Fréttablaðið - 01.12.2008, Blaðsíða 12

12 1. desember 2008 MÁNUDAGUR
OLÍS ÁLFHEIMUM, OLÍS GULLINBRÚ, HOLTAGÖRÐUM,
OLÍS MJÓDD, OLÍS NORÐLINGAHOLTI, NÝBÝLAVEGI,
SUÐURLANDSBRAUT, OLÍS AKRANESI, OLÍS AKUREYRI,
OLÍS BORGARNESI, OLÍS KEFLAVÍK, OLÍS REYÐARFIRÐI
12 STAÐIR
EX
P
O
· w
w
w
.exp
o
.is
®
ÍRAN, AP Hæstiréttur Írans hefur
staðfest dauðadóm yfir konu sem
verður grýtt til dauða fyrir
hjúskaparbrot í borginni Shiraz.
Hæstiréttur staðfesti einnig
annan dauðadóm yfir konu sem
fundin var sek um að láta myrða
eiginmann sinn. Vitorðsmaðurinn
var dæmdur í 15 ára fangelsi og til
að þola 100 svipuhögg fyrir
hórdóm en hlaut þó ekki dauðadóm
þar sem hann var kvæntur. Algengt
var að fólk væri grýtt fyrir
hjúskaparbrot á fyrstu árunum
eftir byltinguna 1979 en refsing-
unni hefur verið beitt mun sjaldnar
síðustu ár. Stjórnvöld segja að nú
sé dómunum sjaldnast framfylgt.
- hs
Hæstiréttur Írans:
Kona verður
grýtt til dauða
Neytendur: Um jólamat Íslendinga
Hangikjöt er ekki hangikjöt
Nú er runninn upp tími hangikjöts-
ins. Einar Vilhjálmsson vill benda á
að það hangikjöt sem í boði er ætti í
raun að heita eitthvað annað. „Þetta
er bara reykt kjöt og sprautað með
saltpækli inn að beini. Þegar þú
tekur belginn og kreistir hann vellur
pækillinn út, svo þetta er bara
svindl. Kjötiðnaðarmaður sagði mér
að það væri um og yfir þrjátíu
prósent pækill af heildarþyngdinni.“
Einar segir að hið raunverulega
hangikjöt sé það sem hann fékk á
æskuárum sínum fyrir austan. „Þá
hengu lærin uppi til jóla og svo voru
skornir bitar af þeim, ekki ósvipað
færeyska skerpukjötinu. Kjötið var
reykt með sverði [nf. svörður] og lyngi en ekki með
taði, sem mér finnst satt að segja hálfógeðslegt.“
Ég hafði samband við ónafngreindan kjötiðnaðar-
mann sem staðfesti sögu Einars. „Kjötið var
náttúrlega bara hengt upp í gamla daga af því það
voru ekki til aðrar geymsluaðferðir,“ segir hann.
„Þetta er reykt og saltað kjöt en heitir hangikjöt af
gömlum vana. Sumt af þessu kjöti er saltpækils-
sprautað, en alls ekki allt. Í flestum tilfellum er tekið
fram á umbúðunum ef það er sprautað.“
Vilji fólk „gamla fílinginn“ er hægt að kaupa
svokallað „tvíreykt sauðalæri“, meðal annars í
Fjarðarkaupum og Þínum verslunum, og hengja upp.
„Það er borðað hrátt og er oft frekar salt,“ segir
kjötiðnaðarmaður. „Þótt þetta sé kallað sauðalæri er
þetta oftast kjöt af veturgamalli gimbur. Kjöt af
gimbur er bragðbetra og laust við hrútabragðið.“
■ Sendið
umboðsmanni
neytenda
ábendingar eða
sparnaðarráð
á neytendur@
frettabladid.is
DR. GUNNI
neytendur@
frettabladid.is
CIA-flug rannsakað
Utanríkisráðuneyti Spánar hyggst
rannsaka hvort fyrri ríkisstjórn lands-
ins hafi veitt heimild fyrir leynilegu
fangaflugi bandarísku leyniþjónust-
unnar CIA um spænska lofthelgi og
flugvelli. El Pais birti um helgina leyni-
skjal frá ársbyrjun 2002, sem sagt er
sanna að bandarísk yfirvöld hafi beðið
spænsk yfirvöld um slíka heimild.
SPÁNN
Þjóðin hefur glöggt
sögulegt minni og hún
gleymir ekki góðum gjörningi
vinar þegar mikið liggur við.
GEIR H. HAARDE
FORSÆTISRÁÐHERRA
Geir skrifar
vinaþjóðum
Geir H. Haarde forsætisráðherra ritar opið bréf til
þjóða sem styðja við efnahagsáætlun stjórnvalda
og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Bréfið birtist í dag-
blöðum í viðeigandi ríkjum í dag.
Nú gengur yfir heiminn
alvarlegasta fjármálakreppa
sem um getur í marga áratugi og
svo gæti farið að líta verði enn
lengra aftur til fortíðar í leit að
sambærilegum atburðum.
Afleiðingarnar hafa þegar orðið
verri á Íslandi en víðast hvar
annars staðar og fall þriggja
banka í einkaeigu haft í för með
sér gríðarlegt fjárhagslegt tjón
á Íslandi. Við þessar erfiðu
aðstæður neyddist íslenska ríkið
til að leita aðstoðar alþjóðastofn-
ana og vinaþjóða. Það var gert í
þeirri ákveðnu viðleitni að
endurreisa fjármálakerfi
landsins, standa vörð um
velferðarkerfið og aðra innviði
samfélagsins og standa við
skuldbindingar okkar gagnvart
öðrum ríkjum, líkt og við höfum
ávallt gert.
Þegar náttúruhamfarir hafa
dunið á Íslendingum, t.d. í
eldgosinu í Vestmannaeyjum
árið 1973, hafa margar vinaþjóð-
ir brugðist við með skjótum og
rausnarlegum hætti okkur til
stuðnings á sama hátt og við
höfum af fremsta megni reynt
að rétta öðrum hjálpahönd á
ögurstundum. Nú þegar ganga
yfir hamfarir af mannavöldum
er hughreystandi að viðbrögðin
eru ekki síðri en áður. Fjármála-
kreppan er hnattræn og
Íslendingum er vel kunnugt að
það eru víðar erfiðleikar og að
stjórnvöldum hvarvetna ber
fyrst skylda til að gæta hags-
muna og öryggis eigin borgara.
Þakklæti Íslendinga fyrir
greiðvikni vinaþjóða er einlæg-
ara fyrir vikið og eykur bjart-
sýni um breiða samstöðu um
aðgerðir til að binda enda á
heimskreppuna.
Engin ábyrg ríkisstjórn
sækist eftir að fá að láni háar
fjárhæðir að ástæðulausu,
einkum þegar loks hefur náðst
það langþráða markmið að
greiða nánast allar skuldir
ríkissjóðs, en því miður varð
ekki hjá því komist að leita eftir
lánum. Lánveitingar alþjóða-
stofnana og vinaþjóða gera
okkur kleift að hefja endur-
reisnarstarfið og gefa okkur von
um að ná árangri fyrr en ella.
Auk Alþjóðagjaldeyrissjóðsins,
þar sem Ísland hefur átt aðild
frá árinu 1946, hyggjast
Færeyjar, Pólland, Noregur,
Danmörk, Finnland, Svíþjóð og
Rússland lána Íslandi fé, auk
þess sem hugsanlegt er að
Evrópusambandið taki þátt í
sameiginlegu átaki ofangreindra
aðila. Tveggja ára fram-
kvæmdaáætlun Íslands og
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins gerir
ekki ráð fyrir að þetta fé renni
beint í íslenska hagkerfið,
heldur að það verði notað sem
varasjóður til að gera Seðla-
banka Íslands kleift að koma á
eðlilegum gjaldeyrismarkaði
sem er forsenda efnahagslegs
bata og endurreisnar. Jafnframt
er ljóst að með lánsfénu tekst
ekki að tryggja óbreytt ástand á
Íslandi heldur mun það skapa
aðstæður sem gera Íslendingum
betur kleift að ráðast í nauðsyn-
legar umbætur á stjórnkerfinu
og fjármálakerfinu á næstu
mánuðum og árum.
Hraði og umfang falls íslensku
bankanna og mjög áþreifanlegar
afleiðingar þess á Íslandi valda
því að Íslendingar eru skiljan-
lega mjög uggandi yfir eigin hag
og alþjóðlegri stöðu og framtíð
þjóðarinnar. Ástandið er mjög
alvarlegt en með skilvirkum
aðgerðum íslenskra stjórnvalda,
samstöðu þjóðarinnar og
siðferðilegum, pólitískum og
fjárhagslegum stuðningi
alþjóðastofnana og vinaþjóða
verður það einungis tímabundið.
Fámennir og fátækir Íslending-
ar stofnuðu sjálfstætt lýðveldi
og brutust til bjargálna við mjög
erfiðar ytri aðstæður og
afkomendur þeirra geta því vel
unnið bug á núverandi vanda-
málum. Það er engin ástæða til
að láta hugfallast. Á Íslandi er
mannauður og náttúruauðlindir
sem geta tryggt áframhaldandi
uppbyggingu velferðarsamfé-
lags og ábyrga og virka þátttöku
lýðveldisins í samfélagi þjóð-
anna. Það verður á meðal helstu
markmiða ríkisstjórnarinnar að
stuðla að framsækinni og
sjálfbærri nýtingu sjávarfangs
og endurnýjanlegra orkugjafa til
að geta stutt við aukna nýsköpun
og fjölbreytni í íslensku
atvinnulífi, þannig að Íslending-
ar nýti áfram menntun sína og
þekkingu í þágu uppbyggingar
komandi kynslóða á Íslandi.
Það hefur ávallt verið rík
söguleg vitund á Íslandi.
Stundum getur hún villt
mönnum sýn í fortíðarhyggju en
oftar auðveldað þeim að setja
samtímann í víðara samhengi.
Þjóðin hefur glöggt sögulegt
minni og hún gleymir ekki
góðum gjörningi vinar þegar
mikið liggur við.