Tíminn - 15.05.1982, Blaðsíða 10

Laugardagur 15. mal 1982

B „Leiður á allri þessari pólitik?
Það hafa kannski komið timabil
sem ég hef orðið svolltið leiður á
þessu, en siðan kemur maður
auga á björtu hliðarnar á ný. Um
þessar mundir er ég langt frá þvl
leiður. Mér finnst gaman að
standa i þessari kosningabaráttu
og meö mér er komið til starfa
margt ungt og efnilegt fólk, sem
gaman er aö vinna með og miðla
einhverju af þeirri reynslu sem
ég hef verið að heyja mér á
undanförnum árum og ekki kem-
ur af sjálfu sér. Það er kannski
kennarinn sem komiö hefur upp I
mér” svaraöi Kristján Bene-
diktsson, borgarfuUtrúi og
borgarráðsmaður þegar við
spurðum hvort hann væri ekkert
farinn að verða leiður á áratuga
stjórnm álaþvargi.
Það var nú i vikunni sem við
Tlmamenn heimsóttum Kristján i
Eikjuvoginn, þar sem hann býr
með konu sinni Svanlaugu
Ermenreksdóttur. Börn þeirra
fjögur —dóttirogþrir synir —eru
nú öll uppkomin og flutt að heim-
an. Þótt fyrmefnd spurning kæmi
upp I hugann, var pólitikin þessa
dagana ekki höfuðástæða heim-
sóknarinnar til Kristjáns, heldur
öllu frekar að forvitnast nokkuð
aftur i tí'mann og um ýmislegt
sem á dagana hefur drifiö i gegn
um tiðina. Þótt Kristján sé enn á
besta aldri og i fullu fjöri, þá
grunar okkur að hann hafi lifað
timana tvenna iýmsum skilningi.
Steinn Steinar minnis-
stæður
— Þótt þd hafir nú veriö
borgarfulltrúi I tvo áratugi ert þú
— eins og raunar þúsundir ann-
arra Reykvlkinga — upprunninn
úr sveit?
— Ég er kominn Ur sveit, af-
skekktri sveit — Saurbænum —
langar leiðir um fen og mýrar-
flóa. Þetta mun hafa verið
skömmu eftir 1950.
Þekktist þá varla að
ungt fólk færi i mennta-
skóla .
— Var það slöan mikill fþrótta-
áhugi sem olli þvi að leiö þln lá I
iþróttakennaraskólann?
— Eins og ég sagði þér, var
þetta afskekkt sveit og mennta-
skólar og allt slikt i órafjarlægð.
Menn hugsuöu bara ekki um slikt
nám, og þekktist varla að ungt
fólk Ur þessum héruðum færi I
menntaskóla. Á heilum áratug
man ég aðeins eftir fjórum
undantekningum, þar af tveim
sonarsonum Torfa f Ólafsdal og
Friðjóni Þórðarsyni, nú dóms-
málaráðherra. Flestir urðu að
láta barnaskólann nægja. Að visu
fékk ég nokkra kennslu aukalega
eftir bamapróf, hjá kennaranum
sem var Armann Kr. Einarsson,
þá nýUtskrifaður.
Ég var þvi orðinn nokkuð full-
orðinn þegar ég fór að huga að
frekara námi, settist þá i Reyk-
holtsskóla. Þaðan fór ég i Iþrótta-
kennaraskólann og fór svo að
kenna á vegum Ungmennafélags
Islands og Iþróttasambands ís-
lands, ium tvöár. Þá ferðaðist ég
um, kenndi sund á vorin og leik-
fimi á veturna, handbolta og
fleira.
Á marga ktinningja
meðal gömlu nemend-
anna
— Þú lést þetta þó ekki nægja?
— Mig langaöi ekki að gera
iþróttakennslu aö ævistarfi. Þar
sem leiðin i Háskólann var lokuð
þeim er ekki hafði stúdentspróf
var ekki um margt framhalds-
nám að velja annað en Kennara-
■ ,,Ég held að það sé ákaflega mikilvægt að reyna að halda skapinu I jafnvægi. Miklar geðsveiflur fara illa i
góðfúslega spurður að þvl hvernig honum tækist að vera alltaf svo rólegur og afslappaður.
„HAFÐI STRAX GAMAN
Heimsókn til Kristjáns Benediktssonar borgarfulltrúa
■ Kristján Benediktsson hefur veriö formaður Fræösluráös Reykja-
víkur s.I. 4 ár. Þessimynd var tekin á fundi Fræðsluráös nýlega og sátu
hann allir fræðsluráðsmenn, 7 að tölu, 3 fulltrúar kennarasamtaka,
fræðslustjóri og 2 starfsmenn fræðsluskrifstofu Reykjavíkur. Frá
vinstri: örlygur Richter, Elin ólafsdóttir, Davið Oddsson, Ragnar
Júliusson,Elin Pálmadóttir, Kristján Gunnarsson, Kristján Benedikts-
son,Björn Halldórsson, Ragnar Georgsson.Hörður Bergmann, Sigurður
Tómasson, Bragi Jósepsson og Haraldur Finnsson.
þarsemlangt var tíl Reykjavikur
og þurfti m.a.s. að fara langar
leiðir til að komast I þorp. En það
var gott fólk I þessari sveit.
Kannski þó ekki neitt betra en
gengur og gerist þvi ég held að
fólk hafi verið og sé yfirleitt gott.
Úr þessari sveit eru mér t.d.
minnisstæð kynni af mönnum
eins og Stefáni frá Hvitadal, þ.e.
eins og unglingar geta kynnst
fullorðnum mönnum. Ég man
lika að Jóhannes úr Kötlum var
kennari I þessari sveit. Meðal
nemenda hans var Steinn
Steinarr, sem ólst að nokkru leyti
upp á bæ ekki langt frá mér. Eitt
vorið vann ég með Steini
Steinarr. Faðir minn var að
byggja hlöðu og sú gamla, sem
var úr torfi og grjóti var rifin, og
þurfti að fjarlægja mikla moldar-
veggi. Við Steinn unnum að þvi I
nokkra daga meö hest og kerru.
Steinn hafði alltaf lag á þvi að
láta mig fara meö kerruna og losa
úr henni og sat þá á meðan.
Stundum hafði hann lag á þvi að
láta mig moka ikerruna lika, sat
þá sjálfurá hnaus og sagöi sögur.
Mér er þetta ákaflega minnis-
stætt, þvi hann var frábærlega
skemmtilegur.Steinn þurfti til að
mynda ekki annað en aö sjá fugl á
þúfu, þá gat hann f ilósóferað heil-
mikið út frá þvi. Hvað fuglinn
hugsaði, hvemig honum liði, eða
skyldihann hafa áhyggjur af ein-
hverju blessaður.
Sföar, þegar ég var oröinn full-
orðinn og vann nokkur sumur á
skurðgröfu varð Steinn Steinarr á
vegi mlnum á ný. Hann var þá
eitt sumar aðstoðarmaður Páls
Hafstað, sem vann hjá Búnaöar-
félaginu við að mæla fyrir
skurðunum. Mér er það minnis-
stættað aöstoöarmaðurinn Steinn
var i allt of stórum stigvélum og
þurfti að hlaupa með stikuna
skólann, sem margir fóru þá i af
þeim ástæðum.
— Hvernig féll þér svo kennara-
starfiö og hvernig gekk þér að
lynda við unglingana?
— Ég var gagnfræöaskólakenn-
ari i rúman áratug, fannst
kennslan skemmtileg og gekk
ákaflega vel að lynda við
nemendurna. Ég hef oft haft
gaman af þvi á undanförnum ár-
um þegar gamlir nemendur
heilsa mér brosandi og segja
„manst þú ekki eftír mér”. Ég á
marga kunningja meðal gömlu
nemendanna. Kennsla er hins
vegar erfitt starf og illa launað.
t fyrsta sinn sem bíll var
notaður til að koma fólki
á kjörstað
— En hvenær komu svo stjórn-
málin I spiliö? Varst þú kannski
orðinn stdrpólitlskur strax sem
unglingur í sveit?
— Fyrstu kosningamar sem ég
man eftir voru 1934. Það var i
fyrsta sinn sem bill var notaður
til að koma fólki á kjörstaö i
minni sveit — gamall boddibill.
Og ég held aö sumir hafi þdst
fylgja flokknum sem hafði umráð
yfir bilnum, bara til að fá að sitja
i.
A þessum árum var faöir minn
bændaflokksmaður og fleiri
bændur þar i sveitinni, m.a. Torfi
I Hvltadal — bróöir Stefáns.
Áhuginn varsvo mikill, að nokkr-
ir þessara karla lögðu á gæðinga
sina um vorið og riöu norður I
Strandasýslu tíl að komast á
framboðsfund — liklega 4-5 tlma
reið hvora leiö — þar sem ræöu-
menn voru m.a. Tryggvi Þór-
hallsson frá Bændaflokknum og
Hermann Jónasson fyrir Fram-
sóknarflokkinn. Þetta vor var ég
mjög pólitiskur og fylgdi Bænda-
flokknum að málum. Siðan hætti
ég alveg að hugsa um pólitik, hún
hvarflaði ekki að mér um langt
árabil.
Byrjaði að styðja
kvennaframboð
Það var svo ekki fyrr en árið
1949, þegar Rannveig Þorsteins-
dóttir bauð sig fram til Alþingis-
kosninga hér i Reykjavik I fýrsta
sinn og Asgeir Bjarnason i Dala-
sýslu að ég fékk mikinn áhuga
fyrir að koma þeim á þing.
— Þannig að þú hefur eiginlega
byrjað á að styöja kvennafram-
boö?
— Vissulega má segja svo. Og
það tókst. Upp úr þessu var ég
kominn út i pólitikina, fyrst i
stjórn SUF og seinna formaöur og
siöan lenti ég i þvi að verða for-
maöur Fulltrúaráðs Fram-
sóknarfélaganna sem ég var ein-
mitt 1962. Það ár voru borgar-
stjórnarkosningar i Reykjavik.
Framsóknarflokkurinn hafði þá
átt einn borgarfulltrúa i 12 ár —
Þórö Bjömsson, nú rikissaksókn-
ara en hann vildi þá hætta. Sem
formaöur fulltrúaráösins þurfti
ég aö ganga nokkuö fram i þvi að
fá mann i 1. sætið sem gekk ekki
vel til að byrja með. Þaö endaöi
meö þvl að við fengum Einar
Ágústsson þá sparisjóösstjóra i
Samvinnusparisjóðnum til að
fallast á þetta — þótt hann væri
heldur tregur til í byrjun og hafi
liklega ekki haft pólitisk afskipti i
huga— en hann setti þaö skilyrði
að ég kæmi með honum i 2. sætiö.
Mér datt ekki i hug aö flokkurinn
fengi meira en sinn eina fulltrúa
og féllstá þetta. En það fór nú svo
að við komumst báöir inn.
Eimir jafnvel enn eftir
af Jónasarstefnunni
— Af hverju hcldur þú að
Framsóknarflokkurinn hafi svo
lengi átt erfitt uppdráttar i
Reykjavík?
— Ég býst viö að lengi hafi eimt
eftir af fyrstu stefnu flokksins —
Jónasarstefnunni — sem var
lengi framan af sú að flokkurinn
ætti ekki að skipta sér af málefn-
um þéttbýlisins,það væri svið Al-
þýðuflokksins. 1 framkvæmd var
stefnan sú að Framsóknar-
flokkurinn bauð t.d. ekki fram i
alþingiskosningum i kaupstöðum
heldur hvattí sina stuðningsmenn
til aö kjósa Alþýðuflokkinn. Það
markaöi svo m.a. svipmót flokks-
ins lengi vel að nálega allir þing-
menn hans voru úr dreifbýlinu.
Raunverulega varð það ekki fyrr
en slitnaði upp úr þessu samstarfi
Framsóknar og Alþýðuflokks á
fimmta áratugnum að Fram-
sóknarflokkurinn fer að stofna
flokksfélög og koma sér upp
flokkskjarnaíkaupstööum, þegar
hinir voru þar með áratuga for-
skot að þessu leyti. Þótt mikil
breyting hafi þarna orðiö á
siðustu tvo áratugina þá held ég
jafnvel að eimi svolitið eftir af
þessu enn.