Tíminn - 04.03.1989, Blaðsíða 5

Laugardagur 4. mars 1989
Tírriinn 5
Olafur Ragnar Grimsson fjármálaráðherra á fundi með starfsfólki Borgarspítalans:
Forréttindi lækna ekki
undanþegin niðurskurði
Þögn sló á starfsfólk Borgarspítalans eftir ræðu Ólafs
Ragnars Grímssonar sem hann hélt á fjölmennum fundi
meö starfsfólkinu vegna hins margumrædda 4% niður-
skurðar á launalið ríkisins. Þó orðið væri laust og
fjármálaráðherra fús að svara spurningum starfsfólksins
var greiniiegt að fólki vafðist tunga um tönn. Undarlegust
var þó þögn læknanna, en fjármálaráðherra varð tíðrætt
um kjör þeirra og forréttindi.
Fjármálaráðherra sagði meðal
annars: „Það er undarlegt að
læknastéttin hefur ekki lýst sig
reiðubúna að endurskoða þau
ótrúlega góðu kjör sem hún býr
við. Námsferðir, utanlandsferðir
og dagpeningar eiga ekki að vera
undanþegin þeim niðurskurði sem
nú fer fram. Það er verið að skera
þennan kostnað niður hjá öllum
öðrum ríkisstarfsmönnum á íslandi
og læknamir eiga ekki að vera
undanþegnir í þeim efnum. Ég hef
fengið tölur um það að á þessu ári
gæti það þýtt tæplega 90 milljóna
króna útgjöld ef allir læknarnir
nýttu sér þessi réttindi til utan-
lands- og námsferða með tilheyr-
andi dagpeningakostnaði eins og
samningar segja til um, það er
tæplega helmingur af þeirri upp-
hæð sem læknar Landspítalans
héldu sérstakan blaðamannafund
út af og sögðu við sama tækifæri að
það væru biðraðir 2000 manna sem
biðu aðgerða vegna bæklunar eða
annarra sjúkdóma og þetta myndi
koma niður á þeim. Eigum við
ekki fyrst að láta það koma niður
á sérréttindunum?“
Einnig kom fram á fundinum að
ef læknar Borgarspítalans væru
reiðubúnir að afsala sér rétti sínum
til námsferða mætti ná fram 20%
af þeim sparnaði sem spítalinn þarf
að ná, en á árinu 1988 fóru 13
milljónir í að greiða námsferðir
fyrir lækna Borgarspítalans.
Skattheimta
Orðið skattheimta kom oft fyrir
í máli Ólafs og sagði hann m.a. að
það væri mjög mikilvægt að fá
viðurkennt í umræðunni á íslandi
að nútíma heilsugæsla verður ekki
byggð á íslandi nema með veruleg-
um sköttum, en skattahlutfall hér
væri allmiklu lægra en hjá öðrum
löndum með sambærilega velferð-
arþjónustu. „Ríkisstjórnin hefur
verið óhrædd að viðurkenna að
það þurfi aukna skatta til þess að
standa undir velferðarkerfinu, en
ég hef saknað þess að hafa ekki
fengið stuðning starfsfólks velferð-
arkerfisins, sérstaklega hinna hærri
launuðu, við þessa stefnu."
Ólafur sagði einnig að nauðsyn-
legt væri að svo stór útgjaldaþáttur
ríkisfjármálanna eins og heilbrigð-
iskerfið væri þannig úr garði gerður
að almenningur fái fullvissu fyrir
því að þar sé gætt fyllsta aðhalds og
sparnaðar.
Endurskipulagning
Uppstokkun á skipulagi og
verkaskiptingu sjúkrahúsanna í
landinu öllu sagði Ólafur að væri
nauðsynleg, sérstaklega á suðvest-
ur horninu, þar sem of dýrt væri að
byggja upp alla þætti þjónustunnar
í hverju einstöku sjúkrahúsi. Ólaf-
ur sagði einnig: „Ég tel að umræða
þessu tengd eigi ekki að vera
kjarasamningar lækna eða þeirra
sem stjórna spítölunum, heldur
sameiginlegt þjóðfélagslegt verk-
efni þeirra sem vilja efla heilsu-
gæslu í landinu með sem hagkvæm-
ustu fjárhagsfyrirkomulagi."
í gær hélt Ólafur Ragnar Grímsson, fjármálaráðherra, fjölmennan fund með starfsfólki Borgarspítalans.
Tímamynd: Pjetur
Þá sagðist Ólafur vera sannfærð-
ur um það að sú ráðstöfun að að
gera Landakotsspítala að öldrun-
arspítala og sameining Borgarspít-
alans og Landspítalans myndi fela
í sér mjög mikinn sparnað. Þá kom
einnig fram að nú eru aðeins 100 af
199 sjúkrarúmum á Landakotsspít-
ala í notkun.
Sem fyrr segir voru viðbrögð
starfsfólksins við ræðu Ólafs treg í
fyrstu en síðan stigu í pontu nokkr-
ir af forráðamönnum spítalans.
Af þeim athugasemdum sem
fram komu má nefna að Gunnar
Sigurðsson yfirlæknir lyfjadeildar
sagðist á sínum tíma hafa saknað
umræðu um það á Alþingi hverjar
yrðu afleiðingar þessa niðurskurð-
ar sem þá var ákveðinn. Örn Smári
Arnarson yfirlæknir benti á það að
síðustu 15 til 20 árin hefði stöðugt
verið beitt bráðabirgðalausnum
þar sem litlir fjármunir hefðu feng-
ist til uppbyggingar og slíkar lausn-
ir væru dýrar ef til lengri tíma væri
litið.
Páll Gíslason formaður stjórnar
Borgarspítalans lagði áherslu á það
að óréttmætt væri að skera niður
með sama hætti í öllum ríkisstofn-
unum án þess að taka tillit til hvort
þær hefðu haldið sig innan fjárlaga
eða ekki, en það hefði tekist á
Borgarspítalanum.
Einnig kölluðu nokkrir fundar-
menn til ráðherra úr sætum sínum
og sagði einn að í stað þess að
ráðast á heilbrigðiskerfið með
sverðið á lofti væri nær að ná inn
þeim fjárhæðum sem væri stolið
undan söluskatti og annar fundar-
maður gerði það að tillögu sinni að
felidur yrði niður söluskattur af
hjúkrunargögnum. - En læknarnir
minntust ekki á þann möguleika
sem fjármálaráðherra nefndi hvað
oftast, nefnilega þann að skera
niður forréttindin. SSH
Sláturleyfishafar gera tillögur um vexti af afurðalánum sem ríkið á að fjármagna á fundum fimmmannanefndar:
Tap sláturhúsa 230
m. kr. á síðasta ári
Tap sláturhúsanna f landinu var
á síðasta verðlagsári um 230 millj-
ónir. Sláturleyfishafar eru lögum
samkvæmt ábyrgir fyrir greiðslum
til sauðfjárbænda fyrir innlagt kjöt.
Til þess þurfa þeir að taka afurða-
lán hjá viðskiptabönkunum, er
námu á síðasta ári 2,8 milljörðum.
Vexti af þessum lánum greiða þeir
mánaðarlega, en ríkið endurgreið-
ir vexti af afurðalánum þegar kjöt-
ið selst. Af þessu skapast misgengi
milli þeirra vaxta sem sláturleyfis-
hafar greiða til bankanna og endur-
greiðslu ríkisins til þeirra. Frá des.
’87 til júní ’88 þurftu sláturleyfis-
hafar að fjármagna 202 m. kr.
vaxtagreiðslur vegna þessa á eigin
vegum.
Gífurlegur taprekstur hefur ver-
ið á sláturhúsum landsins undan-
farin ár og að sögn Hjalta Hjalta-
sonar hjá S.S. má rekja hann að
stórum hiuta til þessa. Við ákvörð-
un um hækkun dilka- og nautakjöts
í vikunni komu upp deilur í fimm-
mannanefnd um endurgreiðslur
afurðalánavaxta til vinnslustöðva
og endurgreiðslu birgðakostnaðar.
Sú breyting varð í mars 1987 að
ríkið hætti að greiða niður vexti af
afurðalánum út frá birgðastöðu,
eða því magni sem var í geymslu
hverju sinni. Þess í stað bárust
niðurgreiðslumar þegar kjötið
seldist. Þarsem umframbirgðir eru
af dilka og nautakjöti í landinu
verða sláturleyfishafar að fjár-
magna geymslukostnað kjöts sem
ekki selst með lánum. Dæmi er um
að geyma verði kjöt í allt að tvö ár.
Fulltrúar sláturleyfishafa gerðu
grein fyrir kostnaði sláturhúsanna
við fjármögnun áðumefnds mis-
munar milli greiðslu vaxta af af-
urðalánum til bankanna og hins
vegar endurgreiðslu ríkisins á
sömu vöxtum til þeirra er kæmu
löngu seinna. Þeir lögðu fram þrjár
tillögur til breytinga á þessu fyrir-
komulagi: Að ríkið greiddi út frá
birgðastöðu eins og var fyrir breyt-
inguna 1987. Aðvinnslustöðvarnar
greiddu viðskiptabönkunum vexti
af afurðalánum eftir því sem birgð-
ir seldust. í þriðja lagi var lögð til
ný leið, sem að sögn Hjalta Hjalta-
sonar, sem á sæti í fimmmanna-
nefnd, mundi spara rfkinu vaxta-
kostnað, þar sem vextir af afurða-
lánum væm ekki hagstæðustu vext-
ir sem hægt væri að fá. Sú leið er
að færa afurðalánin frá viðskipta-
bönkunum og láta ríkið veita
vaxtalaus lán til afurðastöðvanna.
Yrði það gert með skuldabréfasölu
á innlendum lánamarkaði, en þau
ættu að fást með lægri vöxtum en
afurðalánin.
Fimmmannanefnd hafnaði þess-
um tillögum og er því kerfið
óbreytt frá því sem var. Jafnframt
var ákveðið að dilkakjöt hækkaði
frá og með gærdeginum um 5,5%
að meðaltali og nautakjöt um 4,2%
að meðaltali. -ág
Jón Sigurðsson, viðskiptaráðherra:
Engin eftirgjöf
í frétt Tímans á fimmtudag er haft
eftir Páli Péturssyni á þingi Norður-
landaráðs, að svo virtist sem Jón
Sigurðsson viðskiptaráðherra vildi
ganga lengra en aðrir íslendingar á
þinginu, í að laga sig að Evrópu-
bandalaginu. Þá sagði Páll að áber-
andi munur væri á túlkun Steingríms
Hermannssonar og Jóns Sigurðsson-
ar á stefnu íslensku ríkisstjórnarinn-
ar.
Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra
vildi koma eftirfarandi á framfæri
vegna fréttarinnar:
„Ég kannast ekki við að í mínu
máli hafi verið neins konar eftirgjöf
í skiptum við Evrópubandalagið, og
botna ekkert í þeim fréttaflutningi.
Það er hins vegar rétt að í ræðu
minni, sem ég flutti á þingi Norður-
landaráðs, fjallaði ég um það að hin
nýja norræna efnahagsáætlun hefur
að markmiði að auka samvinnu
Norðurlandanna innbyrðis, en jafn-
framt að laga þau að þeim breyting-
um sem nú eru að verða í löndunum
í kring.“
Jón sagði að í þessari áætlun væri
meðal annars lögð á það mikil
áhersla að fyrirtæki á Norðurlöndum
njóti jafngóðrar aðstöðu á fjár-
magnsmörkuðum og önnur evrópsk
fyrirtæki. „Þetta þýðir að á næstu
árum verður að rýmka um allar
reglur varðandi fjármagnshreyfingar
milli ríkja. í því sambandi minnti ég
á að tslenska ríkisstjórnin samþykkti
nýlega að endurskoða reglur varð-
andi fjármagnshreyfingar og við-
skipti með fjármálaþjónustu milli
íslands og annarra landa. Þessar
reglur verða endurskoðaðar á næstu
misserum, m. a. á grundvelli þessarar
norrænu efnahagsáætlunar sem ég
gerði að umtalsefni, en að teknu
tilliti til íslenskra efnahagsaðstæðna.
Hann sagði að þetta væri ekkert
sem skynsamlegt væri að kalla eftir-
gjöf í samskiptum við Evrópuríkin.
„Ég ræddi ekkert um fiskveiðiheim-
ildir eða neitt sem þeim tengist, eins
og skilja mætti af fréttinni."
Um seinna atriðið, þ.e. mismun-
andi túlkun forsætis- og viðskiparáð-
herra á stefnu stjórnarinnar, sagðist
Jón ekki átta sig á við hvað Páll ætti.
„Steingrímur ræddi þarna ýmis önn-
ur mál, en um þetta tiltekna mál,
þ.e. fjármagnsmarkaðina, er erfitt
að ímynda sér að menn hafi misjafn-
ar skoðanir. Það er beinlínis vitnað
til ríkisstjórnarsamþykktar sem ný-
lega hefur verið gerð. Við fluttum
ekki sömu ræðuna, tókum mismun-
andi mál og höfðum mismunandi
áherslur,“ sagði Jón Sigurðsson.
-ABÓ