Tíminn - 28.02.1982, Blaðsíða 17

16
Sunnudagur 28. febrúar 1982
Sunnudagur 28. febrdar 1982
17
■ Það var þann 8. september árið 1908 að stór mað-
ur og stæðilegur með silfurbúinn staf í hendi gekk
yfir Ráðhústorgið i Kaupmannahöfn, áleiðis til
Oómhússins. Þegar inn kom stukku lögreglumenn-
irnir á varðstofunni upp fullir lotningar, því þeir
þekktu þegar hver kominn var, enda var þetta einn
þekktasti maður í landinu: Adler Alberti, leyndar-
ráð konungs og fyrrum dómsmálaráðherra í stjórn
vinstri manna undir forsæti J.C. Christensen. Hann
hafði einnig verið islandsmálaráðherra og sem
slikur haft mikil áhrif á framgang atburða þar um
nokkurt skeið. Það var til dæmis enginn annar en
hann sem skipaði Hannes Hafstein í stól fyrsta ráð-
herra á Islandi árið 1904.
Alberti gerði boð fyrir yfirforingjann á vakt og
þegar hann kom kvaðst Alberti kominn þeirra er-
inda að fá sig handtekinn, enda ákærði hann sjálfan
sig fyrir svik og falsanir. „Jeg er kommet her for
at anklage mig selv for Bedrageri og Falsk", voru
hans óbreytt orð. Þessu til áréttíngar dró hann
fram skjal með undirritun bankastjóra danska
Einkabankans sem staðfesti að Sparisjóður sjá-
lenskra bænda ætti i bankanum 9 milljónir króna i
óveðsettum skuldabréfum. Kvaðst Alberti hafa
falsað skjalið eigin hendi.
Skellurinn heyrðist um
lönd og álfur
Skellurinn heyröist um lönd og
álfur. Kaupmannahafnarblööin
birtu frétt um hvaö hent haföi i
aukaútgáfum samdægurs og loft-
skeytin báru fregnina út um lönd
og var henni skellt upp á forsiöum
allra heimsblaöa i æsifregnastil.
A Islandi, þar sem aöeins tveir
dagar voru til kosninganna um
hiö fræga „uppkast” umhverföist
kosningabaráttan vegna þessa
máls og allt var gert sem hægt
var til þess aö láta helst lita svo út
sem Hannes Hafstein heföi veriö i
vitoröi meö fjárglæframannin-
um. Var þá mjög um skipt frá þvi
er fslendingar höföu lofsungiö Al-
berti fyrir frjálslyndi og góöan
hug til Islendinga, eins og þessi
vísa úr Alþingisrimum ber vott
um:
„Allir mæna á Alberti,
ás hins nýja siöar,
ætla aö renni upp á ný,
öldin ljóss og friöar.”
Hver var hann?
En hver var þessi maöur, sem
framdi slík fjárglæfrahneyksli aö
varla enn i dag hefur annaö slikt
oröiö opinbert?
Hann var fæddur I Kaup-
mannahöfn áriö 1851 og var faöir
hans mikilsmetinn yfirstéttarlög-
maöur, Carl Alberti aö nafni.
Naut hann mikils álits og þá eink-
um fyrir störf aö hagsmunamál-
um bænda, enda naut hann óskor-
aös trausts þeirra. Kusu Sórey-
ingar hann til þings áriö 1849 og
sat hann á þingi sem fulltrúi
þeirra æviiangt. Hann var enda
talinn halda vel á hagsmunamál-
um umbjóöenda sinna og var einn
skæöasti andstæöingur einræöis-
stjórnar íhaldsmanna sem fram
til aldamóta satað völdum lengst
af undir forystu hins nafntogaöa
afturhaldsseggs J.B.S. Estrups.
Voru aöaláhugamál Carl Alberti
réttarfarsmálefni lánamál og
landbúnaöarmál og 1856 stofnaöi
hann Sparisjóö sjálenskra bænda
og stýröi honum sjálfur alla tið.
Hann var öllum mönnum alþúð-
legri og traustari og er hann lést
1877, reistu bændur hinum ást-
sæla leiðtoga minnisvaröa i Sórey
og er þess getiö aö á mörgum
bændaheimilum hékk mynd Carl
Alberti d vegg.
Riravaxinn og sterkbyggð-
ur
I þessu umhverfi ólst Adler Al-
berti upp, en hefur þó snemma
veriö talinn ólikur fööur slnum.
Er sagt aö skólafélagar hans hafi
kallaö hann „amoralsk” (siölaus-
an) og til gamans er hér lýsing
eins skólafélaga á honum á æsku-
árunum:
„Otlitiö var þannig aö menn
hlutu aö veita honum athygli.
Hann var risavaxinn og sterk-
byggöur, en stirölegur nokkuö,
hálsstuttur og höfuöiö allt of litiö i
samanburöi viö skrokkinn. Hann
leit út fyrir aö vera heilbrigöin
sjálf, rjóöur I kinnum meö fjör-
leg, dökk og góöleg augu, en dálit-
iö glettnisleg. Eitthvaö var þó
viösjárvert i útlitinu. Munnurinn
bar vott um góöa lyst á gæöum
þessa heims. Þetta var auðsjáan-
lega maöur, sem ætlaöur var til
þess aö nota sér heiminn eins og
hann er, en ekki til þess að láta
sér nægja vonina um annan betri
hinum megin. En algjör mótsetn-
ing viö útlitiö var sú kæruleysis-
ró, sem yfir honum hvildi. Þar
var ekki f jör aö sjá nema i augun-
um.”
Lagaprófi lauk Alberti 1873 og
var orðinn Hæstaréttarlögmaöur
1881. Hann var haröur ræöumaö-
ur og áróöursmaöur með ein-
dæmum. Hann haföi snemma
glöggt auga fyrir veraldlegum
gæöum og barst mikið á og þar
sem faöirinn þótti taka öörum
fram aö alþýöleika bar sonur
hans á sér hefðarfas og sópaöi
mjög aö honum.
Hjónabönd
Alberti yngri varö áriö 1887
varamaöur og staögengill fööur
sins I sparisjóðstjórninni, en eftir
lát hans, 1890, tók hann við for-
ystu sjóösins, 39 ára aö aldri.
Hann kvæntist áriö 1898. listelskri
konu, Anne Victoria Bendix aö
nafni. Hún safnaöi aö sér skáld-
um og listmálurum og slikan fé-
lagsskap fyrirleit maöur hennar
innilega. Haföi hann eitt sinn orö
á þvi viö þekkt danskt skáld, sem
var gestur húsmóöurinnar, aö
þaö væri meiri firnin að hann
nennti ekki aö gera eitthvaö þarf-
ara en aö liggja yfir ljóðgutli.
Skildu þau hjón eftir nokkurra
ára sambúð. Seinni kona hans
skildi viö mann sinn er ósköpin
dundu yfir, eftir langt og gott
hjónaband. Hún haföi skiliö viö
fyrri mann sinn til þess aö giftast
Alberti en baö nú um gott veöur
og fór til fyrri mannsins aftur.
Fjármálamaður og eyðslu-
seggur
Alberti varö snemma atkvæöa-
mikill fjármálamaöur og meö af-
brigöum þótti hann eyöslusamur.
Er faðir hans dó haföi hann eytt
öllum móöurarfi sinum og brátt
var föðurarfurinn einnig til
þurröar genginn milli 260 og 270
þúsundir króna á þeirra tima
gengi.
Ariö 1888haföi hann komiö á fót
Brunatryggingafélagi smábænda
og Útflutningssambandi smjör-
framleiöenda. Feröaöist hann um
og benti bændum á hve hiö gamla
tryggingafélag féfletti þá og hve
smjörheildsalar græddu á tá og
fingri. Var boöskap hans tekiö
meö fögnuöi og hagnýtti Alberti
sér þannig samvinnustefnuna,
sem naut mikils fylgis meöal
bændanna. Stýröi hann þessum
félögum eins og hann ætti þau
sjálfur og byggöi þau upp af mikl-
um dugnaöi.
En snemma beygöist krókurinn
til þess sem veröa vildi: Hann
færöi stööugt út kviarnar og áriö
1891 var hann farinn aö fást viö
gullnámabrask i útlöndum. Hann
byrjaöi smátt, jafnt i stjórnmál-
um sem afbrotum, en færöi sig
jafnt og þétt upp á skaftiö.
Stjórnmálarefurinn
Adler Alberti var metorðagjarn
Danmörku loks á enda runniö og
timi vinstri aflanna kominn.
Var þaö hinn 24. júli áriö 1901 aö
Alberti var settur dómsmálaráö-
herra I fyrstu rikisstjórn vinstri
manna i Danmörku undir forsæti
Deuntzers. Þetta var mikill og
stórsögulegur dagur sem likt var
viö þær réttarbætur, þegar Friö-
rik VII lagöi fram hina umbóta-
sinnuðu stjórnarskrá 1849.
Hitt fór hljóöara aö svo sem siö-
ar kom fram haföi %alberti þegar
á þessarri stundu veriö búinn aö
draga sér milljónaverömæti úr
fyrirtækjum sínum og hallinn á
Útflutningssambandi smjörfram-
leiðenda var oröinn um 6.5 mill-
jónir danskra króna. En af þessu
vissi enginn nema Alberti einn og
hann kunni að þegja um þaö sem
kyrrt skyldi liggja.
islandsráðherrann
■ Dótnhúsið f Kaupmannahöfn. Þaö var hér sem Alberti gaf sig fram
viö lögregluna hinn eftirminnilega septemberdag 1908
og af efnuöum góöborgaraættum
og framsókn vinstri aflanna, sem
böröust gegn hinni römmu hægri
stjórn var honum i hjarta hans
siöur en svo aö skapi. Hann var
lengi talinn fylla raöir hægri
manna, enda vafalaust nákomn-
astur þeim. Hins vegar var hann
slóttugri en svo aö hann léti þaö
vefjast fyrir sér. Honum var ljóst
aö mestrar framtiöar I stjórn-
málum var aö leita meðal vinstri
manna og áriö 1892 bauö hann sig
fram iKöge á Sjálandi, fyrir hæg-
fara vinstrimenn. Kjördæmiö var
skynsamlega valið þvi þarna var
megin vigi Sparisjóðs sjálenskra
bænda. Hann atti þarna kappi viö
hinn gamalreynda eldhuga og
helsta foringja vinstrimanna,
Þegar tiöindi bárust til Islands
af falli dönsku Hægristjórnarinn-
ar var þeim tekiö meö miklum
fögnuöi. Um þetta leyti var krafa
landans á hendur Dönum einkum
sú aö heimta stjórn málefna sinna
til íslands og frá Kaupmanna-
höfn. Haföi Alþingi samþykkt
margsinnis ályktanir hér aö lút-
andi, sem Hægristjórnin haföi
fellt jafnóöum. Helstu flokkar á
fslandi voru Valtýingar sem vildu
fara sér hægar og ávinna Islandi
heimastjórn smátt og smátt meö
langtimamarkmiöum, en Heima-
stjórnarmenn vildu halda fast viö
■ Hinn viröulegi dómsmálaráöherra Dana haföi hlotiönær allar þæroröur og nafnbætur,
eytinu i Kaupmannahöfn.
sem hægt var aö hugsa sér. Alberti á skrifstofu sinni i Dómsmálaráöun
Milljónaþjófurinn
— Adler Alberti, íslands- og dómsmálaráðherra
Dana sem gerði Hannes Hafstein að ráðherra
Ilannes Hafstein. Alberti
hneyksliö var óspart notaö gegn
honum við kosningarnar 1908.
Hörup, sem var gamall vinur föð-
ur hans. Haföi Alberti erindi sem
erfiöi þvi bændur kusu fremur
sparisjóösstjórann en ritstjórann
og hugsjónamanninn Hörup. Naut
hann enda atfylgis hægri manna i
kjördæminu, sem hægfara
vinstrimenn voru i kosninga-
bandalagi viö.
Dómsmá laráðherrann
Ekki er kostur á aö rekja þá
stjórnmálasögu sem var all flókin
á þessum árum i Danmörku og
leiddi að lokum til þess aö Alberti
-varð dómsmálaráöherra Dana.
Hann lét litiö fyrir sér fara á
þinginu i fyrstu en vann sig upp
aö tjaldabaki, áöur en hann lét sól
sina fara að skina en vegna hæfi-
leika og áhrifa varö hann skjótt
einn af leiötogum Hægfara
vinstrimanna. Um aldamótin 1900
var valdaskeiö Hægrimanna I
■ Skopmynd af „flengingaráöherranum”, Alberti þar sem hann rekur
rikisstjórn Deuntzers á undan sér meö hnútasvipu.
gömlu kröfurnar og töldu stefnu
„Valtýinga” tómt undanhald. Um
aldamót samþykktu Heima-
stjórnarmenn frumvarp þar sem
kveðiö var á um aö ráögjafar Is-
lands skyldu vera tveir annar á
fslandi, en hinn i Kaupmanna-
höfn. Valtýingar vildu þá bjóöa
betur og sendu nýja fslandsráð-
herranum bréf þar sem farið var
fram á landstjóra meö ráðherr-
um og þingræði. Létu Heima-
stjórnarmenn nú krók koma á
móti bragöi og sendu Hannes
Hafstein utan til viöræöna viö
danska stjórnmálamenn. Haföi
Hannes meö sér skýrslu flokks
sins til Alberti þar sem segir
m.a.:
„Það er trúa vor aö yöar há-
göfgi sé ætlaö aö veita oss umbæt-
ur á stjórnarfarinu sem vér svo
lengi höfum þráö, aö þaö sé yöur
geymt aö unna íandi voru þess
frelsis og þeirrar heimastjórnar
sem þjóöin þráir og samrýma má
rikisheildinni...”
Hannes fann i för sinni aö
danska stjórnin var ekki andsnú-
in óskum fslendinga þótt Alberti
sjálfur gæfi I fyrstu loöin svör og
sagöist vilja sofa á málinu. Kvaö
hann ekki upp úr um stefnu sina
fyrr en I október 1901, er hann
kvaö stjórnina vilja ganga aö
kröfum íslendinga, þó þannig aö
rikistengsl Danmerkur og fslands
veröi ekki rofin. Þegar þessi frétt
barst til Islands, sagöi blaöiö
Þjóöólfur:
„Sannfrétt má þaö heita aö Al-
berti Islandsráögjafi hafi látið
þaö 1 ljós viö sannorðan mann, aö
hann vilji bjóöa Islendingum sér-
stakan ráögjafa búsettan i
Eeykjavlk”.
Er ekki aö orölengja þaö aö Al-
berti gekk frá tilboöi til Islend-
inga um stjórnarbót i janúar 1902
I kongungsboðskap og fólst í þvi
aö tslendingar feng;u sérstakan
ráöherra. ,Staöfesti; konungur
nýja stjórnarskrá Islands áriö
1903. Boöaði Alberti Hannes Haf-
stein til Danmerkur þann 24.
september 1903, til þess aö bjóöa
■ Rlkisstjórn J.C. Christensen. Hér er Hannes Hafstein neöst fyrir miöju en hinn gamli
yfirmaöur hans, Peter Aldier Alberti, dómsmálaráðherra, er iengst til vinstri 1 miörööinni.
honum ráöherrastólinn. Það var
þvi á endanum Alberti sem átti
frumkvæöiö aö þvi aö Island fékk
heimastjórn og færöi fyrsta is-
lenska ráðherrann i tignarkápu
embættisins.
Þegar Islensku stjórnarskrif-
stofunni I Kaupmannahöfn var
lokað, sagöi Alberti aö nú ættu
allir aö vera kátir: Skipaöi hann
gamla ráöuneytisstjórann sem
stiftamtmann, bréfritarann sem
kanselliráö og sendisveinana
leysti hann út meö 500 króna pen-
ingjagjöf sem hann er talinn hafa
greitt úr eigin vasa.
Flengingarráðherrann
Embættisferill Alberti var all
viöburöarikur. 1 aöra röndina var
hann haröduglegur og umbóta-
sinnaöur á margan hátt en um
leiö bar mjög á aö hann gat veriö
óráöþæginnog hrottafenginn. Um
leiö og menn hældu honum fyrir
„vingjarnleika, þýtt viömót og
viöfeldni” löstuöu aörir hann
fyrir „óskammfeilni og óheflaða
framkomu”. Hann fyrirleit þann
viröulega seinagang hins konung-
lega bákns sem tiökast haföi I
ráöuneytinu fyrir hans daga þar
og rak mál miskunnarlaust á-
fram og ávann sér þannig virö-
ingu yngri embættismannanna.
Hann mætti jafnan manna fyrstur
og opnaði sjálfur öll bréf, þótt sið-
ar yröi sagt meö háöstón aö þaö
kynni aö hafa veriö vegna þess aö
I póstinum kynni aö berast hans
eigin „dauðadómur” i mein-
lausu bankabréfi.
Mörg lagafrumvörp hans vöktu
haröar deilur. Frægast varö
frumvarp hans um aö beita skyldi
nauðgara og þá sem réöust á
smástelpur hýöingum. Þótt allir
meöráöherrar hans væru þessu
andvfgir, lét Alberti þaö sem vind
um eyru þjóta, enda átti hann
heilshugar fylgi aö fagna I þessu
máli meöal hægri aflanna. And-
stæöingar hans tóku þetta mál ó-
stinnt upp og gáfu honum nafniö
„flengingaráöherrann” honum til
háöungar. Varö þetta mál orsök
heitra innanflokksdeilna meöal
vinstrimannanna.
Annaö deilumál var afstaöan til
útgjalda til hermála, en þau vildu
þeir J.C. Christensen sem var
menntamálaráðherra, Alberti og
fleiri ráöherrar hafa sem mest.
Andvígur var Deuntzer forsætis-
ráöherra og varö þetta aö lokum
til þess aö stjórnin sagöi af sér
1905 og viö tók stjórn undir forsæti
J.C. Christensen. Hélt Alberti öll
um fyrri embættum i þeirri
stjórn.
Skýin hrannast upp
Er leiö á embættistima Adler
Albertis tóku ýmsar miöur góöar
sögusagnir aö ganga af fjármál-
um hans, bralli og embættis-
færslu sem uröu tilefni haröra á-
rása á hann á þingi. Kærur á
hendur honum um valdniöslu og
óreiöu I meöferö fjár tóku aö birt-
ast i blöðum og 1907 var hafin heil
herferð á hendur honum I þinginu
og stóð hún til 1908. Geröu blöö
andstæöinganna þessu öllu góö
skil.
Alberti lét ekki á sér standa aö
svara og einn daginn lágu amk. 10
kærur frá honum fyrir rétti I
Kaupmannahöfn á hendur kunn-
um blaöamönnum I borginni.
Fékk hann þvl framgegnt aö einu
hvassasta andstööublaöinu „Köb-
enhavn” var meö öllu bannaö aö
nefna hann á nafn. Ritstjórn
blaösins lét sér ekki bregöa og
birti daginn eftir hina frægu
skrýtlu: „ómálga barn liggur i
vöggu og hjalar: „A-A-A.” Móö-
irin kemur hlaupandi skelfingu
lostin: „Guö hjálpi þér, gættu
tungu þinnar, blessaö barn!”
Gárungarnir kunnu fleiri leiöir til
þess aö ná sér niöri á hinum hör-
undssára Alberti. 1 söng og skop-
leikjum hökkuöu þeir hann i sig
meö spotti og spéi. Svar Alberti
var stutt og laggott: Hann fyrir-
bauö meö ráöherravaldi aö ráö-
herrar væru nefndir I slikum leik-
ritum. Höfundarnir fóru auövitað
I kring um þetta og geröi hann sér
þá litið fyrir og bannaöi slikar
sýningar meö öllu. Þegar Alberti
siöar var oröinn refsifangi og
mátti sin einskis lengur, tóku þeir
sig til og gáfu út póstkort meö
mynd hans, frá þvi á duggara-
bandsárunum.
Blekkingameistarinn
Meöan á þessu gekk dró aö þvi
sem veröa vildi utan þingsalanna.
Ariö 1906 komst bankastjórn
Nationalbankans að þvi aö Spari-
sjóöur sjálenskra bænda haföi
fengiö þar 3ja milljóna króna lán
sem ekki var bókfært inn á reikn-
inga sjóösins. Fór bankastjórnin
fram á aö þetta færi leynt, þar eö
hún vildi foröast ónáö hins harð-
henta dómsmálaráöherra. I sept-
embersetti Einkabankinn Alberti
úrslitakosti um aö koma reglu á
bókhaldiö. Uröu hvassar umræö-
ur 1 Sparisjóöi sjálenskra bænda
um fjárreiöur sjóösins og meö-
ferö formannsins á þeim I mai
1908. Stóöu nú öll spjót á Alberti
en til marks um hver persónuleiki
hann var má nefna þaö aö hann
sendi menn heim fullvissari um
stálheiöarleg vinnubrögö sin en
nokkru sinni. Tætti hann gagn-
rýnendur sina niöur liö fyrir liö. A
stjórnarfundi skömmu siöar fóru
bændur fram á aö fá aö lita eigin
augum veröbréf og skuldabréf
Sparisjóösins þar sem Alberti
haföi aöeins undir höndum vott-
orö um aö þau væru geymd i
bankahólfi. Skyldi fariö sérstak-
lega I bankann I þessu skyni. Al-
berti tók þessu meö ró, fylgdi
mönnum til dyra og sagöi: „Jæja
komum þá. En ég vil aöeins geta
þess aö þegar viö komum aftur
verö ég ekki lengur formaöur
Sparisjóösins”. Hnykkti bændum
viö og héldu aö Alberti heföi
móögast vegna vantrúar þeirra.
Báöu þeir hann iðrunarfullir af-
sökunar, tóku af sér yfirhafnirnar
og gengu til stofu. Auövitaö var
engin skjöl aö finna i bankahólf-
inu og sjálfur haföi hann falsaö
kvittanirnar svo sem siöar kom
fram.
Miklar umræöur uröu um fjár-
mál sparisjóösins eftir aöalfund-
inn og voru geröar margar atlög-
ur aö Alberti I ótal fyrirspurnum
þar sem hann varöist jafnan af
einstæöri snilld, þótt nú drægi aö
endalokunum. Endurskoöandi
sjóösins, Stage aö nafni benti á aö
ekki heföi reynst kleift aö fá aö
sjá frumgögn eigna hans, en
Stage var flaumósa 1 ræöupúltinu
og sló Alberti málinu upp I mold-
viöri meö þvi aö gera grin aö
ræöumennsku hans. En Stage var
ekki af baki dottinn og sendi
Einkabankanum ýtarlega spurn-
ingalista um eigur og skuldir
Sparisjóös sjálenskra bænda.
Til hinstu stundar
Jafnaöarmenn lögöu nú til á
þingi aö opinber rannsóknarnefnd
athugaöi fjárreiöur Albertis en
tillögunni var syngjaö sem hrein-
asta óþarfa og stóöu aö þvi ráö-
herrarnir J.C. Christensen for-
sætisráöherra og Sigurd Berg,
innanrikisráöherra. Stjórnarand-
stæöingar létu rigna yfir hann á-
sökunum um aö hafa ivilnaö vin-
um slnum og vandamönnum á
hinn ósvifnasta hátt, t.d. varðandi
embættisveitingar og opinberar
framkvæmdir. Þá var hann ásak-
aöur um aö hafa ætlaö aö hagnast
á smiöi veöhlaupabrautar á jarö-
eignum si'num og aö hafa ætlaö aö
Ivilna sama fyrirtæki meö af-
rakstri af landbúnaöarhapp-
drætti. Þessar ásakanir féllu þó
um sjálfa sig þvi andstæöingarnir
settu svik hans niöur á röngum
staö i ferlinu. Siöar kom I ljós aö
hann haföi dregiö aö sér 90 þús-
undir eftir öörum leiöum úr þess-
um framkvæmdum. Þetta not-
færöi Alberti sér dyggilega. Beitti
hann allri sinni ósvifnu mælsku-
list I þessari hriö og tiltrú Christ-
ensens forsætisráöherra til hans
var blátt áfram barnaleg. Þessi
stálheiöarlegi maöur fékk þó af
þessu áhyggjur og tii þess aö taka
af allan vafa fór hann til heimilis
Alberti og spuröi hann i trúnaöi
hvort eitthvaö væri hæft i orð-
róminum. Auövitaö þverneitaöi
Alberti og lét hinn þaö nægja.
Staöa stjórnar Christensen var
tiltölulega sterk um þessar
mundir og sjálfur konungurinn,
Friörik VIII heimsótti hann á
heimili hans og nefndi hann„brú
milli sin og þjóöarinnar”. Fáum
mánuöum slöar sópaöi kolmó-
rautt hneykslisflóöiö vegna Al-
berti, stjórn hans frá völdum.
Aöur en þaö var haföi Alberti þó
narraö 1.5 milljón króna lán úr
rikissjóöi til styrktar sparisjóön-
um út úr Christensen og átti þetta
aö fara fram meö fullri leynd. 1
tryggingu tók forsætisráöherra
veöskuldabréf. Þaö var einkum
þetta mál sem kostaöi Christen-
sen þaö aö hann varö aö ganga úr
forsætisráöherrastólnum niöur i
sakborningastúkunnar fyrir
Landcdómi Danmerkur.
Eftir þolgóöa vörn fyrir Alberti
neyddist J.C.Christensen loks til
þess aö láta Alberti vikja úr
stjórninni. En um leiö var hann
sæmdur tigninni leyndarráö,
æöstu tign sem veitt var þegnum
konungs. Var þetta hádepill
þeirra titla og heiöursmerkja sem
yfir hann haföi rignt.
Lagabót fyrir refsifanga
Nokkur dæmi svna af hvflikn
sjálfsöryggi eöa ósvifni Alberti
kom fram er allt riöaöi til falls.
Ritstjóri dagblaös þess „Danne-
brog” sem Alberti átti og hélt úti,
kom eitt sinn heim til Alberti þar
sem hann haföi frétt hjá verö-
bréfamiölun aö Alberti haföi selt
þar fjölda skuldabréfa sem voru i
eign Sparisjóös sjálenskra
bænda. En Alberti brosti breitt
leit á vin sinn ritstjórann og
sagði: „Eigum viö ekki aö fá okk-
ur góöan vindil?” 2. ágúst 1908,
mánuöi áöur en yfir lauk, gaf
hann út yfirlýsingu um oröróminn
og árásirnar sem gjarna var
nefnd „Grátkonuyfirlýsingin''
Neitaöi hann þar öllum áburöin-
um og kallaöi hann til kominn af
stjórnmálalegum rótum.
Kaldhæðnislegust má þó þykja