Fréttablaðið - 14.01.2008, Blaðsíða 12

12 14. janúar 2008 MÁNUDAGUR
2.140
2002 2003 2004 2005 2006
Svona erum við
fréttir og fróðleikur
FRÉTTASKÝRING
GUÐRÚN HELGA SIGURÐARD.
ghs@frettabladid.is
2.311
2.355
3.106
3.294
RV
U
N
IQ
U
E
01
08
01
Rekstrarvörur
- vinna með þér
Réttarhálsi 2 • 110 Reykjavík
Sími: 520 6666 • Fax: 520 6665
sala@rv.is • www.rv.is
Katrín Edda Svansdóttir,
sölumaður í þjónustuveri RV
Skrifstofuvörur
- á janúartilboði
Á tilboðií janúar 2008
Bréfabindi, ljósritunarpappír,
töflutússar og skurðarhnífur
1.398 kr. ks.
5 x 500 blöð í ks.
Tengslahópur nýrna-
sjúkra og aðstand-
enda þeirra var
nýlega stofnaður.
Jórunn Sörensen er
einn aðstandenda
hópsins.
Hefur verið mikil
þörf fyrir tengsla-
hóp sem þennan?
Já, það er mikil þörf
og við fundum það
á eigin skinni því
þeir sem stofnuðu
hópinn höfðu allir
gengið í gegnum þetta, annað hvort
að veikjast af alvarlegri nýrnabilun
eða vera aðstandandi sjúklings.
Hvað gerir hópurinn?
Hann styður þá sem til hans leita
og þurfa á stuðningi að halda. Að
veikjast af alvarlegum, langtíma- og
ólæknandi sjúkdómi eins og nýrna-
bilun er veldur áfalli. Það er mjög
mikill missir að missa heilsuna.
Þegar fólk verður fyrir áfalli hefur
það gífurleg áhrif á manneskjuna,
lífið breytist og ekkert verður eins
og áður var. Sjúkdómurinn tekur sitt
pláss í lífi fólksins en hann má ekki
stjórna öllu svo fólk þarf að finna
sér nýjan farveg þegar það er orðið
svona veikt. Þetta gildir auðvitað um
alla langvinna sjúkdóma. Fólk þarf
að læra að lifa upp á nýtt.
SPURT & SVARAÐ
TENGSLAHÓPUR NÝRNASJÚKRA
Læra að lifa
upp á nýtt
JÓRUNN
SÖRENSEN
Aðstandandi
tengslahóps
nýrnasjúkra.
Óvissa ríkir um stöðuna í kjara-
viðræðum á almennum vinnu-
markaði. Sigurður Bessason, for-
maður Eflingar, segir að
landssamböndin hafi lent á byrj-
unarreit um miðja síðustu viku
þegar í ljós kom að ríkisstjórnin
hafnaði kröfu verkalýðshreyf-
ingarinnar um sérstakan per-
sónuafslátt fyrir þá lægst laun-
uðu. Forystumenn flokkanna
reyni nú að meta stöðuna. Þessi
vika fari í fundi með baklandinu í
hverju landssambandi auk samn-
ingafunda með Samtökum
atvinnulífsins.
Meta stöðuna að nýju
„Eftir það sem gerðist um miðja
síðustu viku lentu menn einfald-
lega á byrjunarreit og það er allt-
af mjög erfitt þegar menn hafa
unnið ákveðna hugmyndafræði
yfir ákveðinn tíma þar sem menn
hafa mátað sig í stærðir. Þegar
það hrekkur út af borðinu þá ein-
faldlega þurfum við að meta
stærðir og stöðu að nýju og þá er
allt undir í málinu,“ segir
Sigurður.
Sú vinna sem hefur verið unnin
með Samtökum atvinnulífsins
mun nýtast, til dæmis í þeim sér-
málum sem ýmist eru þegar
afgreidd eða í vinnslu. „Þannig
að það er ekki allt ónýtt en núna í
framhaldinu þurfum við að end-
urskoða stærsta þáttinn, launa-
þáttinn og lengd kjarasamning-
anna,“ segir hann.
Ljóst er að margir innan verka-
lýðshreyfingarinnar vilja styttri
kjarasamninga en áður var talað
um. Þannig hafa forsvarsmenn
innan Starfsgreinasambandsins
talað um samninga til eins árs og
rafiðnaðarmenn hafa viðrað
samning til 1. nóvember þegar
samningur tvö þúsund rafiðnað-
armanna rennur út.
„Menn semja örugglega til
skamms tíma því að hér ríkir lík-
lega erfitt efnahags- og atvinnu -
ástand næsta vetur,“ hefur Guð-
mundur Gunnarsson, formaður
Rafiðnaðarsambandsins, sagt.
„Fljótlega fara í gang viðræður
við opinberu félögin. Stjórnmála-
menn hafa vakið upp væntingar
hjá þeim. Við viljum semja strax
og gefa þeim eftir leiksviðið.“
Verslunarmenn hafa hins vegar
velt fyrir sér möguleikanum á að
era lengri samning, til kannski
þriggja eða fjögurra ára.
Hæðst að launamönnum?
Deilt var um tillögur verkalýðs-
hreyfingarinnar í skattamálum í
fjölmiðlum fyrir helgina. Tals-
menn ríkisstjórnarinnar létu í
ljós þá skoðun að skattatillögurn-
ar hefðu slæm áhrif á jaðar-
skatta. Á sömu lund hafa for-
svarsmenn atvinnulífsins talað.
Þeir segja tekjutengdan persónu-
afslátt hafa tvo alvarlega ókosti,
mikla hækkun jaðarskatta auk
þess sem með upptöku tekju-
tengds persónuafsláttar verði
staðgreiðslukerfið eftiráuppgjör
skattgreiðslna í stað þess að vera
fullnaðaruppgjör vegna sam-
tímatekna.
Guðmundur Gunnarsson, for-
maður Rafiðnaðarsambandsins,
telur forsvarsmenn Samtaka
atvinnulífsins hafa lagst í undir-
róður gegn tillögum launamanna
og gengur jafnvel svo langt að
segja Vilhjálm Egilsson, fram-
kvæmdastjóra SA, „hæðast að
launamönnum“ þegar hann talar
um að öllum sé í hag að kjara-
samningar varði leiðina að lægri
verðbólgu og að launakostnaðar-
hækkunum sé forgangsraðað til
þeirra sem lægstu launin hafa
eða þeirra sem ekki hafa notið
launaskriðs.
Gylfi Arnbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri ASÍ, hefur hins
vegar bent á að ríkisstjórninni
hafi verið gerð grein fyrir þess-
um áhrifum strax í upphafi.
Verkalýðshreyfingin hafi metið
þetta sem besta kostinn í stöð-
unni og lagt til hliðarráðstafanir
til að draga úr jaðaráhrifum, til
dæmis með því að lækka tekju-
tengingu barnabóta og setja þak
á jaðar áhrifin.
Ströng vika er framundan sem
væntanlega fer í stíf fundahöld
innan landssambandanna og með
Samtökum atvinnulífsins til að
reyna að finna framhald á samn-
ingaviðræðunum. Samtök
atvinnulífsins eiga fundi með
samningamönnum starfsgreina-
sambandsins og Flóabandalags-
ins hjá ríkissáttasemjara í dag og
svo munu viðræður að sjálfsögðu
eiga sér stað við hin landssam-
böndin.
Samningar aftur á byrjunarreit
> Fjöldi byggðra íbúða sem lokið var við á hverju ári.
Breska ríkisstjórnin hefur
tilkynnt að hún hafi ákveðið að
styðja smíði nýrra kjarnorku-
vera í landinu. Rökin eru þau
að kjarnorka sé umhverfisvæn
orkulind sem gagnist vel í bar-
áttunni gegn loftslagsbreyting-
um af völdum gróðurhúsaáhrifa.
Hvernig virkar kjarnorka?
Sú orka sem losnar úr læðingi
þegar kjarni atóms klofnar er kölluð kjarn-
orka. Flest frumefni eru nægilega stöðug
til þess að atómkjarnar þeirra klofni ekki,
en þegar nifteind er skotið í atómkjarna
samsætunnar úran-235 eru töluverðar
líkur á að kjarninn klofni í tvo helminga og
myndi mikla orku í leiðinni, í formi hita.
Við réttar kringumstæður fer keðjuverkun
af stað þar sem nifteindir úr
einni kjarnaklofnun valda því
að aðrir kjarnar klofna, og svo
koll af kolli. Nauðsynlegt er að
hafa hemil á keðjuverkuninni
svo of mikil orka losni ekki á of
stuttum tíma, en þannig virkar
kjarnorkusprengja.
Hvernig virkar kjarnorkuver?
Kjarnorkuver virkar í megin-
atriðum á sama hátt og orkuver sem nota
jarðefnaeldsneyti — vatn er hitað þannig að
gufa stígur upp og knýr rafal sem myndar
rafmagn. Munurinn er sá að í kjarnorkuveri
er jarðefnaeldsneyti ekki brennt til að hita
vatnið heldur er notuð til þess kjarnorka.
Úranið sjálft er í formi stanga sem settar eru
inn í kjarnaofn, þar sem atómkjarnar þess
klofna og mynda orku til að hita vatnið.
Hverjar eru hætturnar?
Úran er mjög geislavirkt efni, og því þarf
að fara geysilega varlega við meðferð á því.
Úranið sem fellur til við notkun í kjarn-
orkuverum kallast geislavirkur úrgangur,
og eyðist ekki nema á mörg þúsund
árum. Möguleiki á kjarnorkuslysi er einnig
töluverð hætta, en frægasta dæmið um
það er Tsjernóbyl-slysið árið 1986. Þá
sprakk kjarnaofn í kjarnorkuveri þannig að
geislavirkar agnir dreifðust um stórt svæði
og þúsundir dóu. Síðar kom í ljós að margar
reglur höfðu verið þverbrotnar við byggingu
kjarnorkuversins, og starfsmenn illa þjálfaðir.
Í ljósi stóraukins eftirlits og mikilla tækni-
framfara eru litlar sem engar líkur á því að
annað eins slys geti orðið í dag.
FBL-GREINING: KJARNORKA OG KJARNORKUVER
Öflugur en vandmeðfarinn orkugjafi
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
Erfiðar kjaraviðræður eru framundan eftir að upp úr slitnaði í samfloti landssambandanna innan ASÍ í viðræðunum við
Samtök atvinnulífsins eftir að ríkisstjórnin hafnaði sérstökum persónuafslætti fyrir þá lægst launuðu. Samninganefndirnar
eru nú aftur á byrjunarreit og þurfa að meta stöðuna að nýju. Þar skiptir mestu launaþátturinn og lengd kjarasamninga.
STRAX GERT GREIN FYRIR
ÁHRIFUM Forystumenn
verkalýðshreyfingar og
atvinnurekenda eru
á byrjunarreit eftir að
endanlega kom í ljós
um miðja síðustu viku
að ríkisstjórnin hafnaði
skattatillögum verkalýðs-
hreyfingarinnar. Gylfi Arn-
björnsson, framkvæmda-
stjóri ASÍ, og Ingibjörg R.
Guðmundsdóttir, varafor-
seti ASÍ, sjást hér á fundi
í húsnæði ríkissáttasemj-
ara. Gylfi hefur bent á að
ríkisstjórninni hafi strax í
upphafi verið gerð grein
fyrir áhrifum skattatil-
lagna á jaðarskatta.