Tíminn - 27.10.1977, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 27. október 1977
9
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Stein-
grimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmda-
stjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Simi 86300.
Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verð I lausasölu kr. 80.00. Askriftargjald kr. 1.500 á
mánuði. Blaðaprent h.f.
Launakjörin og starfs-
mannafj öldinn
í einu af fyrstu blöðum Timans, fyrir rúmum 60
árum, birtist grein um opinbera starfsmenn. Þar
var lögð áherzla á að hið opinbera reyndi að hafa
sem bezt starfslið i þjónustu sinni en þetta yrði
ekki tryggt nema þvi væri tryggð sæmileg kjör.
Það ætti þvi að vera markmið rikisins að launa
starfsmenn sina vel en stefna jafnframt að þvi að
hafa þá sem fæsta svo að kostnaðurinn yrði þvi
ekki ofviða.
Þvi miður hefur þetta sjónarmið ekki ráðið
varðandi starfsmannahald rikisins. Starfs-
mennirnir hafa orðið margir og einkum hefur
fjölgunin verið hröð siðustu tvo áratugina. Laun
margra starfshópa hafa verið léleg. Þannig hefur
framkvæmdin orðið öfug við það sem Timinn hélt
fram fyrir sextiu árum að ætti að verða. í stað
þess að stefna að sem fæstum en vel launuðum
opinberum starfsmönnum, hefur framkvæmdin
orðið sú að hafa þá marga en flesta heldur illa
launaða.
Hinir nýgerðu samningar milli opinberra
starfsmanna og rikisvaldsins einkennast af
þessu. Þótt launahækkunin hafi orðið veruleg,
getur enginn öfundað þá, sem eru i lægri flokkun
um eða miðflokkunum af launum þeirra. Út-
gjaldaaukningin fyrir rikissjóð er hins vegar til-
finnanleg. Samkvæmt hinun nýju samningum
hækka útgjöld rikisins um 7.7 milljarðá króna
umfram það sem er áætlað i hinu nýja f járlaga-
frumvarpi og er þó búið að gera þar ráð fyrir
verulegri launahækkun. Alþingi stendur hér
frammi fyrir þeim vanda, að afla nýrra tekna eða
fella niður útgjöld sem svara þessari upphæð eða
7.7 milljörðum króna. Það verk verður ekki
vandalaust, þvi að áfram verður að stefna að þvi
að afgreiða fjárlögin hallalaus.
Þetta viðhorf sýnir það glöggt, að rikiskerfið er
komið i ógöngur hvað fjölda starfsmanna snertir.
Engin rikisstjórn á siðustu tveimur áratugum
hefur tekið það nógu alvarlega að gæta verður
hófs i starfsmannahaldi. Nýjum stofnunum hefur
verið hrúgað upp og hvers konar skriffinnska
aukizt úr hófi fram. Mest hefur óhófið þó orðið i
bankakerfinu. Tillögum um sparnað hefur alltof
oft verið tekið illa á Alþingi og er þar skemmst að
minnast viðbragða þess, þegar framkvæma átti
bifreiðaskráningu með auðveldari og ódýrari
hætti en nú er gert. Þá vildu flestir halda i bif-
reiðanúmerið sitt og voru ekki að horfa i kostnað-
inn fyrir rikissjóð sem af þvi leiddi. Þá hefur Al-
þingi verið alltof aðgæzlulitið, þegar komið hafa
fram stjórnarfrumvörp um nýjar og nýjar stofn-
anir.
Hér verður tvimælalaust að taka upp önnur
vinnubrögð. Það ber að launa opinbera starfs-
menn vel, og tryggja rikinu þannig góða starfs-
krafta. En þá verður jafnframt að halda starfs-
mannafjöldanum i hófi ef rikið á ekki að kollsigla
sig. Þeir 7.7 milljarðar króna sem nú bætast við
rikisútgjöldin eiga að vera hvatning til endur-
skoðunar á öllu rikisbákninu með sparnað fyrir
augum og jafnframt á að setja öflugar hömlur
gegn starfsmannafjölgun á öllum sviðum. Ann-
ars er stefnt út i hreina ófæru.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Brésnjef er ófús tíl
að velja ef tírmanninn
Val varaforsetans kom blaðamönnum á óvart
ALLTAF öðru hverju magn-
ast umræður um hver muni
hljóta sæti Brésnjevs sem for-
maður Kommúnistaflokks
Sovétrikjanna, þegar hann
fellur frá eða lætur af þvi
embætti vegna elli eða sjúk-
leika. Brésnjev verst allra
upplýsinga um það af miklum
klókindum. Eina stundina
telja fréttaskýrendur að hann
ætli þessum manni að taka viö
af sér, en hina stundina öör-
um. Þannig er búið að ræða i
skemmri eða lengri tirna um
flesta þá, sem nú skipa fram-
kvæmdastjórn Kommúnista-
flokksins, sem hugsanlegan
eftirmann Brésnjevs. Eftir
allar þessar umræöur og
ágizkanir, virðist óvissan um
eftirmann Brésnjevs aldrei
hafa verið meiri en um þessar
mundir.
bað hefur lika sin áhrif á
þetta, að oft á undanförnum
misserum hafa gengið sögur
um veikindi Brésnjevs. Stund-
um hafa þær verið á þá leið, að
hann myndi ekki eiga langt
eftir. En Brésnjev hefur, eftir
að veikindasögurnar voru
búnar að ganga i lengri eða
skemmri tíma, birzt á sjónar-
sviðinu furðu hress og ekki
virzt kenna sér neins verulegs
meins. Þannig virtist fram-
koma hans á nýloknum fundi
þingsins, þegar nýja stjórnar-
skráin var samþykkt, hvorki
bera vott um að hann væri
þjáður af veikindum eða elli-
hrumleika.Hannhélt þartvær
langar ræður og virtist á allan
hátt hinn brattasti, þegar mið-
aö er við aldur, en hann verður
71 árs I næsta mánuði.
ÝMSIR gizkuðu á, aö staö-
festing nýju stjórnarskrárinn-
ar kynni að leiða i ljós hver
væri fyrirhugaður eftirmaður
Brésnjevs. Samkvæmt nýju
stjómarskránni ber bæöi að
kjósa forseta og varaforseta.
Brésnjev var kjörinn forseti
eins og búizt hafði verið við.
Hins vegar höfðu ágizkanir
verið mjög ósammála um
hver yrði kosinn varaforseti.
Yrði það ef til vill fyrirhugað-
ur eftirmaður Brésnjevs?
Ýmsir gizkuðu á þaö, að And-
rei Kirelenko myndi hreppa
hnossiö, en hann er talinn nán-
asti samverkamaður Brés-
uresnjev
njevs. Niðurstaðan hjá Brés-
njev varð sú, aö hann valdi
engan úr hópi þeirra, sem
taldir höfðu verið liklegastir.
Varaforsetivarkjörinn Vasilij
Kusnetsov, fyrsti varautan-
rikisráöherra Sovétrlkjanna.
Kusnetsov, sem er orðinn 76
ára, mun ekki koma til greina
sem eftirmaöur Brésnjevs.
Hann hefur gegnt ýmsum
þýðingarmiklum störfum i
utanríkisþjónustunni og m.a.
verið fyrsti varautanrikisráð-
herra óslitið siðan 1955. Aður
hafði hann verið sendiherra i
Kina. Kusnetsov er eins og
fleiri af leiðtogum Sovétrikj-
anna, verkfræðingur að
menntun og hlaut hann
menntun sina að nokkru leyti i
Bandarikjunum, þar sem
hann vann i bifreiðaverk-
smiðju Fords i Detroit um
skeið. Honum hafa veriö falin
mörg vandasöm sérverkefni,
þar sem þörf hefur þótt fyrir
laginn samningamann. Þann-
ig var hann sendur til Banda-
rikjanna, þegar Kúbudeilan
stóö sem hæst og Kennedy
neyddi Krustjoff til að láta
undan siga. Kusnetsov hefur
aldrei komið nálægt flokks-
starfsemi að neinu ráði og þvi
þykir vlst, aö hann eigi ekki
sem varaforseti að sinna öðru
en að létta af Brésnjev ýmsum
formlegum störfum sem
fylgja forsetaembættinu.
Brésnjev hafi valið hann sem
varaforseta sökum reynslu
hans I utanrikisþjónustunni og
góðrar framkomu hans á þvi
sviði, en Kusnetsov er virðu-
legur Isjón og kemur vel fyrir.
VAL varaforsetans leysti
þannig ekki úr þeirri spurn-
ingu, hver væri fyrirhugaður
sem eftirmaður Brésnjevs.
Sennilegasta svariðvið þessari
spurningu er liklega það, að
Brésnjev hafi enn enga
ákvörðun tekið i þeim efnum.
Það er oft sem valdamenn
draga að ákveða slikt, þvi að
þeim finnst að ekkert liggi á.
Einn af nánum samherjum
Kekkonens Finnlandsforseta
var nýlega spurður að þvi,
hver væri krónprins Kekkon-
ens.Ef þú spyröir Kekkonen,
svaraði hann, þá yrði svar
hans: Kekkonen. Ef til vill
gildir eitthvað svipaö um
Brésnjev.
Kusnetsov
Þegar Rússar eru spuröir
um þetta, er svar þeirra jafn-
an á þá leið, að þetta skipti
ekki máli. Það sé hins vegar
vist, að góöur maður og hæfur
veröi eftirmaöur hans. Stefn-
an muni ekki heldur breytast
neitt við það. Eftirmaðurinn
muni fylgja stefnu Brésnjevs.
Vafalaust mun ekki veröa
nein meginbreyting á stefnu
og stöðu Sovétrikjanna, þótt
nýr maður taki við af
Brésnjev- En mannaskiptum
fylgja alltaf einhverjar breyt-
ingar. Þannig er verulégur
munur á stjórn þeirra
Krustjoffs og Brésnjevs, þótt
segja megi að þeir hafi i
stórum dráttum fylgt samu
stefnunni.
Þ.Þ.