Tíminn - 09.04.1978, Blaðsíða 28

28
Sunnudagur 9. apríl 1978
Anthon Mohr:
Árni og Berit
FERÐALOK
barnatíminn
Ævintýraför um Kyrrahafið og Suður-Ameríku
urðu að hlýða boði hans
og banni i blindni”.
„Þetta hefur verið
einskonar páfariki hjá
þeim”, skaut Árni inn i.
„Já, þú getur nefnt
það þvi nafni, ef þú
vilt”, svaraði prófessor-
inn, ,,en minnstu þess
þó, að hann var lika guð,
en það er páfinn ekki.
En annars var þetta að
mörgu leyti frumstætt
riki. Inkarnir þekktu
hvorki leturgerð, pen-
inga eða vagna. Allt
þeirra gull — og þeir
áttu mikið af gulli— var
notað i skartgripi, og öll
þungavara var borin af
mönnum.
Þeir gerðu þvi aldrei
beygjur eða króka á
vegi, en þeir voru mestu
snillingar i vegagerð —
réttara væri ef til vill i
„tröppugerð”. Alla vegi
byggðu þeir beint upp og
niður hinar bröttu hlið-
ar. Enn sjást hér vegir
upp snarbrattar hliðar
með mörg þúsund tröpp-
um. Það er næstum
óskiljanlegt, hvernig
þeir hafa getað borið
þungar byrðar upp
þessa fjallastiga. Von-
andi færð þú að sjá
sýnishorn af þessum
gömlu „vegum”.
12.
Seint um kvöldið var
komið að námubænum
Huancano, þar sem
járnbrautin endaði.
Þaðan til Cuzco voru um
600 km. „Gorillaapinn”
(systkinin nefndu Clay
það fyrst sin á milli)
hafði útvegað tvo sterka
Fordbila, til að geta
haldið ferðinni áfram.
Þessir vagnar voru ekki
af venjulegri gerð. Þeir
voru með aukadrif og
óvenjulega hjólastórir.
Clay sagði, að þeir væru
byggðir þannig vegna
þess, hve vegimir væru
grýttir og ósléttir, ef
vegi skyldi kalla.
Og satt var það, hér
voru grýttar leiðir. Berit
mundi ekki eftir að hafa
lent i öðru eins, siðan
hún ók i rússnesku hest-
vögnunum frá Irkutsk til
Lena. Verst var að bif-
reiðarstjórarnir óku
eins og vitlausir menn.
Eins og margir hálfvillt-
ir menn vissu þeir ekki
hvað hræðsla var og
þekktu ekki orðið taug-
ar. Bifreiðin hoppaði og
hentist yfir stórgrýti og
djúpar holur, en aldrei
var linað á. Þetta vom
víst traustir vagnar að
þola þennan akstur. Það
var hrein heppni, að all-
ir voru með óbrotna
limi.
Loksins var stanzað
við fátæklegt gistihús
seint um kvöldið, og
höfðu þau þá farið um
það bil hálfa leið. Ef
ekkert kæmi fyrir, yrðu
þau komin til Cuzco
næsta dag.
Það var gott að vita að
leiðinvar hálfnuð, þvi að
hér upp á hásléttunni
var sárkalt, og stundum
höfðu þau fengið dynj-
andi haglél. Á nokkrum
hluta leiðarinnar var
allt alþakið af nýföllnum
snjó. Berit hlakkaði
mjög til að koma inn i
vel upphitað hús. Fætur
hennar voru dofnir af
kulda.
En ferðalagið gekk
ekki eins hratt og vel
næsta dag. Fyrri daginn
hafði leiðin legið yfir
nokkurn veginn jafna
hásléttu, þótt leiðin væri
grýtt, en nú breyttist
landslagið. Fram undan
voru tveir djúpir dalir
með snarbröttum hlið-
um. Yfir þessar dalskor-
ur urðu þau að fara. Wil-
son sagði, að kvislar eða
upptök Amason-fljótsins
lægju i þessum dölum.
Kæmu þessar kvislar
upp i vestur brúnum
Andesfjalla.
Vegurinn niður i dal-
ina var svo mjór og svo
þverbrattur, að ógerlegt
var að komast þá leið á
bifreið. Á fljótunum
niðri i dölunum var þá
heldur engin notandi brú
fyrir þungar bifreiðar,
en aðeins veikbyggðar
hengibrýr úr bambus-
viði og tágum.
Þau urðu þvi að skilja
bilana eftir og setjast á
bak múlösnunum, sem
Clay hafði áður útvegað
og biðu þeirra á fyrri
dalbrúninni. Hægt og
hægt þokaðist ferðafólk-
ið niður i dalinn. Viða
var svo bratt og stigur-
inn svo mjór, að Berit
undraðist að blessaðar
skepnumar skyldu geta
fótað sig. Þar sem verst
var, lét Berit aftur aug-
un. Hún bað fyrir sér i
huganum og varaðist að
lita niður i gljúfur og
gjár, sem þau þræddu
meðfram.
Allt lánaðist lika vel. ■
Ekkert óhapp henti, en
ferðin var mjög erfið.
Verst var hitastigs-
breytingin. Uppi á há-
slttunni voru krapaél, en
niðri i dölunum var
rakaþrungið hitabeltis-
loftslag og úðaþoka.
Á leiðinni yfir dalinn
var Árna bent á gamlan
Inkaveg, sem lá beint
upp þverbratta brekk-
una. Þessar „tröppur”
voru hálfhuldar af
kjarri, en þó gatÁrni séð
fyrir þeim alla leið upp á
dalsbrún. Wilson hafði
haft rétt fyrir sér. Þessir
vegir lágu ætið þver-
beint upp snarbrattar
hliðar. Árni hugsaði með
sjálfum sér, að það hlytu
að hafa verið
brjóst-heilir 'menn, sem
báru þunga'r byrðar upp
slikar „tröppuF’.
13.
Á milli dalanna voru
aðeins nokkrir kilómetr-
ar og sæmilegur vegur.
Það voru mikil við-
brigði, eftir stritið niður
og upp úr dalnum. Reið-
skjótarnir fundu þetta
lika. Þeir reistu sig og
þutu á léttu valhoppi yfir
hálsinn.
En svo kom hinn
dalurinn, og var hann
ennþá erfiðari yfirferð-
ar Reyndi þá mjög á þol
og þrek ferðafólksins, og
reiðskjótarnir voru
orðnir lúnir.
1 rökkurbyrjun kom
ferðafólkið að fátæklegu
gistihúsi upp undir dal-
brúninni. Allt var þarna
óvistlegt og óhreint, en
enginn tók eftir sliku,
þar sem allir vom dauð-
þreyttir. Ámi og Berit
höfðu varla þrek til að
afklæðast. Strax og
Berit hafði búið um
Lindu, fleygði hún sér
ofan á svefnpokann sipn
og sofnaði samstundis.
14.
Um hádegisbilið
næsta dag mættu þau
bifreiðum, sem Clay
hafði pantað áður, og nú
var ekið með miklum
hraða á leið til Cuzco.
Vegurinn fór batnandi,
en var þó enn grýttur og
ósléttur.
Þegar þau nálguðust
Cuzco, varð byggðin
þéttari. Ekki var þó
jörðin frjósöm og erfitt
með jarðrækt. Þar sem
hlýjast var, mátti rækta
mais, en aðallega voru
hér ræktaðar kartöflur
og bygg. Wilson sagði
Árna, að hér væru hin
upprunalegu heimkynni
kartöflujurtarinnar.
Héðan var kartaflan
flutt til Evrópu á 16. öld-
inni. (Hér á íslandi var
það Björn Halldórsson
prestur I Sauðlauksdal,
er fyrstur ræktaði
kartöflur). Þótt Punaen-
hásléttan sé bæði
hrjóstrug og harðbýl, þá
hefur Evrópa öll og
mikill hluti heims hlotið
þaðan eina mestu nytja-
jurt veraldar.
Veslings Linda hafði
ekki þolað erfiði ferða-
lagsins og sifelld skipti
hita og kulda. Hún
kvartaði um verk i
herðunum um það leyti,
sem þau komu i náttstað
i fátæklega, sóðalega
gistihúsinu. Um nóttina
leið henni illa og lá i
svitabaði aðra stundina,
en hina stundina kvart-
aði hún um kulda.
Berit vonaði, að þetta
væri aðeins ofkæling og
þreyta, en þó var hún
mjög óttaslegin. Hún
rif jaði upp allt, sem hún
hafði heyrt um hættu-
lega sjúkdóma svo sem:
lungnabólgu, taugaveiki
og maxarin. Hún gat
varla sofið fyrir áhyggj-
um. Ó, hve það væri
hræðilegt, ef Linda yrði
alvarlega veik.
Um kvöldið 24. mai
komu þau loks til Cuzco.
Borgin er byggð i vel
ræktuðu dalverpi. Þetta
var höfuðborgin i
hinuforna Inkariki. Ekki
fannst þeim mikið um
dýrð þessarar borgar,
enda var borgin ekki
mannmörg. Enn i dag
eru ekki meira en 30
þúsund ibúar i borginni,
og af þeim eru um f jórir
fimmtu hlutar bláfátæk-
ir Indiánar.
Berit var innilega feg-
in, er hún kom i gistihús-
ið i Cuzco, sérstaklega
þó vegna Lindu. Nú lá á
að koma henni i rúmið
og senda eftir lækni.
Gistihúsið var ekki
fyrsta flokks að mati
Evrópumanna, en þó
það bezta i borginni.
Linda var með hita-
óráði, er hún var borin
úr bilnum inn i gistihús-
ið.
Berit sat á rúm-
stokknum, þreytt og
sorgmædd. Hvernig
skyldi þetta fara? Hún
varð að skrifa Alexej á
morgun. Jafnvel þótt
brefið kæmist aldrei til
hans, þá létti það
áhyggjum hennar að
skrifa honum og trúa
honum fyrir sorgum sin-
um og áhyggjum.
Ó, hve sárt hún sakn-
aði Alexej. Hún þráði
hann af öllu sinu hjarta.
1.
Sorata
V.
Seinna um kvöldið
kom læknirinn. Hann
fullvissaði Berit um að
telpan væri ekki haldin
neinum alvarlegum
sjúkdómi. Þetta væri að
visu alvegleg ofkæling
en hvild og rúmlega i
nokkra daga myndi færa
henni fulla heilsu aftur.
Það létti lika yfir
Grainger, föður Lindu.
Hann hafði ekki sagt
margt, er Linda kvart-
aði um sjúkleikann, en
Berit hafði séð á honum,
að hann óttaðist um litlu
dóttur sina. Hann ákvað
strax að leggja ekki upp
i fjallgönguna fyrr en
Linda væri orðin vel
hress.
Timinn var notaður til
að skoða borgina og ná-
grennið. Wilson prófess-
or þekkti alla sögu Ink-
anna og þeirra menn-
ingu. Nú sýndi hann allt
og útskýrði. Annars var
ekki svo margt að sjá og
skoða. í ofsa trúboðsins