Tíminn - 31.08.1982, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 1982
Gonzales þykir sigur
vænlegastur á Spáni
Suarez hefur myndad nýjan flokk
■ ÞVÍ hefur verið spáð um nokkurt
skeið, að brátt yrði efnt til þingkosninga
á Spáni, þótt kjörtímabili þingsins ljúki
ekki fyrr en næsta vor.
Orðrómur hermir, að nýlega hafi tveir
Spánverjar rætt um þetta og annar
þeirra sagt, að það kæmi honum ekki á
óvart, að bráðlega yrði gengið til
kosninga. Hinn svaraði, að honum kæmi
meira á óvart ef kosið yrði aftur á Spáni.
Fréttaskýrendur hafa vitnað í síðara
svarið sem dæmi um það, að margir
Spánverjar óttist, að lýðræðið standi þar
veikum fótum og nýr Franco geti komið
til sögu hvenær sem er, enda munaði
þetta minnstu í febrúar 1981, þegar
þingmönnum var haldið sem gíslum í
þinghúsinu í sólarhring.
Nú virðast samt góðar horfur á, að
kosið verið á Spáni, því að Leopoldo
Calvo Sotelo forsætisráðherra rauf
þingið í vikunni sem leið og ákvað að
kosið yrði til þingsins 28. október
næstkomandi.
Yfirleitt hafði verið giskað á, að ekki
yrði kosið fyrr en í nóvember, ef til
þingrofs kæmi. Talið er, að Sotelo hafi
flýtt kosningunum til að gera Adolfo
Suarez, fyrrv. forsætisráðherra, erfiðara
fyrir að koma nýjum flokki á laggirnar
fyrir kosningarnar.
ÞINGROFIÐ rekur fyrst og fremst
rætur til þess, að Miðflokkabandalagið,
sem hefur farið með stjórnina síðan í
þingkosningunum 1979, er að leysast
upp. Núverandi stjórnendur þess álíta
það helzt geta haldið leifum þess saman,
að þegar verði gengið til kosninga.
Miðflokkabandalagið var stofnað
1975 af Adolfo Suarez. Ári síðar fól Karl
Jóhann konungur honum að mynda
stjórn, sem hefði forustu um að koma á
lýðræðislegum stjórnarháttum.
Fyrir stjórnlagaþingskosningar, sem
fóru fram 1977, breikkaði Suarez mjög
grundvöll Miðflokkabandalagsins og
stóðu einir tólf flokkar að því fyrir
kosningarnar þá.
Miðflokkabandalagið vann þá góðan
sigur og aftur 1979, þegar kosið var til
þings í fyrsta sinn samkvæmt hinni nýju
stjórnarskrá. Þó vantaði það nokkur
þingsæti til þess að ná hreinum
meirihluta og varð stjórn Suarez því að
styðjast við smáflokka.
Fljótlega eftir kosningamar 1979 fór
að bera á því, að Miðflokkabandalagið
var mjög blandaður hópur og ósamstæð-
ur. Þetta kom enn betur í ljós, þegar
efnahagserfiðleikar jukust.
Suarez sætti vaxandi gagnrýni og sagði
því af sér sem forsætisráðhera og
formaður bandalagsins veturinn 1978.
Einkum hafði hann orðið fyrir gagnrýni
af hálfu hægri manna.
Hægri menn vildu þá kjósa Landelino
Lavilla, forseta þingsins, sem eftirmann
hans, en sakir andstöðu Suarez, féllu
þeir frá því. Málamiðlun náðist um, að
Leopoldo Calvo Sotelo tæki við forust-
unni.
■ Felipe Gonzales
Klofningurinn í flokknum hefur hald-
ið áfram síðan Sotelo varð forsætisráð-
herra. Síðastliðið haust fór dómsmála-
ráðherrann, Femando Ordones, úr
stjóminni og stofnaði nýjan sósíaldemó-
kratiskan flokk.
Til þess að stöðva flóttann til hægri,
sagði Sotelo af sér formennsku banda-
lagsins í sumar og tók Lavilla þá við
henni. Suarez svaraði þessu með því
að ganga úr bandalaginu og stofna nýjan
sósíaldemókratiskan miðflokk, sem
hyggst styðja sósíalista til valda, þótt
hann taki ekki þátt í stjóm þeirra.
FLESTAR spár og skoðanakannanir
benda til þess,að flokkur sósíalista undir
forustu Felipe Gonzales muni vinna
mikinn sigur í kosningunum í október,
en óvíst þykir þó, að hann fái hreinan
meirihluta. Sennilega mun hann geta
myndað stjórn með stuðningi ýmissa
smáflokka.
Gonzales er sagður vinsælasti stjórn-
málamaður Spánar um þessar mundir.
Flokkur hans er hvergi nærri eins
róttækur og hliðstæðir flokkar í Frakk-
landi og á Ítalíu. T.d. mun hann ekki
beita sér fyrir teljandi þjóðnýtingu, ef
hann nær völdum.
Skoðanakannanir benda til þess, að
næst sósíalistum að fylgi komi kosninga-
bandalag íhaldsmanna undi.r fomstu
Fraga Iribarne, sem eitt sinn var
ráðherra hjá Franco, en þótti þá frekar
frjálslyndur. Bandalagið, sem hann
hefur stjórnað, hefur að undanförnu
safnað íhaldssömum kjósendum undir
merki sitt, en áður vom þeir margklofn-
ir.
Sennilega veltur framtíð lýðræðis-
stjómar á Spáni nú mest á því, að
sósíalistar fái stjórnartaumana og reyni
að koma á hægfara umbótum og
lagfæringum á embættismannakerfinu.
Starfsmannafjöldinn hjá ríkinu er sagð-
ur óeðlilega mikill. Embættismenn frá
tíð Francos eru flestir enn í störfum, en
nýjum hefur verið bætt við til að draga
úr áhrifum þeirra.
Fari þingkosningarnar í október á
þann veg, að ekki verði hægt að mynda
sæmilega starfhæfa stjórn eftir þær,
getur lýðræði og þingræðið orðið
skammvinnt á Spáni. Það yrði vatn á
myllu hægri aflanna og þá ekki sízt
hægrisinnaðra hershöfðingja, sem bíða
eftir því að þeim heppnist næsta tilraun
betur en sú, sem þeir reyndu í febrúar
1981.
Kommúnistar hafa boðið sósíalistum
að styðja stjórn þeirra, ef til kæmi, en
það boð hefur verið afþakkað. Það hefur
engu breytt í þessum efnum, þótt
svokallaðir Evrópu-kommúnistar, sem
eru í andstöðu við Sovétríkin, ráði
ferðinni hjá kommúnistum.
Hins vegar þykir líklegt, að Gonzales
leiti stuðnings þjóðernissinna í Katalón-
íu og Baskahéruðunum og muni senni-
lega fá hann. Að sjálfsögðu eru
undanskilin samtök öfgamanna í Baska-
héruðunum.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
erlendar f réttir I
Pólland:
Brynvagnar
á götum úti
— búist við óeirðum á tveggja
ára afmæli Einingar
■ Fjölmennt lið lögreglumanna er
nú á götum Varsjár, viðbúið mót-
mælagöngum þar í dag vegna
afmælis Einingar hinna óháðu verka-
lýðssamtaka en í dag verður hreyf-
ingin tveggja ára.
í liði lögreglunnar í Varsjá eru
sérþjálfaðar sveitir óeirðalögreglu
og er hún búin bílum með sterkar
vatnsslöngur auk brynvagna sem sjá
má víða um borgina, einkum á þeim
stöðum þar sem mótmælendur eiga
að safnast saman.
í flestum borgum Póllands mun
vera rólegt en fregnir frá Gdansk
herma að þar liggi spenna í loftinu
og að ástandið þar sé ótryggt.
Sala á áfengi hefur verið tak-
mörkuð ennfremur næstu þrjá daga
um allt landið, og dagblöð hafa á ný
beðið fólk um að taka ekki þátt í
mótmælunum.
Jaruzelski leiðtogi Póllands sagði í
yfirlýsingu í fyrradag að ekki yrði
þolað að brotið yrði gegn herlög-
unum sem ríktu í landinu og tók
hann undir aðvaranir til almennings
um að taka ekki þátt í mótmælunum.
■ Yassir Arfat leiðtogi PLO-
manna hefur yfirgefið Beirut og er á
leið til Aþenu í Grikklandi.en í
Beirut hafa verið aðalbækistöðvar
hans undanfarin 12 ár. Þess er vænst
ARAFAT FER
FRÁ BEIRÚT
— um 8000 PLO-merm hafa
verið fluttir á brott
að hann haldi frá Aþenu til Túnis þar
sem komið verður á fót öðrum
aðalbækistöðvum PLO.
Fyrr um daginn í gær voru 150 sárir
PLO-menn fluttir frá Beirut og hafa
nú alls um 8000 PLO-menn horfið á
braut frá Beirut en reiknað er með
að brottflutningi þeirra ljúki í dag
eða á morgun.
Sýrlendingar eru einnig byrjaðir
að flytja hermenn sína frá Beirut og
í gær fóru fjórar bílalestir þeirra, um
1500 manns og búnaður þeirra,
áleiðis til Bekaa dalsins þar sem þeir
verða staðsettir fyrst um sinn.
Eftir því sem fækkar í liði PLO og
Sýrlendinga hefur líbanski herinn
flutt sig inn í vesturhluta Beirut og
komið sér upp stöðvum þar.
Leiðtogar arabaríkjanna munu
koma til fundar næsta mánudag þar
sem rædd verða langtíma áhrif
innrásar ísraels inn í Líbanon, og
hugsanlegan frið fyrir botni Mið-
jarðarhafsins.
I Yassir Arafat leiðtogi PLO er
farinn frá Beinit.
Ingrid
er látin
■ Sænska leikkonan Ingrid Berg-
man er látin. Hún lést í gær að
heimili sínu í London, 67 ára að aldri
aðeins einum degi eftir afmæli sitt
Lát hennar fyigdi í kjölfar langvar-
andi baráttu við krabbamein.
Bergman hafði þegar getið sér gott
orð í heimalandi sínu áður en
hún flutti til Hollywood snemma á
fimmta áratugnum en þar varð hún
fljótt heimskunn leikkona fyrir leik í
myndum eins og Casablanca og For
Whom The Bells Toll.
Bergman hlaut alls þrenn Óskars-
verðlaun á ferli sínum þ.a.m. fyrir
leik sinn í myndinni Murder On The
Orient Express en sú mynd var sýnd
hérlendis fyrir ekkí all löngu síðan.
Hryðjuverkamenn koma
fyrir rétt
■ Þeir þrír hryðjuverkamenn sem
lögreglan í París handtók á laugar-
dag komu fyrir rétt í gærkvöldi.
Fólkið, tveir karlmenn og ein kona,
hafa öll írsk vegabréf og talið er að
þau tilheyri IRA.
Ekki var vitað í smáatriðum
í gærkvöldi hverjar kærumar voru á
hendur þessa fólks en athygli vakti •
að tilkynningin um handtöku þeirra
á laugardag kom frá forsetahöllinni
og þykir það benda til að hér séu á
ferðinni stórkarlar á þessu sviði.
Franska lögreglan hefur einnig
handtekið ítalskan mann og er talið
að hann sé einn af frammámönnum
í Rauðu herdeildunum svokölluðu.