Tíminn - 22.04.1989, Blaðsíða 12

24 Tíminn
Laugardagur 22. apríl 1989
MINNING
Hjónin í Flatatungu
Sigríður Gunnarsdóttir
Fædd 5. apríl 1899, látin 18. mars 1989
Oddur Einarsson
Fæddur 26. janúar 1904, látinn 1. maí 1979
„Margt er það og margt er það,
sem minningarnar vekur.
ogþær eru það eina, sem enginn frá
mér tekur. “
D.St.
Þeim fækkar vinunum og sam-
ferðamönnunum frá árunum. þegar
blómin uxu á bæjarþekjunni á vorin
og ungir aldamótamenn og -konur
gengu léttstíg mót árrtiða komandi
dags.
Nú er hún Sigríður mágkona mín
og húsfreyja í Flatatungu horfin um
sinn - lögð af stað í leitina að þeim
heimi, sem við höfum bæði trúað að
bíði í óskilgreindri fjarlægð bakvið
misjafnlega bjartan aftanroða og
stundum vindhrakin ský - heimi
með ókunn ævintýri og víðáttur
drauma og vona. Ei að síður höfum
við þó unað blessunarlega við þenn-
an sýnilega, sem raunar er oftast
fagur og er enn vissulega fullgóður
þeim misvitra strák, er þessar linur
krotar.
Oddur minn, gamli vinur frá
bernsku- og ungdómsárunum, þú
varst fyrr farinn. Kannski lá þér
svona á til að yrkja ný ljóð, rækta
stærri tún eða reisa umfangsmeiri
stórhýsi.
Það var vissulega heillastjarna yfir
Flatatungu á þeim björtu vordögum,
þegar Sigríður Gunnarsdóttir réðst
þangað kaupakona, en hafði áður
verið ráðskona á Silfrastöðum eitt
ár.
Sigríður var aldamótabarn, fædd að
Keflavík í Flegranesi og stóðu að
henni sterkir stofnar í báðar ættir.
Foreldrar hennar voru hjónin Gunn-
ar Ólafsson, bóndi að Keflavík, og
Sigurlaug Magnúsdóttir, bónda
Utanverðunesi. Kona Magnúsar í
Nesi var Sigurbjörg Guðmundsdótt-
ir, í móðurætt komin af embættis-
mannaaðli í aldir fram.
Börn þeirra Keflavíkurhjóna voru
þrettán, sem til aldurs komust, auk
sonar, sem Gunnar átti fyrir hjóna-
band. Öll urðu þessi börn mannvæn-
legt fólk og nýtir þjóðfélagsborgar-
ar. Þótt ekki væri auður í búi í
Keflavík, hafði þó hver sinn deilda
verð, sem sj álf Ritningin telur mann-
kindinni hollast. Þrátt fyrir þrönga
kosti á ýmsa lund, var þetta þó
dæmigert aldamótaheimili, heldur
af betri gerð, að ég ætla, rótsterkt og
traust. Þarna var gengið árla til iðju
morgun hvern og lifað í órofa sam-
bandi við landið og sjálft úthafið.
Fornar dyggðir voru í heiðri hafðar
svo sem framast var unnt: stjórn-
semi, nýtni, greiðasemi og gestrisni.
Börnunum voru kenndar bænir við
móður- og föðurkné. Þau lærðu ljóð
og að segja sögu. Á þessum bæ var
heimilisguðrækni og ekki var hús-
freyjan ánægð nema kirkjugöngur
væru stundaðar reglulega. Krafist
var orðheldni, en svik, lausung og
ósiðsemi fordæmd.
í Hegranesi er vítt til veggja. Haf
og himinn mætast litlu utar en Þórð-
arhöfði og Drangey. Þar laugar sól
hadd sinn um Jónsmessuskeið í hvít-
fextum öldum Skagafjarðar.
Á þessum bæ sleit Sigríður í
Flatatungu barnsskóm sínum, hljóp
FRÁ MENNTAMÁLARÁÐUNEYTINU:
Lausar stöður
við grunnskóla
Umsóknarfrestur til 16. maí.
Skólastjórastöður við Grunnskólann Sandgerði, Dalvík, Kópaskeri og
Vesturhópsskóla.
Yfirkennarastöður við Víðistaðaskóla, Hafnarfirði og Grunnskólann
Grindavík.
Stöður grunnskólakennara við Álftanesskóla, Steinsstaðaskóla með-
al kennslugreina mynd- og handmennt, Ársskógarskóla og Alþýðu-
skólann Eiðum aðalkennslugreinar danska og þýska.
Umsóknarfrestur um eftirtaldar áður auglýstar stöður framleng-
ist til 2. maí.
Reykjanesumdæmi.
Stöður grunnskólakennara við eftirtalda grunnskóla: Kópavogi,
meðal kennslugreina sérkennsla, myndmennt, tónmennt og heimilis-
fræði, Seltjarnarnesi, meðal kennslugreina stærðfræði og heimilis-
fræði, Garðabæ, meðal kennslugreina sérkennsla, íþróttir, danska og
tónmennt, Hafnarfirði meðal kennslugreina íslenska, danska, stærð-
fræði, náttúrufræði, íþróttir og samfélagsfræði, Mosfellsbæ, meðal
kennslugreina mynd- og handmennt, stærðfræði, íslenska og versl-
unargreinar, Keflavík, meðal kennslugreina (þróttir, mynd- og
handmennt, enska, danska, íslenska, stærðfræði og náttúrufræði,
Grindavík meðal kennslugreina myndmennt og sérkennsla, Njarðvík,
meðal kennslugreina myndmennt, tónmennt og sérkennsla, Sand-
gerði, meðal kennslugreina mynd- og handmennt og tónmennt,
Klébergsskóla, meðal kennslugreina smíðar og myndmennt, Gerða-
skóla, meðal kennslugreina íslenska, enska, sérkennsla, tónmennt
og heimilisfræði og Stóru-Vogaskóla meðal kennslugreina
handmennt.
Norðurlandsumdæmi vestra.
Stöður grunnskólakennara við eftirtalda grunnskóla: Siglufirði, meðal
kennslugreina sérkennsla, náttúrufræði og samfélagsfræði, Sauðár-
króki, meðal kennslugreina sérkennsla, danska og tónmennt, Staðar-
hreppi, Hvammstanga, Blönduósi, meðal kennslugreina tónmennt,
mynd- og handmennt og kennsla yngri barna, Höfðaskóla, meðal
kennslugreina íþróttir og handmennt, Hofsósi, meðal kennslugreina
mynd- og handmennt, tungumál, íþróttir, danska, enska og kennsla
yngri barna, Laugarbakkaskóla, meðal kennslugreina handmennt,
Vesturhópsskóla, Húnavallaskóla, meðal kennslugreina sérkennsla,
Varmahlíðarskóla og Sólgarðaskóla.
Menntamálaráðuneytið.
léttstíg milli bæja og að fé föður síns,
enda alla stund létt í hreyfingum og
taldi ekki eftir sér sporin meðan
heilsa og kraftar entust. Allt þetta -
umhverfi, æskuheimilið og iífsstíll
foreldra og samferðamanna - mót-
aðí hug og lífsviðhorf hinnar ungu
meyjar og varð húsfreyjunni í Flata-
tungu farsælt veganesti, sem entist
henni vel á löngum og giftudrjúgum
æviferli.
Sigríður var gervileg kona, fríð
sýnum sem þær fleiri systur. Hún bar
þann persónuleika, að eftir henni
var tekið hvar sem fór, áður en
ævisólin tók að lækka á lofti. Hún
var kona fórnar, umburðarlyndis og
góðfýsi, helgaði eiginmanni, börn-
um og heimili allt sitt líf. Hún var
trúkona mikil og móðurumhyggja
hennar brást aldrei. Mörg voru
börnin, skyld og vandalaus, sem
dvöldu langtímum hjá þeim Flata-
tunguhjónum, Oddi og Sigríði,
komu tíðum í heimsókn síðar sem
fullorðið fólk og guldu þannig fóstur-
launin með vináttu og tryggð.
Sigríður var þrekkona, afkasta-
mikil, starfsöm og starfsglöð, mynd-
arleg húsmóðir og til allra verka.
Hún var stefnuföst og hafði mótaðar
skoðanir, sem ekki varð auðveldlega
haggað. Þó var hógværðin skjaldar-
merki hennar. Hún unni söng og
kunni mikið af ljóðum, sem geymd-
ust henni í minni meðan hún mátti
mæla. Hún gaf sig lítt að nýjungum
og hélt fast við fornar venjur.
Lengstaf var hún heilsuhraust og
gekk að störfum meðan heilsan
t
Móðursystir okkar
Guðrún Jónsdóttir
frá Fosskoti, Miðfirði
lést á Sólvangi í Hafnarfirði 20. apríl.
Jarðarförin auglýst síðar.
F.h. aðstandenda.
Erla Jónsdóttir
Baldur Jónsson
t
Móðir okkar, tengdamóðir og amma
Helga Larsen
bóndi á Engi
verður jarðsungin frá Lágafellskirkju þriðjudaginn 25. apríl kl. 2.
Ingibjörg Larsen
Ketill Larsen Ólöf Benediktsdóttir
Helga Fanney Bergmann
Hólmfríður Þ. Ketilsdóttir Sólveig D. Ketilsdóttir
ívar Helgi Larsen.
Þeim sem vilja minnast hennar er bent á Sjálfsbjörg._____
t
Hugheilar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför
föður okkar, fósturföður, tengdaföður og afa
Þorsteins Vilhjálmssonar
fv. bónda , Syðri-Hömrum, Ásahreppi.
Jón Þorsteinsson
Vigdis Þorsteinsdóttir Björn Guðjónsson
Sölvi Magnússon Karla M. Sigurjónsdóttir
og barnabörn hins látna.
leyfði. Eftir lát manns síns bjó
Sigríður áfram heima í Flatatungu
meðan á fótum varð staðið og naut
þá umhyggju barna og barnabarna.
En án þess á nokkurn sé hallað í
þessu efni, hvíldi umhyggjan þó að
sjálfsögðu einkum á tengdadóttur-
inni. Helgu Árnadóttur, og synin-
um, Gunnari, sem fyrir löngu hafa
tekið við jörð og búi í Flatatungu.
Síðustu æviárin dvaldi Sigríður á
Sjúkrahúsi Sauðárkróks og lést þar
18. mars, sem fyrr getur.
Móðurhlutverkið verður trúlega
seint virt né metið að verðleikum. í
þögn og yfirlætisleysi er það eitt af
því stóra og því orðum ofar. Er það
ekki eiginkonan og móðirin, sem
tíðum hefur lagt líf sitt að veði fyrir
börn og heimili, þolað og þreyð og
beðið, setið yfir vöggunni og brosað
gegnum tárin? Sigríður í Flatatungu
var yfirlætislaus alþýðukona. Hún
var góð móðir.
Oddur er í þennan heim borinn að
Flatatungu, þegar sól nýrrar aldar
hafði vermt hölkn og framdali
Skagafjarðar rúmlega fjögur ár, ekki
heldur gleymt öðrum íslands
byggðum. Hann má því einnig kall-
ast aldamótabarn. Foreldrar hans
voru hjónin Einar Jónsson, þáver-
andi bóndi Flatatungu, og Sesselía
Sigurðardóttir, flutt þangað úr Eyja-
fjarðarsýslu árið 1899. Þessara hjóna
og heimilis þeirra hef ég getið í 17.
árg. Skagfirðingabókar 1988, bls.
145 til 158.
Flatatunga er landnámsjörð og
stórbýli að fornu og nýju. Þarna var
margt fólk í heimili á þeirri tíð og
efnahagur rúmur. Á þessum bæ ólst
Oddur upp ásamt eldri bróður, Þor-
steini Arngrími. síðar bónda í
Tungukoti. Við Oddur vorum nánir
vinir og félagar á bernsku- og ung-
dómsárum, þótt skaphöfn væri ólík.
Mikil samskipti voru milli bæjanna
þá og síðar, enda konur okkar
systur. Margar ógleymanlegar
stundir áttum við Oddur saman og
brölluðum eitt og annað. Ei að síður
var mennska okkar beggja á þann
veg, að ekki vorum við ávallt á eitt
sáttir. En jafnan áttum við báðir sök
svo sem oftast vill verða. Mér þótti
vænt um Odd og ber enn til hans
ófölskvaða tryggð og vinarþel, þó nú
sé hann horfinn mér um sinn.
Oddur var vel að sér ger um
margt, karlmenni að burðum, félags-
lyndur, drengur góður og ákaflega
hlýr tilfinningamaður, þó stundum
virtist hann örlítið hrjúfur á yfir-
borði. Hann var mikill greiðamaður
og höfðingi heim að sækja, enda
hjónin þar samhent. Gestrisni þeirra
var á þann veg, að ekki varð annað
séð en húsráðendum væri stór greiði
ger, ef gestur stóð við og þá beina.
En það er sú íslenska gestrisni, er
best getur. Og ekki var það yfir-
borðsmennska. Oddur var barngóð-
ur sem kona hans og vinsæll.
Allt var gott til þín að sækja,
Oddur minn.
Oddur unni hljómlist, spilaði á
hljóðfæri, var söngelskur og söng-
glaður. Hann var organisti í Silfra-
staðakirkju um skeið, átti sjálfur
gott orgel, sem hann spilaði oft á
heima.
Oddur var duglegur maður og
fylgdist með nýjungum. Hann hóf
ræktun nokkuð snemma og reisti
stórt, tvílyft íbúðarhús í Flatatungu.
Við þetta hús stofnuðu þau hjón
trjágarð. Þar gnæfa nú við ufsir
margra metra há tré.
Oddur var bókamaður, átti gott
bókasafn og las mikið. Hann var
skáldmæltur og þeir bræður báðir.
Oddur sté mikið gæfuspor, þegar
hann gekk að eiga Sigríði Gunnars-
dóttur árið 1929. Hún reyndist hon-
um tryggur lífsförunautur. Um þær
mundir tóku þau ungu hjónin við
jörð og búi í Flatatungu.
Við götu góðra foreldra, einkum
þó móður, vaxa þeir lífkvistir, sem
lengst munu duga íslenskri sið- og
þjóðmenningu og lýsa fram á veginn.
Börn þeirra Flatatunguhjóna eru
fjögur:
Einar, sýslumaður í V.-Skafta-
fellssýslu, búsettur í Vík. Kona hans
er Halla Þorbjörnsdóttir, læknir.
Sigurlaug, fyrrv. Ijósmóðir, býr í
Kópavogi.
Gunnar, bóndi að Flatatungu.
Kona hans er Helga Árnadóttir.
Sesselía Guðrún, húsmóðir að
Vinaminni, Varmahlíð, gift Knúti
Ólafssyni, bankastarfsmanni.
Ekkert veit sá, er þetta ritar, hvenær
eða hvort á að tala um skilnað og
leiðarlok. En sú er nú bæn mín og
jafnframt vissa, að aldrei víkur frá
ykkur, góðu hjón, né fjölskyldu
ykkar, sá alheimsmáttur, sem okkur
hefur fylgt og leitt hér á villugjörnum
vegum.
Þakklætið til Odds æskuvinar
míns og Sigríðar mágkonu minnar
vona ég að lifi meðan ljóstýran
endist á fátæklegum lífslampa
mínum.
Guðmundur L. Friðfinnsson.