Tíminn - 25.09.1987, Blaðsíða 15

Tíminn - 25.09.1987, Blaðsíða 15
Föstudagur 25. september 1987 Tíminn 15 lllllllllHllllilll FÓLK IIIHI.. .illllllll. ... ... .I. .. .. ... .lillllll^ .. .iMIIIIIIIII!-" ..Illlllll Argentínumenn dansa nú aftur tangó Við háskólann í Buenos Aires er nú tekin upp kennsla í tangó og komast færri nemendur að en vilja. Tangóinn, þessi suðræni róman- tíski dans frá Argentínu sem heill- aði hinn vestræna heim á milli- stríðsárunum, hefur í mörg ár verið gleymdur og grafinn. En nú hefur áhuginn vaknað á ný og má nefna að í Kramhúsinu í Rcykjavík hafa verið haldin tangónámskeið að undanförnu við frábærar undir- tektir. Argentínumenn sjálfir hafa líka vaknað til meðvitundar um að þarna eiga þeir þjóðararfleifð sem alls ekki má týnast og vinna nú kappsamlega að því að endurlífga tangóinn í heimalandinu. Nýlega birtist í bandaríska vikuritinu Time skemmtileg lýsing á tangóæðinu sem nú er að grípa um sig í Argentínu og íylgir hún hér á cftir. Færri komast að en viija á tangónámskeið Á hverjum laugardegi má sjá um 300 manns, karla og konur sniglast upp hrörlega tréstigana í menning- armiðstöðinni í háskólanum í Bu- enos Aires. Þeir eru að gera sér vonir um að geta innritað sig á námskeið sem kennsla er nýhafin á. Skilyrði eru um klæðnað, og þau eru ófrávíkjanleg: konur eru í svörtum víðum pilsum og á háhæl- uðum skóm. síðbuxur eru alger- lega bannaðar. Karlmennirnir eru í skóm með leðursólum og dökkum buxum. víðum í mittið. Þessir tilvonandi nemendur keppa um pláss á einstæðu nánt- skeiði, það er í fyrsta skipti í sögunni sem háskólinn hefur á námskránni kennslu í tangódansi, sem er mikilvægur þáttur í menn- ingararfleifð Argentínumanna en virtist á undanförnum áratugum á góðri leið með að falla í gleymsku og dá. Kennarinn, Juan Andino, horfir á eftirvæntingarfull andlit umsækjendanna, honum finnst leiðinlegt að geta ekki tekið við nema 70 nemendum, það er ekkj pláss fyrir fleiri. Samt sem áður getur hann ekki annað en glaðst yfir þeim mikla áhuga sem Argen- tínumenn eru aftur farnir að sýna þessum dansi sínum, og það þó að sumir komi með pönkklippingu og í nfðþröngum buxum. „Sjáið þið bara, hérersönnunin. Tangóinn er aftur kominn til Argentínu," segir Juan Andino ánægður. Rokkið útrýmdi öllum öðrum dansi Strangt til tekið hvarf tangóinn aldrei alveg, en vinsældir dansins hafa minnkað geysilega frá því þær risu sem hæst á þriðja og fjórða tug aldarinnar. Undanfarin 3 ár hefur Andino, 46 ára gamall atvinnu- dansari, verið önnum kafinn að kenna fólki tangó, sem skyndilega áttaði sig á því að „það kunni ekki dansinn sem foreldrar þess höfðu lært af foreldrum sínum“. Endur- vakningin nú er víðtækari en þeir þorðu að vona sem fylgdust með því hvernig rokkið útrýmdi öllum öðrum dansi á árunum eftir 1960. Það var ekki fyrr en tangóinn hafði á ný vakið hrifningu í öðrum löndum að Argentínumenn vökn- uðu sjálfir upp af dvala. Lista- mennirnir Claudio Segovia og Hector Orezzoli settu upp sýningu undir nafninu Tango Argentino í Evrópu og á Broadway í New York fyrir tveim árum og vöktu feikna athygli og aðdáun. t>á vildu Argentínumenn sjálfir fá að sjá þessa margrómuðu sýningu og þar með rúllaði boltinn af stað. Pólitísk fórn Argentínumanna undir stjórn Perons - neituðuaðdansatangó! Það kom fljótlega í ljós að það voru ekki margir Argentínumenn undir 35 ára aldri sem höfðu tangóinn á valdi sínu, hins vegar vaknaði löngunin til þess að læra þennan glæsilega dans, sem er „ungu fólki ný reynsla, lostafullt tjáningarform. Tangóinn er faðm- lög og það þarf tvo til að faðmast," segir einn aðdáandi tangósins. Sumir Argentínumenn nefna þá skýringu á því að tangódansinn féll í gleymsku um tíma, að á valda- tíma Perons hafi tangótónlist hljómað sí og æ á skóladansleikj- um, en þeir sem voru andsnúnir stjórnvöldum hafi sýnt mótþróa sinn í því að taka ekki þátt í dansinum þó að tónlistin hafi heill- að þá. Þar með hafi sú kynslóð farið á mis við þá göfugu list að dansa tangó. Uppruni tangósins eins blandaður og þjóðarinnar sjálfrar Uppruni tangósins er eins blandaður og argentínsku þjóðar- innar. Ævafornt afríkanskt hljómfall, sem þrælar fluttu með sér, blandast ýmsu framlagi sem Spánverjarnir fluttu með sér frá Andalúsíu. Síðan kom til sögunnar skáldskapur og sönglög kúrekanna á sléttunum og ívaf af “habanera", sem kúbanskir sjómenn lögðu af mörkum. Að síðustu eru svo áhrif frá evrópskum innflytjendum, einkum ítölskum. Það sem tangó- inn fjallar um er tilfinning, söknuð- ur og þrá - eftir glataðri ást, óláni á lífsleiðinni, eftirlætisgötuhorni í Buenos Aires. í fyrstu voru það karlarnir einir sem dönsuðu tangó, sem varð til í vændishúsum og knæpum Buenos Aires, og það var ekki fyrr en dansinn hafði sigrað hjörtu kaffi- húsafólksins í París í kringum 1910 sem miðstéttin í Argentínu tók hann upp á sína arma. í kjölfarið fylgdu gullaldartímar tangósins á árunum upp úr 1920 fram að seinna stríði, þegar tangóinn fór sigurför um heiminn. Dæmigerður tangódans- leikur fer eftir ákveðnum leikreglum Núna á tangóinn sér aðalbæki- stöðvar í danssölum í Argentínu, en í Buenos Aires eru þeir um 30 og hafa opið á kvöldin frá fimmtu- degi til sunnudags. Sumir þeirra eru hefðbundnir danssalir en aðrir eru í íþróttamiðstöðvum þar sem hundruð mánna sveigja sig og beygja og snúast eftir hljóðfalli af segulbandi eða hljómplötum. Alls staðar er stemmningin sú sama, enda segja aðdáendur dansins að ekki þurfi annan útbúnað til að dansa tangó en „skó, föt, bindi - og kunnáttuna". Auðvitað á síðast- nefnda atriðið líka við um konur. En það er fylgt ákveðnum leikregl- um á tangódansleikjum. Á dæmigerðum tangódansleik í kjallarasal eins fínasta hótelsins í Buenos Aires fer athöfnin fram á eftirfarandi hátt, samkvæmt lýsing- um sjónarvotts: Hópur miðaldra karla heldur sig nærri inngangin- um. Þeir gefa konunum auga þegar þær streyma inn, nýgreiddar og vel snyrtar. Þeir renna hárgreiðunum í gegnum hárið, laga til tvíhnepptu jakkafötin sín, reykja og bíða átekta þar til þeim finnst stemmn- ingin inni í salnum vera komin á rétt stig. Þar verða 1000 manns að láta sér koma saman um plássið á dansgólfinu. Tónlistin berst úr hljómflutningstækjum og tóbaks- reykur liggur í loftinu. Við smá- borð sitja sums staðar pör en annars staðar hópar af konum. Karlarnir standa á gólfinu og snúa baki að vegg. Yfirleitt er ekki litið á tangódansstaði sem sérstaka veiðistaði í kynferðislegu tilliti, hér snýst allt um að finna heppileg- an dansfélaga. Og þar gilda ákveðnar reglur. Þeir sem koma í leit að dansfé- laga gefa gott auga dansfærni þeirra sem eru á gólfinu. Síðan nálgast herrann þá dömu sem hann hefur útvalið sér og hún játar eða neitar með einföldu augnamerkja- máli. Það gildir engin ákveðin dansforskrift í tangó, hreyfingarn- ar fara eftir tónlistinni og merkja- máli sem gefið er með hendinni. Karlmaðurinn stjórnar alltaf og gefur til kynna með því að þrýsta á bak konunnar hvað eigi að gera næst. Tangódansarar segja að ný- liði þarfnist a.m.k. 6 kennslust- unda áður en hann geti hætt sér út á dansgólfið á almcnningsstað - og jafnvel þá eigi hann á hættu að afla sér óvinsælda ef hann hefur ekki vit á því að velja sér dansfélaga á svipuðu kunnáttustigi og hann er sjálfur. Á milli dansa sleppa dans- félagarnir tökum hvor á öðrum og spjalla saman þar til næsti dans hefst. Aðalreglan er sú að dansfél- agarnir segja ekki til nafns, þó að auðvitað velji sumir að gera undan- tekningu þar á. Undanfarin 7 ár hafa borgaryfir- völd í Buenos Aires rekið 28 manna tangóhljómsveit sem spilar ókeypis tvisvar í viku og við sérstök tækifæri í leikhúsi Alvears forseta, og í árslok verður tangó tekinn upp í námsefni um þjóðhætti, sem kennt er einu sinni í viku í 500 barnaskólum borgarinnar. Það er þess vegna ekki hægt að segja að tangóhreyfingin eigi ekki sterka að. Irma Ruiz er 49 ára gömul og starfar við argentínsku tónlistar- stofnunina. Hún lærði að dansa tangó á æskuárunum og vinnur nú að því að skrifa þriggja binda rit um sögu tangósins. Hún segir: Ég held að ein ástæða þess að dansinn glataði vinsældum sínum sé hvað hann er erfiður. Til að dansa tangó vel þarf fólk að einbeita sér og það er vissulega ekki hægt að tala saman á meðan er verið að dansa tangó. Aftur á móti er svo einfalt að dansa rokk og tvist. Og textarnir við tangóana, þar sem konur eru níddar niður og litið aftur til fortíð- arinnar, þeir eiga sér enga svörun nú á dögum.“ En þeir sem nú aðhyllast endur- lífgun tangósins halda því einmitt fram að tengsl hans við fortíðina sé aðalástæðan til þess að þeir vilji læra hann. Rúmlega þrítugur há- skólamenntaður maður, sem hefur lært tangó í meira en ár, segir: „Ég rétt missti af því þegar kennt var að dansa tangó innan fjölskyldunn- ar og þegar ég fór að fara út að skemmta mér voru Bítlalögin alls- ráðandi. En þegar fólk komst að því, þegar ég stundaði nám erlend- is, að Argentínumaður kunni ekki að dansa tangó, fannst mér ég alger asni. Ég skammaðist mín ofan í tær. í augum unga fólksins var tangó eins og hvert annað leiðindarusl úr fortíðinni en nú hefur hann fengið uppreisn æru.“ TÖLVUNOTENDUR Við f Prentsmiðjunni Eddu hönnum, setjum og prentum allar gerðir eyðublaða fyrir tölvuvinnslu. Við höfum einnig úrval af tölvupappír á Iager. Reynið víðskíptin. Smiðjuvegi 3, 200 Kópavogur. Sími 45000 t Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför eiginkonu minnar, móður okkar, tengdamóður og ömmu Halldóru J. Kjerúlf Akri, Reykholtsdal Andrés Kjerúlf Þórunn Kjerúlf Guðmundur Kjerúlf Ingibjörg Helgadóttir Jónas Kjerúlf Brynja Kjerúlf og barnabörn

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.