Tíminn - 20.06.1982, Blaðsíða 10

10
SUNNUDAGUR 20. JÚNÍ 1982
■ 35 ára gamall sjúklíngur dró í byrjun meðferðar sinnar upp þessa „hugsanamynd“. Hvössu örvarnar
eru túlkun sjúklíngsins á lyfjameðferðinni og sýnir form þeirra að hann leit á lyfin sem hættuleg. Hvitu
blóðkomin likjast pirhana-fiskinum með beittar tennur sem lýsa reiði og andstöðu, en einnig að þau muni
á endanum sigra.
■ Eftir sex mánaða meðferð var „hugsanamynd“ sjúklingsins svona. Pirhana-fiskarnir eru enn til staðar
en tennur þeirra hafa minnkað og þeir hafa fengið augu sem benda til þess að þeir séu vel á verði. Og
krabbameinsfrumumar em orðnar litlar og auðveld bráð, þar sem þxr fela sig innan um heilbrigðu
frumumar.
ER HÆGT AB HUGSA
KRABBAMFIN A BROTT?
— Athygli beinist að sálfræðilegum þáttum þessa hættulega sjúkdóms
■ Krabbamein, nafnið eitt nægir til að skjóta flestum
Vesturlandabúum skelk i bringu. Ólæknandi sjúkdóm-
ur, hræðilegar afleiðingar, að lokum kvalafullur dauði.
Taka ber skýrt fram að á síðustu árum hefur læknum
bæði hérlendis og erlendis tekist aUvel að minnka
frumstæðan ótta fólks við sjúkdóminn - ótta sem sjálfur
er hættulegur - en þrátt fyrir ómældar rannsóknir
færustu lækna og visindamanna nú undanfarið hefur
þeim orðið litið ágengt i baráttunni við krabbann. Mörg
leyndarmál eru enn óleyst. En ekki eru ÖU þeirra slæm,
margir hafa Uklega heyrt talað um sjúklinga sem
skynddega verða alheUbrigðir, krabbinn á bak og burt
án þess að lækningaaðgerðir á sjúkrahúsum hafí komið
þar við sögu. Þó þessir sjúklingar séu fáir eru þeir eins
og gangandi kraftaverk og nokkiir vísindamenn hafa, á
siðustu misserum, einbeitt sér að þvi að reyna að finna
orsakir lækningar þeirra.
■ Krabbamein. Nafnið eitt nægir til að
skjóta flestum Vesturlandabúum skelk i
bringu. Ólæknandi sjúkdómur, hræði-
legar afleiðingar, að lokum kvalafullur
dauði. Óttinn við krabbann hefur
magnast svo á síðustu áratugum að
flestum þykir nóg um, þó verður ekki
framhjá því horft að helvítið er bæði
lúmskt og stórhættulegt. Og þrátt fyrir
ómældar rannsóknir færustu lækna oe
vísindamanna nú undanfarið hefur
orðið litið ágegnt í baráttunni við
krabbann. Mörg leyndarmál eru enn
óleyst. En ekki eru öll þeirra slæm,
margir hafa líklega heyrt talað um
sjúklinga sem skyndilega verða alheil-
igðir, krabbinn á bak og burt án þess að
lækningaaðgerðir á sjúkrahúsum hafi
komið þar við sögu. Þó þessir sjúklingar
séu fáir eru þeir eins og gangandi
kraftaverk og nokkrir visindamenn
hafa, á síðustu misserum, einbeitt sér að
því að reyna að finna orsakir lækningar
þeirra.
Allir þeir sjúklingar sem læknast hafa
með þessum hætti eiga það sameiginlegt
að læknar hafa ekki fundið neina
liffræðilega skýringu á burthvarfi krabb-
ans. Er hugsanlegt, spyrja menn þá, að
lækningin sé á einn eða annan hátt
sálfræðilegs eðlis? - en upp á slðkastið
hefur æ meiri athygli beinst að hinum
sálfræðilega þætti krabbameins. Það er
alkunna að margir sjúkdómar geta
sprottið af sálfræðilegum ástæðum
eingöngu, og nægir að minna á magasár,
óeðlilega háan blóðþrýsting og ýmsa
húðsjúkdóma. Læknar vita líka að
sjálfur lifsvilji sjúklings er mjög mikil-
vægur ef takast á að lækna hann af
alvarlegum sjúkdómi. Ef sjúklingur
gefst upp, verður þunglyndur og berst
ekki af öllum sinum kröftum eru litlar
likur á að hann verði nokkru sinni
heilbrigður aftur.
A
Arangur af
sálfræðimeðferð
oft furðulega mikill
Fáir hafa aftur á móti vogað sér að
halda þvi fram að sálfræðilegir þættir
geti átt hlut að þvi að krabbamein komi
fram. En nýlega er komin út bók, þar
sem einmitt þetta er staðhæft. Það eru
bandarisk hjón sem skrifuðu bókina:
Carl og Stephanie Simonton. Hann er
krabbameinssérfræðingur, hún er sál-
fræðingur. í bókinni, sem heitir Að
verða heilbrigður á ný, lýsa þau þvi
hvernig sálfræðilegur vandi getur brotið
niður mótspyrnu líkamans gegn krabba.
Og öfugt, nefnilega hvernig rétt sál-
fræðileg meðferð getur snúið þróuninni
við og rekið, ef svo má segja,
krabbameinsfrumurnar burt úr líkam-
anum.
Forsenda þeirra hjóna er að sjúkdóm-
ur - hver svo sem hann er - er ekki
aðeins galli á likamsstarfseminni sjálfri.
Sjúkdómur snertir manneskjuna i heild;
likamann, sálina og tilfinningarnar. Þess
vegna, segja þau, geta sálfræðileg atriði
bæði aukið mótstöðuafl gegn tiltcknum
sjúklingi og átt þátt i að lækna hann. Þau
tala af reynslu. Siðan árið 1971 hafa þau
„ÓÞÆGILEGU”
SJÚKLIN GUNUM
VEGNAÐIBETUR
— segir Hrafn Tulinius, læknir
■ Greinin hér á opnunni er fengin úr
dönsku dagblaði, ekki visindariti. Það
segir sig sjálft að blaðagreinar um svo
flókið og viðkvxmt mál sem krabba-
mein geta aldrei orðið jafn árciðan-
legar og nákvxmar og greinar sem
Ixknar eða vísindamenn vinna, og því
lék okkur forvitni á að vita álit
sérfrxðings á þeim hlutum sem fjallað
er um i greininni. Fyrir svörum varð
Hrafn Tulinius, Ixknir og forstöðu-
maður Krabbameinsskrárinnar, en
hann mun vera meðal fróðustu
íslendinga um þennan sjúkdóm.
- Hrafn, er þessi grein bara kjaftæði?
„Hún er náttúrlega aðallega kjaft-
æði, en ekkert slæmt kjaftæði, og
þarna er drepið á hluti sem litið hefur
verið fjallað um fyrr en nú siðustu
árin. Ég vil hins vegar leggja áherslu
á að þessir þættir sem talað er um geta
aldrei átt hlut að sjálfri myndun
krabbameins. Það má segja að í
hverjum manni sem orðinn er 30-40
ára séu mörg krabbamein i myndun;
svo er spurningin hvort varnarkerfi
líkamans geta haldið aftur af þeim. Og
það tekur jafnan að minnsta kosti5—10
ár frá þvi að hinir krabbameinsvald-
andi þættir hafa áhrif og þar til
krabbameinið verður greint. Það sem
hér er aðeins talað um er hvort vissir
hlutir geti hugsanlega orðið til þess að
varnarkerfi líkamans brotni niður.
Aðferðir Bandarikjamannanna og
Danans gætu því ef til vill leyst
vandamál einstakra sjúklinga, en hafa
engin áhrif á vandamálið sjálft,
krabbameinið og myndun þess.
Mér dettur í hug að ég las fyrir
nokkrum árum sæmilega visindalega
unna grein um afdrif kvenna sem
höfðu fengið brjóstkrabbamein. Það
var talað við konurnar sjálfar og lækna
þeirra og sálfræðinga og síðan liðu 18
■ Hrafn Tulinius: „Greinin er aðal-
lega kjaftxði en ekkert slæmt kjaft-
æði....“
mánuðir og þá var talað við alla þessa
aðila aftur. Niðurstöðunum bar að
ýmsu leyti saman við þessa grein hér.
Það kom sem sé i ljós að ljúfu og
þægilegu sjúklingunum sem báru ekki
vandamál sin á torg hafði yfirleitt
gengið heldur illa að fást við sjúkdóm-
inn. Hinum, „óþægilegu" sjúklingun-
um sem börðust og rifust og fengu
grátköst, þeim hafði vegnað betur,“
sagði Hrafn Tulinius að lokum. - ij.