Tíminn - 05.02.1978, Side 22

22
Sunnudagur 5. febrúar 1978
BERLÍNAR-
PISTILL
.Trcibcir
topcn Pcf
Hjörtur Jónasson:
Áramót, ísbirnir og fleira
Nú eru áramót um garö geng-
in. Einnig hér i Berlin, hinni
gömlu höfuðborg Þýzkalands.
Ljósadýröin prýddi borgina og
um miðnætti svifu flugeldar og
ljósleiftur i öllum regnbogans
litum yfir henni. Það var skotið
á báða bóga og stirndur himinn-
inn leiftraði. Berlin var eitt ljós-
haf ofar mennskum múrum.
Vestur-Þjóðverjar skutu lika
fyrir rúmar 80 milljónir þýzkra
marka og Austur-Þjóðverjar
fyrir 30 milljónir.
Já, það eru álitlegar summur
og mætti margt fyrir gera, en
hvers vegna ekki að fagna nýju
ári og vænta friðar, góðs gengis
og atvinnu fyrir alla, eins og
Schmidt kanslarikomstað orði f
áramótaræðu sinni?
Þar býr hæverskt og
vingjarnlegt fólk
Við sjáum hér 5 þýzkar sjón-
varpsstöðvar, þrjár i vestri og
tvær í austri. Þær vestur-þýzku
senda út i litum en hjá Aust-
ur-Þjóðverjum er enn aðeins
svart og hvitt. Ein stöðiner hér i
Vestur-Berlin og er mikið horft
á hana. Það er sendir „frjálsa
Berlin”, eins og hér er sagt.
A gamlárskvöld var samtal
við ibúa borgarinnar, sem búa
viðmúrinnillræmda. Éger einn
þeirra, sem búa i nágrenni hans
i úthverfi borgarinnar, og hafði
þvi gaman af að heyra skoðanir
manna. Allir voru á einu máli:
Múrinn var eins og hvert annað
hundsbit ekki gróið, en tók þvi
vart að tala um. Það voru allir
búnir að venjast honum fyrir
löngu. Sumir höfðu af honum
nokkur not. Það mátti festa i
hann þvottasnúrur, loftnet eða
annað slikt. Enginn kvartaði.
Mér er sagt hér að þessi þátt-
ur hafi alls ekki gefið rétta
mynd af skoðunum fólks. Það
hafi verið valin úr einlit hjörð og
þátturinn settur á svið til að
bera vopn á klæðin og draga úr
spennu.
Auðvitað vill enginn hafa
múrinn hér fyrir vestan, en ég
erekki viss um, að Austur-Þjóð-
verjar streymi svo vestur sem
hér er haldið ef allt væri gefið
frjálst og öll hlið opnuð. Þeir
hafa byggt upp sitt og byggja
upp. Hverjir byggja traustar,
læt ég ósvaraö.
Hitt veit ég af eigin reynslu að
haldan við múrinn býr hæverskt
fóLk og vingjarnlegt og hvergi
hef ég fýrirhitt elskulegri lög-
regluþjóna en einmitt þar.
„Þannig eru þeir við útlend-
inga,” segja menn hér fyrir
vestan. „Það er önnur fram-
koma við okkur. Þetta eru
skepnur. Þeir eru bara að sýn-
ast við údendinga.” Jæja, ekki
vil ég þar um dæma, en ég hef
hugsað mér að taka menn betur
tali beggjá megin múrsins, en
það biöur betri tima.
Það sem þeir vita— og
við
A gamlársdag og sérstaklega
um kvöldið uröu hér i Vest-
ur-Þýzkalandi 63 banaslys i um-
ferðinni og margir lentu á
sjúkrahúsum. Aðallega voru
þetta börn, sem hlupu fyrir bila.
Veðrið var gott, heiður himinn
og vægt frost. Hér vita menn lit-
ið um Island. Sumir halda að
þar búi Eskimóar, aðrir ljós-
hærðir og bláeygir niðjar
vikinganna. Helzt vita menn
eitthvað um þorskastriðin.
Einn, sem ég átti við erindi,
sagðist að visu mundu greiða
götu mina, þó að ég ætti það
ekki skilið sem Islendingur
vegna þorskastriðsins, en hann
glotti þó tvirætt.
Islenzkir rithöfundar eru þó
hér nokkuð þekktir, eins og
Gunnar Gunnarsson, Nonni,
Laxnessog Kamban,svo að þeir
helztu séu nefndir. Þekktust er
þó Edda og sumar íslendinga-
sögurnar, sérstaklega Grettis-
saga. Egilssögu var ég að ljúka
við að lesa i þýzkri þýðingu,
ágætri, myndskeyttri, ætlaðri
skólum.
Nú, hvað vita svo Islendingar
um Berlin? Flestir vita, að hún
var höfuðborg hins sameinaða
þýzka rikis og þar var barizt
hart við lok siðari heims-
styrjaldar, enda stóð og féll
Þýzkaland með höfuðborg sinni
og foringja.
Margir vita sjálfsagt lika að
Austur-Berlin er höfuðborg Al-
þýðulýðveldisins þýzka.
Hvað svo meira? Jú, Berlin er
stærsta borg Þýzkalands með
rúmlega 3.160.000 ibúa. Þar af
búa rúmlega 2.060.000 i
Vestur-Berlin hinni frjálsu Ber-
lin eins og menn segja hér og
1.090.000 i Austur-Berlin. Berlin
er þvi ennþá langstærsta borg
Þýzkalands og meira að segja
Vestur-Berlin ein og sér
stærsta borg Vestur-Þýzka-
lands. I hugum flestra Þjóð-
verja mun hún einnig vera hin
eina sanna höfuðborg. Menn
bera ekki virðingu fyrir Bonn
eins og Berlin. Hún liggur lika i
hjarta Evrópu, á sömu
breiddargráðu og London, 52 gr.
31 min. norðlægrar breiddar og
sömu iengdargráðu og Napóli
eða 13 gr. 25 min. austlægrar
lengdar. Borgin er umkringd
skóglendi og vötnum og vitan-
lega Alþýðulýðveldinu þýzka.
Er landamæralinan 232 km og
koma 115 km þar i hlut Vest-
ur-Berlinar og 117 km i hlut
Austur-Berlinar. Múrinn sjálfur
frá 13. ágúst 1961 er 46 km
langur. Oll Berlin er 883 ferkm
eða gæti hæglega rúmað
Stór-Hamborg (753 fkm) innan
múra sinna eða borgirnar
Miinchen (311 fkm) Stuttgart
(207 fkm) og Frankfurt/Mainz
(222 fkm) allar.
Margt merkilegt að sjá
Loftslag i Berlin er þægilegt
fyrir Islendinga, ársmeðalhiti 9
stig á Celsius og veður breyti-
legt, þar sem borgin liggur á
mörkum úthafsloftslags og
meginlandsloftslags.
Landbúnaður er þó nokkur i
útjörðum borgarinnar og eru
notaðir um 2100 ha lands til
þeirra hluta. Af húsdýrum eiga
Vestur-Berlinarbúar 2000 hesta,
1500 nautgripi, 9000 svin, 800
kindur, 134 geitur, 25.600
hænsni, gæsir og endur, 4400 bý-
flugnabú og 75000 hunda sem
alls staðarspóka sig á götunum.
Auk þess er hér i Vestur-Ber-
lin tegundaflesti dýragarður i
Evrópu. Hann lá upphaflega ut-
an borgarinnar, en það er orðið
langt siðan enda var honum
komið á fót árið 1841 og var þá
fyrsti dýragarður Þýzkalands,
upphaflega sérstaklega frægur
fyrirhin suðlægu dýr sin. Nú eru
þar yfir 1000 spendýr af 220 mis-
munandi tegundum og um 3000
fuglar af meir en 700 tegundum.
Skipar dýragarðurinn hér þvi
annað sæti á eftir garðinum i
San Diego i USA sem er
stærstur i heimi. Sérstaka at-
hygli vekur apahúsið með um
150 öpum, þar af 6 górillum, 13
órangútum og 7 simpönsum.
Þar næst mætti telja filahúsið
með 11 afriskum og indverskum
filum og nashyrningahúsið með
belúsnashyrningum, sem ann-
ars mega heita nær útdauðir I
heiminum, ásamt snjáldurnas-
hyrningum og breiðkjöftum.
Þá er fuglahúsið stærst sinnar
tegundar i Evrópu. Það er eins
og frumskógur og að stærð 360
rúmmetrar. Þar er aragrúi alls
konar fugla.
Ekki má gleyma nýjasta stór-
hýsi dýragarðsins en það var
byggt fyrir isbirnina og er 1400
ferm og skútar og hellar gerðir
úr 2100 tonnum af graniti.
Einnig er útivistarsvæði fyrir
hýenur, úlfa, birni og fleiri slik
dýr ásamt sérstöku húsi fyrir
stærstu rándýrin eins og ljón
tigrisdýr og hlébarða.
Nú liggur dýragarðurinn I
hjarta Berlinarborgar og nær
þar yfir nálægt 30 ha lands.
Hér i Vestur-Berlin er lika
stærsta lagardýrasafn heimsins
með 9500 dýrum af 1400 mis-
munandi tegundum. Þar eru 450
ker með fiskum, skriðdýrum,
pöddum og skorkvikindum svo
og hitabeltisskáli á fleiri hæð-
um. Má sjá þar f jölda af krókó-
dilum og slöngum eins og á
bakka frumskógarfljóts.
Jæja ég er nú búinn að
fjölyrða nokkuð um dýragarð-
inn og lagardýrasafnið enda þau
þess virðþen hér gefur fleira að
lita.
Söfnin, þau stærstu hafa þó
einkum fallið i hlut Austur-Ber-
linar svo sem Þjóðminjasafnið
gamla og Náttúrugripasafn
Berlinar, sem hefur að geyma
sérstaka tslandsdeild, þó að litil
sé. Má þar sjá þverskurð af is-
lenzku fuglabjargi. A bjarg-
brúninni er tslandsfálkinn að
taka til matar sins. Neðar i
bjarginu koma svo skegla og
fýll ásamt öllum tegundum is-
lenzkra svartfugla. Þarna er
lika hinn myndarlegasti geir-
fugl og siðast en ekki sizt beina-
grind stærstu risaeðlu sem
fundizt hefur, brachiosaurus,
lengd 23 m og hæð 12 m. Lifandi
hefur hún vegið um 50 tonn.
Der Tagesspiegel eða spegill
dagsins, var að berast mér i
hendur og að þessu sinni með
forsiðufrétt úr Pravda og þar
sem éger i Berlin með skjaldar-
merki bjarnarins og hefi verið
að segja frá dýrum, finnst mér
tilhlýðilegt að láta þessa fregn
fylgja með:
„Umsetin isbjörnum I
tvo mánuði."
A Tschukotkaskaga
„spássera” rándýrin um
göturnar.
Moskva: Hjá ibúum hins litla
þorjjs Billings á Tschukotka-
skaga við tshafið var aðeins eitt
umræðuefni vikurnar fyrir ára-
mótin: ísbirnirnir. „Vissulega,
og þeir voru 40, ungir og gamlir.
Þeir söfnuðust saman i lok októ-
ber. Fyrst komu fjórir, þvi næst
sáum við niu, átján...”
í bréfi til Pravda lýsir bæjar-
stýran i Biilings þvi hverju hún
og aðrir fbúar þessarar ný-
byggðar fjærst i austri USSR
urðu vitni að þegar isbirnirnir
sátu um þorpið i nærri tvo
mánuði. tsbirnir við íshaf er
ekki óalgeng sjón og þeir sem
þar búa mæta þeim af og til.
Samt var það sem átti sér stað i
Billings eins dæmi á Tschu-
kotka. „Við vorum eins og um-
setin. Hjá okkur dimmir
snemma á kvöldin og þá
„spásseruðu” isbirnirnir eftir
mannlausri aðalgötunni eins og
hverri annarri breiðgötu. Þeir
mölvuðu upp timburhjall þar
sem voru birgðir af kjöti og
spiki og hökkuðu allt i sig á
svipstundu,” sagði borgarstýr-
an i bréfi sinu.
Fregnin um umsát isbjarn-
anna breiddist út um Tschu-
kotkaskaga með leifturhraða.
íbúarnir fengu fjöldamargar
upphringingar og simskeyti
með góðum ráðleggingum um
hvernig þeir skyldu reka Isbirn-
ina af höndum sér. „Við skutum
ljósrakettum, en birnirnir
kærðu sig bara kollótta,” segir i
bréfinu. Birnirnir höfðu aðeins
hrist höfuðið og starað á ljós-
rákirnar i loftinu. Þar sem
bannað er að skjóta isbirni i
USSR gripu veiðimennirnir i
Billings ekki til byssunnar. Það
voru ekki bara ibúar þorpsins
sem voru varir um sig. Einnig
hinir gjammandi veiðihundar
voru lafhræddir. Allan sólar-
hringinn voru varðsveitir á
dráttarvélum á ferðinni til þess
að koma i veg fyrir það allra
versta. ísbjarnainnrásin i
Billings átti sér tvær orsakir:
dauðan hval sem hafði rekið að
landi, og sjóinn milli Tschu-
kotka og Wrangeleyjar lagði
seinna en venjulega.
Þessi eyja i tshafinu er vin-
sælt vetraraðsetur isbjarnanna,
en þeirvorulenguren venjulega
á meginlandinu að þessu sinni
þar sem isinn vantaði.
Þessi hættulegu rándýr
gæddu sér á dauðum hvalnum i