Tíminn - 30.09.1977, Qupperneq 12

12
Föstudagur 30.' september 1977

ÉÉ^

j S'
Kristinn Jónsson viröir fyrir sér kornakur. Ljósm. Þorsteinn Tómasson
„BLEIKIR akrar
OG SLEGIN TÚN”
Haustdagur á
Sámsstöðum
í Fli ótshlíð
Eins og þeir munu hafa séð,
sem lásu Tímann sunnudaginn 25.
september siðast liðinn, þá átti
einn af starfsmönnum blaðsins
þess kost að skreppa austur i
Fljótshlið fyrir skömmu og hitta
þar menn að máli. Þetta varð
blaðamanninum sannkallaður
gleðidfigur. Það var dvalizt góða
stund í réttum, sem voru einmitt
þennan dag, og auk þess komið á
þrjábæi,þar sem gesturinn hefði
viljað stanza miklu lengur en tök
voru á að þvi sinni. Lengst varð
viðdvölin á Sámsstöðum, hjá
Kristni Jónssyni tilraunastjóra,
enda var ferðinni i upphafi heitið
þangað, fyrst og fremst.
Það er sannast mála, — og á
öngvan hallað, þótt sagt sé, — að
Sámsstaðir eru i hópi þeirra bæja
á Islandi, þar sem einna ánægju-
legast er að koma. Þar fer allt
saman: óvenjufagurt umhverfi,
snyrtileg umgengni og alUð og
gestrisni heimafólks.
Fyrirmyndarbúskapur
og tilraunastarfseini
Erindið að Sámsstöðum var
auðvitað að taka tilraunastjórann
tali I þvi skyni að birta spjallið I
Timanum siðar. Eins og komið
hefurfram ifrétthér I blaðinu, þá
átti tilraunastöðin á Sámsstöðum
fimmtugsafmæli á sfðast liðnu
vori, og þess vegna var I rauninni
sjálfgefið, að við Kristinn byrjuð-
um á þvi aö tala um fortiðina, —
upphaf tilraunastöðvarinnar og
þá starfsemi, sem þar hefur farið
fram i' áranna rás.
— Þið áttuð merkisafmæli i vor
er leið, Kristinn?
— Já, það er alveg rétt, stöðin
var stofnuð vorið 1927, og varð þvi
fimmtug á siðast liðnu vori.
— Með hverju hófst starfsemin
hérna?
— Markmiðið með sto.fnun
stöðvarinnar, fyrir hálfri öld, var
það, áð hér yrði ræktað grasfræ
til nytja fyrir islenzka bændur.
Það var að visu alltaf gert, en þó
held ég mér sé óhætt að seg ja, að
það hafi orðið i minna mæli en
ráögert var i upphafi, og starf-
semin hér þróaðist yfir til ann-
arra verkefna, eins og til dæmis
áburöartilrauna, sem lengst af
hafa verið fyrirferðarmestu
verkefnin hér, og svo komræktar-
tilrauna,sem stöðin hérer nú lik-
lega þekktust fyrir.
— Var ekkilika rekinn hér hinn
myndarlegasti búskapur?
— JU, hér var lengst af búið i
talsvert stórum stil, og mig grun-
ar, að hugmyndir manna hafi I
upphafi verið þær, að búskapur-
inn hér á Sámsstööum ætti að
bera uppi tilraunastarfsemina
hér.
— Það hefur verið ætlunin, að
hér væri rekið fyrirmyndarbú
samhiiða tilraununum?
— Já, ég er alveg viss um að
það var draumur margra, og
áreiðanlega var búskapurinn hér
lika á margan hátt til fyrirmynd-
ar lengi vel, en svo breyttust
timarnir. Tækninni fleygði fram
óðfluga, og þá varð minni munur
á búskapnum hér og annars stað-
ar, þar sem vel og myndarlega
var búið. Þar kom lika, að menn
sáu, að umfangsmikil tilrauna-
starfsemi og búskapur geta ekki
farið saman tillengdar svo vel sé,
enda hefur reyndin alls staöar
orðið sú, þar sem byrjað hefur
verið á tilraunastarfsemi og bú-
skap samhliða, að tilraunimar
hafa tekið allan tima manna, og
búskapurinn lagzt niður.
— Svo þið eruð þá hættír að búa
núna?
— Já, hér er ekki rekinn neinn
búskapur, að öðru leyti en þvi, að
við stundum nokkurn heyskap.
Eins og alþjóð er kunnugt, þá
var Klemenz Kr. Kristjánsson
fyrsti tilraunastjórinn hér. Hann
tók við þvi starfi um leið og stöðin
var stofnuð, og var hér samfellt i
fjörutiu ár. Starf hans er þvi lang-
samlega fyrirferðarmest alls
þess, sem hér hefur verið gert.
— Og svo ert þú búinn að vera
hér í tiu ár?
— Já, það eru tiu ár, siðan ég
kom hingað.
— Sitthvað mun nú búið að gera
á þeim áratug?
— Já, að visu er það, en þó er
það minna en ég og margir fleiri
hefðu viljað.
Tilraunir, sem kalla
á góðan tækjabúnað
og húsakost
— Það er nú ekkert nýtt, að ósk-
ir manna og vonir séu nokkrar
dagleiðir á undan framkvæmd-
inni,— en hvað getur þú sagt mér
um verkefni siðustu ára, og jafn-
vel liðandi stundar?
— Já, nýjustu verkefnin og þau
sem eru I mestum undirbúningi,
er svokallað fræræktarverkefni,
sem starfað er að hér, eftir áætl-
un,gerðriaf sérfræðingum FAO,
og íslenzkum sérfræðingum lika.
Þessi starfsemi hófst hér árið
1975, og er búið að starfa eftir
henni hér i þrjú ár. í mjög stuttu
máli sagt, þá miðast þessi starf-
semi við það að koma upp hér og I
nágrenninu mikilli frærækt, bæði
svokallaðri stofnrækt og fræi til
þess að selja bændum. Þá er og
ekki sizt miðað við, að Land-
græðslan noti sli'kt fræ til sinnar
uppgræðslu, þvi að margar til-
raunaniðurstöður benda eindreg-
ið tilþess,aðislenzkirstofnar þoli
betur islenzka veðráttu en útlend-
ir. Nú þegar er kominn hingað
vélakostur til þess að nota við
Þaö er fallegt aðlita heim aö Sámsstöðum, hvort heldur er á vori eöa hausti. Og ekki er myndarskapur-
inn minni innan veggja, á heimili þeirra Kristins Jónssonar tilraunastjóra og Ernu Siguröardóttur konu
hans. Ljósm. Þorsteinn Tómass.