Fréttablaðið - 05.07.2007, Blaðsíða 18

18 5. júlí 2007 FIMMTUDAGUR
Svona erum við
fréttir og fróðleikur
> Fjöldi veiddra minka:
Heimild: HagstoFa Íslands
7.
99
5
7.
70
3
6
.3
41
8.
30
7
8.
28
9
Fréttaflutningur af slys-
um, veikindum, ásökunum
um kynferðislegri áreitni
og hörmulegar aðstæður
koma fljótlega upp í huga
flestra þegar minnst er á
framkvæmdirnar við Kára-
hnjúka og ítalska verk-
takafyrirtækið Impregilo.
Oddur Friðriksson, yfir-
trúnaðarmaður starfsfólks,
hefur verið í hringiðunni
miðri frá upphafi fram-
kvæmdanna.
Oddur hóf störf sem yfirtrúnaðar-
maður á Kárahnjúkum við upphaf
framkvæmdanna, sumarið 2003.
Hann hefur aðsetur í vinnubúðum
eftirlitsaðila á svæðinu, og dvelur
fyrir austan í tíu daga lotum. Þess
á milli fær hann fjögurra daga frí
sem hann nýtir til að heimsækja
fjölskylduna.
Farið allt of hratt af stað
Oddur segir erfiðasta tímann hafa
verið við upphaf framkvæmdanna.
„Menn voru alls ekki nógu vel und-
irbúnir, það verður bara að segjast
eins og er. Mánuði eftir að við byrj-
uðum voru komnir hérna 500
starfsmenn, ekkert húsnæði og
enginn viðbúnaður.“
Hann segir langmesta stappið
hafa verið að tryggja erlendu
starfsmönnunum lágmarkskjör.
„Þá voru starfsmannaleigurnar að
koma fyrst til Íslands og það kunni
enginn að höndla þær. Vendipunkt-
urinn varð þegar við náðum loks
samningum um það, 10. október
2004. Upp frá því urðu engar deil-
ur.“
Þá segir hann mikinn tíma hafa
farið í það að fá opinberar stofnan-
ir, Vinnueftirlitið, Heilbrigðis-
stofnun, Vinnumálastofnun og
fleiri, til að koma að verkinu. „Við
þurftum að ganga í þessi hlutverk
sjálfir fyrst. Við slökktum á vinnu-
vélum og þess háttar. Það er nán-
ast að maður sakni þess tíma.“
Skammdegið leggst á sinnið
Fæstir þeirra sem starfa við verk-
ið eru vanir aðstæðum eins og
þeim sem við þeim taka á hálendi
Íslands. Oddur segir kolsvart
skammdegið yfir vetrartímann
þungbærast fyrir starfsfólk. Hann
þarf reglulega að ræða við fólk
vegna slíkra erfiðleika. „Reykvík-
ingar eru lagstir í þunglyndi eftir
fjögurra daga sólarleysi. Hvernig
haldið þið að þetta sé í svartasta
skammdeginu hérna uppi á fjöll-
um? Auðvitað leggst þetta á sinnið
á mönnum. Það þarf ákveðnar
manngerðir til að þola það að búa
svona lengi í einangruðu 1.300
manna karlasamfélagi.“
Návígið hefur áhrif á andrúmsloftið
Fimm banaslys hafa orðið á Kára-
hnjúkum og virkjuninni í Fljóts-
dal, og þótt ekkert þeirra hafi orðið
hjá Impregilo, stærsta verktakan-
um, segir Oddur að slík atvik fái
mjög á allt samfélagið. Þá kom upp
eitt afar alvarlegt atvik í fyrra-
sumar þar sem kínverskur starfs-
maður Impregilo skaðaði sjálfan
sig lífshættulega með hníf.
„Andinn breyttist hjá Kínverj-
unum við það,“ segir Oddur. „Við
erum í svo einangruðu samfélagi
að auðvitað tökum við svona öll inn
á okkur. Návígið er svo mikið.“
Oddur tekur þó fram að oft fái svo
alvarleg mál meira á Vesturlanda-
búana en aðra. „Mannslíf úti í Kína
er einfaldlega ekki svo mikils
viðri.“
Kunnugt um kynferðislega áreitni
Umfjöllun um ítalska verktakafyr-
irtækið Impregilo og starfsemi
þess á Íslandi hefur einkennst af
mikilli neikvæðni og tortryggni.
Fyrrum starfsmenn hafa stigið
fram í fjölmiðlum, borið yfirmenn
sína þungum sökum og sagt vinnu-
aðstæður á Kárahnjúkum afleitar.
Hrafndís Bára Einarsdóttir,
fyrrum starfsmaður Impregilo,
sakaði á dögunum yfirmenn um
vonda framkomu og kynferðislega
áreitni. Oddi er kunnugt um slík
tilvik. „Jájá, það hafa konur leitað
til mín vegna kynferðislegrar
áreitni í einstaka tilvikum.“ Hann
segir að fundað hafi verið um
málið innan fyrirtækisins og í kjöl-
farið tekið á því. Síðan hafi ekkert
slíkt komið upp.
Á dögunum kvartaði portúgalsk-
ur fyrrum starfsmaður yfir hörmu-
legum aðstæðum á sjónvarpsstöð í
heimalandi sínu. Oddur tekur
fálega í þær athugasemdir. „Portú-
gali sem var hér í 14 daga, þar af
níu daga í rúminu. Mér finnst
alveg athugunarvert hvað er mikið
marktækt af því sem hann segir.“
Upplifir Ítalina ekki sem skíthæla
Mörgum misjöfnum sögum fer af
Impregilo og áður en fyrirtækið
hóf störf hérlendis höfðu kvittir
komist á kreik um það hversu
vafasamir starfshættir fyrirtæk-
isins væru. „Ég var búinn að heyra
allar þessar sögur áður en ég kom
hérna,“ segir Oddur. „Ég lagðist
yfir allar upplýsingar sem ég
komst í á netinu en ákvað þó að
allar þessar sögu yrðu einskis virði
í mín eyru til að byrja með.“ Hann
segist kunna ágætlega við Ítalina.
„Ég upplifi þá ekki sem neina sér-
staka skíthæla. Hvað er að gerast
annars staðar í Evrópu eða í Afr-
íku er bara ekki eitthvað sem mér
kemur við. Þeim sem ég hef kynnst
hérna eru bara menn eins og ég og
þú.“
Svartasta skammdegið þungbærast
Jóhanna sigurðardóttir félagsmálaráðherra
lækkaði lánsfjárhlutfall Íbúðalánasjóðs í
áttatíu prósent í fyrradag. Hámarkslán er þó
enn átján milljónir.
Hvað er Íbúðalánasjóður?
Íbúðalánasjóður er sjálfstæð ríkisstofnun
sem veitir fólki, sveitarfélögum og félaga­
samtökum húsnæðislán til íbúðarkaupa og
byggingarframkvæmda. Íbúðalánasjóður er
fjárhagslega sjálfstæður og stendur undir
lánveitingum og rekstri með eigin tekjum,
að því er fram kemur á heimasíðu sjóðs­
ins. markmið hans er að stuðla að jafnrétti
og öryggi í húsnæðismálum með lánveiting­
um og skipulagi. guðmundur Bjarnason er
framkvæmdastjóri sjóðsins.
Hvernig eru lánin?
Íbúðalánasjóður lánar allt að átta­
tíu prósentum af kaupverði húsnæð­
is, en þó aldrei meira en átján millj­
ónir. Hver og einn getur aðeins átt
eina íbúð með láni frá sjóðnum,
nema í undantekningartilfell­
um. ef umsækjandi um lán
nær ekki að selja íbúð með
áhvílandi láni frá Íbúða­
lánasjóði innan árs verð­
ur lánið gjaldfellt. Íbúðin
verður auk þess að vera
til eigin nota.
Fyrir hverju er
lánað?
einstaklingar geta
tekið almenn lán til íbúðakaupa.
sveitarfélög, félög og félagasam­
tök geta tekið lán vegna
leiguíbúða. auk þess
lánar sjóðurinn fyrir
endurbótum og breyt­
ingum á húsnæði
þegar þar býr ein­
staklingur með skerta
starfsorku eða hreyfi­
hömlun. Íbúðalána­
sjóður styrkir einnig
rannsóknir háskóla­
nema á sviði hús­
næðismála og meist­
aranema í bygging­
ariðngreinum fyrir
góðan námsárangur.
Fbl-GreiNiNG: ÍbúðaláNaSjóðUr
Stuðlar að jafnrétti í húsnæðismálum
neytendastofa úrskurðaði í fyrradag
að samtök banka og verðbréfafyrir­
tækja hefðu brotið lög um órétt­
mæta viðskiptahætti þegar þau
auglýstu að þjónustugjöld banka á
Íslandi væru þau lægstu á norður­
löndum. erna Jónsdóttir er sérfræð­
ingur hjá neytendastofu.
Hvernig voru lögin brotin?
„auglýsingarnar gáfu til kynna með
miklum alhæfingum mun víðtæk­
ari verðkönnun en í raun var fram­
kvæmd. eingöngu var gerður sam­
anburður á fáum þjónustuliðum.
Vaxtamunur og lántökugjald var til
dæmis ekki tekið inn í sem verð­
ur að teljast stór hluti af þjónustu­
gjöldum sem neytendur borga til
banka. neytendastofa taldi því aug­
lýsinguna vera ósanngjarna gagnvart
neytendum þar sem umfang könn­
unarinnar gat ekki verið nægilegur
grundvöllur fyrir þá víðtæku ályktun
sem af henni var dregin.“
Hvert verður framhald málsins?
„Það verður ekki gert meira af okkar
hálfu. auglýsingarnar eru hættar að
birtast en ef þær héldu áfram að
birtast eftir úrskurð okkar gæti orðið
um sektir að ræða.“
spURT & svARAð
aUGlýSiNGar Um þjóNUStUGjöld
Miklar alhæf-
ingar í þeim
erNa jóNSdóttir
sérfræðingur hjá neytendastofu.
1995 1997 1999 2001 2004
beSti viNUr maNNSiNS Í FaNGi beSta viNar maNNaNNa á KáraHNjúKUm Hund­
urinn Carlos, sem alla jafna er til heimilis hjá konu odds í borginni, kemur af og til í
heimsókn á hnjúkana og fær þá að flakka um óáreittur eins langt og hann hættir sér.
FréttaBlaðið/Hörður
Í aðGöNGUm KáraHNjúKavirKjUNar impregilo lá fyrr á árinu undir ámæli fyrir að
vanrækja starfsmenn sína eftir að gangaverkamenn veiktust í tugatali. oddur segir
menn hafa leitað til sín vegna aðstæðnanna, og öryggisráðið á staðnum, sem hann
á sæti í, hafi í kjölfarið fundað stíft um málið. FréttaBlaðið/Hörður
FréttaViðtal
sTÍGUR hELGAsON
stigur@frettabladid.is
Frá 9.900 kr. aðra leiðina
+ Nánari upplýsingar og bókanir á www.icelandair.is
Sölutímabil Special Offer tilboða: til og með 13. júlí.
Ferðatímabil: til 10. desember.
Takmarkað sætaframboð.
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
I
C
E
3
66
61
0
6
/0
7