Tíminn - 20.06.1982, Blaðsíða 12

12______
bergmál?
SUNNUDAGUR 20. JÚNÍ 1982
-k
1
■ Nú þekkja ótrauðir dansiballagestir
mikilvægi glasaþvottakvenna. Er glasa-
þvottakonur fóru i verkfall með
félögum sinum í síðustu viku lokuðu
flestir skemmtistaðirnir en á Óðali var
boðið upp á pappaglös, kyrfilega merkt
Pefsikóla. Öðlaðist orðskviðurinn
alkunni, „Vír ðe pefsí dénereisjon", þar
nýja og óvænta merkingu. Sumum
fannst þeir komnir á gagnfræðaskólaball
á nýjan leik og eins vist að Svanfriður
léki fyrir dansi. Rétt er að taka fram að
fyllsta samúð rikti með málstað
glasaþvottakvenna og vonuðu viðstaddir
að þær fengju margar krónur í
kauphækkun, en stöku niðurrifsseggir
kváðust að visu efast um að þessi góða
stétt væri til og muldruðu um
uppþvottavélar. Slíkt er goðgá. Lif>
glasaþvottakonur og þeirra starf! Glasa-
þvottakvennavinafélagið.
(En skyldu engir karlar vera í þessari
nauðsynlegu stétt? hvað veldur? Hver
vill riða á vaðið, brjóta isinn...)
Svo menn hufa fengiö óvænta innsýn
i líf og kjör glasaþvottakvenna. Það er
hið eina pósrtífa sem ég kem auga á að
hafi enn sem komið er að minnsta kosti
leitt af samningaþófinu i þeim húsa-
kynnum sem blaðamönnum þykir sport
að uppnefna Karphús en heita í raun og
veru Borgartún 22, nefnilega vinnustað-
ur ríkissáttasemjara. Annað er della.
Og þó. Kannski ekki: það voru vist
jólin í siðustu viku og þau eru ágæt, að
sögn. Sjálfur hef ég aldrei, svo ég muni,
farið i verkfall og veit því ekki gjörla
með hvaða hugarfari hæfilegt er að
leggjast í slikar aðgerðir en þó mætti
segja mér að oft hafi baráttuvilji
verkalýðsins verið meiri en nú. í tveggja
daga verkfallinu fór til að mynda næsta
iitið fyrir stéttarvitund, samstöðu og
heilagri einingu verkafólks um að bæta
sín kjör, brjóta gráðugan kapitalismann
á bak aftur. Þess I stað voru keyptar
grísasteikur, malt og appelsín og að
endingu farið i sólbað eða skroppið á
Þingvöll og krákustiga í Eden. Fjögurra
daga fri, ekki tveggja daga verkfall.
Menn skyldu þó aldrei vera búnir að
gleyma Gúttóslagnum, Dettifossslagn-
um og hvað þeir heita nú allir þessi
fætingar ? Og ef svo er: hvemig stendur
þá á þvi? Alþýðan orðin of feit og
værukær? Varla. En forystumennimir?
Getur verið að þeir séu orðnir helstil
pattaralegir? Ég spyr bara.
2.
Ansi var gaman að heyra Krístján
Thorlacius, verkalýðshetjuna góð-
kunnu, lýsa þvi yfir í sjónvarpinu á
þriðjudaginn var að bjart væri framund-
an á íslandi, i efnahagsmálum sem
öðrum málum. Ástæðan væri meðal
annars sú að nú (nú) væm fslendingar
búnir að fá yfirráð yfir fiskimiðum
sínum! Mér er að visu sagt af
sérfræðingum minum i sjávarútvegi að
á þessum finu fiskimiðum veiðist um
þessar mundir lítill þorskur og engin
loðna (og enginn skriður til Nigeríu eins
og kunnugt er) en hvaða máli skiptir það
úr því að verkalýðshetjan segir okkur að
nú séu í vændum betri tímar og blóm í
haga? Og með reglulegu millibili kemur
hin verkalýðshetjan, Gvendur Jaki, í
sjónvarpið og segir okkur að hinir
lægstlaunuðu verði að gjöra svo vel að
fá kjarabætur. Af hverju segja mennirn-
ir þetta? Meira að segja ég - rati sem ég
er í þessum og þvilíkum málum - veit
að það er ekkert sérlega bjart framund-
an (hvað sagði ekki Denni okkar i frægu
viðtali í fylgiritinu?) og allir með tölu
vita að út úr þessu samningaþófi munu
ekki fást neinar kjarabætur - aj.lra síst
fyrir þá sem lægst hafa kaupið. Eins og
glasaþvottakonur, því þá skýtur skökku
við ef þær eru blessaðar meðal
hátekjuklassa i þjóðfélaginu. En þær
eiga sér verndara þar sem er Jakinn -
kannski býður hann þeim i nefnið þegar
allt um þrýtur.
3.
Jón Baldvin Hannibalsson, ritstjóri
Alþýðublaðsins, er að mér skilst nokkuð
umdeildur maður innan sins flokks og
tala ekki um utar á vinstri kantinum. En
maðurinn hefur bein í nefinu og skrifaði
fyrir viku giska góða grein í Helgarpóst-
inn um kjaramál og verkalýðshetjur alla
vega. Ég ætla að leyfa mér að stela hér
smákafla:
„Og eitt er alveg víst: Verkalýðsfor-
ingjarnir (Karphúsinu eru ekki að semja
við atvinnurekendur um eitt eða neitt.
Þeir eru ekki að semja við útgerðar-
menn, sem fiska ekki lengur upp I
oliukostnað. Ekki við frystihúsarekend-
ur, sem eru að verðleggja sig út af
mörkuðum og bíða bara eftir næstu
gengislækkun. Og ekki við iðnrekendur,
sem fjöldaframleiðsla lágláunaiðnaðar-
ins i Austurlöndum eða tækniþróun
betur rekinna þjóðfélaga er að flæma út
af heimsmarkaðnum. Verkalýðsrekend-
urnir eru að rifast innbyrðis við sjálfa
sig. Þar skarar hver eld að sinni köku. f
þessu spili er útkoman fyrirfram gefin.
Þeir sem veikasta hafa samningsstöðuna,
fulltrúar hinna fjölmennu og ófaglærðu,
munu áfram bera skarðan hlut frá
borði.“
Þetta er auðvitað rétt og enginn vafi
þar á. Víglundur Þorsteinsson, iðnrek-
andi sagði þetta líka í sjónvarpinu á
þriðjudaginn og Þröstur Ólafsson (varla
vinsælasti maður á fslandi þessa
stundina) sömuleiðis, öðrum orðum að
sönnu. Þetta er orðin svolítið hvimleið
della. Sérfræðingur minn I karphúsum
segir mér að verkfallinu sem átti að
hefjast I gær hafi verið frestað vegna
þess að ASÍ hafi lagt fram tilboð um
sama eða svipað samkomulag og
byggingamenn gerðu og sagt að ef þessu
yrði ekki hafnað alveg strax yrði
verkföllum frestað. Fídusinn var að eftir
kauphækkunina átti að koma skerðing
sem myndi tryggja að laun bygginga-
manna myndu skerðast jafn mikið og
alira annarra, enda þótt þeir hafl samið
á undan og öðruvisi. Ég hef ekki staðið
þennan sérfræðing minn að rangfærslu
ennþá. En var þá aðalatriðið að
byggingamcnn myndu ekki hækka meira
en aðrir? Það er dálitið skrýtið hugarfar
af verkalýðshetjum.
4.
Jafnlaunastefna. Smekklegt hugtak -
allt fyrir þá lægstlaunuðu! Ég fæ ekki séð
að það sé sérlega mikið mál, að hækka
laun glasaþvottakvenna og þeirra nóta
örlítið meira hlutfallslega en annarra.
Af hverju er það þá ekki gert? Líklega
er það laukrétt hjá iðnrekandanum i
sjónvarpssal að verkalýðshreyfingin
sjálf hefur engan áhuga. Og jafnrétt hjá
honum Þresti að hinir betur launuðu
hópar nota sér miskunnarlaust lykilað-
stöðu sína i ýmsum greinum til að halda
sér á floti og senda um leið aðra til botns.
Þröstur var að visu að tala um lækna og
hjúkrunarfræðinga en það vill svo til að
ég veit að hjúkrunarfræðingar sömdu
ekki vegna þess að þeir væru ánægðir
með tilboðið frá Þresti heldur vegna þess
eins að ástandið á spítölunum var orðið
svo slæmt. Svo Þröstur hafði sitt fram -
i rauninni.
Gott og vel - raunar síður en svo, en
hvers vegna má þá ekki gera eitthvað
annað i staðinn? Eins og laga
skattstigann, sem nefnt var í margum-
ræddum sjónvarpsþætti? Skattþrepin
nú eru þannig að fyrir tekjur á bilinu frá
núlli og upp 170.500 árið 1981 er lagður
á 25% skattur, fyrir tekjur milli 70.500
og 135.000 kemur 35% skattur og fyrir
allt þar fyrir ofan 50%. Nú er það vist
því miður svo að á siðasta ári náðu ýmsir
ekki 70.500 króna tekjum (glasaþvotta-
konur eru áreiðanlega þar á meðal) en
þó eru þeir næsta fáir af öllum
launþegum.
Þeir sem aðeins höfðu meðaltekjur og
jafnvel aðeins þar fyrir neðan fóru
leikandi létt yfir 70.500. Af hverju eru
þeir ekki í lægsta skattaklassa samt? -
með sínar meðaltekjur og þar fyrir
neðan. Og allir þeir sem fóru yfir 135
þúsund þurfa að borga hátekjuskatt er
auðvitað öldungis fáránlegt.
Þeir sem skriðu yfir 11 þúsundir á
mánuði á síðasta ári með alla vega
aukavinnu og þess háttar lenda sem sé í
sama skattþrepi og hinir sem höfðu
marga tugi þúsunda i mánaðarlaun - og
eru auk þess miklu lagnari við að fela
launin sin einhvers staðar. Það ætti að
vera einfalt að laga þetta en samt er það
ekki gert. Undarlegt. En það er sko
ósköp margt sem maður heldur að sé
einfalt að gera en er ekki gert.
5.
Samningar nást bráðum, það er vist
lítill vafi á þvi. Samningarum ekki neitt,
til ekki neins. Glasaþvottakvennavina-
félagið verður að herða baráttu sína.
Illugi Jökulsson,
blaðamaður, skrifar