Tíminn - 25.04.1978, Blaðsíða 13

Þriöjudagur 25. april 1978
13
Torfi Guðbrandsson:
Vantar okur meira af
verðlausum
peningum?
Eins og kunnugt er hafa ýmsir
forkólfar verkalýðshreyfingar-
innar hvatt ákaft til þess, að
beitt veröi litflutningsbanni I þvi
skyni, að knýja stjórnvöld og
vinnuveitendur til að gera fyrri
verðbótaákvæði kaupgjalds-
samninganna gildandi að nýju.
Þótt sh'k tillaga væri upphaflega
sett fram af fljótfærni eða jafn-
vel i reiðikasti eftir skerðingu
verðbótaákvæðanna, þá hafa
mörg verkalýðsfélög þvi miður
tekið mark á þessum áróðri og
nú, 12. april eru málin komin á
það stig að ekki verður aftur
snúið og þvi mun útflutnigur á
framleiðsluvörum okkar stöðv-
ast viða um landið, nema hart
verði brugðið við' og bannið
afturkallað.
En hugleiðum nú um stund
hvaða áhrif það mundi hafa, ef
þeir, sem að útflutningsbanninu
vinna, fá fram vilja sinn,
þ.e.a.s. skerðingarákvæðin af-
numin. Væri þaö ekki sætur sig-
ur eða hvað? Hver slær hendi á
móti hærra kaupi? Verða ekki
allir fegnir aö fá fleiri seðla I
veskið sitt? Vissulega mundi
seðlunum fjölga, rétt er þaö, en
gallinn er bara sá, að það út af
fyrir sig mun ekki reynast nein
kjarabót, heldur þvert á móti,
vegna þess, að þá liði ekki á
löngu að verðbólgan færðist i
aukana og þá tæki við fram-
leiöslustöðvun og atvinnuleysi,
er leiða mundi til algers öng-
þveitis i islenzku þjóðlifi. Það
var einmitt þetta, sem stjórn-
völdin vildu hrinda með aðgerð-
um sinum og voru fyrir það
menn að meiri, þvi að slikar að-
gerðir eru vitaskuld aldrei vin-
sælar. Það hefðu kannski ein-
hverjir i þeirra sporum freistazt
til aðgefa Seðlabankanum skip-
un um að prenta bara fleiri
seöla. En þá freistingu stóðst
rikisstjórnin og sannaði með að-
gerðum sinum að hún skilur til
fulls aö nú er nóg komið af verö-
lausum peningum. Nýlega var
frá þvi sagt i fjölmiðlum að
skuld rikissjóðs við Seðlabank-
ann væri komin yfir 20 millj-
arða, sem þýðir það, að nú þeg-
ar er búið að gefa út ávaisanir á
20 þúsund milljón króna verð-
mæti.sem eftirer aðframleiða.
Þessi mikla fjárhæð er þó
aðeins brot af þeim erlendu
skuldum, sem á okkur hvila og
vaxa dag frá degi, og eru enda
löngu farnar að ógna fjárhags-
legu sjálfstæði okkar. Er nú
hægt aö áfellast þá, sem vilja
hamla á móti þessari geigvæn-
legu þróun? Skrýtnir væru þeir
Islendingar, sem það gerðu. Og
er ekki lika ástæöa til aö spyrja
þá, sem ábyrgö bera á útflutn-
ingsbanninu:
Hverju erum viö bættari,
verkamenn og aörir launþegar,
þótt allir vasar okkar veröi
fylltir af fölskum ávfsunum?
Hafiö þiö trú á því, aö viö séum
betur settir i lif sbaráttunni fyrir
þaö? Hvort sem svarið verður
játandi eða neitandi, þá bera
þeir þunga ábyrgö, sem nú hafa
af mikilli skammsýni ginnt
verkamenn til aðgeröa, sem
einungis geta skaöaö lifskjör
þeirra og þjóðarinnar allrar.
Engin leið önnur.
Þaðerstaöreyndaö allt aflafé
þjóðarinnar hefur komið til
skipta aö undanförnu og auk
þess stórar fjárfúlgur, sem viö
höfum fengið að láni bæði utan-
lands og innan og einnig skipt á
milli okkar sem vinnulaunum
eða hagnaöi af atvinnurekstri,
og eytt jafnharöan aö mestu.
Það er þvi ljóst, að ekki er til
umræðu aö skipta meiru, þ.e. —
hækka kaup almennt án þess aö
kalla yfir okkur aukna veröfell-
ingu krónunnar og önnur vand-
ræði. Hitter okkur aftur á móti i
sjálfsvald sett, hvort við skipt-
um ööruvisi þjóðartekjunum en
við höfum áður gert. Allir viija
bæta kjör verkamanna og ann-
arra, sem minnst bera úr být-
um. Um það höfum við margar
fagrar yfirlýsingar og ályktan-
ir. En samt sem áður hefur öll
viðleitni I þá átt runnið út i
sandinn, viljandi eða óviljandi.
Þegar kaup hefur veriö hækkað
hjá verkamönnum koma aðrar
stéttir á eftir og fá enn meir
hækkanir, þannig aö hlutfall
verkamanna verður jafnvel
óhagstæðara en áður. Hvernig
væri að láta einu sinni reyna á
það, hvort menn meina nokkuð
með tali sinu um nauðsynlegar
launabætur láglaunafólksins?
Það er nefnilega til ágæt og
raunhæf leið I þvi efni: Það þarf
að taka upp nýja stefnu i kaup-
gj aldsmálum, launajöfnunar-
stefnu.Ogfyrstaskrefið á þeirri
braut er að hætta að miða visi-
tölugreiðslur á laun viö pró-
sentuhlutfall, en taka i þessstað
upp jafnar verðbótagreiðslur i
krónutölu til allra launþega. Að
minum dómi er það hæpinn
hugsunarháttur að lita á dýrtið-
arbætur sem vinnul. Hér er um
að ræða greiðslur, sem eiga aö
auðvelda mönnum aö afla sér
lifsnauðsynja, er hækkaö hafa i
verði. Þegar verðlag hækkar,
t.d. á brauövörum, þá þarf
hafnarverkamaöurinn að
greiða þá hækkun að fullu engu
siður en forstjórinn. Hvers
vegna á þá að mismuna þeim i
verðbótagreiðslum? Sá mis-
munur getur jafnvel verið fjór-
faldur eða meira, þannig aö
halda mætti, að þar væri for-
stjdrinn sá láglaunaði og þyrfti
þvi meirihjálp til að kaupa sitt
brauð. Þetta skipulag hefur
marga fleiri kosti og þar á meö-
al þann, að verka sem hemill á
verðbólguna, og fyrir slfkt er
mikið gefandi. Hátekjumenn
þurfa vitaskuld aö gefa nokkurn
hluta eftir af launum sinum, en
þó ekki eins mikið og virðist
fljótt á litið, þvi að samhliða
launajöfnuðinum kemur einnig
skattajöfnuður.Við lægri tekjur
greiðast minni skattar, en rikis-
sjóður verður þó ekki fyrir
Framhald á bls. 23
w
A
sogusíooum
, íhjarta

Hvort heldur þú kýst
ys og þys stórborg-
arinnar eða kyrrð og
friðsæld sveitahérað-
anna - þá finnur þú hvort
tveggja í Luxemborg, þessu ||
litla landi sem liggur í hjarta
Evrópu.
Næstu nágrannar eru Frakkland
Þýskaland og Belgía - og fjær Holland -
Sviss og ftalía.
Því er það að margir helstu sögustaðir Evrópu
eru innan seilingar. Til dæmis er stutt á vígaslóðir
tveggja heimstyrjalda Verdun og Ardennafjöll.
Ef þú ferðast til Luxemborgar, þá ferð þú í sumarfrí á eigin
spýtur - ræður ferðinni sjálfur - slakar á og sleikir sólskinið
og skoðar þig um á söguslóðum.
Sumarfrí í Luxemborg er hvort tveggja í senn einstæð
skemmtun og upplifun sögulegra atburða.
Sjáumst í Lúx í sumar.
flucfélac LOFTLEIDIR
ÍSLANDS