Tíminn - 02.08.1981, Blaðsíða 12

Sunnudagur 2. ágúst 1981
bergmál
„Þegar lífið
verður
loksins
göfugt...”
— tilbrigði við stef eftir
Anthony Burgess
1 Sunnudagsblaði Þjóðviljans
hljóp nýlega af stokkunum stór-
skrýtinnþáttur.Hann heitir ,,Mér
er spurn” og formið er dálítið
óvenjulegt: einn maður spyr
annan einhverrar spurning-
ar sem sá svarar i næsta Sunnu-
dagsblaði og notar þá tækifærið
og spyr þann þriðja. Þannig koll
af kolli. Spurningarnar virðast
mega vera um hvað sem er og
þurfa sýnilega alls ekki að snerta
sérfræðisvið þess sem svarar. Þvi
tekur þátturinn á sig mynd al-
mennra hugleiðinga fremur en
fræðsludálks og má vel vera að
það hafi einmitt verið ætlunin. En
annars ætlaði ég ekki að útskýra
fyrir lesendum Helgar-Tímans
þættina sem birtast i Þjóðviljan-
um heldur fetta litla-fingur úti
svar sem birtist i Sunnudagsblaði
þvi sem kom út um siðustu helgi.
Þar svarar Kristjana nokkur
Gunnarsdóttir spurningu Helgu
Kress: ,,Hvaö er kvennamenn-
ing?” — og af þvi ég veit ekki —
fremur en Helga Kress! — hvað
kvennamenning er, og hef ekki
komist nær leyndardómnum eftir
lestur þessa svars, þá langar mig
að velta aðeins fyrir mér þeim
skoðunum sem i svarinu birtast.
Núskalégtaka það fram strax að
égerað fullu og öllu sammála öll-
um meginmarkmiðum kvenrétt-
indabaráttunnar — og reyni nátt-
úrlega að praktisera það i verki
eins og ég lifandi get — en allar
herferðirgeta lent á villigötum og
mér finnst að í margumræddu
svari Kristjönu Gunnarsdóttur
komi fram allar verstu hliðar
kven rétti nda bar á ttunnar.
1 formála að svari sinu segir
Kristjana Gunnarsdóttir:
„Grundvöllur spurningarinnar er
sá, að kvenmenn hafa hugsað sér
sérstak „kvennaskipulag” á póli-
tiska sviðinu vegna þess hve sein-
lega núverandi stjórnarkerfi
gengur að koma á fullum réttind-
um kvenna i þjóðfélaginu. 1 svari
minu vil ég fyrst halda þvi fram
að „kvennamenning” sé að
mörgu leyti gagnstæð „karla-
menningunni” og draga fram þá
athugasemd að frábrugðin menn-
ing þýðir i sjálfu sér ekki að fólkið
sjálft, karlar og konur, sé frá-
brugðið að eðlisfari. Seinast vil ég
varpa þvi sjónarmiði fram áð
þessar tvær hliðstæðu menningar
ættu að vera aðgengilegar bæði
konum og körlum samtimis, þvi
hvor um sig stendur undir tveim
andstæðum hliðum tilverunnar,
eða þvi sem kinversk heimspeki
hefur kallað yin og yang...”
Alveg hiklaust viðurkenni ég að
ég er ekki sterkur i kinverskri
heimspeki og stendur nokk á
sama um þaö en ég hefði nú samt
haldið að ef karla- og kvenna-
menning væru yin og yang, þá
þýddi það ekkert annað en að
karlar og konur væru ólik að
eðlisfari. Eöa hvað? Bregst mér
nú rökhugsunin? Hvað um það —
mér sýnist svar Kristjönu ganga
út á þaö ekki sist að sanna það að
minnsta kosti kvennamenning sé
gerólik karlamenningunni og ég
ætla að gefa mér það að það þýði
að karlar og konur séu i grund-
vallaratriðum frábrugðin. Mér
finnstlika mega lesa þáð út úr þvi
sem Kristjana segir, beint eða ó-
beint.
Og hvemig er þá þessi kvenna-
menning? Kristjana velur sér
undarlega leið til að skýra það.
Hún vitnar i spekinginn Lao Tse,
Martein Lúter, irskar visur frá
fjórtándu öld, Stephan G., Jóhann
Hjálmarsson og nokkra fleiri.
Þær vitnanir eiga að sýna svo
ekki verði um villst að i fyrsta
lagi sé til kvennamenning og hún
rækilega frábrugðin karlamenn-
ingu og i öðru lagi að sú kvenna-
menning sé betri, æskilegri og
eölilegri en sú menning sem karl-
ar hafa haldið á lofti hingað til.
Fyrst notar Kristjana nokkrar
hendingar eftir Lao Tse sem hún
fullyrðir að segi eitthvað þó mér
sé fyrirmunað að sjá það en siðan
koma athyglisverðari tilvitnanir.
Þetta er haft eftir Marteini sál-
uga Lúter: „Hún (e.k. kvenna-
menning) færi i þveröfuga átt við
óskir manna núna. Hún mundi
auðmýkja stærilætið, kremja
hrokann, og skilja allt mikillætið
eftir i ryki og ösku”.
,.Vei honum sem talar
illa um konur!”
Sem sagt: Það eru aðeins karl-
arsem eru stærilátir, hrokafullir
og mikillátir að áliti Lúters, og
Kristjönu sem virðist vera sam-
mála. En höldum áfram — það er
vitnað i irska visu: „Konur
myrða ekki og eru ekki svikular,
gera ekkert sem er harðneskju-
legt né hatursfullt vanhelga ekki
heilaga staði: vei honum, sem
talar illa um konur!” Nú gerir
Kristjana sér 1 jóst að þetta er ein-
um of og tekur fram — slær þvi
fóstu — að þetta muni einungis
eiga við kvennamenningu en ekki
allar og sérhverja konu. Ég hygg
nú að irska skáldið hafi fremur
smáar hugmyndir haft um
kven na m enn ingu...
Furðulegasta tilvitnunin er þó i
StephanG.— iMinnikvenna eftir
hann. A lofkvæði eins og „minni”
eru jafnan að sanna eitthvað um
dýrð kvenna? Má ég þá taka
„Táp og fjör” til merkis um að ég
sé þrautgóður á raunastund?
Fleiri tilvitnanir: Kristjana
segir að karlamenningin hafi þvi
miður „leikið þann skollaleik, að
við erum langt á veg komin i eyði-
leggingarátt”og „þaðþarf aðeins
að lita einu sinni i timaritið Bull-
etin of the Atomic Sciences til að
átta sig á raunveruleikanum.
Þess vegna (undirstr. -ij) tölum
við nú um kvennaframboð og
kvenréttindi”. Og ég sem hélt
það væri vegna þess að konur
hefðu verið kúgaðar og ekki feng-
ið að njóta sin i samfélagi karla!
En höldum aðeins áfram áður en
ég kem mér að kjarna málsins.
Kristjana segir: ,,0g þegar fer
raunverulega að bera á kvenna-
menningunni, þegar lifið verður
loksins göfugt.þá verða þeir sem
einbeita sér að karlamenningunni
eins og Erasmus , forðum, en
Lúther kvartaði undan honum og
sagði: „Gallinn við Erasmus er
sá, að hann furðar sig ekki á feg-
urð sóleyjarinnar né á ferskju-
steininum þegar hann brýst úr
hylki sinu”. Þetta finnst Krist-
jönu augsýnilega helviti gott en
má ég taka mér i munn það sem
stendur nokkrum blaðsiðum siðar
i sama Sunnudagsblaði — Arni
Bergmann að skrifa um barnabók
Vésteins Lúðvikssonar þar sem
'talað var um að „tala við blómið
syngja fyrir trén og hlusta á fugl-
ana” — „Þvi miður minna svona
formúlur fyrir sælunni meira á
háðslega lýsingu Halldórs Lax-
ness á miðilsfundi en á tilveru-
vanda þeirra sem vera táningar
eftir fimm ár og fullorðnir eftir
tiu ár (Á miðilsfundi i Sviöinsvik
kom drengur að handan og til-
> SiD -v — ÞJOQVILMNN MfUta 2J- - ÍS. Jáií 1981
mcrerspurn
Kristjana Gwmarsdóttir svarar Helgu Kress...
Hvað er kvennamenning?
wSft'iXí'.'í.'SÆS" « 5» «»*■«* « h» «h. f.í ..
ÞíSSi ’spurtang geiigur ui frá
því að t<i té fyrjfbjpri sem kaib.
..kvennaiiwanúngy”, og að
hún se aö einhveiju leyti frí-
feugðm ..kariami'nnmgu' t-ðj
yririeitt Gnmd
vöStur spurning«rimmrer,sá; að
kvmtmcnn hafa hugvað sér sér-
tóeSil ..kv«;«askipulag” 3 poii-
iíöíci syiðimi vfgfia þess hve
ftviniega feúverjindi jdfáar-
kerfí getigur að komn i fiiíum
n’ttindutn kveuna i þjððféiag-
i ;u. I svari minu vil ag fyrvt
'viitlíi þvi fram ».ý „kveiuu.
m«iu;nj«>> $c- að ir.Örgu ínyit
fsagustæft „kartamemtinguuni '
<><» clrag3 frarn þá aU;uga?emd
tið fnihrugðih roWtning þýðir i
sjálfu sér ekki aft lólkið sjáfít,
tus lar og konur í þessu fi&cUf.
w? fnlbragftið aft eftlisfari. Sciir-
«»si vil éR varpa fratn þvl
íjOnarmiðí aft þessar tvvr hJið
stæðu tnet’.ntty.ar atttu að vcra
aftgcngilcgar ha>ði kftrlura og
komtm samiímis, þvf hvor «im
fttg stoAdur ur.dir Ivetm andstxft
um hiiftum UJverunoar, eða þvi
sem kfnversk hctmspckt hefur
kailaft ..ysn” og ..yong”
Menning kvenna. vfðhori
kveona sem byggir á reynslu
þeirrn, hefur haft slna svara
menn um aJdirnar. þðU ekki
alJírv*ruþeirkvenmenn. Kinn
skyrasti uppdrátiurinn kerour
fra Lao T>.u. kfnvcrska spek-
íngnum. setn sagfti i f jurftu ötd
i.Kr . „Þrjdtíu h;6ispö!tr sam
einast uro «na hjólnöf Not-
íatrftu þilr témíð i miðdcpJimin;
'ig þu i>efur vagníKn. Hnoðaðu
leir og húðu til iJ3t. Noífjrifn.i
þér fóm tft I þvi og þu hefur skðl-
ína. Skcrðu Ut hurðir og giugga
•''« tuöu Jif herbergi. N.-.tfærðu
þer thmift I þvf og þu heftir htís.
Þiinntf? Öfilumst víft eitthvað ur
•sigu" Hyá Lao Tru verftur aiJt
öfugt, cg si sem þyktr veiklu
legri f karlamenningunnt. er 1
kvencaroi'nnlngunni stwkarj.
I)*mið hjó htmuro w vatnið
nagar niður heii fjí3J.
Það ir.i segia að þetta sjðnar
mið sehið métstæfta vJft þri sem
nu rieður. ug þyrh! þvi taisverft
an umsiiúnittg ef tr.ennfng
kvenca *Hti aft verða Jafn vel
(uetm ng víðhorf karla. Þaft
v*r> þá einv og Ruiar.d Bainlon.
sem skrifaft hefnr cvísftgu Mar
tetns Lötbers. vagfti þegar M3r-
feinn LCther var aft reyna að
sannfnfsa f«iLk um gildt Vvénroi
menn>ng3r- ..Hua f*ri i þverö/
uga 3it vtft ftsktr rnacna nUca.
ifún roumil auðmýkja síævdæ*-
ift. Jtremja iu-okann, og skíija
aJlt míkillætið vífir í ryki ag
ösku
Irsk vfsa fri fýlrLlndu itíd
h's«r k«wum þanntj-; „Kcnur
mjrfta ekki ng eru ckkt «vtk-
ul.ir. gcra ekkert sem er h.arð
tieskjuíegl ne hatursfullt. v»n-
tKi'.ga efckí heiiaga stafti; veí
honuro sem ialar »H» um
koitur'" Hír er átt vtft menn-
íngu kvenna fremur en kvets-
rown, \kí aiis konar fólk nr iiJ
itsnan vift bæði svi&n. F«>Jk
J*Jur aljfaí kanhaxt vift þessa,
iiinu.hiift tilveninnar, nn hinga*
ttl hefur hdn ekki verift fr3tn-
tvid«i aim kvennamenoing i
'j-íiiu sér. J>n erti yrosír sem
koma h>;sna ndíægt þvi 3ð skí-ja
hvaft itm er aft vcra Má nefna
itícáldift §tepha« G, nam komsí
'ív«i að orfti f Mipnt kventtu: „Og
cft hefftl kaldlynd karlaþjhft. 3
klakann ýmsij fargað, og bortft
mín: ,.ftg var aíetn, ég beift cins
og skotspórm”
Þ3ft w þö mw'rn e» ctnBiakJ
ireshygyja vem veJdur þvf aft
kvefKiamemtíng wrftur að fær-
asl i garft Kiiilamenntngiu
he(»r þv; rotftur leikift þaun
svciiafeik. 35 v.ift erum !oiú«i á
k-vr.in f eyði!i*g(ng;>rrtu
Vift vi/uro oil 3ð sförveldin tab
ekki ierijjcr um hvnrt U*gt sé aft
ct-t'pa ftvininn, iieidur fivcrsu uít
*ti ft»j>f að drnpa hanh; vift ;a-
uro ckkt tttn daufta Jieldur
ogjpyr Sólrúnu 1). Jensdóttur. sagnfræömg
Telur þú að
ahnenn sam-
tök séu líkleg
til þess að
forða heim-
inum frá
kjarnorku-
stríði?
NU hefur verift friftarfundur á
Alamiseyjum, kröfuganga frá
Kaupmannahöfn fil Paris.rtr,
motniælafundir f Vealur Þvska-
landi ng Califcmiu. cg tíl em
kj rtrnorkúihðs l* N ngasacuók
s *. Pugu-ich. o fl. Ég spyr SóJ
nínu B. densdfttiur sagr.fræð
íngi- TeJur þj aft aJiiitinn sam
(ök séu JlkJcg fíl þe*s af>
Sdtrún B. JrmdótUr
hjarga heíxninum fra þvt aft
íenda f kjarnorkusf n'fti? Soirtín
er iioíundur ritsm* tsUnd ð
tirnsku va!dsv«ðt og kerour
•éngaft meft fráb*ra sagnfrarfti-
menciun frá Lundtmáhaikftla.
Hdn hcfur e.f .v tö reíðu dærr.i
frá siftarí hcímsstyrjðid um al-
mcnnur mfttiu*iaaðgerft;r sem
vift gætnm la rf «f
uí fcgurft, frelst og Ijöft. «ein
fieyttuð þ» fil hjargar”.
Konut vii-ftast tafa íftrnað
sitt: vifthorfi fyrir samvtsiina
»ift kírirottin. þvi «*ki gcta
tveir htísbændur sfiftrnaft i
sama htísi. og þaft Jiggur nær
þei*|> aft akynjA þift se,n Lao
Trtrsagfti: „Stí snm Refnr slit á
mevt SJálfur”'. I staöínn hafa
p*i beft-ft brlt'i tfrnn, eins oz
skáJdift Jfthanr. Hjáfmarsson
segir J Mytui af Isnga/a: „Syat-
nrnat þrjár horfftu otl úl 3 sjö-
ínn eða sátu a steini niftri í
lylrn' Motbárurnar !;afa vcrtft
fáar og Jar.gi a miili. En nv. eru
kómntr tfmar einstaklingvfrefs
a>, og kcnttr em /arnar aft vtftur-
kenna srtrsaukam« scm þvi fyh*.
tr aft etga ekki fu!!iin tUveruratl
eí *vo ma *egja Anne -Sextroi,
akáliiift amftriska. hefvr máíttft
royndtna svona i Fagra konan
„mcgadauða' Þc*s vegna cr
ariðandsaftkönur taki forystuca
og komí itíitvxfi s heim*-
ástandift. annara er hxttan sú
afi aJit fari f sdgínn. Þaft þarí
afteins 3ft Jita einu sinnl f tíma
ritift Bullctin of ;hn Afurok-
Sciences til aft átfa slg a rautt-
veruícikanum Þess vvgua liá-
<jm vift «u um kventuiframhoft
««g Kvenréitindi, og tii txu
..margir Jsarlmenn seift víiia fá
ks«;retúnds fyrír sfna hócd
Jfka
Vsft. enim sero sngt I leif að
iJíssir.nnfium mönnurn. Þetta cr
auftyitaft ekkert nýU * ntífírmi,
og ttí «• inskur sdngur írrt
sexfándu ö)d *ero fer afar vei
meft þetia: ..Ég he/ fýct þeím
sem eiga 'ijif/3 hönd og göfugt
nugrt ftg a-tia aft fara ínn f
Gwent án tafar og biftþi sdiln og
icánaon uro afi íinna þanrs seró
befur Jjtífa höndcggiifugt auga.
Bg a'tla aft iesfa f óitum iúoduro.
Olalnum. a fjallicu. i kírkjunni.
og 3 marktsftsslæftinu: hvar w
sá st-m hviur Jjúfa nOnd og
giifugt auga?” Og jx.-gar íer
rauúyeruiega aft bera a kvenna-
ntenningunni. þegai Kfift verftar
l'Aains giifngt, þá verfta þeir
aero einbeita tesx aft karfaro «KV:
mgucuti tsiis og Erasmus forfi-
uro. en Lútber kv»r;afti usidatt
Jxuuiro «>g sttgfti: „Gailinrs vift
Erasftnss .«• srf. að, vantl /ur&ílf
sig vKki & ff^surð söieýjarinnar
rié ;t Iwakjroicfnintfm W
hann fcrýst tír hyiki tílnu, iiaiii
hui tir á Jiessi iroiiir eit» ;>g kýr
tí nyja hurft”.
Mannt vr fxi spurn, bve-rs
vejpia fleiri konur hafí eigíiáéga
ekkt Þ*U úr þessu ástatrai. <«g
** fyrir sfrxim Imí. sjáifs slns
vegna Unig aft svari víft þro.su
ma e t.v. f fttr.a; gretn sero liei tir
SáJrtrtur rannsókror s a?via« rtft-
wn sníilingti. cflir P.E. V«n»n.
ec iwnn segir- ,.K«mur sem
gtelu verifi skáíd. rilhftfundar.
Jogfræftingar. iæknar, og yfs-
indarhcnn íftuiega fórn3 slfkutn
ahugamálttm fyrír heimitíft,
eíginrrianninn. cg börntn. Þcísí
holíuata þeirra gagr.vart hclin-
ilisvcrkum rænir frtí iixjum ;>g
vlsinduin sföran bluta af þeíro
snillrogum sem þau annars
hefftu átt aft. Gögn mln vfsa cin-
dregifi tii þcss aft þessu rseftur
þetrrn cigift val og takmarkaöir
möguJeikar J þjOöféiagtnu,
fremur cn dugnaöar efta hæfí
leikaleyst þeirra”.
Þöft þykir i tljófu bragft;
undaricgl aft konur shuli *kki
hafa vífjaö taka þrtf; i þvi þþsfi.
ftílagt sero þ*r. meft sirmt þíigr>.
viöuikenns. En þaft sltvtdur
þeim í há Isi, afi þctr scm eru svo
«5 sc-j’j.-i Jokaftirinni á heímtiiftu
lcngt haga *ér að ro;*gu leyti
tim og þeir gera sem eru tengii
fangelst t-fta c;i f rtbyggfium
l«siftsern skeðúr > mannslieilan-
um vtft þvflfka eioangrun ma
Jýsa tneö stuSkafla «r from-
tðJiíssiigu krtnaiiakonunnsr Sus-
amro Moddir. „Eg fiaiðí btí.ö
víð einangmn fra umheiiairajio
i sjð ár, Ukamiiin var crðinti
grdfiegureflirerfiðisvinnuna og
utivistiai Eg Jeit út lyrir að
wra tvisear sinmim elöri en ég
var ;>j> Jiarift ir.JU vár þegar
óTöift graleitt. Ég héit mr-r fnst
vfft elmreruna. Eg vildi cfcki
dmgast ct f skemrotanrtiffift, J
annríki borgarinnar meft U«ku-
kf* títiu MU. E-g var ekki lengur
hæf i félagsskap, ég hafftigJsiað
allrt lyst a gleðí mamiíclagsins.
og gw-fif mfg ár>*06a meft þaft
eittaö iifa og deyja íokunníeika
cg fraro »leysi" Þegar víft nu
titíun' utn ..xvennarne.-irocgu”.
J« er sfi hiuia tíJ átt vtð þaft afi
þesi; kcn3r reynsia. scm hýt r
mcrgum konurn. lái jákvaffts
Utrá*.
Þö aft viö fítíum um kvctma-
Krtstjana GttnnarvtírttUr
i* karUmeuningu. og holdum
þvf fram «6 þetta si? tvennt
ólíkt, þá er markrotftiö f endan
um aft afncma þessi karla- og
komihh'v*verk sem víft fcúum við,
(*í d matweskjur svro
roanneskjro* frekar en tákn.
Þegar aih er á hmninn hvolft
sfnnda kunur ag karlmenn á
««ma palii gagnvart ifflnu Eins
mtu Jitn mismunandj þjöftJömi
mtð rotsmimantíi inenniugu þaft
þó sameiginlegl nft þau byggír
f«ik, og msnnveran er alb
staftar í grundvaHaratríöum
nins. thrtJítesaroír menn halda
Jivf stiaiditm fram að öftruvfsí
J»rít meft knnur en karla, *«
scm svar viö Jivf xnð viina f
sjáJían ktrkjufööurinn St
AgtísUm* frá llippo. en hatrn
si'gir vxö Guft .* Syndajrttningum
siRurn ,,Þvf þtí gerftfr mwn a5
kórlitm og konum ,«i Janda J*n.
ron erupsu eins. binn andt gerir
í*k; m«*i1 greínarm un á kynj-
mium er, h.mn greinir d mílii
» ðinga og grikkja eöa þr*!a og
frjaisra manca”.
Þessa sfafireynd ma J lv*ín
ieifia aftems feugra. l.«*reyn»ta
og i*iu;ingur verða ekkt tit mcft
emhiifirt IffnafirtrhwttJ. T;t þess
aft maftur nsí ctnhvrrjúro '
prvska þar/ vffto'Uumeirrt svifi
er f Wlt ætlsft. KwJrtr
óg knnnr verfta aö ganga i hiut-
v-erk hvors annars uro tiroa, og
skiptast a ..mennfngannáiuit;''
e»a,-sogþjööir. j'viþað cr eins og
rranwnsc Sagan. íracski ri>
ftoíundunwt. segif | Or ð «1-
imu „K'kkrrt gcfur breytt tní
mmnt tí þaft. aö eiimngi's rni'ft
þvi aö <ircga fraro öfgar roanns
«Jt<«ns. atfftr J>a>r rnöJsM'ftur,
«** sndtífi, hatur sero þar
fmna, getur roaður 4tt voc
•> fcvi ;>ð rtolfft Cgn - ég vifiur -
senni, afteins ögn — f tiNer-

kynnti móður sinni að hann væri
alltaf að „fljúga i ljósinu, passa
blómin”). ” Sama marki er grein
Kristjönu brennd. Sitja konur
andaktugar allar sem ein og
horfa á ferskjusteina meðan karl-
ar bara rymja? En kannski á
þetta bara við um kvennamenn-
inguna en ekki konur...
Svo ágætar mömmur!
Hvaða tilgangi eiga ivitnanir
Kristjönu að þjóna? Sanna þær
eitthvað eða sýna þær eitthvað?
Má ég benda á: Flestir ef ekki all-
ir þeirsem á fyrri öldum og enn i
dag töluðu fjálglega um guðdöm-
leik kvenna og heilagleika voru
gamlir lífsþreyttir karlar sem
orðnir voru leiðir á eigin veröld
og imynduðu sér þvi að konur
væru eitthvað fallegra og betra en
þeir sjálfir — af þeirri ástæðu
einni þykist ég vita að þær voru
svo ágætar mömmur! Það er
nefnilega svo að flest stóryrðin
um að konur hafi til að bera öðru-
visi — og þá um leið nytsamlegri
— reynsluen karlar voru sprottin
af þvi að þær voru mæður, af
þeimsprattlifíð og þærhéldu þvi
við, bæði með þvi að gefa börnum
brjóst og halda heimili. Var það
ekki þetta rækilega hefðbundna
og rigfasta hlutverk konunnar
sem kveikti hugmyndir um að
þær væru nánast allar með tölu
Maria mey? Og ef svo er — ekki
geta þá Kristjana Gunnarsdóttir
og aðrar herskáar kvenréttinda-
konur tekið um það?
En þetta er einmitt mjög al-
gengt meðal hinna róttækari
kvenréttindakvenna — að þær
tala um konur, en eiga fyrst og
fremst við sinn eigin hóp, sem
eitthvað allt annað og betra en
veslingskarlarnireru. Þær eru til
þess fallnar að frelsa heiminn —
lesið bara Bulletin of the Atomic
Sciences ogþá liggurþað í augum
uppi! En samtsem áður fjölyrða
þessar sömu konur mjög um það
að þær séu lika menn — sem er
auðvitað kórrétt — og i rauninni
alveg einsog karlar. Það var ein-
mitt þessi skrýtni tviskinnungur
sem Anthony karlinn Burgess var
að fjalla um i grein sem við þýdd-
um hér i' Helgar-Timanum fyrir
nokkrum vikum. Vitnum i Burg-
ess: ,,Að konur séu „annað” en
karlar er ein af lykilsetningum
feminista. Þær eru liffræðilega
annað, þær hugsa og skynja á
annan hátt. En karlar mega ekki
láta þetta út úr sér vegna þess að
þegar karlar kveða svo að orði þá
eru þeir að dæma konur: konur
eru ekki eins og við og þvi hljóta
þær að vera okkur siðri. Sjálfur
hef ég hvorki sagt, skrifað né
hugsað þetta”.
Og hvað stendur ekki i grein
Kristjönu: „Ihaldssamir menn
halda þvi stundum fram aö öðru-
vísi horfimeð konur en karla...”
Þessu villhún svo svara með þvi
að vitna í Ágústinus kirkjuföð-
ur!!!
f aldingarðinum Eden
Hver er sú meginskyssa sem
róttækar kvenréttindakonur gera
sig seka um? Það er hroki. Vist
hafa konur mátt búa við mikinn
hrokn frá hendi karla um aldir
alda svo það er máske ekki skrýt-
ið að þegar fer að slakna á bönd-
unum sem halda þeim, hneigist
þær til öfga, en þær öfgar eiga
samt sem áður engan rétt á sér.
Róttækar kvenréttindakonur
virðast eins og ég sagði áðan lita
svo á — og þetta er min bja.rgföst
trú — aðþærséu bornar iheiminn
til að fresla hann og skapa nýjan
og betri heim.
Engar kjarnorkusprengjur ef
konur fengju að ráða, til dæm-
is. Þetta er auðvitað hin mesta
firra — konur eru sömu kostum
ogsömu göllumbúnarog karlar, i
grundvallaratriðum.Ekkiskal ég
þvertaka fyrir að þær hugsi og
skynji á annan hátt en ég en það
þarf enginn að segja mér að ald-
ingarðurinn Eden finnist sama
dag og þessar róttæku kvenrétt-
indakonur komast til áhrifa —
sem verður vonandi aldrei. Það
er full þörf á áframhaldandi
kvenréttindabaráttu en það er
ekki þörfáþeim púritanisma sem
margnefndar kvenréttindakonur
sýnast vera haldnar. Þegar Mar-
grét Thatcher var kosin forsætis-
ráðherra á Bretlandi fussuðu hin-
ar róttæku og sveiuðu: HUn er
kannski kona en hún er ekki
„systir”... Sem sé: allir þeir sem
ekki eru sammála heimsfrelsun-
arsinnum i kvenréttindalireyfing-
unni þeir eru bara núll og nix. Ég
tek fram að Margrét Thatcher er
ekki i neinu uppáhaldi hjá mér en
ég hef lúmskan grun um að for-
dæmikvenna eins og hennar— og
Vigdisar Finnbogadóttur hér uppi
á Islandi — hafi allmiklu meira að
segja i kvenfrelsisbaráttunni en
ferskjusteinninn. Nú má auðvitað
segja sem svo, þessum róttæku
kvenréttindakonum er að sjálf-
sögðu frjálst að vera illa við það
skipulag sem rikir í heiminum og
vilja breyta þvi, en þvilikur hroki
sem birtist hjá þeim ætti engum
að líðast. Enginn er góður nema
hann sékona og engin kona er góð
nema hún sé „systir”. Við erum
æðislegar og vitum allt betur en
allir aðrir.
Og úr því það var minnst á Lút-
erkarlinn hér áðan — staða hinna
róttæku kvenréttindakvenna
minnir ansi mikið á stöðu LUters,
og Kalvins, eftir siðaskiptin. Ka-
þólska kirkjan var spillt og fór
með fleipur, en púritanisminn
sem innleiddur var i staðinn var
andlaus, ofstækisfullur og i flesta
staði heldur hvimleiður. Á það
fyrir kvenréttindahreyfingunni
að liggja að fella spillt kerfi en
reisa ekkert á rústunum nema
blint ofstæki?
En við fáum liklega að frasðast
meira um það og sjónarmið
þeirra róttæku yfirleitt. Mér
skilst nefnilega að þær hafi tekið
sig saman um að einoka dálkinn
„Mér er spurn” i Þjóðviljanum
hleypa spurningunum ekki út
fyrir sinn hóp og halda uppi upp-
lýsingaþjónustu um áhugamál
sin...
Ulugi Jökulsson,
blaðamaður, skrifar