Tíminn - 13.07.1978, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 13. júll 1978
9
á víðavangi
Eitt af fyrstu
verkunum
Agnar Guönason forstööu-
maöur Upplýsingaþjónustu
landbúnaöarins, ritar stutta
vfirlitsgrein um hag og kjör
bænda I Dagbiaöiö I gær. Þetta
yfirlit Agnars er til þess falliö
aö geta vakiö athygiiá ýmsum
þeim erfiöleikum, sem bænda-
stéttin hefur átt viö aö gllma
aö undanförnu.
t grein Agnars segir meöai
annars:
„Þaö vakir fyrir mér aö
koma þviaö, á sem einfaldast-
an og skiljanlegastan hátt, aö
hafi launþegar veriö von-
sviknir og taliö sig hlunnfarna
þá væri meiri ástæöa fyrir
bændur aö kvarta og rfsa upp,
þvi enga stétt hefur veröbólg-
an leikiö jafngrátt og bændur.
Þeirra vinna og aöföng til
búskaparins eru alltaf greidd
meö veröminni krónu en lögö
varö til vegna þess aö fyrir
hluta afuröanna fæst ekki
greitt fyrr en I fyrsta lagi einu
ári eftir aö þær voru fram-
leiddar og lagöar inn hjá sölu-
félögunum. Aödragandi aö
sköpun tekna af sauöfjár-
búskapnum tekur enn lengri
tlma”.
Hætt er viö aö hljóö heyröist
frá einhverjum stéttum og
samtökum, ef menn yröu aö
lifa viö þau kjör sem Agnar
lýsir hér, og samtimis geisaöi
óöa veröbólgan um þetta
geymslufé, sem biöur heilt ár
þe ss aö veröa greitt sem laun
til bóndans.
Nauðvörn
bænda
Siöar segir Agnar Guöna-
son:
„Þaö má segja, aö aö vissu
leyti geti bændur sjálfum sér
um kennt, þeir heföu átt aö
draga úr framleiöslunni þegar
séö var aö hverju stefndi.
Þetta er hægara sagt en gert,
þvf nauövörn bænda hefur
þegar veriö aö auka fram-
leiösluna meö meiri vinnu,
hliöstætt iaunþeganum sem
leggur á sig aukna eftirvinnu
til aöskapa sér og sinum betra
lifsviöurværi.
Kaup bænda hefur átt aö
fylgja á eftir kaupi launþega,
þaö gerist ekki á annan hátt,
en aö afuröaveröiö hækkar.
Vinnslukostnaöur hækkar,
vextir eru hækkaöir, verölag
innanlands fer allt úr böndun-
um og fjarlægist sifellt verö-
lag i nágrannalöndum okkar
og f þeim löndum sem kaupa
af okkur landbúnaöarafuröir.
Nú er svo komiö aö fyrir
islenzkar landbúnaöarafuröir
fást i útf lutningi 20-50% af inn-
lenda veröinu.
Þegar dilkakjötsframleiösl-
an er um 35% umfram þarfir
innanlandsmarkaðarins og
mjólkurframleiöslan um 20%
erekki viöþvf aö búast aö 10%
trygging rikissjóös I útflutn-
ingsbótum, miöaö viö verö-
mæti landbúnaöarfram-
leiöslunnar, dugi til.
Þá viröast ekki vera önnur
úrræöi en aö fara I pyngjur
bænda til aö greiöa meö út-
flutningnum og þaö hefur
verið gert nú.
Teknar eru 70 kr. af hverju
kg. dilka- og geldfjárkjöts,
sem lagt var inn siðastliðiö
haust og 35 krónur af hverju
kg. kjöts af fullorönu”.
Véladeild
Sambandsins
Ármúla3 Reykjavik Simi 38900
Verktakar
Ræktunarsambönd
Verð 10/778 kr.12.400.000
Til afgreiðslu strax.
Fáið ykkur „nashyrning”.
INTERNATIONAL
TD8B
Þarf að draga
úr framleiðslu
Agnar Guönason gerir nán-
ari grein fyrir þvf I grein sinni
hve miklu sú skeröing nemur,
sem bændur veröa þannig fyr-
ir, og segir siöan:
„Þaö er um tveggja mánaöa
kaup fjárbóndans og fjöl-
skyldu hans, sem tekiö er af
lionum. Auk þess veröur hann
fyrir sömu skeröingu tekna og
þeir launþegahópar, sem
hafðir eru til viömiöunar þeg-
ar kaup bóndans er áætlaö, ef
um kauphækkun er aö ræöa
hjá þeim.
Ekki viröist annaö vera
framundan en aö bændur
dragi verulega úr framleiösl-
unni, þvi litlar likur eru á aö
verðlag á landbúnaöarafurö-
um hækki erlendis á næstunni.
Þaö er tiltölulega einfalt aö
setja kvóta á mjólkurfram-
leiösluna. öllu erfiðara er aö
setja kvóta i kjötframleiðsl-
una eöa aö hafa eftirlit meö aö
þeim kvóta veröi framfylgt.
Þaöeruoghafa veriö gerðar
ýmsar ráöstafanir i mörgum
löndum til aö draga úr fram-
leiöslunni þegar erfiöleikar
hafa steðjaö aö vegna of mik-
ils framboös á landbúnaöaraf-
uröum. Minna má á aö þar
sem rikirfrjáls verölagning er
umframframleiðslan eyöilögö
svo ekki komi til verölækkun-
ar.
Hjá Efnahagsbandalagi
Evrópu er umframmagn
keypt af landbúnaöarsjóöi
þess og sett i geymslur eöa
flutt út til landa utan banda-
lagsins meö mikilli meögjöf.
t mörgum löndum fá bænd-
ur greitt fullt umsamiö verö
Agnar Guönason.
fyrir liluta framleiöslunnar en
aöeins brot af skráöu veröi
fyrir umframmagniö.
Fljótlega veröur aö ákveöa
til hvaöa aögerða veröur grip-
iö hér. Vonandi komast bænd-
ur aö þeirri niöurstööu aö eins
og nú horfir, er tilgangslaust
aö auka framleiösluna á m jólk
og kindakjöti. Þaö þarf bein-
linis aö draga úr framleiösl-
unni en þaö veröur aö gerast
þannig aö nettótekjur bænda
minnki ekki.
Vonandi tekst • þetta meö
bættri sam ningsaöstööu
bændanna, þegar teknir veröa
upp beinir samningar milli
bændasamtakanna og rlkis-
stjórnarinnar um verðlags- og
framleiðslumálin. Þaö ætti aö
veröa eitt af fyrstu verkum
næstu rlkisstjórnar aö setja
lög sem tryggja bændum þessi
sjálfsögöu réttindi”.
Aðgerða vart
langt að bíða
Væntanlega gera flestir sér
þaö ljóst, aö vandamál bænda
veröa ekki leyst meö ein-
hverju óljósu hjali um „milli-
liöagróöa”, þar sem þaö er
staöreynd aö úrvinnsla, flutn-
ingar, dreifing og sala afurö-
anna feiur óhjákvæmilega i
sér mikinn kostnaö og hann
felst aftur mestan part i laun-
um til þeirra launþega, sem aö
þessu vinna.
Væntanlega gera allir sér
þaö ennfremur Ijóst, aö
vandinn felst aö mjög veru-
legu leyti i þvi óöaveröbólgu-
ástandi sem hér rikir, enda
yrði rýrnun fjárins á „biötim-
anum” ekki nándar nærri slík
viö eölilegar aöstæöur i efna-
hagsmálum.
Og væntanlega gera menn
sér þaö ennfremur ljóst aö
ekki verður einhliöa sótt aö
þeim fyrirtækjum, sem vinna
úr iandbúnaöarafuröum, og
eru flest i eigu bænda sjálfra.
Aöstööuþeirra þarfogaöbæta
til þess aö þau geti greitt vör-
una viö móttöku frá bændum
eöa innan hæfilegs tima.
Loks er þaö augljóst, aö
þessi mál geta ekki beöið
skoðunar og ákvöröunar, en i
þvf efni kemur þaö einmitt til
skoðunar, sein Agnar Guöna-
son nefnir aö lokum f grein
sinni, aö bændur taki upp
beina samninga viö rikisvald-
iö um verölags- og fram-
leiöslumál. 1 kosningunum nú
var talsvert um þessi mál
f jallaö, og er þess aö vænta aö
aðgerða veröi ekki langt aö
biöa.
Hvort þær aögeröir veröa
bændum til hagsbóta fer hins
vegar eftir þvi hverjir mestu
munu ráöa um ákvarðanir.
JS.
■ .
HVERFISGÖTU103 REYKJAVÍK SÍMI 26911 PÓSTHÖLF 5092
-
Einnig fyrirliggjandi jf ■ _r g _ v
al UdlclVtflUm, Með eöa án skrúfubúnaðar.

12 BHP Hydromarine 25 — —— 30 — Thornycroft

40 —
50 -
108 - !