Tíminn - 18.11.1977, Blaðsíða 11

Föstudagur 18. nóvember 1977
1]
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Stein-
grimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmda-
stjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Simi 86300.
Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verö i lausasölu kr. 80.00. Áskriftargjald kr. 1.500 á
mánuði. Blaöaprent h.f.
Hvað græðist á því
að bæta vegina?
I umræðum, sem nýlega urðu á Alþingi um
vegamál skýrði Ingi Tryggvason frá þviiað hann
hefði nýlega aflað sér upplýsinga frá Vegagerð
rikisins, um mismunandi rekstrarkostnað bif-
reiða eftir þvi eftir hvaða vegum bifreiðunum er
ekið.
Samkvæmt þessum upplýsingum er rekstrar-
kostnaður fólksbifreiðar á þúsund km vegi með
bundnu slitlagi 18.775 krónur miðað við verðlag i
byrjun ágúst 1977. Hér er tekið eins konar meðal-
tal af fólksbifreiðum. Ef umræddri bifreið er ekið
eftir vegi, sem Vegagerðin kallar góðan malar-
veg, hækkar þessi kostnaður upp i 22.902 kr. á
hverja þúsund km. Sé vegurinn aftur á móti það
sem Vegagerðin kallar vondan malarveg, verður
sambærilegur kostnaður 26.633 kr.
Framangreindur kostnaður er reiknaður út, án
skatta. Sé sköttunum bætt við , verður niðurstað-
an á þann veg, að kostnaðurinn við það að aka
1000 km á vegi með bundnu slitlagi verður 35.214
kr., á góðum malarvegi 43.441 kr. og á vondum
malarvegi 51.061 kr. Munurinn er um 16 þúsund
kr. á vondum malarvegi með bundnu slitlagi.
Þetta þýðir einnig, að á vondum malarvegi
greiðir sá, sem bilnum ekur 24.428 kr. i skatt, en
aki hann á vegi með bundnu slitlagi, greiðir hann
16.438 kr. Mismunurinn er rétt um 8000 kr., sem
sá greiðir meira, sem ekur á slæmum malarvegi,
en hinn sem ekur á góðum vegi, þ.e. vegi með
bundnu slitlagi.
Þetta sýnir ljóst, hve mikill sparnaður fylgir
þvi,að bæta vegina bæði að bæta malarvegina og
lengja veginn með bundnu slitlagi, en viða má
leggja bundið slitlag á végi með tiltölulega litlum
kostnaði. Af framangreindu er það ljóst.að vel er
varið þvi fé, sem fer til þess að bæta vegina.
Það hefur lika ekki litið að segja i þessum efn-
um að koma vegunum upp úr snjónum, eins og
það er kallað. Árið 1975 kostaði snjómokstur
Vegagerðarinnar um 648 millj. króna á verðlagi
þessa árs. Slikan kostnað mætti stórlækka með
bættum vegum.
Callaghan nýtur
almennings
Rikisstjórn Bretlands hefur sett sér það mark
að draga úr verðbólgunni. Þess vegna beitir hún
sér nú fyrir þvi, að kaup hækki ekki meira en 10%
og að ekki sé samið til skemmri tima en tólf mán-
aða. Um þessar mundir á hún i striði við slökkvi-
liðsmenn, sem hafa gert verkfall til að knýja
fram meiri hækkun. Vafalitið mælir margt með
meiri kauphækkun en 10% til slökkviliðsmanna,
en stjórnin heldur þvi réttilega fram, að það yrði
jafn óheppilegt fyrir slökkviliðsmenn sem aðra
að brjóta niður þann varnarvegg gegn verðbólg-
unni sem 10% reglan er. Almenningur skilur
þetta og styður eindregið. I nýlokinni skoðana-
könnun studdu 87% þeirra sem spurðir voru,
stefnu stjórnarinnar. Sá skilningur sem hér kem-
ur i ljós, gefur vonir um, að Bretar muni sigrast á
verðbólgunni.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
*
Osætt blökkumanna
hjálpar lan Smith
Sáttasemjari Carvers miðar lítið áleiðis
LITLAR líkur virðast til þess,
aðsamkomulag náist i Ródes-
iudeilunni í náinni framtið.
Sérstakur sendimaður Breta
Carver lávarður, hefur undan-
farið ferðazt milli landa i
Afriku og rætt við deiluaðila,
en sáttatilraunir hans hafa lit-
inn árangur borið. Hann hefur
byggt þær á loðnum mála-
miðlunartillögum Breta og
Bandarikjamanna um, að rik-
isstjórn Ian Smiths segi af sér,
en Carver taki við lands-
stjórninni i nokkra mánuði eða
á meðan þingkosningar fara
fram og meirihlutastjórn
verði komið á laggirnar i
framhaldi af þvi. Flestir
deiluaðilar hafa ekki tekið
þessu óliklega, þvi að þeir
hafa heldur kosið að láta
stranda á öðrum atriðum.
Agreiningur hefur einkum
verið látinn snúast um mynd-
un þeirrar öryggislögreglu
sem á að gæta laga og réttar
meðan Carver fer með völdin.
Smith leggur áherzlu á, að sú
öryggislögregla, sem nú er
fyrir hendi, gegni störfum á-
fram, og telur að blökkumenn
eigi að geta sætt sig við það,
þar sem blökkumenn eru um
80% hennar. Tveir leiðtogar
blökkumanna, Joshua Nkomo
og Robert Mugabe, eru þessu
með öllu andvigir, og vilja að
sveitum skæruliða verði falin
öryggisstörfin. Bretar og
Bandarikjamenn vilja fara
millileið og mynda nýtt ör-
yggislið, sem bæði sé skipað
núverandi öryggisvörðum og
skæruliðum. Sameinuðu þjóð-
irnar hafa þegar boðizt til að
tilnefna yfirmann sliks örygg-
isliðs, og hafa þegar tilnefnt
Indverjann Prem Charud til
að gegna slíku starfi, ef fallizt
yrði á, að þær tilnefndu yfir-
mann öryggisliðsins. Tveir
blökkumannaleiðtogar Mus-
orewa og Sithole, telja sig geta
fallizt á einhverja slika mála-
miðlun, en vilja þó hafa hlut-
deild skæruliðanna sem
minnsta þvi að þeir gruna
Nkomo og Mugabe um græsku
einkum þó hinn siðarnefnda.
HINN mikli ágreiningur, sem
er milli fjögurra framan-
greindra blökkumannaleið-
toga skapar Ian Smith þá tafl-
stöðu að hann getur látið
málamiðlunarstarfið stranda
meira á þessum ágreiningi en
andstöðu sinni. Þótt erfitt geti
verið að meta það, virðist það
yfirleitt álit óháðra frétta-
skýrenda að Musarewa biskup
Robert Mugabe
eigi mest fylgi meðal blökku-
manna i Ródesiu og flokkur
hans gæti reynzt sigursæll, ef
til kosninga kæmi. Næst
myndi koma flokkur Sitholes.
Hins vegar eigi þeir Nkomo og
Mugabe ekki miklu fylgi að
fagna og þó siður sá siðar-
nefndi. Styrkur þeirra er hins
vegar fólginn i þvi að þeir hafa
skipulagt skæruliðasveitir, en
það hafa þeir Musorewa og
Sithole ekki gert. Talið er, að
Nkomoráði yfir öllu fjölmenn-
a'ra skæruliði en Mugabe, en
það dvelur nær allt erlendis og
hefur enn haft sig litið i
frammi, svo að erfitt er að
dæma um hver styrkleiki þess
raunverulega er. Hins vegar
hafa skæruliðar Mugabes látið
taka til sin i Ródesiu þótt þeir
dveljistaðallega erlendis eða i
Mósambik og Tansaníu likt og
skæruliðar Nkomos. Af þess-
um ástæðum er yfirleitt litið
svo á, að Mugabe sé raunveru-
lega eini leiðtoginn sem ráði
yfir verulega þjálfuðum og
reyndum skæruliðum og þvi
kunni honum að reynast auð-
veldast að brjótast til valda i
Ródesiu, eftir að stjórn hvitra
manna lýkur þar. Vist er það
lika að hvitir menn óttast hann
mest þessara fjögurra for-
ingja. Þeir Nkomo og Mugabe
hafa siðustu misserin starfað
saman i svokallaðri Föður-
landsfylkingu, en formlega
hafa þeir ekki sameinað
hreyfingar sinar, heldur hald-
ið þeim aðskildum. Siðustu
vikurnar hefur gengið orð-
rómur um, að samvinna
þeirra fari versnandi, og Mug-
abe óttist, að Nkomo sitji á
svikráðum við sig. Það getur
styrkt þennan grun Mugabes
að Nkomo er sá blökkumanna-
leiðtoginn, sem fréttaskýrend-
ur láta mest af og telja væn-
legastan sem stjórnanda, ef
blökkumenn fengju völdin i
Ródesiu. Gallinn er hins vegar
sá, að hann virðist enn ekki
hafa náð sömu hylli og Muso-
rewa og Sithole.
EINS OG AÐUR segir, lætur
Ian Smith sér vel lika deil-
ur blökkumannaleiðtoganna.
Þá telur hann það einnig á-
vinning fyrir sig að sambúð
Breta og Bandarikjamanna
við Suður-Afrikumenn hefur
fa'rið versnandi að undan-
förnu. Hann geti þvi farið
hægara en ella. Margt bendir
þó til, að bæði Smith og aðrir
leiðtogar hvitra manna i
Ródesiu telji daga sina brátt
talda þar og þvi þurfi að fara
að undirbúa valdatöku
blökkumanna, sem gæti farið
fram á þann hátt, að hvitir
menn þyrftu ekki að hrekjast
frá Ródesiu. Hvitir menn eru
taldir geta sætt sig við að láta
völdin ihendur manna eins og
Musorewa biskups og Sitholes
og jafnvel Nkomos, ef þessir
þrir leiðtogar gætu tekið hönd-
um saman. Hins vegar van-
treysta þeir Mugabe, Orðróm-
ur gengúr þvi um það, að
reynt sé að fá Nkomo til sam-
starfs við þá Musorewa og
Sithole, en hann vantreysti
þeim og kjósi þvi að halda á-
fram samstarfinu við Mug-
abe, a.m.k. enn um hrið.
Framvindan i þessum efnum
getur ráðizt verulega af þvi,
hvort valdhafarnir i ná-
grannalöndum Ródesiu sætta
sig við slika stjórn, en hingað
til hafa valdhafar Mósambik,
Tansaniu og Zambiu lýst
stuðningi sinum við Föður-
landsfylkingu þeirra Nkomos
og Mugabes og þess vegna
verður ekki gengið framhjá
henni.
— Þ.Þ.
Ian Smith