Tíminn - 12.04.1986, Síða 10

10 Tíminn
Laugardagur 12. apríl 1986
Eftirlit með söluskattsskilum
myndbandaleiga í molum?
Frá því farið var að flytja inn
myndbönd til landsins að einhverju
ráði (upp úr 1980) hefur staðið styrr
um hvernig fara skuli með höfundar-
rétt og dreifingarrétt af þeim bönd-
um sem myndbandaleigur hafa til
leigu óg einnig þeim böndum sem
sýnd eru t' kapalkerfum í fjölbýlis-
húsum. Það leiðir einnig hugann að
því hvort ekki fari umtalsverðar
peningaupphæðir fram hjá ríkis-
kassanum í formi ógreidds söluskatts
af leigðum myndböndum.
Enginn mannskapur til
Að sögn Magnúsar Kjartanssonar
framkvæmdastjóra samtaka rétthafa
myndbanda, mú ætla að svo sé, og
nefndi hann sem dæmi þegar rétthaf-
ar fóru fram á rannsókn á tiltekinni
myndbandaleigu sem hafði töluverð
umsvif, en taldi einungis frani sult-
arlaun eigenda til skatts og hlægilega
lítinn söluskatt af leigðum mynd-
böndum. Þá fengust þau svör hjá
ríkisvaldinu, að enginn mannskapur
væri til, til að rannsaka þetta mál.
Samtök rétthafa myndbanda voru
stofnuö 1982 og innan samtakanna
cru aðilar sem hafa dreifingar- cða
höfundarrétt á myndcfni. Um er að
ræða bæði innlent og erlent mynd-
efni sem framleitt er og drcift hér á
landi. Þeir sem eiga aðild að samtök-
um rétthafa myndbanda eru u.þ.b.
20 og eru það ýmist eintaklingar,
sem reka fyrirtæki, kvikmyndahús
eða fyrirtæki tengd þeim, enda segir
í lögum samtakanna að sá einn geti
krafist rannsóknar sem brotið beinist
gegn. Engin vídeóleiga er aðili að
þessum samtökum. Höfundarréttur
féll áður undir einkamálalög en árið
1984 var því breytt og var hann
settur undir lög um opinber mál og
átti það að verða til þess að tryggja
betur rétt höfunda. Um leið var hinu
opinbera ákæruvaldi blandað í málið
en það hefur ekki orðið til að
auðvelda rétthöfum að ná fram sín-
um málum í dómskerfinu, að sögn
Magnúsar.
Viðskiptahagsmunir og
lagalegir hagsmunir fara
ekki saman
Höfuðvandamál rétthafa hér á
landi scnt annars staðar er það
viðskiptafyrirkomulag sem er við
lýði. Ef rétthafi fer að þrýsta á
viðskiptavini sína að greiða fyrir
höfundar- og drefingarrétt, þá geta
viskiptavinirnir sem oftast eru mynd-
bandaleigur í þessu tilfelli, sent
þriðja aðila fyrir sig sent kaupir
afnotarétt af myndbandi hjá rétthaf-
anum. Myndbandaleigan getur síð-
an fjölfaldað myndbandið án þess að
borga rétthafanum nokkuð. Af
þessu leiðir að rétthafar geta ekki
selt eins mikið af sínu efni og skaðar
það hagsmuni þeirra gífurlega.
Einstaklingar hafa rétt til að
kaupa myndband af rétthöfum til
eigin nota án þess að greiða höfund-
ar eða dreifingarrétt og þarf ekki að
borga söluskatt af framleigu. Einka-
not miðast við að ekki fleiri en 10
manns horfi á myndbandið í einu.
Á hverri kvikmynd er kvikmynda-
húsaréttur, myndbandaréttur, hótel-
■ og kapalréttur og loks sjónvarpsréttur.
Kvikmyndhús sem kaupa dýra mynd
til sýningar geta t.d. keypt mynd-
bandaréttinn í ákveðinn tíma sem
þýðir það, að myndband er ekki
framleitt til leigu í þann tíma, sem
rétturinn hefur verið keyptur.
Söluskattur af
myndböndum fram hjá
ríkiskassanum?
Paö má ætla að framleidd hafi verið
Islandi um það bil 700 myndbönd á
árinu sem leið. Hvcrt myndband er
fjölfaldað ca. 75 sinnum að meðaltali
og hvert um sig selt á um 2.500,- kr.
Pað er því um það bil kr.
131.250.000,- sem ætti að borga
söluskatt af. Söluskattur af þessari
upphæð er hvorki meira né minna en
kr. 32.812.000,-
Kapalkerfi í blokkum cru rekin í
nafni einstaklinga en ekki húsfélaga
og þannig komast þau hjá því að
borga afnotarétt. Einstaklingar
skiptast á um að leigja myndir af
myndbandaleigum í sínu eigin nafni
og sýna þær síðan í kapalkerfinu.
Magnús hefur átt fund með dóms-
málaráðherra um þessi mál og er nú
að undirbúa fund með menntamála-
ráðherra vegna þess að rétthafar
reyna að vinna að því að sömu reglur
gildi um myndbönd sem leigð eru af
myndbandaleigum eða öðrum aðil-
um eins og gilda um sjónvarpsefni,
þ.e. að allar myndir skuli vera annað
hvort með íslensku tali eða íslensk-
um texta.
Skilningsleysi stjórnvalda
Magnús segir að til þurfi að
koma hugarfarsbreyting varðandi
myndbönd, því að það gæti ákveðins
skilningsleysis á hagsmunum rétt-
hafa myndbanda. - Tökum sem
dæmi að maður tæki einhverja af
bókum Laxness, Ijósritaði hana í
10.000 eintökum og seldi hana á
götum úti fyrir 150 kr. stykkið.
Vafalítið fengi maður á sig ákæru
fyrir alvarlegt brot, en ef um mynd-
bænd væri að ræða, efaðist hann um
að það hlyti sömu meðferð. Sem
dæmi um þetta, sagðist Magnús vita
til að mál þriggja eða fjögurra mynd-
bandaleiga væru nú í gangi hjá
ríkissaksóknara og hvorki hefur
heyrst stuna né hósti varðandi þau
mál frá saksóknara. Pessi mál sem í
gangi cru, varða bæði brot á höfund-
arrétti og brot á sömu lögum varð-
andi fjölföldun.
ABS
Frumvarp um opin-
bert heilbrigð-
isfræðsluráð
Guðrún Agnarsdóttir og Kristín
Halldórsdóttir hafa lagt fram frum-
varp til laga um heilbrigðisfræðslu-
ráð í neðri deild Alþingis. í frum-
varpinu er gert ráð fyrir að ríkið
starfræki stofnun með þessu nafni
sem annist heilbrigðisfræðslu sem
miðar að því að koma í veg fyrir
sjúkdóma og slys.
I frumvarpinu er ákvæði um skip-
un heilbrigðisfræðsluráðs þar sem
heilbrigðisráðherra er ætlað að skipa
til fjögurra ára í senn einn fulltrúa
frá hverjum eftirtalinna aðila: Félagi
heilsugæsluhjúkrunarfræðinga, Fé-
lagi heilsugæslulækna, Félagi ís-
lenskra sjúkraþjálfara, Félagsmála-
ráðuneytinu, Fóstrufélagi Islands,
Geðverndarfélagi Islands, Hinu ís-
lenska kennarafélagi, Hjartavernd,
Kennarasambandi íslands, Krabba-
meinsfélagi íslands, Landlækni,
Læknadeild Háskólans, Manneldis-
ráði, Menntamálaráðuneyti, Ríkis-
útvarpi, Samtökum aldraðra, Sál-
fræðideild skóla, Slysavarnafélagi
íslands, Tannlæknafélagi Islands og
Umferðarráði.
f greinargerð með frumvarpinu
segir m.a.: „Sú vitneskja er að verða
almennari að orsakir margra þeirra
sjúkdóma, sem okkur eru einna
skæðastir, megi rekja til lifnaðar-
hátta, umhverfis og næringar svo
eitthvað sé nefnt. Meðal fátækari
þjóða ríkja smit- og hörgulssjúk-
dómar cn meðal ríkra þjóða er
heilbrigðisvandinn oft afleiðing vel-
megunar, eins og umhverfismengun,
kyrrseta, ofnotkun tóbaks, áfengis
og annarra vímuefna, ásamt slæmum
matarvenjum. Þessir þættir ásamt
öðrum leiða svo til ýmissa þeirra
sjúkdóma sem heilbrigðisþjónustan
þarf nú að kljást við. Hægt er að
koma í veg fyrir þessa sjúkdóma og
besta vörnin gegn þeim cr fræðsla
sem virkjar einstaklinga til að finna
til ábyrgðar gagnvart eigin heilbrigði
og löngunar til að viðhalda henni
-SS
Steindór Sigurðsson, sérleyfishafi. Hrefna Kristjánsdóttir, húsmóðir.
Ólafur Þórðarson, vélstjóri.
Kristjana B. Gísladóttir, húsmóðir.
Framsóknarflokkurinn:
Listinn í Njarðvík
Dala- og Öðalspylsurnar eru tilvalinn
kostur í hversdagsmatinn .*•
- ódýrar og matseldin er ^
barnaleikur!
A - ■ •J‘u * giiwi i| ifr1
gæðannavegna!
Framboðslisti framsóknarmanna í
Njarðvík til sveitarstjórnarkosninga
í vor, hefur verið lagður fram.
Listann skipa eftirtaldir einstakling-
ar: 1. Steindór Sigurðsson sérleyfis-
hafi 2. Hrefna Kristjánsdóttir hús-
móðir, 3. Ólafur Þórðarson vél-
stjóri, 4. Kristjana B. Gísladóttir
húsmóðir 5. Gunnar Örn Óskarsson
skipasmiður 6. Gunnlaugur Óskars-
son verkstjóri 7. Óskar S. Óskarsson
tækjastjóri 8. Valur Guðmundsson
húsasmiður 9. Bragi Guðjónsson
múrari 10. Vilmundur Árnason bif-
reiðastjóri 11. Bjöm Bjarnason lög-
regluþjónn 12. Elva Björg Georgs-
dóttir húsmóðir 13. Sigurjón Guð-
björnsson framkvæmdastjóri 14.
Sigurður Sigurðsson yfirlögreglu-
þjónn.
Skákmót
á Blönduósi:
26 þátt-
takendur
Frá fréttarítara Tímans Ö.Þ. i Sklagafirði:
Á skákmóti sem haldið var á
Blönduósi fyrir skömmu urðu
úrslit þau í opnum flokki að Jón
Arnljótsson úr Skagafirði og Jón
Hannesson Blönduósi báru sigur
úr býtum. Hlutu fimm vinninga
hvor, af sex mögulegum. Þriðji
varð Sigurður Daníelsson með
3,5 vinninga. Fjölmargir kepp-
endur höfðu þrjá vinninga en alls
tóku tólf keppendur þátt í opnum
flokki.
I unglingaflokki voru keppend-
ur 14. Þarsigraði Reynir Grétars-
son frá Blönduósi. Þetta er sjö-
unda mótið sem Húnvetningar
halda til minningar um Ara Her-
mannsson og Jónas Halldórsson,
hann var um árabil sterkasti skák-
maður Húnvetninga og varð
meðal annars fimm sinnurn skák-
meistari Norðurlands, á árunum
1960-1967. Húnvetningar hafa
ávallt boðið skákmönnum úr ná-
grannabyggðarlögum á mót þessi
en færri aðkomumenn mættu nú
en ella vegna óhagstæðs veðurs
mótsdagana. Heimamenn bættu
þetta upp með góðri þátttöku að
þessu sinni, en skáklíf hefur verið
með fjörugra móti hjá Húnvetn-.
ingum í vetur.
Alþýðuflokkurinn:
Listinn í Reykjavík
Fimm efstu:
1. Bjami P. Magnússon, iðnrekandi,
Álftalandi 1. 2. Bryndís Schram, hús-
móðir, Vesturgötu 38. 3. Ragnheiður
B.jörk Guðmundsdóttir, skrifstofu-
maður, Skúlagötu 52. 4. Kristín
Amalds, aðstoðarskólameistari, Vest-
urbergi 69. 5. Halldór Jónsson, læknir,
Tómasarhaga 9.
Framsóknarflokkurinn:
Listinn
á Dalvík
Listi Framsóknarflokksins á Dal-
vík til sveitarstjórnarkosninga hefui
verið lagður fram. Eftirtaldir ein-
staklingar eru á listanum: 1. Guð-
■ laug Björnsdóttir, bankastarfsmað-
ur. 2. Valdimar Bragason, útgerðar-
stjóri. 3. Óskar Pálmason, húsa-
smiður. 4. Hulda Þórsdóttir, sjúkra-
liði. 5. Jóhann Bjarnason, vélstjóri.
6. Björn Friðþjófsson, húsasmiður.
7. Guðrún Skarphéðinsdóttir,
verkakona. 8. Guðmundur Jóna-
tansson, framkvæmdastjóri. 9. Sæ-
mundur Andersen, skrifstofumaður.
10. Anna Margrét Halldórsdóttir,
húsmóðir. HÍA
Framsóknarflokkurinn:
Listinn í
Flateyrar-
hreppi
Framboðslisti ffamsóknarmanna og
frjálslyndra kjósenda í Flateyrarhreppi
við sveitarstjómarkosningamar í vor
hefur verið ákveðinn. Framboðslistinn
er að hluta byggður á skoðanakönnun,
sem fram fór í mars s.l. Listann skipa
eftirtaldir einstaklingar.
1. Guðmundur Jónas Kristjánsson,
skrifetofumaður. 2. Ámi Benediktsson,
húsasmiður. 3. Áslaug Ármannsdóttir,
kennari. 4. Rögnvaldur Guðmunds-
son, rafveitustjóri. 5. Kristján Jóhann-
esson, afgreiðslumaður. 6. Gróa G.
Haraldsdóttir, verslunarstjóri. 7. Sig-
urður Júlíus Leifsson, trésmiður. 8.
Reynir Jónsson, skrifetofumaður. 9.
Sigurður Bjömsson, sjómaður. 10.
Guðni A. Guðnason, verksmiðjustjóri.