Fréttablaðið - 06.06.2006, Qupperneq 82
6. júní 2006 ÞRIÐJUDAGUR
��������������������������������� �����������������������������������������������������
�� ����������������������������������������� ���������� ������������������������������
������������ �������������� �� �����������
����������������������������������
������������������
������ �������������
����������������������������������� ��������
��������������� �������� ������������������
������������� �����������������
���������������������������������
�������������� �����������������
���������������������������������
�������������� �����������������
��������� �
���������������
�����
��������
���������������������������������������������������������
�����������
�������������������������������������������������
���������������������������������
����������������������
�������������������������������������
�� ���������������������������������
���������
�����
���������������������
�
��
�
��
�
���
��
�
��
�
�
� ��
� �
�
�
�
������������������
�����������������������
Panic Productions
í samstarfi við Hafnarfj
arðarleikhúsið
kynnir tvö dans/leikhús
verk:
Forsýning
9. Júní kl. 20
Frumsýning
10. Júní kl. 20
Síðasta sýning
11. Júní kl. 20
MIÐASALA: 555 2222
midi.is / www.hhh.is
RAUÐAR LILJUR
Danshöfundur: Sveinbjörg Þórhallsdóttir
NO, HE WAS WHITE
Höfundar og flytjendur: Anne Tismer,
Margrét Sara Guðjónsdóttir,
Sveinbjörg Þórhallsdóttir, Rahel Savoldelli
AÐEINS
3 SÝNINGAR
Alveg brilljant
skilnaður
Einleikur
Eddu Björgvinsdóttur
um allt land.
Vopnafjörður
þriðjudaginn 6. júní.
Miðasala í síma 473-1300.
Viðskiptavinir
Landsbankans fá
500 króna afslátt
af miðaverði
Fyrsta ráðstefnan um
tungutækni á Íslandi var
haldin nýverið á vegum
Tungutækniseturs. Setrið,
sem stofnað var sumarið
2005, er samstarfsverk-
efni Málvísindastofnunar
Háskóla Íslands, Tækni- og
verkfræðideildar Háskólans
í Reykjavík, og Orðabókar
Háskóla Íslands.
Á tungutækniráðstefnunni komu
saman fræðimenn og fólk úr
atvinnulífinu sem starfa eitthvað
við tungutækni á landinu, en sá
hópur fer vaxandi. En hvað er
tungutækni? „Ég segi stundum að
þetta sé tvíhliða; annars vegar er
þetta spurning um hvernig við
getum notað tölvur til að hjálpa
okkur með tungumálið, og hins
vegar hvernig við getum notað
tungumálið til að hjálpa okkur
með tölvurnar,“ segir Eiríkur
Rögnvaldsson, prófessor í
íslenskri málfræði við Háskóla
Íslands og einn af forsvarsmönn-
um Tungutækniseturs. „Í fyrsta
lagi eru þetta til dæmis alls konar
málfarsleiðréttingarforrit og í
öðru lagi erum við að nota tungu-
málið til að hagnýta tæknina sem
mest, við leit á vefnum og fleira,“
bætir hann við.
Tungutæknin óhjákvæmileg þróun
Eiríkur bendir á að meirihluti
tækninýjunga fyrir almennan
markað snúist um samskipti fólks,
ýmist í síma eða á netinu, og þá
hljóti tungumálið að vera í lykil-
stöðu. „Menn gleyma því að tungu-
málið leikur miklu stærra hlut-
verk í tengslum við tæknina, hún
felst ekki bara í því að ýta á ein-
hverja takka heldur er hún sam-
tvinnuð flestu sem við gerum,“
segir Eiríkur. Tungutæknin er því
ekki síður mikilvæg fyrir framtíð
íslenskunnar. „Ef við lendum í
þeirri aðstöðu að tæknin ræður
ekki við íslensku þá höfum við tvo
kosti. Við getum ákveðið að taka
þessa tækni ekki upp á Íslandi,
sem er að sjálfsögðu slæmur kost-
ur, en hin leiðin er að tala bara
ensku við tækin. Varla erum við
sátt við það. Best væri að aðlaga
tæknina þannig að hún ráði við
íslensku en það kostar peninga og
þekkingu.“
Leitarvél sem kann íslensku
Auk nokkurra íslenskra fræði-
manna vinna þó nokkuð margir að
tungutækniverkefnum í fyrir-
tækjum á borð við Símann, Hex og
Spurl. „Það sást á þessari ráð-
stefnu að þetta er farið að skila
sér í vörum og þjónustu,“ segir
Eiríkur. Sem dæmi má nefna leit-
arvélina Emblu og leitarvél Já,
sem Eiríkur segir að sé „stórkost-
leg bylting,“ en þær voru unnar af
Hjálmari Gíslasyni hjá fyrirtæk-
inu Spurl. Eiríkur bendir á að allt
nám og vinna byggist sífellt meira
á því að leita á netinu og í gagna-
söfnum, og þá sé mikilvægt að
leitarvélar falli vel að íslensku.
„Við finnum miklu meira ef við
byggjum íslenskt beygingakerfi
inn í leitarvélina,“ segir Eiríkur,
en þá er til dæmis hægt að slá inn
íslenskt orð í nefnifalli og leitar-
vélin finnur öll dæmi orðsins í
öðrum beyingarmyndum. „Svo er
í bígerð verkefni sem ég tek þátt í
en það er þróun á margmálaleit
fyrir Norðurlandamálin og ensku.“
Leitarvélin mun gera fólki kleift
að slá inn leitarorð á sínu móður-
máli og fá niðurstöður úr hinum
Norðurlandamálunum.
Rafrænn þulur svarar í síma
Erlendis er tungutæknin komin
vel á veg. Sem dæmi má nefna að
hún er mikið notuð í þjónustuver-
um fyrirtækja. Rafrænn þulur sér
þá um að „tala“ við viðskiptavin-
inn í símanum og sérstakur tal-
greinir greinir beiðni viðskipta-
vinarins og gefur honum samband
við réttan aðila. Þetta sparar mann-
skap og styttir biðtíma. Fyrirtækið
Hex hefur einmitt unnið að slíkum
þul í samstarfi við Símann og
bandaríska fyrirtækið Nuance.
Afraksturinn er þulurinn Ragga,
en hann hlaut nafn sitt af Ragn-
heiði Clausen sem ljáði honum
rödd sína. „Við erum að vinna í
þjónustu fyrir síma og við lítum á
talviðmót, eins og þulinn Röggu,
sem einn hluta af því,“ segir Helga
Waage, tölvunarfræðingur hjá
Hex. Ragnheiður las inn texta úr
Mogganum og öðrum ritum og
upptökurnar voru sendar til
Nuance þar sem þær voru bútaðar
niður í hljóðeindir og algeng orð.
Hljóðeindunum og orðunum er svo
endurraðað, útfrá reglum um
hljómfall og aðrar hljóðfræðiregl-
ur í íslensku, til að fá nýjar setn-
ingar. Helga telur að þulurinn
muni nýtast fyrirtækjum á Íslandi,
þar á meðal Hex, vel í framtíðinni.
rosag@frettabladid.is
EIRÍKUR RÖGNVALDSSON „Það er bæði eðlileg og óhjákvæmileg þróun, nú þegar tölvurnar
og allt sem er tölvustýrt er orðið svona stór hluti af okkar daglega lífi, að tungutæknin
fléttist þarna saman við.“ FRÉTTABLAÐIÐ/HEIÐA
Lykill að framtíð íslenskunnar
Dagana 8.-11. júní verður haldin
árleg kórastefna í Mývatnssveit
og munu liðlega 300 þátttakendur
leggjast á eitt og skapa veglega
tónlistardagskrá fyrir alla unn-
endur kórtónlistar. Aðalverkefni
stefnunnar að þessu sinni er Sálu-
messa Mozarts og verður hún flutt
á lokatónleikunum í Reykjahlíð
næstkomandi sunnudag.
„Þátttakendurnir hafa aldrei
verið fleiri, kórarnir koma frá
Norðurlandi, Reykjavík og Finn-
landi en auk þess spila um fimm-
tíu hljóðfæraleikarar úr Sinfóníu-
hljómsveit Norðurlands með
okkur,“ segir Margrét Bóasdóttir,
söngkona og skipuleggjandi Kóra-
stefnunnar. Hlutverk Kórastefn-
unnar er meðal annars að gefa
kórfólki tækifæri á að hittast og
takast á við stór
og krefjandi
verkefni. Að
þessu sinni verð-
ur einnig lögð
áhersla á að
kynna íslenska
kórtónlist og
mun Þorgerður
Ingólfsdóttir,
kórstjóri Hamra-
hlíðarkórsins,
hafa veg og
vanda af því. „Ég er sérlega ánægð
að hafa fengið Þorgerði og Hamra-
hlíðarkórinn til þess að stýra þess-
ari vinnu,“ segir Margrét og árétt-
ar að finnsku þátttakendurnir hafi
þegar fengið send íslensk lög til
þess að æfa og spennandi verði að
heyra útkomuna. „Við höfum
stefnt að því að fjölga erlendum
þátttakendum. Þetta er kjörið
tækifæri fyrir kóra til þess að efla
tengsl innbyrðis og oft verða hálf-
gerð snjóboltaáhrif af svona sam-
starfi,“ útskýrir hún.
Þátttökukórarnir munu syngja
á tónleikum í félagsheimilinu
Skjólbrekku, syngja miðnætur-
söng í Jarðböðunum við Mývatn
og bjóða til einstaks tónlistarvið-
burðar í hraunhvelfingu Laxár-
virkjunar næstkomandi föstudag.
„Það verða spennandi tónleikar,
hljómburðurinn í hvelfingunni er
á við nokkrar Hallgrímskirkjur,“
segir Margrét og hvetur alla
áhugasama til þess að heimsækja
Mývatnssveit og njóta ógleyman-
legra stunda, tónlistar og samveru
í fallegu umhverfi.
MARGRÉT BÓAS-
DÓTTIR SÖNGKONA
Hundruð himneskra radda