Tíminn - 18.03.1989, Síða 5

Laugardagur 18. mars 1989
Tíminn 5
Útvarpslaganefndin hefur skilaö af sér tillögum til breytinga á útvarpslögum:
Vilja breyta stjórn RÚV
í frumvarpsdrögum nefndar sem fjallaöi um breytingar á
útvarpsiögum er gert ráð fyrir gagngerum breytingum á
fyrirkomulagi stjórnar Ríkisútvarpsins. En breytingartillögur
ná til fleiri atriöa, til dæmis verður dagblöðum gert að greiða
tólf prósent auglýsingatekna í fjölmiðlasjóð, skilgreiningu
hugtaksins útvarp verður breytt og fleira.
Ef frumvarp nefndar sem fjallaði
um útvarpslögin verður samþykkt
verður menningarsjóður útvarps-
stöðva í núverandi mynd lagður
niður og fjölmiðlasjóður tekinn upp
í staðinn.
í þennan fjölmiðlasjóð er gert ráð
fyrir að renni tólf prósent auglýs-
ingatekna allra fjölmiðla. í því felst
sú nýbreytni að dagblöð, tíma- ,
vikurit og önnur blöð, sem á annað
borð birta auglýsingar, greiða í
sjóðinn. Þau geta fengið styrk úr
honum en voru ekki áður inni í
myndinni. f staðinn verður felldur
niður söluskattur af auglýsingum en
hann hefur eingöngu verið innheimt-
ur hjá ljósvakamiðlunum.
Einnig munu þau gjöld, sem áður
voru aðflutningsgjöld af viðtækjum
og Ríkisútvarpið naut eitt góðs af,
renna í þennan sjóð. Að auki verða
tekin tólf prósent cif-verðs gervi-
hnattadiska og mun helmingur þess
renna í fjölmiðlasjóðinn en hinn
helmingurinn til sambands íslenskra
og erlendra höfundarrétthafa á kvik-
myndum. Gert er ráð fyrir að tekjur
sjóðsins komi til með að nema um
300 milljónum króna.
Sjóðnum er ætlað að styrkja þá
sem vilja sinna einhverju menn-
ingarefni í tengslum við fjölmiðla.
Að sögn Ögmundar Jónassonar, for-
manns nefndarinnar, verður höfð til
hliðsjónar sem einskonar vinnuregla
að þriðjungi fjárins verði veitt til
innlendrar dagskrárgerðar.
Þriðjungur renni til prentmiðla og
afgangurinn til sjálfstæðra aðila í
samráði við einstaka fjölmiðla.
Einnig að dagblöðin yrðu styrkt
sérstaklega til að jafna stöðu þeirra.
Við úthlutanir verður einkum miðað
að því að efla íslenska fjölmiðla í
samkeppni við þá erlendu meðal
annars með tilliti til útflutnings á
íslensku menningarefni. Leitast
verður við að efla hag íslenskrar
tungu og auka innlenda dagskrár-
gerð fyrir börn og unglinga. „Einnig
er honum ætlað að styrkja ákveðin
stórvirki á sviði íslenskrar menning-
ar sem og almenna stöðu prentaðs
máls. Nefndin hafði fullt umboð til
að leggja til að blöðin yrðu tekin
með í þennan sjóð. Þetta eru lög
sem fjalla almennt um fjölmiðla,"
sagði formaður útvarpslaganefndar-
innar Ögmundur Jónasson í samtali
við Tímann.
Stjórn sjóðsins verður í höndum
fimm manna sem verða kosnir hlut-
fallskosningu á Alþingi til fjögurra
ára í senn. Skipun formanns verður
í höndum menntamálaráðherra.
Þá stendur til að leggja afnota-
gjöld Ríkisútvarpsins niður og taka
Félagsmálaráðherra mælti fyrir nýju frumvarpi um húsnæðismál í gær:
„HÚSNÆDISKERFID
EKKIIJAFNVÆGI"
Jóhunna Sigurðardóttir fé-
lagsmálaráðherra segir að ekki
sé komið á jafnvægi í núver-
andi húsnæðislánakerfí. Hún
segir að undanfarna tvo mán-
uði hafi borist inn til Húsnæðis-
stofnunar um 100 fleiri um-
sóknir en afgreidd lánsloforð,
m.ö.o. biðlistinn eftir lánum
lengist enn. Óvíst er hvort
stjórnarfrumvarp um húsnæð-
ismál sem lagt hefur verið fram
verði að lögum. Það hefur ekki
stuðning allra stjórnarliða,
Borgaraflokkur er á móti því,
Kvennalisti óákveðinn og sjálf-
stæðismönnum þykir of langt
komið til móts við framsóknar-
menn til að þeir geti fallist á
ákvæði um húsbréfakerfi.
Félagsmálaráðherra mælti fyrir
nýju frumvarpi um húsnæðismál í
neðri deild þingsins í gær. Hún
gagnrýndi það kerfi sem fyrir er,
bæði fyrir að vera ranglátt gagnvart
húsbyggjendum og fyrir að vera
ríkissjóði of dýrt. Jóhanna sagði að
jafnvcl þó að jafnvægi kæmist á í
núverandi kerfi, væri enn eftir að
afgreiða 10.000 umsóknir. Það tæki
þrjú ár og kostaði ríkissjóð um
20-23 milljarða króna. Ráðherr-
ann sagði að þó að reiknað væri
með 20% afföllum á fjárhæðum
lána er veitt væru í hverjum mán-
uði, mættu aldrei berast inn fleiri
en 310 lánsumsóknir á mánuði til
að halda jafnvægi í núverandi
kerfi. Aðeins 2 mánuði af þeim 38
sem kerfið hefði verið í gildi hefðu
umsóknir verið færri en 310, í
október og desember á síðasta ári.
Jóhanna sagði að samkvæmt nýj-
ustu upplýsingum frá Húsnæðis-
stofnun yrðu uppsafnaðar umsókn-
irennum 10.300 umnæstuáramót.
Jóhanna sagði að ekki fengist
staðist til lcngdar að Byggingar-
sjóður ríkisins lánaði út á 3,5%
vöxtum en borgaði 8% vexti til
lífeyrissjóðanna. Fé sjóðsins væri
nú um 13 milljarðar og gengi hratt
á þá fjármuni. Þrátt fyrir að ríkis-
sjóður legði fram 11 milljarða í
húsnæðiskerfið, gæti fé sjóðsins
verið uppurið árið 2005. Það væri
Jóhunna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra fullyrðir að núver-
andi húsnæðislánakerfi sé langt frá
því að vera komið í jafnvægi.
því ljóst að útlánsvexti sjóðsins
yrði að hækka, óháð því hvort
lánakerfinu yrði breytt eða ekki.
Félagsmálaráðherra mótmælti
því sem komið hefur fram að
húsbréf yrðu seld með afföllum.
Hún nefndi þrjú atriði máli sínu til
staðfestingar: Húsbréfín væru
verðtryggð bréf með föstum
vöxtum, sambærileg spariskírtein-
um ríkissjóðs; Húsbréfadeild muni
beita sér fyrir opinberri verðskrán-
ingu húsbréfanna og leita eftir
samstarfi við lánastofnanir og líf-
eyrissjóði með viðskipti húsbréfa.
í þriðja lagi muni Byggingarsjóður
ríkisins og Scðlabankinn verða við-
skiptavakar fyrir húsbréfin og sjá
til þess að þau vcrði ávallt hægt að
selja.
Kvennalisti óráðinn
-Fulltrúar stjórnarandstöðu-
flokkanna tóku til máls um hús-
bréfakerfið í gær og kom fram hjá
Kristínu Einarsdóttur að Kvenna-
listinn hefur ekki enn tekið afger-
andi afstöðu til málsins. Hún sagð-
ist sjá marga kosti við húsbréfa-
kerfið, en hcfði efasemdir um
hvernig það virkaði í framkvæmd.
Meðal vafaatriða sem Kristín
nefndi var hvort stytting lánstíma
mundi ekki auka greiðslubyrði,
hvernig húsbréfin virkuðu á verð-
bréfamarkaðinn og hvort kerfið
hefði í för með sér hækkun á
húsnæðisverði, vegna affalla bréf-
anna. Þingflokkur Borgaraflokks-
ins er mótfallinn framsetningu fé-
iagsmálaráðherra á húsbréfakerf-
inu og telur það lélega stælingu á
því húsbréfafrumvarpi er þeir
lögðu sjálfir fram á síðasta þingi og
aftur nú í vetur. Sjálfstæðismenn
telja, að sögn Þorsteins Pálssonar,
grundvallarhugmyndina um hús-
bréfakerfi æskilega. Þeim finnst þó
að félagsmálaráðherra hafi teygt
sig of langt til samkomulags við
framsóknarmenn og að nauðsyn
beri til að lækka kaupskyldu lífeyr-
issjóðanna gagnvart Húsnæðis-
stofnun til þess að húsbréfakerfið
virki. Þetta sagði Þorsteinn að
vekti þær spurningar hvort Jó-
hönnu væri jafn mikið í mun að
kerfið næði fram að ganga og hún
léti í veðri vaka.
Verður frumvarpið
afgreitt fyrir þinglok?
Frumvarpi frá fjármálaráðherra
um breytingar á lögum um tekju-
og eignaskatt var dreift á þingi í
gær. Frumvarp þetta er fylgifiskur
húsnæðismálafrumvarpsins og
fjallar um vaxlabætur vegna lán-
töku í tengslum við öflun á eigin
húsnæði. Alexander Stefánsson al-
þingismaður gagnrýndi við umræð-
urnar að frumvarp þetta skyldi
ekki vcra borið undir þingflokk
framsöknarmanna. í samtali við
Tímann í gær sagðist hann ekki
hafa trú á að frumvarp félagsmála-
ráðherra yrði afgreitt á þessu þingi.
Alexander tclur brýna nauðsyn
bera til að gera alhliða úttckt á
húsnæðiskerfinu öllu og kanna
hver byggingarþörfin í landinu sé í
raun og veru. Hann hafði fyrirvara
um þátt húsbréfakerfisins í hús-
næðismálafrumvarpinu og telur sig
óbundinn af frumvarpinu. Alex-
ander segir að ekki megi drepa
núverandi kerfi í fæðingu. Hann er
sammála því að gera þurfi breyt-
ingar á núverandi kerfi og segir að
gefa þurfi því lengri aðlögunartíma
til þess að hægt sé að tala um
marktæka reynslu. -ág
Ögmundur Jónasson, formaður nefndarinnar.
upp gjöld sem miðast við greiðslu af
hverri íbúð. Bannað verður að rjúfa
dagskrá með auglýsingum og strang-
ari ákvæði sett um kostun auglýsinga
og þýðingar. Af því leiðir að bannað
verður að birta auglýsingar með
erlendum texta, hvort sem hann er
talaður eða sunginn. Þá kemur fram
í greinargerðum sem skilað var með
frumvarpinu að almennt er verð
auglýsinga í útvarpi og sjónvarpi
talið of lágt.
Jafnframt mun útvarpsráð Ríkis-
útvarpsins í núverandi mynd lagt
niður. Skipulagið er þannig að full-
trúar stjórnarflokkanna hafa setið í
ráðinu samkvæmt hlutfallsstyrk
hvers flokks. Nú er gert ráð fyrir
einum fulltrúa hvers þingflokks,
tveim fulltrúum sveitarfélaga til að
auka vægi landsbyggðarinnar og ein-
um fulltrúi Neytendasamtakanna.
„Þessi hópur kæmi til með að heita
dagskrárráð og myndi ekki hafa bein
áhrif á stjórn fyrirtækisins eða stefnu
heldur gagnrýndi einungis eftir á,“
sagði Ögmundur.
f framkvæmdastjórn Ríkisút-
varpsins er gert ráð fyrir að sitji
fjórir framkvæmdastjórar. Þeir eru
fulltrúar hljóðvarps, sjónvarps,
tæknideildar og rekstrardeildar. Þá
verður í stjórninni einn fulltrúi
starfsmanna hverra þessara deilda
fyrir sig auk útvarpsstjóra og fulltrúa
dagskrárráðs sem kemur til með að
sitja fundi án atkvæðisréttar. „Á
herðum þessarar framkvæmda-
stjórnar væri ábyrgð á stjórn Ríkis-
útvarpsins bæði hvað varðar manna-
ráðningar og annað af því tagi. Þetta
er svona öllu lýðræðislegra skipulag
en verið hefur," sagði Ögmundur.
Leggja á niður útvarpsréttarnefnd
sem veitt hefur leyfi til útvarpsrekst-
urs en þó er mælst til að ákvörðunar-
vald um það efni verði menntamála-
ráðuneytisins. í stað er lagt til að
komi notendaráð. í því ráði munu
eiga sæti fulltrúar laga- og félagsvís-
indadeilda Háskóla íslands auk full-
trúa Jafnréttisráðs og fulltrúa Póst-
og símamálastofnunar. Ætlunin er
að notendaráð veiti neytendum ráð-
gjöf ef þeir telja á sér brotið, þá
varðandi hvert þeir geta snúið sér til
að fá úrlausn sinna mála. Að auki
mundi ráðið fjalla um ýmis álitamál
önnur en þau sem snúa að neytend-
um og ætti verksvið hennar að ná til
allra fjölmiðla á landinu.
Þá er lögð til breytt skilgreining á
orðinu útvarp einkum með tilliti til
gervihnattasjónvarpsins. Útvarp
hefur hingað til verið skilgreint sem
sá miðill sem sent hefur út til fleiri
en 36 íbúða. Ef farið hefur verið yfir
þann fjölda hefur viðkomandi út-
sendingaaðili orðið að sækja um
leyfi fyrir útvarpsrekstri sem á hvílir
þýðingarskylda. Nú verður skil-
greiningunni breytt á þann hátt að
útvarp miðast við útsendingar á
einni lóð, hvort sem um er að ræða
blokkarlóð eða einbýli.
„Meginmarkmið nefndarinnar var
að leita leiða til að cfla íslenska
fjölmiðla til innlendrar dagskrár-
gerðar og um það náðist mikil samst-
aða,“ sagði Ögmundur. jkb
Borgarráð bíður svars Pósts og síma um nýtt neyðarnúmer:
Neyðamúmer 999
svarar ekki enn
„Saga málsins er alllöng. Ég lagði
fram tillögu um neyðarnúmer fyrir
Reykjavtk fyrir nokkrum árum. Til-
lagan var send Pósti og síma, borgar-
lækni, lögreglunni og fleiri til um-
sagnar og allir hafa nú svarað erind-
inu nema Póstur og sími,“ sagði
Katrín Fjeldsted borgarfulltrúi.
Katrín lagði fram fyrirspurn á
síðasta fundi borgarráðs þar sem
hún spurði hvað liði svörum Pósts og
síma um neyðarnúmerið . 999 í
Reykjavík og sagðist hún hafa gert
þetta til að knýja á um, að hennar
mati, löngu tímabær svör.
Höfuðrök fyrir sérstöku neyðar-
númeri eru þau að slíkt númer þurfi
að vera auðlært og -munað og má
nefna að í nágrannalöndum okkar
hafa neyðarnúmer sem þessi tíðkast,
svo sem í Bretlandi, en þar er
neyðamúmerið 999 og í Danmörku
000.
Katrín sagði að skömmu eftir að
hún lagði fram tillögu sína hefði
lögreglan talið vandkvæði á að taka
upp slíkt þriggja stafa neyðarnúmer
í stað núverandi númers: 1 11 66.
Lögreglan taldi þá að skipta þyrfti
um skiptiborð í fjarskiptamiðstöð
sem væri kostnaðarsamt mál.
Nú væri hins vegar svo komið að
endurnýja þyrfti skiptiborðið hvort
serrt væri og því væri sá vandinn úr
sögunni.
Þá hefði því áður verið borið við
af Pósti og síma að vandkvæði væru
á að taka upp neyðarnúmerið 999
vegna þess að eitt svæðisnúmeranna
væri 99. Það væri einnig úr sögunni.
99 væri ekki lengur notað sem svæð-
isnúmer.
Póstur og sími hefði nú haft þetta
mál til athugunar og Katrín sagðist
vera orðin langeyg eftir niðurstöðu
stofnunarinnar sem í raun ein um-
sagnaraðila ætti eftir að svara, en
þegar svar hennar berst, væri hægt
að fara að taka einhverjar ákvarðan-
ir í þessu máli. -sá