Tíminn - 02.08.1981, Blaðsíða 16

16
Sunnudagur 2. ágúst 1981
■ Gunter Wallraff bregöur sér
enn einu sinni f nýtt gervi meö þvi
augnamiöí aö sækja um vinnu hjá
útibúi BILD-Zeitung i Hannover.
Hann lætur klippa sig, rakar af
sér skeggiö, fær sér linsur i staö
gleraugna. Hann leitar til kunn-
ingja sins, fegrunarskurölæknis I
Köln, og spyr hvort hann ætti aö
gangast undir plastiska skuröaö-
gerö. Kunninginn ræöur honum
frá þvi, segir aö slikt sé dýrt,
varasamt og langvarandi. Hann
ráöleggur Wallraff frekar aö taka
sér BILD-blaöamanninn úr
„Týndri æru Katarinu Blum” eft-
ir Heinrich Böll til fyrirmyndar,
breyta framkomu sinni. Vera
„smartur, naglharöur, ágengur
— ekki svona hugsandi, eftirgef-
anlegur, hlédrægur”.
■ BILD-Zeitung er útbreiddasta dag-
blað í Vestur-Þýskalandi/ upplagið er um
4.5 millj. eintök/ talið er að fjórði hver
lesandi þar í landi lesi BILD. Jafnframt
er það eitt ókræsilegasta dagblað sem
um getur — það er æsiblað, slúöurblað,
blað sem lýgur, afbakar veruleikann,
hylur staðreyndir, dregur aðrar ómerk-
ari fram og belgir þær út. Þannig hefur
þetta forherta íhaldsblað gríðarleg áhrif
á lesendur sína. Heimsmynd BILD er
einföld, einmitt vegna þess hversu óklár
hún er, blaðið fjallar helst um einstak-
linga og samhengislausa ógæfu þeirra,
heildarskilningur á þjóðfélagsmálum
finnst ekki þar. Hver er þá galdurinn á
bak við útbreiðslu og ægivald BILD— jú
blaðið er hægt að kaupa hvar sem er,
einkum þar sem má vænta þess að fólk
sem ekki hefur tima tij að lesa tormelt-
ara efni sé á ferðinni, það er ódýrara en
önnur blöð (gifurlegar auglýsingatekjur
standa undir rekstrinum), það er prentað
i regnbogans litum, er að visu heldur
subbulegt að sjá — og „fréttaf lutningur-
inn" er svo einfaldur, svo niðursoðinn að
hann krefst engrar áreynslu af lesand-
anum. útgáfa blaðs eins og BlLD byggir
á mannfyrirlitningu, þeirri skoðun að
fólk sé óendanlega heimskt og ginnkeypt.
BILD skrifar um fólk, um einstök tilfelli,
i stuttu og sláandi máli, það er spilað
uppá litlar mótsagnir, hrylling og kynlíf
í smáum stíl, helst verða örlög að vera
með í spilinu — örlög ráða lifi fólks i
BILD, ekki þjóðfélagsaöstæður.
Það er alræmt útgáfufyrirtæki Axels
Cásar Springer sem gefur út BILD. Það
er eitt atkvæðamesta og jafnframt óvin-
sælasta útgáfuveldi í Evrópu — gefur að
auki út útbreidd blöð á borö við „Ham-
burgar Abendblatt", „Die Welt", „Ber-
liner Morgenpost", víðlesin sunnudags-
blöð, tímarit og ótalmargt Heira. I út-
gáfustarfi sinu styður Springer dyggi-
lega afturhalds og penirvgaöfl i Þýska-
landi. Meira um Springer-veldið siðar.
Það sem hér fer á eftir er úrdráttur úr
bók Gunters Wallraff: „Uppljóstrunin.
Maðurinn sem var Hans Esser á BILD."
Danskri þýðingu bókarinnar. Wallraff
laumaðist inná ritstjórn BILD og starf-
aði þar í þrjá mánuði i sauðargæru Hans
Essers. Wallraff (f. 1942) er einhver
lúmskasti fréttamaður sem um getur, á
litríkum ferli sinum hefur hann leikið
tyrkneskan verkamann, geðsjúkling,
alkóhólista, verkamenn. Hann seldi
portúgalska hershöf ðing janum Spinola
vopn, lék napalmframleiðanda, aðstoð-
armann biskupsins í Bæjaralandi — sið-
an segir hann frá reynslu sinni i greinum
og bókum sem einatt hrista upp í löndum
hans. ósjaldan hefur hann setið inni og
bækur hans hafa legið undir banni. Hann
er þó þekktastur fyrir BILD-ævintýri sitt
sem olli miklu fjaðrafoki í Þýskalandi.
Wallraff mun nú vera búsettur í Sviþjóð.
Ennfremur: „Þeim finnst þeir
svo yfirgengilega voldugir, eru
svo vissir um sjálfa sig meö alla
samsteypuna á bak viö sig. Þeir
trúa ekki aö nokkur geti gert
þeim nokkuö. Þeir eru ekki leng-
ur á veröi, þvi i tuttugu ár hafa
þeir gengíö yfir öll takmörk án
þess aö mæta nokkurri mút-
spyrnu.”
Þaö voru Wallraff og vinur
hans, visnasöngvarinn landflótta
Wolf Biermann, sem i samein-
ingu bjuggu Wallraff undir þetta
stóra hiutverk. A samstööufundi
gegn framsókn hægri afla 8 mars
1977 tjáöi Biermann 4000 áhorf-
endum aö Wallraff þætti leitt aö
geta ekki veriö á meöal þeirra —
hann væri nú aftur kominn á
kreik, farinn aö athafna sig i ó-
nefndu fasisku útlandi.
„Nú er ég Hans Esser, 30 ára,
hef numiö sálarfræöi, þar áöur
rekstrarhagfræöi, er metnaðar-
gjarn, hugsa um peninga: ég kem
úr auglýsingabransanum og sé
hér beint framhald á ferli min-
um.”
Það er Alf Breull (Wallraff
breytir nöfnunum á flestum hetj-
um þessarar sönnu sögu, hann er
aö sakfella Springer-veldiÖ, ekki
einstaklingana sem vinna á snær-
um þess), nýhættur hjá BILD i
Hannover sem fer meö Wali-
raff/Esser á fund útibússtjóra
blaösins þar. Alf þessi neyddist til
aö gera blaöamaöur hjá BILD i
tvö ár vegna fjárhagsvandræöa,
sósial-demókratlskt blað sem
hann vann hjá áöur var ekki taliö
aröbært. Hann sór fyrir að hann
skyldi ekki vinna þar degi lengur
og stóö viö þaö — en slapp frá
BILD „kalinn á hjarta”. Undir
lokin vildi BILD kaupa Alf Breull
— hann var besti penninn á rit-
stjórninni — skáldiö.
Bygging Springer-samsteyp-
unnar viö Bemoderstrasse i
Hamborg er viggirt eins og her-
búöir. Varömaöur gengur um
svæöiö meö úlfhund i bandi. 1
varöskýlinu eru þrir menn. Lik-
ast til til aö verjast hugsanlegum
aögeröum stúdenta gegn Spring-
er-pressunni i framtiöinni. Annaö
eins hefur gerst.
BILD Iblóðinu
Otibússtjórinn, köllum hann
ritstjóra, heitir Schwindmann.'
Fyrst Itrekar hann gylliboöin til
Alfs Breull, sem aftur á móti
kynnir hann fyrir gömlum skóla-
félaga, Hans Esser.
Esser: Hr. Breull tjáöi mér aö
þaö væri e.t.v. mögulegt aö ég
gæti fengiö vinnu hér þar sem
hann er aö hætta. Ég vil skipta
um starf, hef hingaö til unniö viö
auglýsingar.
Schwindmann: Af hverju
blaöamennska?
Þaö eru fyrri störf „Essers” viö
auglýsingar sem gera útslagiö
um aö hann er ráöinn til reynslu. I
auglýsingum, segir Esser, gilda
sömu prinsipp og á BILD, aö
skrifa hnitmiöaöa og sláandi
texta, láta ekkert orö fara til
spillis. Esser minnist á hugsan-
lega byrjunaröröugleika.
Schwindmann:...BILD stillinn
okkar fer svoleiöis i blóöið i yöur
aö þér getiö ekki gert neitt annaö
lengur. Alf Breull er besta dæmiö.
Hannstreittist dálitið á móti i upj
hafi. Og þaö voru liönir fjórir
mánuöir þegar stiflan brast, held
ég, siöan voru sögurnar hans
fyrsta flokks. Alveg i toppi!
Esser er lausráðinn til reynslu,
til aö skrifa „feitar” BILD-frétt-
ir, og ef hann stendur sig af-
bragös vel getur hann hugsanlega
fengið fastráðningu. En það er
ekki hlaupiö aö þvi — blaðamenn
hjá BILD búa við ótrygg kjör,
helmingur starfsliösins er laus-
ráöinn, freelance. Þeir mæta
snemma til vinnu og eru oft
meöal þeirra siöustu sem fara
heim. Þeir hafa engin samtök
meö sér, eiga enga heimtingu á
aö fá fri, hafa engan uppsagnar-
frest. Blaðamennirnir eru komnir
uppá náö og ónáö ritstjórans sem
skammtar þeim laun eftir geö-
þótta — eftir þvi hversu BILD--
legar honum þykja greinarnar
þeirra. Greinar um þjóöfélags-
mál og stjórnmál eru litils metn-
ar, launin eru aftur á móti riflegri
ef skrifaö er um BILD-efni á nógu
yfirdrifinn hátt. Þannig er starfs-
fólkiö i innbyröis samkeppni um
hylli ritstjórans.
Ritstjórnarfundur
Þennan saraa dag situr Hans
Esser sinn fyrsta fund á ritstjórn-
inni. Schwindman situr i forsæti,
blaöamennirnir þéra hann og
kalla hann „Hr. Schwindmann”,
hann þuar fólk á móti og ávarpar
þaö meö fornafni. Fyrst er fariö
yfir fréttir sem koma frá aöalrit-
stjórn BILD i Hamborg — um
póstmann sem hélt hjákonu sem
vildi fyrir alla muni giftast hon-
um, en póstmaöurinn lagöi ekki i
aö flytja konu sinni tiöindin. Hjá-
konan skrifar meö varalit á
skyrtu ástmannsins „takk fyrir
lániö”, hann fer i skyrtunni heim,
konan sér hvernig landiö liggur —
skilnaöur. Maöur I Bremen hefur
stungiö undan peningum, alls 400
þús. mörkum, en ekki notaö þá
sjálfur, heldur styrkt fótboltaliö
meö þeim. O.s.frv..
Þá er þaö heimaborgin,
Hannover:
Friedhelm Borchers: Þaö
stendur til aö byggja sérskóla
fyrir um 120 nemendur...
Schwindmann: Er eitthvaö sér-
stakt viö þennan sérskóla?
Borchers: Nei, þetta er bara
venjulegur sérskóli.
Schwindmann: Ókei, áfram...
Svona gengur þaö fyrir sig,
„stóru fréttirnar” sem veröa
ofaná eru um knattspyrnuástund-
un sonar Ernst Albrechts, for-
sætisráöherra fylkisins, um
meistaraskyttur lögreglunnar,
um heimilislausa tik meö fimm
hvolpa.. Wallraff: „Hin daglega
blanda veröur til. Hálf-sannleik-
ur, falsanir, opin og dulin auglýs-
ing, uppspunniö sex, hræsnisfull-
ar glæpafréttir.”
Um kvöldið býöur Schwind-
mann Esser og Alf Breull heim til
sin, til aö kynnast nánar.
Schwindmann býr i penthúsi i út-
hverfi Hamborgar. Wallraff slær
þennan varnagla: „Ef Schwind-
mann heföi ekki sélt sál sina
Springer samsteypunni gæti hann
veriö ágætis maöur... Hanner38
ára gamall og þegar meöal spiss-
anna hjá Springer... Hann er 1
einu og öllu vaxinn saman viö fyr-
irtækiö. Þaö veit hann lika. Hann
er miölungs-blaöamaöur, hjá
honum eru þaö helst „foringja-
hæfileikar” sem hann notar eins
og sirkusstjóri sem eru hátt skrif-
aöir... Ef Springer léti hann fara
yröi hann aö sætta sig viö minnst
helmingi tægri laun... Enn getur
hann þó látiö sig dreyma um enn-
þá meiri frama. Fyrirmyndin er
yfirritstjórinn, Gunter Prinz, sem
hefur um 1 millj. marka i árs-
laun...”
„Höndin á Thomas Schwind-
mann skeflur ekki vitundarögn
þegar hann gripur byssu úr
byssuskáp i ibúö sinni og réttir
okkur.”
Wallraff tekur hér fram aö
hann sé heppinn aö vera ekki aö
skrifa skáldsögu, þá yröi hann
sakaöur um illt innræti, ýkjur og
málaiengingar. Hann segir:
„Mér fannst lika allt sem geröist
þessa nótt pinlegt, ýkt og óviöeig-
andi.”
Skotkeppni
„Meö nokkrum handtökum hef-
ur hann breytt ibúöinni i „skot-
völl”. Allar dyr eru opnar úr dag-
stofunni um langan gang inni
baöherbergiö og þar hangir
„skotskifan” framan viö spegil.
„Sýniö nú hvaö þér læröuö i
hernum.” (Þetta var ein lygi
Wallraffss til aö tryggja sér starf
hjá BILD, aö segja aö hann hefbi
veriö i hernum — „i hinum sál-
fræöilega striösrekstri”.)
Schwindmann réttir mér byssu.
(Ég kann ekki ab skjóta, hef aidr-
ei handfjatlað byssu. Ég neitaöi
aö gegna herþjónustu.) „Ég er of
þreyttur til aö vera stööugur i
hendinni”, ætla ég aö fara aö
segja þegar Schwindmann litur á
okkur meö tindrandi augum og
segir: „Er ekki gaman aö hafa
byssu i hendinni? Maöur veröur
strax allt annar maöur!”
Þaö stemmir, bara ekki á þann
veg sem hann meinar þaö. Ég fæ
kligjutilfinningu, höndin á mér
skelfur strax áöur en ég tek viö
byssunni. Hvernig á ég aö komast
igegnum þetta. Bara aö þaö verði
ekki flett ofan af mér strax.
„Þér skuliö frekar byrja. Þér
eruö á heimavelli.” Ég reyni aö
vinna tima. Ég vil sjá hvernig
maöur ber sig viö aö hlaöa byss-
una, hvernig maður miöar. Allt i
einu fæ ég hugmynd sem frelsar
mig úr ógöngunum: „Ég tek þvi
aöeins þátti keppninni aö þér gef-
iö mér siöar tækifæri á aö koma
fram hefndum. Þá tek ég meö
mlna eigin byssu meö sérstökum
miðunarbúnaöi. Ég er nefnilega
meö sjónskekkju...”
„Aöalmáliö er aö þér hittiö
skotskifuna og brjótiö ekki spegil-
inn”, segir Schwindmann, hleöur
byssuna og miöar.
Viö erum aö skjóta til klukkan
þrjú um nóttina. Schwindmann er
góö skytta. Ég er glaöur þegar til-
raunir minar hafna ekki utan
sklfunnar eöa i lampann 1 forstof-
unni. Alf finnst ekki heldur gam-
an aö skjóta. En til aö ergja
ekki ritstjórann leikur hann
glaöa skyttu. En þegar Schwind-
mann segir uppúr þurru: „Maöur
á aö imynda sér hvern maöur hef-
ur fyrir framan sig, þá hittir
maöur strax miklu betur,” horf-
um viö á hvern annan I skelfingu.
Þaö eru þá likast til menn eins og
ég sem ganga aftur I hugmyndum
hans um óvininn. Ég kýs aö
sleppa þvi aö spyrja nánar út i
þaö. __
Schwindmann sér strax ab viö
erum engir keppinautar fyrir
hann. Þvi stingur hnn uppá þvl
„aö I bland vib skytteriið teflum
viö hraöskák”. Lika þetta. Ég vil
gjarnan tefla. En mér finnst
hraöskák vera afbökun á þessum
margbrotna leik. I staö þess ab
leika i grunduöum og timabærum
leik veröur maöur aö leika án
áfláts, á fáeinum sekúndum, vit-
andi aö alltaf heföi verib hægt aö
finna betri leik...
...Þegar hann er búinn aö máta
mig þrisvar sinnum I viöbót fer
hann aö filósófera: „Blaöiö skrif-
um viö einsog viö séum aö tefla
hraöskák. Þaö er ekki hægt aö
sitja yfir hlutunum og hugleiöa.
Þér getið þurft aö reiða fram
grein á örfáum minútum. Þér
veröiö aö leika i sifellu.
Fréttamenska I BILD-stíl
Hér á eftir fara dæmi um
greinaskrif og vinnubrögö á BILD
á tima Essers /Wallraffs þar.
Sumar greinanna eru eftir Wall-
raff sjálfan, vitaskuld skrifaöar
i hörðum BILD-stil, ritskoöaðar
og lesnar yfir af ritstjóranum,
aörar eru skrifaöar af hagvanari
kollegum hans.
„I Hannover býr stúlka sem
leggur stund á heimspeki og hefur
i gegnum zen-búddisma komist i
tæri við tek-van-do, kóreanskt af-
brigöi af karate. Ég sting uppá
þessu sem hugsanlegum frétta-
mat, hugmyndinni er vel tekiö.
Nú er ég þegar oröinn svo heima-
vanur hjá BILD aö ég veit nokk-
urn veginn upp á hár til hvers er
ætlast af mér. En Sigi Trikoleit,
einn af fréttastjórum BILD, sem
einmitt er staddur I Hannover,
■ Hans
Esser.
segir þetta samt: „Hvaö gerist nú
ef einhver ætlar aö naubga henni?
Þar sem ég er i miklu timahraki
biö ég forvera minn á BILD, Alf,
aö hjálpa mér. Viö hringjum i
stúlkuna.
„Hefur yöur nokkru sinni verið
nauögaö?”
„Ekki aö ég man.”
„Er tek-van-do bardagaaöferö
sem gæti hjálpaö yöur sem
konu?”
„Þaö er ekki ástæöan fyrir þvi
aö ég stunda þessa iþrótt. Þaö
snýst um allt aöra hluti fyrir mig,
um heimspeki.”
„En meö tek-van-do getur maö-
ur útdeilt banahöggum, ekki
satt?”
„Þaö er hugsaniegt, en viö æf-
um þaö alls ekki. Vissulega kann
meistarinn þetta högg, en hann
kennir ekki nemendunum þaö.”
Alf er ekki ánægöur. Þeir
hringja aftur i stúlkuna.
„Góöan daginn, ég vildi gjarn-
an fá aö vita hvort þér eruð reiöu-
búnar aö drepa?”
„Nei, undir engum kringum-
stæöum. Þaö kemur tek-van-do
ekkert viö.”
„En þér hafiö þó lært að
drepa?”
„Nei.”
„Segjum aö þér gangiö i gegn-
um skemmtigarö aö næturlagi og
allt i einu standa fjórir náungar
fyrir framan yöur. Einn gripur i
blússuna og annar þrifur um yöur
neöanveröa, hvaö geriö þér þá?”
„Þar sem ég hef aldrei lent i
sliku get ég ómögulega svarað
spurningunni.”
Fréttin 1 BILD er svo á þessa
leiö (sjá mynd):
„Ung, ljóshærö og hættuleg.
Hún er 19 ára, hefur sitt ljóst hár
og virkar viölika brothætt og
postulin. En Angela Hoffmann á
Lútersgötu getur drepiö hvaöa
ræningja eöa rokkara á auga-
bragöi meö einu sparki meö smá-
geröum fótum sinum (skóstærö
36). „Annars er ég bliölyndasta
manneskja I heiminum”, segir
stúdentinn, brosir og stingur
blómgaöri möndluviöargrein I
kristalvasa. Siöustu tvö árin hef-
ur hún æft sig I lifshættulegum
spörkum i „tþróttamiöstööinni”
vib Georgsgötu, og þaö er ekki
lengur nokkur maöur sem getur
sagt viö hana: „Hypjaöu þig heim
aö elda.” Þaö vill jú enginn láta
berja sig. Þaö er bara eitt sem
veldur þessari bliölyndu ljós-
hæröu stúlku áhyggjum: — Þegar
dansfélagar minir komast aö þvl
aö ég kann tek-van-do veröa þeir
alit I einu svo hlédrægir.”
Fórnarlömb BILD
Wallraff gat skrifaö þessa sögu
meö sæmilega hreina samvisku,
hann haföi gert stúlkunni viövart,
sagt henni aö einhvern tima yröi
lygavaöallinn leiöréttur. En samt
lenti hún i svipuöum þrengingum
og margir aörir sem fá umfjöllun
i BILD. Þaö var gert aökast aö
henni á götu og á veitingahúsum
og heimspekikennarinn hennar
sagöi henni aö hún gæti eins vel
ráöiö sig strax i vinnu hjá BILD.
Ösvikinn BILD blaöamaður heföi
ekki getaö bætt henni skaöann,
hann heföi ekki getaö réttlætt fyr-
ir sjálfum sér aö flengja fólki
svona uppá siður blaðsins.
Wallraff skrifar: „Þeir eru ekki
fæddir lygarar, hræsnarar eða
skúrkar. Þeir veröa oft aö skrifa
kröftuga sögu gegn betri vitund
vegna þess aö ritstjórinn hefur
þegar slegið upp stórri fyrirsögn.
Stundum þurfa þeir aö spinna
eitthvaö upp vegna þess aö þeir
hafa ekki komist i blaöiö I þrjá
daga i röö — verðgildi þeirra hef-
ur falliö á markaði blaösins,
stundum hafa þeir látiö vera aö
andmæla ritstjóranum þegar
hann umturnaöi fréttum eftir
þá.”
A ritstjórninni er einn starfs-
maöur sem ekki vill beygja sig.
Sunnudagur 2. ágúst 1981
17
ALLRAFF
Á BILD ZEITUNG
Wallraff
Esser.
Stocksauer und enttauscht
Urlauber, die aus
Kalte kamen
0*9 M«t«oroioa*A f 5*0« ÓÍlMá tHI
t#« £o *<**•< *«* MottOf' ?*«€«*• kh 0<*4 M »%•»#** uAd
<o (vi#T &«KJ), tbit* j Schío* »#tiv# Oohnor
(vhk \ Htch* WiBi
••tf V) (*?), ov«
í Vork»ut«r hotx*
ích Matothoníowf tro‘ft**t* Do
Dv* «•' tuckfc«h-
»*r i«t (SC.
ou» Son»*oi
OhKfc Hot*« *ch wmgttmm •»*
*fCroM» SocK#n mít 0*r
«•« m,ch *o
b«< **or mh w*nio*t*«« warot
Schon oíw NachffvltOð d*uckt*
*ch m.ch U* Tiio* - Owb owf
Mooorco rwm'
<Ji* famkUmn mit Kir>d*m
wor #» b*tOn<J*r*
Alwbt Kippmi (5*). hovtmomt
„Fo* m#if>* Tamíto wor do» d*r
}ah**tuflo«b At* wtr Noðtwh
ho«t« wor <*>» m-cltiron fi*ð*nt Mollorco fi*
ð*n» Ur*d «*un ouch R»ð*o <*
e*tro«*n wor*n a«* UdOu-
tMM d*r *pon«»ch*n M.t|«i-
m**rkw«t» ~ ob AÍflOrv*, Mo
d*Od*i Moltorco
Sin< G**t* (J0). St*word*6
b*. tntoir „!*«• Qit* Dom* m»i
ckfíwg ow* ttriao hott* T rör>*n
t« o*n Awð#n Si« hott* mr*<
)onr* gmtpon ~ und nícht* o<*
•*o*n*
Ofcr«ð*n» S*»t ©•*«•<«
*ch»>nt ovt 5í>oni*n* Mitt*Þ
m**rm»*tn Oi« Sonn* T*mp*-
ratwr t» GroOt W*nn Oo* k**n
Grwno ívm Argm*n i»t
Aiwht Klppel (M):
fi*ð«n, Ö*0*n und noch
moi* fi*ð*m Oo» wo« hwn
0*r >ahr**w*towb **«r»*r fa
m(<« frtt b*í 0*r Abr*>«*
wrt*0*r Sortn* - m*hr Pmch
!g>b« * níchti
Feiizttos frtcke (50):
Zum Gtvcn hati* t<* wn>g
*t*r>* worm* So«**n m«
5** tChMCht* Strond Qmgrnn
Mw**um fln »chwoch*f
TfO*t túr 0*n vofunplúcfct#*
UrtOwb
WUN Wetzei (42):
„fch hi#ít mich nwr mt
Morothoniövf*n worm
Noch 0«m MittOO**»«n wo
lch nu* noch in «»»n ftor* vo*
fioímo *u hnO«n tf hott ho
b* kh m.ch nyr w*nie
■ Ung, Ijóshærö og hættuleg. Stúlkan sem stundaöi tek-van-do.
Hann þorir aö spyrja „hvers
vegna” og „hvernig þá” á rit-
stjórnarfundum, hann andmælir
Schwindmann þegar hann ráðsk-
ast meö staöreyndir. Honum er
ekki i blóö boriö aö blása fréttir
upp á BILD-máta. Þvi fær Micha-
el Bartz fréttir sinar oft ekki birt-
ar i blaöinu. Schwindmann segir
— „þetta er engin frétt” eöa
„fréttina get ég ekki séö”. Bartz
situr oft viö ellefu tíma samfleytt
á blaöinu á þess aö þéna meira en
30 mörk fyrir smáfréttir. Hann er
enginn vinstri maöur, hann sér
ekki i gegnum BILD. Þaö er bara
viss réttlætiskennd og heiöarleiki
sem heldur aftur af honum.
Schwindmann er sérdeilislega
haröneskjulegur viö Bartz. Ein-
hverju sinni hefur hann heyrt ut-
an aö sér aö á Mallorca sé kulda-
bylgja i staö suörænnar sólar.
Hann er kominn meö fyrirsögn á
augabragöi: „Ringulreiö, regn og
él.”Nú veröur aö senda einhvern
á flugvöllinn til aö spyrja heim-
Shúna feröamenn spjörunum úr.
Bartz er sendur.
Úr kuldanum í eldinn
Allir sem koma úr fyrstu vél frá
Mallorca eru sólbrúnir og glað-
legir. Bartz segir: „Ég er kominn
útaf óveörinu og kuldanum, útaf
friinu sem fór í vaskinn.” Fyrsti
túristinn svarar: „Þaö var hvorki
óveður né rigning, bara heilmikiö
sólskin.” Bartz stendur fastur á
sinu, trúir ennþá á upplýsingar
ritstjórans: „Enviövitum hvern-
ig þaö var, þaö höfum viö fengiö
frá fréttariturum okkar, þér
komiö kannski alls ekki frá Mall-
orca.” Jú, flugvélin kemur frá
Mallorca, allir segja frá sól og
sumaryl. Bartz gefst upp og
hringir i Schwindmann: „Hr.
Schwindmann, þaö var hvorki ó-
veður né kuldi, þau eru öll sól-
brún!” Það fýkur i Schwind-
mann: „Spuröu aftur, vertu ekki
svona mikill hálfviti!”
Barts biöureftir næstu vél. Aft-
ur ekkert nema sólbrúnt fólk.
Einn af ferðalöngunum, þekktur
maraþonhlaupari segir honum að
hann hafi eitt sinn setið smástund
á bar. Meö þetta smáatriöi kemur
Bartz aftur á ritstjórnina. Svona
er lagt út af þessu þar (sjá
mynd):
„Niöurdregnir og skúffaöir
feröamenn koma inn úr kuldan-
um. Þau ientu I minnsta hita i 30
ár á Mallorca.
Þau komu úr öskunni i eldinn:
Hundruö manna frá Ilannovcr
reyndu aö flýja hinn siðbúna vet-
ur siöustu fjórtán daga og njóta
leyfis á Spáni. Um helgina komu
þau aftur — full biturleika! Regn,
snjór og kuidi fóru i taugarnar á
þeim. Hitinn i hinu sólrika suöri
haföi I mesta iagi veriö um fjórar
gráöur og á nóttunni var frost...
Þeir sem nú snúa hcim eru ekki
i góöu skapi. Felizitas Fricke
(50), húsmóöir frá Sarstedt segir:
„Blessunariega tók ég meö mér
hlý föt. Ég hlakkaði svo tii aö
komast á ströndina, en ég get
alveg eins látiö þaö eiga sig. Ég
fór á safn i staöinn og i
Bellve-höllina I Palma. — 42 ára
gamall strætisvagnabilstjóri,
Willi Wetzel er jafn myrkur I
máii: „Ég æföi mig I maraþon-
hlaupi af einskærum kulda. Þann-
ig hélt ég a.m.k. á mér hita. SIÖ-
degis var ég svo mættur i Titos
Night Club i Palma.” — Þetta var
sérstaklega amalegt fyrir barna-
fólk. Alwin Kippel (30) kaupmaö-
ur, segir: „Þetta var árlegt leyfi
fjölskyldu minnar. Þegar viö fór-
um aö heiman rigndi! A Mallorca
rigndi! Og nú er líka rigning i
Hannover.”.....Sissi Geese, (30),
flugfreyja hjá Interair: „Gömul
kona var meö tárin i augunum
þegar hún flaug heim. Hún var
búin aö spara i tvö ár — og svo
var ekkert nema rigning.”
Annars hefur sólin skiniö á Miö-
jaröarhafsströnd Spánar sföan I
gær. Ef þaö er ekki næg ástæöa til
aö gremjast.”
Hversvegna þá aö spyrja?
Willi Wetzel, sem er þekktur
maraþonhlaupari, segir eftir á:
„Hvers vegna eruð þiö aö spyrja
fólk þegar þið vitiö fyrirfram
hvaö þiö ætliö aö skrifa. Þiö hefö-
uð alveg eins getaö sparaö ykkur
aö senda mann á flugvöllinn. Þiö
heföuö getaö prentaö textann meö
rangfærslunum strax. Þetta var
frábært fri, 24-30 gráður allan
timann, stundum keyröum við
uppi sveit vegna þess að þaö var
of heitt á ströndinni. Þaö er llka
hrein lygi að ég hafi hangið á næt-
urklúbbum vegna rigningar og
kulda...
Viö þekkjum „veslings gömlu
konuna” sem talaö er um i BILD,
sem sneri heim með tárin i aug-
unum. Hún er ágætlega stæö,
slappaði vel af og ætlar aftur
niöreftir i vor.”
Walraff skrifar: „Meðal
túristanna' frá Hannover voru
örugglega nokkur hundruö
BILD-lesendur. Þar niðurfrá er
vist ekki hægt að fá staöar-út-
gáfurnar, aöeins landsútgáfuna,
svo þar komst ekki upp um
Schwindmann, svindliö var ekki
uppgötvaö á sjálfum staönum.
En Schwindmann varö aö
reikna meö þvi aö margir túr-
istanna yröu spuröir um óveöriö
af BILD-lesendum sem sátu
heima. Þegar Alfreö nokkur K.
fellur niöur úr tólf metra háum
turn, lendir mjúkt og syngur
þjóösönginn getur enginn sannað
það eöa afsannaö. En þarna
gengu mótrökin hundruðum
saman sólbrún um Hannover....
Hvernig gat Schwindmann verið
svona óforskammaöur? Það er
mjög einfalt: fyrir honum eru
BILD-lesendur ekki fólk sem ber
aö taka alvarlega. Það vantreyst-
ir fremur eigin skilningarvitum,
en að trúa þvi að BILD ljúgi. Eða
þá veit það og finnur að blaðiö
lýgur, en getur samt sem áður
ekki verið án þess. Þaö er ósjálf-
stæöir neytendur...
BILD hefur litiö meö það aö
gera sem maöur i heföbundnum
skilningi litur á sem dagblaö, og
BILD-lesandinn er jafn litill dag-
blaðslesandi. Burtséö frá úrslit-
unum i fyrstu deild væntir hann
hvorki upplýsinga né útskýringa,
alltsvo einskis, sem maöur meö-
tekur meö kollinum, heldur
skemmtunar og stemmningar,
hryllings og uppsláttar. Þaö á
ekki að upplýsa BILD-lesandann,
fyrir sina 35 pfenninga kaupir
hann uppörfandi tilfinningar,
eitthvað sem getur komið i
staðinn fyrir eiturlyf.”
„Maöur nokkur opnar tunnu af
öli á afmælinu sinu og allt i einu
springur tunnan. Það er góð og
rúnnuð BILD-saga. Elding
drepur barn. Þaö er góö saga á
forsiöuna.”
BILD hjálpar
iönnemum
Það spyrst út aö um 100.000
ungir iðnnemar geti hvergi fengiö
samning hjá meistara, komist i
læri, þrátt fyrir aö vinnuveit-
endasambandiö hafi lofaö 100.000
nýjum plássum. Nú er það BILD
sem kemur til hjálpar, i fyrsta
lagi vegna þess aö BILD hugsar
um litla fólkiö, lesendur sina — og
svo kannski vegna þess aö
aðgeröin er ekki svo óhagkvæm
fyrir blaðið eftir allt.
BILD sýnir fram á aö þaö sé
nóg af lausum samningum, þaö
þurfi bara aö leita svolitiö.
1 Hannover og siðar er skrif-
stofum BILD umturnaö,
blaöamennirnir hringja i sifellu á
vinnustaöi með aðstoö firma-
skrár. Yfirborgarst jórinn
Schmalstieg (úr sósial-demó-
krataflokknum, SPD) er verndari
aögeröarinnar ásamt fjármála-
ráöherranum Kiipker (frjáls-
lyndur-FDP). Allir eru hér á
sama báti, flokkadrættir eru ekki
meö i spilinu. Schwindmann út-
listar þetta fyrir sjónvarpsmönn-
um: „Viö erum óháö blaö. Þaö
sjáiö þér á þvi aö lærlinga-
aögeröin okkar er studd af
borgarstjóra frá SPD og ráöherra
frá FDP. Þannig liggur i augum
uppi aö þetta er ópólitiskt
framtak.” Walraff: „Þaðersatt:
Þegar BILD leggst á eitt meö
SPD og FPD má ekki minnast á
stjórnmál. Fyrir BILD eru
stjórnmál CDU (kristilegir demó-
kratar).”
Schwindmann heldur áfram:
„Við hérna á BILD trúum þvi aö
viö séum stærstu fulltrúar
borgaranna hér i sambands-
lýöveldinu, einfaldlega vegna
þess aö viö höfum stærsta
upplagið.... Eölilega vonumst viö
lika eftir þvi aö blaöiö fái smá
auglýsingu i aögeröinni.”
Blaöamennirnir á BILD
hringja i sifellu til dularfyllstu
fyrirtækja. „Hafiö þér ekki pláss
fyrir lærling handa BILD? Þaö er
ókeypis auglýsing fyrir yöur! Þaö
veröur skrifaö um fyrirtækiö i
blaöinu! ”
Flestir eru ekki ginnkeyptir,
þeir hafa nóg af lærlingum fyrir
sig nú og jafnvel mörg ár fram i
timann.
Nokkrir meistarar sjá þó i
þessu hagnað fyrir sig: „Biöiö
andartak, ég hef nú eiginlega
ráöstafaö öllu minu plássi þegar.
En þér getiö hæglega sett mig I
blaöiö, þá skal ég reyna aö gera
mitt besta.”
I fyrirsögnum blaösins tekur
lofsöngurinn engan endi:
Kupker ráöherra: Takk! Stór-
fenglegt framtak!
Schmalstieg borgarstjóri: Ég er
þakklátur BILD i Hannover!
Og svo (10 cm. hátt): Takk!
Verslun meö
neyð ungs fólks
BILD er þakkaö og blaöiö
þakkar sjálfu sér. Kupker lýsir
jzvi i BILD hvaö aögeröin gengur
út á: „Lærlingaaðgeröin hefur
sýnt aö einnig sé hægt aö leysa
þetta vandamál án afskipta lög-
gjafans...”
öll aögeröin er hreint blöff,
BILD ræöst inná verksvið vinnu-
miölunarinnar, skapar ringul-
reiö og vekur falskar vonir hjá
ungu fólki. Raunveruleg skoöun
BILD á atvinnulausum ungling-
um sést glöggt i tveimur skop-
myndum sem eru birtar viö upp-
haf og lok aðgerðarinnar:
Lærlingur: „Ég vildi helst
verða glaumgosi”. Vinnuveit-
andi: „Slíkt starf geturðu ekki
einu sinni fengiö hjá BILD.”
Einn forstjóri segir viö annan
sem er útataöur i varalit eftir
kossaflóö: „Ég sé aö nýi lærling-
urinn hefur þakkaö fyrir sig....”
Flestir samningarnir- voru i
raun ekki útvegaðir af BILD,
heldur voru lausir fyrir. T.d.
hrósaöi Bild i Hannover sér af þvi
að hafa útvegað 300 pláss hja
Volkswagen-verksmiöjunum.
Gagnkvæmur hagnaður.
Deutscher Gewerkschaftsbund
(þýskt Alþýöusamband) lagöi
eftirfarandi mat á lærlinga-
aögeröina: „Verslun meö neyö
og ráðleysi unga fólksins.
ins. F'lestir samningarnir sem
prisaðir voru i aögeröinni voru
þegar afráönir 1976 eöa voriö
1977. Aö auki var búiö aö lofa
þeim burt áöur en BILD aögeröin