Tíminn - 25.02.1983, Síða 8

8
FÖSTUDAGUR 25. FEBRÚAR 1983.
Utgelandi: Framsóknarllokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrilstolustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Algreiðslustjóri: Sigurður Brynjóllsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjórar: Kristinn Hallgrímsson og Atli Magnússon.
Umsjónarmaður Helgar-Tímans: Guðmundur Magnússon. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Friðrik Indriðason, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni
Kristjánsson, Kristin Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (iþróttir), Skafti Jónsson, Sonja
Jónsdóttir. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson. Ljósmyndir:
Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir,
Maria Anna Þorsteinsdóttir. Ritstjórn . skrifstofur og auglýsingar:
Síðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýsingasimi 18300. Kvöldsímar: 86387 og 86392.
Verð í lausasölu 11.00, en 15.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 150.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Blaðaprent hl.
Hetjur
verkalýdsins
■ Þótt margt sé fundið að stjórnkerfinu í austantjalds-
löndunum, má þó nefna eitt, sem telja má til fyrirmyndar.
Par er þeim, sem helga sig verkalýðsbaráttunni, sem að
vísu er háð með talsvert öðrum hætti þar en hér, veitt
sérstök heiðursmerki fyrir gott starf. Pessi heiðursmerki
fela í sér nafnbótina: Hetja verkalýðsins.
Ef taka ætti skrif Þjóðviljans fullkomlega alvarlega um
þá hörðu baráttu, sem ráðherrar og þingmenn Alþýðu-
bandalagsins hafa haldið uppi í þingsölum gegn vísitölu-
frumvarpinu svonefnda, bæri þeim vissulega heiðursnafn-
bótin hetja verkalýðsins, ef hér ríktu svipaðar venjur og
austantjalds.
..Þessi hetjulega barátta hefur líka borið umtalsverðan
árangur. Nú um mánaðamótin munu laun verkamanna og
verkakvenna hækka um 1100-1200 krónur á mánuði. Það
munar um þá upphæð, ef vísitölukerfið væri ekki svo
kostulega úr garði gert, að þessar krónur verða horfnar í
verðbólguhítina innan örfárra vikna.
Til eru líka þeir, sem ekki munu fá kaupuppbót.
Fyrirtæki, sem ekki geta risið undir meiri útgjöldum verða
að bregðast þannig við að fækka starfsfólki.
Vonandi verða þeir fáir, sem fá uppsagnir í stað
krónufjölgunar í launaumslaginu sínu. Ekki myndi heldur
Margaret Thatcher hafa áhyggjur af slíku.
Þetta má a .m.k. ekki varpa skugga á þann sigur, sem
ráðherrar og þingmenn Alþýðubandalagsins hafa unnið á
Alþingi, þegar þeir komu í veg fyrir, að vísitölubótum væri
frestað í einn mánuð meðan leitað væri víðtækari ráða
gegn verðbólgunni. Fyrir þennan sigur ættu þeir vissulega
skilið að fá kross ekki síður en samherjar þeirra austan
járntjaldsins.
Hér fá þeir hins vegar ekki kross. Þeir fá þó nokkra
viðurkenningu. Þingmannslaun Guðrúnar Helgadóttur,
Guðmundar J., Ragnars Arnalds og Svavars Gestssonar
hækka um 4000 krónur á mánuði eða fiórfalt meira en
laun láglaunamanna í Alþýðusambandi íslands. Sé
jafnframt tekið tillit til ráðherralauna Svavars og Ragnars
verður hækkunin 7500-8000 á mánuði.
Þótt verðbólgan vaxi ört, tekur það hana talsverðan
tíma að eyða þessu, þótt annað gildi um 1100-1200 krónur.
En verður er verkamaður launa sinna og vísitölubætur
ber að miða við afköst. Það væri ekki réttlátt, ef hetjur
verkalýðsins fengju ekki eitthvað fyrir snúð sinn.
Hjálparhellurnar
■ Það eru eiginlcga fleiri en ráðherrar og þingmenn
Alþýðubandalagsins, sem eiga skilið að hljóta nafnbótina
hetja verkalýðsins í sambandi við vísitölufrumvarpið.
Rangt væri að gleyma garminum honum Katli.
Ráðherrar og þingmenn Alþýðubandalagsins hefðu
ekki getað unnið þennan sigur, ef þeir hefðu ekki notið
góðrar aðstoðar þingmanna Sjálfstæðisflokksins í stjórnar-
airdstöðu.
Þótt þessir þingmenn forðuðust að láta í ljós, hvort þeir
væru með eða móti vísitölufrumvarpinu, gerðu þeir flest
sem þeir gátu til að flækjast fyrir framgangi þess. Þetta
nægði til að stöðva það.
Þessi vinnubrögð verða ekki beinlínis talin hetjuleg. En
árangurinn varð samt hinn sami.
Nú er Þjóðviljinn líka farinn að ræða með sérstakri
virðingu um þingmenn Sjálfstæðisflokksins í stjórnarand-
stöðu, eða með ekki ólíkum hætti og hann fjallaði áður
um Sjálfstæðisflokksmenn í ríkisstjóm.
Hið nýja tilhugalíf leynir sér ekki.
- Þ.Þ.
skrifað og skrafað
Hvítþvegnir
kerfiskariar
■ Alþýöubandalagsmenn
hafa lengi þann steininn.
klappað aö gagnrýna allt og
alla í íslensku þjóðfélagi og
telja allt sem miður fer
öörum að kenna og þykjast
hvergi hafa nærri komið þar
scm eitthvað fer úrskeiðis,
eða cr gagnrýni vert. Þessi
málflutningur er iðulega
þeim mun furðulegri fyrir þá
sök að þeir hafa 'verið einkar
duglegir að koma sér fyrir í
„kerfinu". Fulltrúar þeirra
liafa um langt skeið skipað
margar af æðstu valda- og
áhrifastöðum, og þeir eru
inni í öllum nefndum og
ráðum sem einhvers mega
sín, þar með talið banka-
ráðum.
En allt valdakerfi þeirra
sýnist furðu áhrifalítið þegar
þeir taka á honum stóra sín-
um að ráöast á „kerfið". Eitt
hið síðasta af þessu tagi er
þegar Ólafur Ragnar Grínis-
son heldur því blákalt fram á
Alþingi að vondir framsókn-
armenn liafi kippt megin-
stoðum undan bráðabirgða-
lögunum margumtöluðu með
ákvörðun um fiskverð um
s.l. áramót, hækkað laun
sjómanna um of og valdið
aukinni verðbólgu.
Þcssa dagana berjast al-
þýðubandalagsmenn um á
hæl og hnakka til að koma í
veg fyrir að tekið verði upp
skynsamlegt vísitölukerfi til
að reikna út laun. Með því
þykjast þeir vcra að vernda
kaup launafólksins, cn ásaka
þá sem vilja færa málin til
skynsamlegri vegar um að
vilja skerða kjörin. þótt það
liggi í augum uppi að ekki er
vcrið að leggja til kjaraskerð-
ingu.
Guðrún Helgadóttir fór
vítt yfir cr hún flutti ræðu á
Alþingi þar scm hún mælti á
móti nýja viðmiðunarkerf-
inu. „Þetta frumvarp um nýtt
viðmiðunarkerfi eru engar
efnahagsráðstafanir handa
fólkinu í landinu. Það er
áreiðanlega handa einhverj-
um öðrum. Það er nákvæm-
lega sama hvar við grípum
niður. Allt venjulegt launa- ■
fólk í landinu veit líka að
núvcrandi ríkisstjórn liefur
ckki lyft litla fingri til að
leiðrétta það hróplcga órétt-
læti, sem á sér stað í skatt-
greiðslum landsmanna."
Síðan fór þingmaðurinn
nokkrum völdum orðum um
þá sem lán fá í bönkum og
hverjir eiga það fé og nýta
fjármagnið til eigin þarfa, og
að það séu ekki þeir sem
greiða skatta í þessu þjóðfé-
lagi. „Það erum við hin,
launþegarnir í landinu, sem
önnumst þaðeingöngu." Síð-
an rakti Guðrún hve lítill
áhugi er á skatteftirliti og illa
búið að þeirri stofnun sem
það á að annast.
Allt er þetta gott og
blessað. En þessi lestur lenti
inni í skammarræðu um við-
miðunarkerfi og ráðherra
framsóknar- og sjálfstæðis-
manna. En hver skyldi vera
ábyrgur fyrir sköttum,
skattareglum og eftirliti?
Flokksbróðir Guðrúnar
Ragnar Arnalds fjármálaráð-
herra.
„Eintóm vitleysa“
Það er siður stjórnmála-
manna, og sérstaklega all-
aballa að tala afskaplega
fjálglega um verkalýðshreyf-
inguna. Alþýðubandalagið
segist meirá að segja eiga í
hcnni tögl og hagldir og sé
stcfna flokksins samrunnin
vilja og markmiðum verka-
lýðshreyfingarinnar. En
Guðrún tók hreyfinguna svo-
lítið til bæna í greindri ræðu
og sagði: „Öllum er okkur
auðvitað Ijóst að verkalýðs-
hreyfingin hefur unnið mikið
starf í þessu þjóðfélagi, cn
hún eins og aðrir hefur misst
sjónar á þeim meginverkefn-
um sem henni ætti að vera
ætluð í baráttu sinni fyrir
bættum launakjörum þó að
vissulega hafi henni orðið
þar mikið ágengt. En ein-
hvers staðar á leiðinni hefur
afskaplega margt farið úr-
skeiðis. Það getur verið að
það megi fara alla leið ofan í
þjóðarsálina til þess að finna
skýringu á því. En alla vcga
er það orðið svo nú, að innan
verkalýðshreyfingarinnar er
einn hópurinn á móti öðrum.
Menn bítast um bitann í
staðinn fyrir að vinna sameig-
inlega að markmiðum, sem
verkalýðshreyfingin hefði átt
að segja sér, þ.e. að allir
landsmenn búi við þokkaleg
launakjör.
I stað þess að krefjast
manncskjuvinsamlegra
kjarabóta svo sem sæmilegra
launa fyrir sæmilegan vinnu-
dag þannig að fólk geti unnið
þann vinnudag sem eðlilegur
má teljast og síðan átt ein-
hverjar frístundir og tíma til
að sinna öðru því, sem fólkið
í landinu hefur tekið að sér,
svo sem uppeldi barna sinna,
í stað þess hafa launin verið
þanin til hins ítrasta, ekki
með heiðarlegum dagvinnu-
launum, heldur með því að
finna alls konar hliðarað-
gerðir, bónus, sem margir
eru afskaplega hrifnir af,
einnig í mínum flokki. Og
ekki skal ég draga dul á það,
livers kyns álag, að ég nú
ekki tali um cftir- og nætur-
vinnu, þannig að fólk hefur
unnið 14-16 tíma á sólar-
hring, jú, jú, þénað töluverða
peninga á kostnað heilsu
sinnar, á kostnað lífsham-
ingju sinnar, á kostnað barna
sinna. Þetta er auðvitað eng-
in verkalýðsbarátta. Þetta er
fyrir löngu komið út í cin-
tóma vitleysu."
Sem sagt „eintóm vit-
leysa". En hverjir eru drif-
fjöðrin í vitieysunni, sem
kölluð er verkalýðsbarátta og
hverjir berjast hatrammleg-
ast gegn skynsamlegum
lausnum á raunverulegum
endurbótum á því kerfi sem
fer verst af öllu með láglauna-
fólkið?
Laun ekki gefín
upp til skatts?
Enn skal ■ gripið í ræðu
Guðrúnar Helgadóttur:
„Einkafyrirtæki láta sig ekki
lengur dreyma um að ráða
fólk á launum samkvæmt
taxta verkalýðsfélaganna.
Menn fá engan almennilegan
starfskraft á þeim launum.
Það er alvitað, að ef einka-
fyrirtæki vantar duglega
skrifstofustúlku. þá borgar
það henni miklu hærra kaup
en gcrist t.d. hjá því opin-
bera, og ef þeir svo ekki
bjóða henni að gefa það svo
ekki allt upp til skatta. Það
liggur við að ég skilji þetta
mætavel. Hver maður sem
reka vill gott fyrirtæki reynir
auðvitað að tryggja sér al-
mennilegt starfsfólk. Vita-
skuld kjósa margir heldur að
vinna hjá einkafyrirtækjum
heldur en því opinbera, þeg-
ar slíkur launamismunur er í
boði. En þetta hefnir sín allt
saman. Óánægðir launþegar
með léleg laun og lítinn sýni-
legan áhuga á að störf þeirra
séu metin að vcrðleikum,
verða að sjálfsögðu vondur
starfskraftur, sem þýðir fleiri
starfsmenn, stærri stofnanir,
útþenslu báknsins, sem hæg-
lega væri hægt að reka miklu
skynsamlegar og miklu betur
með því að launa fólkið al-
mennilega."
Þessi ræða er flutt til að
mótmæla lagfæringu á við-
miöunarkcrfi launa. Nær
sanni hefði verið að flytja
hana þegar þeir félagar
fjármálaráðherra og aðstoð-
arráðherra hans voru að
þrúkka um laun opinberra
starfsmanna og voru ekkert
billegir þegar t.d. starfsfólk
hcilbrigðiskerfisins fór fram
á að fá sæmileg laun fyrir
sæmilega vinnu.
En eins og endranær, all-
aballar eru stikkfrí, jafnt
valdamiklu kerfiskarlarnirog'
jarlarnir í verkalýðshreyfing-
unni þegar þeir „bítast um
bitann." OÓ
starkaður skrifar
Þegar magn og gæði fara
ekki saman í stjórnmálum
■ SkVRSI.t M\l ARADHKRRANN i rikisstjorninni ætl-
ar ckki a<1 gera \yaí) endasleppt; nVjasta þingmal hans er
sk>rsla upp a einar 360 hladsíður! I ni |>að ina >ist sejýa, aA
(>ar lari ekki saman magn oj» }»æi)i, enda er plagg þetta nu
cinungis sett 1‘rain sem lidur i kosningabarattu Alþvduhanda*
lagsins, en ekki til aA levsa malid. I»ad híOur þvi næstu
rikisstjornar ad taka a saniningum vid alverid reyna ad na
Iram þeirri hækkun a rafurkuverAinu, sem eröðru mikilvæg-
ara i þessu mali fyrir Islendinga. I»aö j»erist ekki meö þvi aö
leggja fram þvkkan skjalahunka a Alþingi.
I n þaö er lleira sem er stort i sniöum en rvrt aö gæöum
þessa dajjana. Oll laun i landinu hækka a þriöjudaginn um
tæplega 15%. Samkvæmt þvi visitiilukerfi, sem verkalvösfor*
ingjarnir - þessir sem eru aö hugsa um laglaunafolkiö - o}»
pólitiskir oddvitar þeirra a alþingi vilja halda dauöahaldi i.
hækku laun lá|*iaunafólksins um þusund kall eöa svo á manuöi,
en laun þeirra. sem hæstu launin hala. um margfalda þa
upphæö.
I»aö folk. sem hefur t.d. 10 þusund a manuöi. fær þannig
um 1500 kronur í bætur fv rir þær veröhækkanir sem oröið hala
siðustu þrja mánuðfna. Halaunamennirnir. þeir sem hafa t.d.
50 þúsund krónur. fá 7-8 þusund króna kauphækkun fvrir
somu veröhækkanir! Þetta er þaö frahæra kerfi, sem þeir
verkalýðsleiðtogar, sem þvkjast vera að verja hagsmuni
laglaunafúlksins, halda dauðahaldi i - oj» trúi þvi svo hversem
vill að þetta se láglaunafólkinu i hag.
()}; hver skyldi svo verða afieiðin}> þessarar hækkunar? Að
sjálfsögðu aðeins annað af tvennu; nv kollstevpa þar sem
}»engið si}»ur og allt liækkar, eða þa stöðvun vissra atvinnufvr*
irtækja með tilheyrandi samdrætti og atvinnuleysi. I minnk-
andi þjoðartekjum o}j samdrætti hæði i aíla o}> sölu á erlendum
mörkuðum, o}» með dúndrandi viöskiptahalla, eru þessar
aíleiðingar oumflyjanlegar-nema tekið sé á málunum, en um
það hefur ekki náðst samstaöa hvorki i rikisstjórninni né milli
stjórnaraðila við stjórnarandstöðuna, sem viröist hafa allt
annað að hugsa þessa dagana en vandamál efnahagslifsins.
KI.M Ijosi punkturinn i þessu ollu saman er að nú viröist
komið samkoniulag um kjördæmamalið, og þvi má vænta
þess, að það mál hljóti afgreiöslu i þinginu i næstu viku. I»að
ætti endanlega aö trvggja að kosningar geti farið fram 23. april
eins og að er stefnt. Yonandi leiða þær kosningar til þess að
hægt verði að mvnda starfhæfan meirihluta á Alþingi. Sú
ríkisstjorn. sem þa tæki við stjórntaumum. vrði auðvitað að
taka a efnahagsmalunum hæði til skemmri og lengri tíma.
hvort það veröur hins vegar gert er allt i ovissu um enn, vegna
þess að sumir aðilar a þingi vilja eyða sumrinu i kosningabar-
attu og aðrar kosningar.
\ onandi afgreiðir Alþingi kjördæmamalið farsællega og
með almennu samkomulagi. l»aö gæfi i það minnsta almenn*
ingi aðra nivnd af þingstörfum en einkuni hefur blasað við
undanfarið, þar sem hver höndin hefur verið uppi á móti
annarri og engin samstaða um hlutina. Að afgreiðslu kjör-
dæmamálsins iokinni á svo auðvjtað að rjúfa þing og efna til
alþingiskosninga; lata þjoðina kveða upp sinn dóm og velja
þá forystu, sem hun trevstir best fvrir stjórn mála. \ onandi
her þjóðiua þa gæfu til að kjosa þá. sem svnt hafa ábyrgð og
raunsæi. en ekki upphlaups- og vlirhoösöfi, sem ekki liafa til
aö bera þann kjark sem þarf til að takast á við þau gifurlegu
vandammál sem bíða úrlausnar. - Starkaður.