Fréttablaðið - 27.06.2006, Blaðsíða 16

27. júní 2006 ÞRIÐJUDAGUR16
fréttir og fróðleikur
Svona erum við
> Úrkoma í Reykjavík í mm
Heimild: Hagstofa Íslands
1999
34 40m
m 47
2002
2005
Sendu SMS BT HMF á 1900 og þú
gætir unnið!
Við sendum þér spurningu. Þú sva
rar með því að senda SMS
skeytið BT A, B eða C á númerið 19
00.
Auðvitað
er BT með
HM leik!
Vi
nn
in
ga
r v
er
ða
a
fh
en
di
r í
B
T
Sm
ár
al
in
d,
K
óp
av
og
i.
M
eð
þ
ví
a
ð
ta
ka
þ
át
t e
rtu
k
om
in
n
í S
M
S
kl
úb
b.
9
9
kr
/s
ke
yt
ið
*Aðalvinningurinn verður dreginn út úr öllum innsendum SMS skeytum!
ATH!5. HVER VINNUR!. I !
Frumsýnd
5. júlí!
Frumsýnd
5. júlí!
Taktu
þátt!
Glöggir tóku eftir hópi íslensks fólks sem
hvatti landslið Tógó til dáða í heimsmeistara-
keppninni í knattspyrnu. Þar var komin saman
Íslandsdeild SPES, samtaka sem koma upp og
reka heimili fyrir munaðarlaus börn í þróunar-
löndum. Meðal áberandi Íslendinga í samtök-
unum eru Össur Skarphéðinsson þingmaður,
formaður Íslandsdeildarinnar, Þráinn Bertelsson
rithöfundur og Njörður P. Njarðvík, sem einnig
er formaður SPES International.
Hvert var upphaf SPES?
SPES International (latneskt orð sem merkir
„von“) var stofnað í Frakklandi í febrúar 2000.
Ári síðar í apríl 2001 var tekið á leigu einbýlis-
hús í Lomé, höfuðborg Tógó í Vestur-Afríku
og hafin starfsemi með átta munaðarlausum
börnum og svo fjölgað í tuttugu. Fyrrverandi
forseti Tógó, Gnassingbé Eyadema, lét SPES í
té byggingarland um hálfan hektara í hverfinu
Kélégougan við götu sem heitir Rue de Notre
Dame de la Misericorde. Tógóskur arkitekt,
Henri Apeti, teiknaði því næst þorp fyrir 120-
130 börn.
Hvernig starfar SPES?
SPES er hugsjónafélag sem hefur að kjörorði:
Sá sem bjargar einu barni bjargar mannkyn-
inu. Af því leiðir að allt
stjórnarstarf er unnið í
sjálfboðavinnu. Þegar
stjórnarmenn
ferðast til Tógó
gera þeir það á
eigin kostnað.
Allt fé sem berst
rennur því beint
til barnanna og til
byggingaramkvæmda. Skrifstofu- og umsýslu-
kostnaður er enginn. Beinn kostnaður er svo
lítill að hann er innan við eitt prósent.
Hvernig eru barnaheimilin rekin?
SPES leggur áherslu á að það sé heimili en ekki
stofnun. Börnin eiga að haga lífi sínu eins eðli-
lega og kostur er. Því er greitt fyrir leikskólapláss
fyrir yngstu börnin og hin eldri ganga í almenn-
an skóla í hverfinu. Öll börnin eru
á framfæri SPES til 18 ára
aldurs að minnsta kosti og
vonast er til að þau geti
fengið þá menntun
sem hugur þeirra
og geta stendur
til. Það kostar 77
evrur á mánuði að
styrkja eitt barn.
FBL-GREINING: SPES-SAMTÖKIN
Byggja heimili fyrir börn í Tógó
SPURT & SVARAÐ
ÞJÓÐARÁTAK VÍS
Skólakerfið er ekki það
jöfnunartæki sem stundum
er talað um. Skólinn hefur
brugðist alltof mörgum
því að hann er vanbúinn
og ræður ekki við að mæta
þörfum þeirra nemenda
sem ekki ljúka prófi.
Viðhorfsbreytingu þarf í
skólakerfið.
Svanfríður Jónasdóttir, bæjar-
stjóri í Dalvíkurbyggð og fyrrver-
andi þingkona, hefur rannsakað
námsáhuga fólks með litla form-
lega menntun í meistaraprófs-
verkefni við Kennaraháskóla
Íslands. Í ritgerðinni leitaðist
Svanfríður við að svara spurning-
unni um það hver námsáhuginn
væri. Hún tók viðtöl við sextán
einstaklinga, þar af tvo sem höfðu
ekki lokið grunnskóla, og komst að
raun um að námsáhugi þeirra var
einstaklingsbundinn og réðst af
reynslu og aðstæðum viðkomandi.
Í mörgum tilfellum hafði mikil
áhrif hvernig fyrri skólaganga
hafði gengið. Einnig virtist náms-
áhugi vera í beinu samhengi við
almenn viðhorf til menntunar.
„Víða í samfélaginu hefur fólk
ákveðna fordóma gagnvart mennt-
un en því jákvæðara sem viðhorf-
ið er þeim mun líklegra virtist fólk
til þess að mennta sig eða drífa sig
af stað aftur í skóla. Í hópnum var
fólk á aldrinum 25-40 ára og það
vildi fá að læra þegar það fann
sjálft hjá sér þörf og áhuga. Við-
horf þeirra voru í flestum tilfell-
um hagnýt og þau horfðu mest til
starfsmenntunar,“ segir Svanfríð-
ur.
Menntun getur verið viðkvæmt
mál og afar tilfinningatengt hjá
þeim sem hafa dottið út úr skóla.
Svanfríður segir að sérstaklega
hafi unga fólkinu í Reykjavík svið-
ið þegar því fannst það finna fyrir
ákveðnu viðhorfi af því að það var
ekki í skóla eða hafði ekki lokið
prófi. Í mörgum tilfellum segist
hún hafa fundið vanmáttarkennd
hjá fólki og svo hafi verið einstakl-
ingar sem hafi haft sára og erfiða
reynslu úr grunnskóla, verið lagð-
ir í einelti og ekki náð tökum á
grunnfærni, til dæmis því að læra
að lesa.
„Skólakerfið, grunnskólinn og
framhaldsskólinn, mætir ekki
þörfum ótrúlega margra sem
þurfa á stuðningi og ráðgjöf að
halda. Þess vegna er rosalegt
brottfall. Fólk sem stendur höllum
fæti fær ekki þann stuðning í
framhaldsskólanum sem það þarf
á að halda,“ segir Svanfríður og
telur skólann beinlínis þurfa að
leita að þessu fólki og styrkja það
í náminu.
„Skólinn þarf að skynja ábyrgð
sína með því að halda utan um
þessa nemendur. Það virðist vera
skortur á námsráðgjöf og náms-
og starfsráðgjöf grunnskólans
virðist ekki vera nógu góð. Hún
mætir ekki þeim þörfum sem eru
fyrir hendi. Þessir krakkar virð-
ast ekki átta sig á möguleikum
sínum og getu og þau virðast ekki
heldur átta sig á því hvernig þau
eigi að takast á við þetta inni í
framhaldsskólanum eða hvað sé
vænlegast fyrir þau að gera þar,“
segir Svanfríður.
Stundum er talað um skólakerf-
ið sem jöfnunartæki og að skóla-
kerfið geti bætt því við hjá börn-
um og ungmennum sem þau ekki
fá heima. „Mín niðurstaða er sú að
skólakerfið sé ekki það jöfnunar-
tæki sem vonir hafa verið bundn-
ar við. Í rauninni er ákveðið áhuga-
leysi í skólakerfinu fyrir því
hvernig nemendum reiðir af og
mér finnst það stangast á við þann
skilning sem ríkir á mikilvægi
menntunar almennt í þjóðfélag-
inu,“ segir hún.
Skólakerfið hefur ekki gagnast,
það hefur brugðist of mörgum og
það er dapurlegt að horfa upp á, að
sögn Svanfríðar. Ákveðinn hópur
kemst upp með að hætta að mæta
í grunnskóla og stjórnvöld virðast
ekki átta sig á því eða hafa tæki til
að takast á við brottfallið. Skólinn
er vanbúinn, hann ræður ekki við
þetta.
Spurð um hvað sé til ráða segir
hún það ýmislegt. Fara þurfi betur
yfir það hvers konar framhalds-
skóla sé boðið upp á og hvort hann
mæti þörfum þeirra sem ekki nái
árangri í skólanum í dag. Þetta
kosti auðvitað einhverjar breyt-
ingar en fyrst og fremst viðhorfs-
breytingu og aðra nálgun gagn-
vart nemendum og framboði á
námi. Framhaldsskólapróf þurfi
að hugsa á breiðari grundvelli,
stytta nám enn frekar og bjóða
upp á styttri verknámsbrautir.
SKÓLAKERFIÐ MÆTIR EKKI ÞÖRFUM
„Skólinn þarf að skynja ábyrgð sína,“
segir Svanfríður Jónasdóttir, bæjarstjóri í
Dalvíkurbyggð, sem verður verðlaunuð í
Kennaraháskólanum á næstunni fyrir bestu
meistaraprófsritgerðina 2005.
Skólinn bregst mörgum
SKÓLAKERFIÐ EKKI JÖFNUNARTÆKI „Mín niðurstaða er sú að skólakerfið sé ekki það jöfnunartæki sem vonir hafa verið bundnar við,“ segir
Svanfríður. Myndin tengist ekki efni greinarinnar beint.
SÉRKENNILEG MÓTSÖGN
Þó að vaxandi skilningur sé á mikilvægi
menntunar ljúka hátt í fjörutíu prósent ung-
menna aldrei námi í framhaldsskóla. Þegar
horft er á vinnumarkaðinn í heild eru um
fjörutíu prósent aðeins með grunnmennt-
un. Hlutfallið er misjafnt eftir landshlutum.
Þannig eru 35 prósent vinnuafls í Reykjavík
aðeins með grunnmenntun en hlutfallið er
hærra úti á landi, til dæmis rúmlega sextíu
prósent á Norðurlandi vestra. Atvinnulífið
krefst hins vegar sífellt meiri menntunar.
Þetta er „sérkennileg mótsögn,“ að mati
Svanfríðar Jónasdóttur, bæjarstjóra í Dalvíkur-
byggð.
FRÉTTASKÝRING
GUÐRÚN HELGA SIGURÐARD.
ghs@frettabladid.is
Hraðakstur helsta ástæða bana-
slysa í umferðinni
Þjóðarátaki VÍS var hleypt af stokk-
unum í síðustu viku en yfirskrift
átaksins er að þessu sinni „Tökum
heppnina úr umferð“ en hún vísar
til þess að það þýðir ekki að treysta
á heppni í umferðinni. Ragnheiður
Davíðsdóttir, forvarna- og öryggis-
málafulltrúi VÍS, segir að um síðustu
helgi hafi verið mikið um hraðakstur
yfir 120 kílómetra hraða á klukku-
stund en hún vill virkja fólk til þess
að skoða tölur um hraðakstur á vef-
síðu fyrirtækisins og láta í sér heyra.
Hvað er þjóðarátak VÍS?
Þetta er þjóðarátak VÍS gegn
umferðarslysum, sjötta árið í röð
þar sem við erum að reyna að virkja
þjóðina til þátttöku í baráttunni við
umferðarslys.
Hver er áherslan í ár?
Við beinum sjónum okkar núna að
fjórum þáttum sem eru hraðinn,
ölvunaraksturinn, farsímanotkun og
SMS-notkun undir stýri og svo bara
alls konar truflun undir stýri eins og
að skipta um geisladiska og annað
slíkt. Við ætlum að gera ákveðna
nýjung núna, við settum í gang
vefsíðu sem heitir Vegvís þar sem
við ætlum að reyna að virkja fólk til
þess að koma með athugasemdir og
sendum svo þær athugasemdir til
viðkomandi stjórnvalda.
Hver er árangurinn?
Það er afskaplega erfitt að mæla
árangur af svona forvarnarstarfi, en
ég held ég geti eiginlega ekki svarað
því á annan hátt en þann að guð
hjálpi okkur ef við gerðum ekki neitt
og enginn gerði neitt, hvernig væri
ástandið þá?
Ekki treystandi á
heppnina