frjór og vel undir búinn,
þegar umtalsverð kynni hófust
með þjóðum vorum.
Margir munu taka undir með
mér þegar ég segi að skoðanir
og tilfinningar Finna og ts-
lendinga fari mjög oft saman.
| Vér finnum til þess á svipaðan
' hátt, að þjóðir vorar eru útverð-
ir Norðurlanda, önnur i austri,
hin i vestri. Vér finnum til þess,
að vér tölum tungumál, sem
ekki skiljast auðveldlega af öðr-
um Norðurlandabúum. Vér
finnum til þess að i löndum
vorum báöum eru lýðveldi.
Lönd vor eru ólik, þvi fátt er
sameiginlegt með landi vatna
og skóga fyrir austan Eystrar-
salt og hrjóstrugri eldfjallaey
langt vestur i Atlantshafi. Vér
erum þær tvær þjóðir Norður-
landa, sem fjærst búa hvor ann-
arri. En allt það, sem ég áöur
nefndi og vér eigum sameigin-
legt er þess megnugt að jafna
það, sem ólikt er með oss og
byggja brú yfir langar fjarlægð-
ir, og er þó meö þessum orðum á
engan hátt dregið úr mikilvægi
þeirra margvislegu tryggða-
banda sem tengja oss hvora
um sig við aðrar Norðurlanda-
þjóðir.
Mér er ljúft að minnast þess
við þetta háiðlega tækifæri, að
islenzka þjóðin á finnsku þjóð-
inni margt gott upp að inna. Vér
höfum fylgzt með framvindu
mála i landi yðar, og margir ls-
lendingar hafa hrifizt af menn-
ingu þjóðar yðar, ekki sizt i
mörgum listgreinum, og gert
sér far um að kynnast henni og
njóta góðs af henni Þetta sést
meðal annars á þvi, að allnrai"g-
ir fslenzkir stúdentar hafa nú
undanfarið sótt til náms i landi
yðar og ekki látið það standa i
vegi að þeir hafa oröiö að
leggja á sig að nema hið göfuga
en harla torsótta finnska tungu-
mál. En einnig sú þrekraun
hefur orðið þeim menningar-
auki.
Ég vil einnig minnast þess
hér, að finnska þjóðin hefur
hlaupið drengilega undir bagga
með oss þegar vér höfum verið i
vanda stödd Hérhef ég einkum i
huga hve stórmannlega finnsk
stjórnvöld og alþýða manna I
Finnlandi kom til liðs við.oss
þegar jörð brann í Vestmanna-
eyjum fyrir nokkrum árum,
með þeim afleiðingum, sem
gátu orðið mjög alvarlegar fyrir
þjóð vora. Fyrir þá hjálp færi ég
nú fram þakkir, um leið og ég
læt í ljós virðingu mina fyrir
finnskri menningu og þjóðlifi.
Sjálfur hafið þér, herra for-
seti, sýnt það i orði og verki, að
þér eruð góður vinur islenzku
þjóðarinnar og talið hennar
máli þegar á þarf að halda og
færi gefst. öllu öðru fremur vil
ég ekki láta undir höfuð leggjast
að nefna á hve virkan og áhrifa-
mikinn hátt þér komuð málstað
vorum lil liðs með nokkrum orð-
um, sem þér létuö falla i ræðu
yðar i Helsinki þegar kona min
og ég sðttum yður heim árið
1972. Þá var hin örlagarika deila
um fiskimiðin kringum land
vort að komast i algleyming.
Þér sögðuð i ræðu yðar:
,,Ef nokkur þjóö hefur rétt til
að draga björg i bú úr sjónum,
þá eru það Islendingar. Þaö er
réttur, sem þróun nútimatækni
og alþjóðastjórnmál eiga ekki
að fá að takmarka. tJt frá þessu
sjónarmiði hefur Finnland með
miklum samhug fylgzt með viö-
leitni tslendinga til að tryggja
framtið aðalatvinnuvegar sins,
fiskveiðanna, og vill, innan tak-
marka raunhæfra möguleika,
styðja þá á alþjóðlegum vett-
vangi.”
Þessi drengilegu orð vöktu
mikla athygli og mikla gleði hér
á tslandi, og það er alveg vist að
þau vöktu einnig athygli viðar
um lönd. Það er tekið eftir þvi
sem Kekkonen Finnlandsforseti
segir i alvarlegum deilumálum
eins og landhelgisdeilunni. Nú,
fimm árum siðar, hafa mikil
tiðindi gerst i þessum málum
öllum. Þegar ver hugsum til
baka, sjáum vér betur en
nokkru sinni, hversu merkileg
og raunar á undan sinni samtið
þau orð voru, sem þér mæltuð i
heyranda hljóði i höfuðborg
Finnlands árið 1972. Þegar saga
landhelgismálsins verður öll
færð i samfellt letur, munu um-
mæli yðar veröa talin með
hinum stóru tiðindum.
Herra forseti. Ég fagna þvi,
að þér dveljist hér sem gestur
vor i nokkra daga og vona, að
þeir verði yður til gleði.
Ég lyfti glasi minu fyrir yður
og fyrir heill og velgengni vina-
þjóðar vorrar i Finnlandi.
Leggjum áherzlu á,
að Norðurlandaþjóðir
verði ekki bitbein
spákaupmennsku
í öryggismálum
Ræða Uhro Kekkonen forseta Finnlands í veizlu forseta íslands
að Hótel Sögu s.l. miðvikudagskvöld
Herra forseti,
frú Halldóra Ingólfsdóttir
Leyfið mér að flytja yður
djúpar og innilegar þakkirfyrir
yðar hlýju orð, er þér buðuð
okkur, finnska gesti, velkomna
til tslands. Við vitum að á ts-
lendi rikir einlæg hlýja i garð
Finnlands. Það var með óbland-
inni gleði, að ég heyrði að þér,
herra forseti og eiginkona yöar,
eigið bjartar minningar frá op-
inberri heimsókn yðar til Finn-
lands fyrir fimm árum. Við
metum mikils framlag yðar til
styrktar tengslum milli landa
okkar. Ég hef jafnan talið það
mikils virði að ég hef fengið
tækifæri til að binda og eiga per-
sónulegt samband við tsland og
Islendinga. Fögur, en óblið nátt-
úra íslands hefur haft djúpstæð
áhrif á okkur Finna. Aðdáun
okkar á íslendingum hefur og
vaxið þegar það er i huga haft
að við þessi hrjúfu náttúruskil-
yrði, sem útheimt hafa mikla
vinnu og strangt erfiði, hefur
þróazt einstæð menning i þús-
und ár. A siðari timum höfum
við fylgztmeð þvi okkur tilgleði
að samskipti landa okkar hafa
orðið f jölþættari og meiri. Þessi
lýðveldi tvö, á sitt hvoru horni
Norðurlandanna, hafa með já-
kvæðum samskiptum getað
veitt hvor annarri örvun sem
sprottin er af sérkennum land-
anna. Samkenndin sem rikir
millum þjóða tslands og Finn-
lands byggir á norrænni sam-
vinnu, menningarhefð og skyld-
um hugsunarhætti. A siðari tim-
um hafa öll Norðurlöndin getað
lagt fram sinn skerf til mjög ná-
ins samstarfs á nánast öllum
sviðum almennra samskipta.
óli'kt viðhorf til öryggis og við-
skiptamála okkar hefur ekki
komið i veg fyrir að lönd okkar
hafa oft tekið samhljóða afstöðu
á alþjóðavettvangi.
Finnland hefur byggt stefnu
sina i öryggismálum á þvi sem
miðarað varðveizlu friðar, fylgt
virkri hlutleysistefnu, en Island
hefur á hinn bóginn gengið I At-
lantshafsbandalagið. Ég vil
taka fram að við i Finnlandi
leggjum sérstaka áherzlu á að
Norðurlandaþjóðir verði ekki
bitbein spákaupmennsku i ör-
yggismálum. Við litum á hinn
bóginn svo á að það sé nauðsyn
nú að gera ráðstafanir, sem
miða að þvi að tryggja friðinn
og öryggið, hvort sem er á
Norðurlöndum eða annars stað-
ar i heiminum.
Þetta er timabil æ meiri fjöl-
breytni i alþjóðasamskiptum.
Meir að segja smáþjóðir á borð
við lönd okkar hafa möguleika á
að leggja fram skerf til þessar-
ar framþróunar. Ef áfram verð-
ur haldið á braut friðarviðleitni,
ef áfram rikir gagnkvæmt
traust, er það bezta trygging
fyrir þvi að við getum styrkt
stöðu þjóðernis okkar og eflt
þjóðlegan metnað okkar. Við i
Finnlandi sjáum engan annan
skynsamlegan kost I þessari
þróun.
Arangur af öryggismálaráð-
stefnu Evrópu hefur fram til
þessa verið mjög jákvæður og
mikilvægur, hvort sem hann er
skoðaður i evrópsku ljósi eða
viðara samhengi. Þó er ástæða
til að hafa hugfast að hér er um
aðræða hægfara þróun. Þau tvö
ár sem eru liðin siðan samning-
urinn um frið og öryggismála-
samstarf Evrópuþjóða var und-
irritaður hefur það sýnt sig að
þessi þróun er hafin. Hana ber
að efla samtimis þvi sem keppt
er að þvi að ná frekari árangri.
Ég tel það meiri háttar mál að
við látum hvergi deigan siga i
viðleitni okkar til að hraða þess-
ari þróun á allan hátt. Samning-
urinn sem var undirritaður i
Helsinki leggur traustan grund-
völl að sliku starfi. Hin auknu
samskipti á sviði alþjóðamála
gera og meiri kröfur bæði til
Finnlands og Islands. I þeirri
þróun verðum við umfram allt
að heyja okkar eigin réttlátu
baráttu og reyna að koma á
samvinnu, sem er fullnægjandi
fyrir alla aðila.
Hvert land hefur sin sérkenni.
Eins og ég hef áður fullreynt
ogþér nefnduð herra forseti nú
áðan, setur Atlantshafið óvenju-
lega sterkt mark á alla þróun,
hvað íslandi viðkemur. For-
sendur fyrir lifsafkomu tslands
eru fiskveiðarnar á miðunum
umhverfis landið. Við höfum
með miklum skilningi fylgzt
með baráttu tslendinga til að
nýta þessar náttúruauðlindir. A
alþjóðavettvangi hefur þessi
stefna i rikum mæli reynzt hafa
fylgi að fagna og við álltum að á
þriðju Hafréttarráðstefnu S.Þ.
sem verður i Finnlandi — og
vonandi lokaráðstefna — náist
lausn sem tryggi hagsmuni ts-
lands.
Hvað ísland og Finnland
varðar býður þetta alþjóðlega
samstarf — innan Norðurland-
anna og i viðara skilningi —upp
á möguleika til að bæta lífsskil-
yrði og auka fjölbreytni at-
vinnulifsins. Við vonum innilega
að við getum eflt samskiptin á
milli landa okkar á öllum svið-
um, þjóðum okkar til gæfu.
Herrar minir og frúr,
Ég lyfti glasi minu fyrir for-
seta íslands, eiginkonu hans,
framtið Islands, velferð þess og
gæfu.