Tíminn - 01.05.1981, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 1. maí 1981
iðssÉm
Otgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri:
Steingrimur Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhanns-
dóttir. Afgreiöslustjóri: Sigurður Brynjólfsson. — Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson, Jón Ilelgason,
Jón Sigurösson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. Ólafsson. Blaöa-
menn: AgneS Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghildur
Stefánsdóttir, Friðrik Indriöason, Friöa Björnsdóttir
(Heimilis-Timinn) Heiöur Ilelgadóttir, Jónas Guömundsson
(þingfréttir), Jónas Guömundsson, Kjartan Jónasson,
Kristinn Hallgrimsson (borgarmál), Kristln Leifsdóttir, Ragn-
ar örn Pétursson (iþróttir). Ljósmyndir: Guöjón Einarsson,
Guöjón Róbert Agústsson. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: FIosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria
Anna Þorsteinsdóttir. — Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Siöumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300. Auglýsingasimi: 18300.
Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verö i lausasölu 4.00. Askriftar-
gjald á mánuöi: kr. 70.00. — Prentun: Blaöaprent hf.
1. maí
Meginverkefni launþegasamtakanna um þessar
mundir hlýtur að vera það að tryggja að vandi óða-
verðbólgunnar verði ekki leystur á kostnað alþýðu
einnar, að viðbrögð og lausnir miðist við að tima-
bundnir erfiðleikar i baráttunni við verðbólguna
skelli ekki allir eða af fullum þunga á þeim sem
minnst bera úr býtum.
Sannsýnir menn skilja að i þessu eiga launþega-
samtökinog rikisstjórnin samleið. Enginn mun ætl-
ast til þess að verkalýðshreyfingin fari að taka á sig
þá ábyrgð sem stjórnvöldunum ber, en hagsmunir
launþega eru svo augljóslega tengdir þvi að árang-
ur náist i viðleitni núverandi rikisstjórnar i efna-
hagsmálum að þessara sameiginlegu hagsmuna
hlýtur að gæta i málflutningi og kröfugerð á hátiðis-
degi verkalýðsins, 1. mai.
Það er alveg ljóst að meðan gengist er fyrir
harðri sókn gegn verðbólgunni verða ýmsar fé-
lagslegar umbætur að biða. Það er jafnljóst, að á
meðan verða ekki tök á þvi að búa svo vel i haginn
fyrir hagþróun og framfarir atvinnuvega og fyrir-
tækja sem æskilegt væri og hlýtur að verða megin-
verkefni eftir að festu hefur verið komið á efna-
hagsmálin.
Það liggur m.ö.o. fyrir, að menn mega gera ráð
fyrir einhverri kjaraskerðingu i bráð til þess að
treysta lifskjörin i lengd. I þessu efni reynir þvi á
úthaldið og stefnufestuna.
Nú er unnið að undirbúningi næsta áfanga niður-
talningarinnar i efnahagsmálum. Það skiptir öllu
máli að áfram verði haldið. Fólkið hefur tekið
niðurtalningunni vel, og það hefur t.d. treyst þvi að
ákvæði um takmörk á verðhækkanir séu ekki að-
eins stifla sem siðar hlýtur að bresta, heldur séu
jafnframt gerðar þær ráðstafanir i peningamálum
sem valda hjöðnun að baki stiflunnar.
Þessi þáttur er úrslitamikilvægur, enda áralöng
reynsla fyrir þvi að atvinnulifið verður að fá endur-
gjald kostnaðar sins ef krepppa á ekki að skella á.
Ef þrýstingurinn vex að baki stiflunnar jafnt og þétt
mun það koma almenningi i koll, þótt siðar verði,
og fólkið þekkir þetta af reynslunni.
Traust fólksins miðast þvi við það nú um stundir,
að alhliða ráðstafanir lúti m.a. að þvi að áfangarnir
i niðurtalningunni geti tekið hver við af öðrum, uns
ráðinn hefur verið bugur á ófremdarástandinu.
Launþegasamtökin eiga glæsta, og að miklu
leyti merka og glæsilega sögu að baki. Glæsileikinn
tilheyrir ef til vill liðinni tið nú orðið, en nú eru sam-
tökin virt sem hefðbundinn mikilvægur aðili samn-
inga og ákvarðana. Nú orðið eru þessi valdamiklu
samtök kvödd til þjóðfélagslegrar ábyrgðar. Þau
eiga ekki lengur undir högg að sækja i hagsmuna-
baráttunni, heldur hafa i fullu tré við hvern sem er,
hvenær sem er.
Um þessar mundir er sótt að verkalýðshreyfing-
unni viða um lönd með nýjum vopnum, og þau hafa
viða reynst skæð og bitur, a.m.k. i bili. Þessari árás
verður best svarað með ábyrgri festu og varðstöðu
um það velferðarsamfélag athafnafrelsis og sam-
hjálpar sem byggt hefur verið upp.
í dag, á fyrsta mai, hátið launþega, er hreyfingu
þeirra óskað þessa velfarnaðar.
JS
ÞÖrarínn Þórarínsson:
Erlerit yfirlit j
Sands mun verða ein
helzta þjóðhetja íra
Bretar eru enn miðaldamenn í fangelsismálum
Mynd þessi, sem birzt hefur I Sunday Times, á aö sýna þann atburö,
þegar þrírþingmenn frá Irska lýöveldinu, heimsóttu Sands nýlega,
ásamt fulltrúa hans. Einn þingmannanna var Siie de Valera, dótt-
urdóttir þekktustu frelsishetju Ira. Sands er jafnan boöiö aö fá
mjólk og kornfleiks sem inorgunverð, en hefur ávallt hafnaö þvi.
TUTTUGU og sjö ára gamall
tri, Bobby Sands, hefur siöustu
vikur veriö oftar nefndur i
heimsfréttum en nokkur maður
annar. Það hefur komið fyrir,
að suma dagana hafa fallið nið-
ur nöfn þeirra Reagans og Brés-
njefs, en hins vegar verið getið
um Bobby Sands mörgum sinn-
um.
Þetta er ekki venjulegt þegar
i hlut á fangi i hungurverkfalli.
Slfk verkföll eru algeng viða um
heim og vekja yfirleitt ekki at-
hygli. Nýlega dó t.d. þýzkur
hryðjuverkamaður af völdum
hungurverkfalls og var þess rétt
getið, þegar hann andaðist.
Bobby Sands hefur hlotið dóm
sem hryðjuverkamaður, m.a.
fyrir þaö að vera ólöglega með
skotvopn. En sá er munurinn á
honum og hinum þýzka hryðju-
verkamanni, aö hann berst fyrir
ákveðnum málstað, sem á mik-
inn hljómgrunn hjá löndum
hans.
Þetta má gleggst ráða af þvi,
að eftir að hann hóf hungur-
verkfallið var hann boðinn fram
til brezka þingsins i aukakosn-
ingu og náði kjöri. Slikt gat þvi
aðeins gerzt, að hann var að
berjastfyrir máli, sem átti mik-
inn stuðning hjá kjósendum.
BOBBY Sands er félagi i irsku
skæruliðasamtökunum, sem
þekkt eru undir skammstöfunni
IRA. Samtök þessi berjast fyrir
brottför brezka hersins frá
Norður-Irlandi og sameiningu
irsku landshlutanna. Þar sem
þetta hefur ekki fengizt fram
með löglegum hætti, hafa þau
gripið til hryðjuverka.
Samtökin telja sig ekki hafa
verra fordæmi en irsku upp-
reisnarmennina, sem frelsuðu
írska lýðveldið undan yfirráð-
um Breta.
Meginþorri þeirra Ira, sem
vilja sameina Irland, er andvig-
ur IRA-samtökunum og for-
dæmir hryöjuverk þeirra.
BobbySands nýtur þvi ekki sam
úðar vegna þátttöku hans i IRA-
hreyfingunni.
Það, sem Sands er aö berjast
fyrir aö þessu sinni og hefur
vegna þess gripið til hungur -
verkfalls, er bættur aðbúnaður
hans og félaga hans, sem eru I
hinu illræmda Maze-fangelsi.
Illt ástand er sagt rikja viða i
brezkum fangelsum. Hvergi er
ástandið þó talið verra en i
Maze-fangelsinu. Það virðist lit-
ið eða ekkert hafa breyzt siðan
trland var brezk nýlenda
Fangar úr IRA-samtökunum
hafa sætt sömu meðferð og
verstu glæpamenn. Þeir hafa
gert kröfu til að fá sömu með-
ferð og pólitiskir fangar. Þeirri
kröfu hefur verið hafnað. ,
Nokkrar umbætur munu hins
vegar hafa fengizt á högum
þeirra eftir að sjö þeirra fóru i
langt hungurverkfall á siðastl.
vetri.
Það átti sinn þátt i þessum
umbótum, aö máli þeirra hafði
verið skotið til Mannréttinda-
nefndar Evrópu og hún lýst þvi
áliti i júli i fyrra, að þeir ættu
ekki pólitisk réttindi, en hins
vegar rétt til betri aðbúnaðar.
Sands taldi þær leiðréttingar,
sem fengust i vetur ófullnægj-
andi, enda hefði hungurverk-
fallsmennimir, sennilega verið
dópaðir. Hann hóf þvi hungur-
verkfallið til að knýja fram
frekari umbætur á kjörum fang-
anna.
Sands hefur lagt áherzlu á, að
það sé ekki krafa hans að verða
talinn pólitiskur fangi, heldur
verði bættur aðbúnaður hans og
félaga hans, sem eru ásamt
honum i Maze-fangelsi. Hann
var ekki sizt kosinn á þing
vegna þess, að kjósendur vildu
styðja þessa kröfu hans.
SANDS hóf hungurverkfallið
1. marz siðastliðinn og hefur
ekki nærzt á öðru en vatni og
salti allan þann tima. Búizt er
við dauða hans þá og þegar,
þegar þetta er ritað.
Margaret Thatcher hefur sem
forsætisráöherra ekki talið sér
sæma að láta undan kröfum
hans. Þar getur ráöið nokkru
ótti við fordæmi.
Sennilega þarf Sands að deyja
til að fá kröfum sinum fram-
gengt. Vafalaust mun dauði
hans f lýta fyrir þvi, að aðbúnað-
ur fanga verður bættur i Maze-
fangelsinu. Það er einnig lik-
legt, að dauöi hans geti flýtt
fyrir sameiningu Irlands.
Bak við tjöldin eru hafnar við-
ræður um það mál milli Thatch-
ers og Haughys forsætisráð-
herra irska lýðveldisins og
standa vonir til, að þærgeti bor-
ið árangur.
Allt bendir til, að Sands eigi
eftir að verða irsk þjóðhetja og
sá draumur hans rætist aö Ir-
land sameinist og brezkur her
hverfi þaðan til sins heima.
Bobby Sands.