Tíminn - 30.03.1979, Blaðsíða 11

Föstudagur 30. mars 1979
11
RNAR”Á AKUREYRI
aörir haía kannski réttari orö
yfir þessi mál.
Þaö er sem sé bannaö aö
flytja út spunniö garn til frekari
vinnslu i erlendum prjónastof-
um meöan ullin er seld óunnin
úr landi fyrir lægra verö en við
getum greitt. Vinnsla á þessari
ull í verksmiöjum hér á landi
veitir vinnu og gerir hráefnið
verömætara en meö þvl fyrir-
komulagi er nú gildir. Viö vild-
um gjarnan fá aö vinna þessa
ull,nota okkar fólkogvélar til aö
auka vinnu og verömæti og er
þaö raunar óskiljanlegt hverj-
um manni hvers vegna þessi
háttur er haföur á. Siöan er flutt
ull á móti til aö gera „Is-
lensku”ullinahvitariog um leið
aö sögn, seljanlegri.
Hver er forsenda
þjóðarstuðnings við at-
vinnuvegina?
Þannig standa málin I dag.aö
komiöer í veg fyrir að Islenskar
spunaverksmiöjur (ullarverk-
smiöjur) flytji út garn.er ullin
okkar flutt út óunnin meö öllu.
Ég er þeirrar skoöunar aö til-
vera islenska ullariönaöarins
veröi aöbyggjast á innlendri ull
að nær öllu leyti. Annaöhvort á
aö banna útflutning á islenskri
óunninni ull eöa leyfa útflutning
á garni lika.
islenska ullin er sérstakrar
geröar.er raunar einstæöog sér-
stök i senn. Ef ullariönaöur okk-
ar grundvallast ekki á sérkenn-
um hennar og gæöum, fyrst og
fremst, getur fyrr eöa siöar
verið vá fyrir dyrum aö minu
mati.
Þeir tala um það i þinginu
núna, að meta áhrif land-
búnaöar á atvinnu i kaupstööum
og i iðnaöi. Sauökindin og
reyndar öll húsdýr okkar eru
grundvöllur mikils iðnaöar en
viö veröum að hagnýta þennan
möguleika út i ystu æsar til þess
aö geta réttlætt þjóöarstuöning
viö þessa fjölþættu búgrein sem
hefst i túninu heima og endar i
tiskuhúsum heimsborganna.
Ég er ekki endilega aö tala
um vélarnará Akureyri, einsog
þú nefnir þær réttilega,ég er aö
hugsa um framtfö búskaparins i
landinu og um framtíö fslensks
iönaöar almennt.
Viö veröum aö marka okkur
stefnu og hagnýta gæöi þessa
eins og viö höfum vit og mögu-
leika til og ég ligg ekki þegjandi
undir feldi meöan vélarnar á
Akureyri eöa spunaverk-
smiöjurnar standa kyrrar á
sama timaogóunnin ull er flutt
úr landinu fyrir annaö fólk og
aörar vélar til aö mala gull.
JG
Nú er þvi stundum haldiö
fram aö islenska ullin sé alls
ekki islensk. Er eitthvaö til i
þvi? Höfum viö ekki næga ull
eöa er okkar ull ekki nothæf I
þaö sem viö viljum framieiöa og
selja?
— Þetta eri raunog verumik-
iö mál og reyndar efni i langa
grein. Ég er óánægöur meö
margter varöar söluog vinnslu
á ull. Ég leyni þvi ekki og þaö
má gjarnan koma fram.
Otflutningsbann á ull, garni
og afklippum var sett I ágúst
siöastliönum og undirritaö af
viöskiptaráöherra til þess aö
draga úr samkeppnishættu frá
erlendum aöilum, sem vildu
vinna úr islenskri ull. Mikiö
magn af erlendri ull hefúr veriö
flutt til landsins til þess aö
Eyjafjöröur er sambland landbúnaöar, útgeröar og íönaöar. Hvergi eru sannindin um lifsbjörgina og landiö I augljósara samhengi en
einmitt hér.
„Vélarnar” á Akureyri,eöa hluti af hinum stórkostlegu iönfyrirtækjum samvinnumanna á Akureyri.
iðnaö á vaxtaaukalánum, og
keppa siöan viö fólk eöa há-
þróaðan iönaö þar sem vextir
eru aöeins litiö brot af út-
gjöldunum og markaöurinn er
undir húsveggnum. En einhvern
veginn hefur þeim tekist þetta
og iðnaðurinn kringum búvör-
una er að verða þýðingarmeiri
en nokkurn grunar. Þaö er
kannski hægt að kaupa pianó
eða bila fyrir vaxtaaukalán en
höfuðatvinnuvegir þjóðarinnar
ganga ekki þannig. Mér skilst
að vaxtagreiöslurnar á siöasta
ári hafi numiö um 500 milljón-
um króna og viö þennan iönað
vinna nú að staðaldri um 800
manns. Nú orkureikningar'
Iðnaðardeildarinnar hér nema
60-70 milljónum króna á ári.
— Lækkar þetta ekki þegar
raforkan kemur?
— Þaöernú þaö. Hér er veriö
aö taka i notkun rafgufuketil
hitaveitu og fleira. en það
gengur vist verr aö semja um
orkuveröiö eöa rafmagniö. Mér
skilst til dæmis aö Alveriö og
Aburöarverksmiöjan gredöi aö-
eins um þaö bil 15% af þvi sem
okkur er ætlað aö greiöa fyrir
raforku.en orkuþörf Iönaöar-
deildarinnar er þó svipuö og hjá
Áburðarverksmiöjunni eöa allt
aö þvi. Ég held aö Áburöarverk-
smiöjan noti eitthvaö um 18
megavött á ári en viö 15-16
(hitaveita og raforka) Þetta er
þvi dálitil mismunun 1 landinu
sem alltaf er talið að eigi næga,
ódýra og nær óþrjótandi orku.
Og svo hefur þaö auövitað
kostaö stórfé aö breyta yfir á
rafmagn og hitaveitu úr oliunni
sem auövitaö er þjóöhagsleg
skylda.
Er „islenska” ullin frá
Ástraliu og Nýja-Sjá-
landi?
blanda i' islensku ullina fyrir
þann prjónafatnað sem fluttur
er út svokallaðan .vestrænan
markaö” og er nú svo komiö aö
sumir útflytjendur telja sig ekki
geta flutt út prjónavöru nema
hún sé mun hvitari en unnt er aö
gera úr islenskri ull. Ýmsar
prjónastofur telja sig þar af
leiöandi ekki geta keypt af okk-
ur (Gefjun) lopa til handprjóna-
skapar og telja sig ekki geta selt
prjónavörur úr prjónastofunum
ef fclenska ullin er notuö. Þetta
þýöir i raun og veru þaö aö þeir
eru ekki lengur jafn trúaöir á
okkar ágæta hráefni (islensku
ullina) og þeir voru áöur og
bjóöa erlendum fyrirtækjum þvl
upp á mjög auðveldari sam-
keppnisaðstööu en var meöan
islenska ullin var notuö ein-
vöröungu eöa blanda af is-
lenskri og erlendri ull. Af ein-
hverjum orsökum hefur þessi
ullarinnflutningur aukist svo
mjög. Auk framangreindra
ástæðna þá veldur hátt verö
sem sett er á islensku ullina lika
blhneigingu til þess aö kaupa ull
erlendis frá.
íslenska ullin flutt úr
landi óunnin fyrir
lægra verð en fæst fyrir
hana hér
Inn I þetta blandast lfka annar
vandi. Almenningur er þreyttur
á útflutningsuppbótum á
lambakjöti.þvi það viröist ekki
alveg ljóst aö viö getum hvorki
fengiö gærur né ull handa verk-
smiðjuiðnaöi okkar nema kjöt-
framleiöslan aukist aö sama
skapi.
En nú hefur það einkennilega
gerst.aö töluvert hefur veriö
flutt út af fslenskri ull á lægra
verðien viöerum reiöubúnir til
aö greiöa fyrir þetta hráefni.en
þaö þýöir einfaldlega aö nú fá
erlendar ullarverksmiöjur
ódýrara hráefni (islenska ull)
en viö hér getum fengiö og til
vinnslu á þvigarni sem okkur er
bannaö aö flytja til útlanda.
Þetta nefni ég tviskinnung, en
Álverið og Áburðarverksmiðjan greiða aðeins
15% af því rafmagnsverði sem verksmiðjurnar
á Akureyri greiða fyrir orkuna