Tíminn - 15.06.1989, Blaðsíða 6

Tíminn - 15.06.1989, Blaðsíða 6
6 Tíminn Fimmtudagur 15. júní 1989 Timiim MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og ____Framsóknarfélögin í Reykjavík Framkvæmdastjóri Kristinn Finnbogason Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm. IngvarGíslason Aðstoðarritstjóri: Oddur Óiafsson Fréttastjórar: BirgirGuðmundsson Eggert Skúlason Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason . Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Frá og með 1. mars hækkar: ' Mánaðaráskrift í kr. 900.-, verð í lausasölu í 80,- kr. og 100,- kr. um helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 595.- pr. dálksentimetri Póstfax: 68-76-91 Eltingaleikur Hagstofa íslands og kauplagsnefnd hafa upplýst, að vísitala framfærslukostnaðar miðað við vérðlag í júníbyrjun hafi hækkað um nálega 3% á einum mánuði. Segir Hagstofan að þessi eina hækkun milli mánaða samsvari næstum 42% verðbólgu á ári. Hins vegar liggur það fyrir, að vísitala fram- færslukostnaðar hefur á tólf mánaða tímabili, frá júní-júní, hækkað um tæplega 22%. Á síðustu þremur mánuðum jafngildir verðbólguhækkunin því að verðbólgan væri rúm 32% á heilu ári. Þannig er hægt að velta þessum verðbólgutölum aftur og fram, sjá það fyrir sér hvað gerst hefur undanfarna mánuði og geta sér til um hvernig verðbólguþróunin verður næstu mánuði. Ekki þarf að deila um að þessir fagmannlegu útreikningar Hagstofu eru mikils virði, og þó að þeir séu e.t.v. farnir að fá á sig svip vanaverksins, þá er ekki hægt að vera án þeirra. Hins vegar verður ekki séð að mikið mark sé tekið á þeim boðskap sem þessar mánaðartölur Hagstofunnar flytja þjóð- inni og ráðamönnum hennar. Pessir vísitöluútreikningar sýna einfaldlega að verðbólga hér á landi er alltof mikil. Hún er ekki í neinu samræmi við verðlagsþróun í nágrannalönd- um og hjá viðskiptaþjóðum okkar. í því efni gildir einu, hvort verðbólgan telst vera 22%, 32% eða 42%. Hagkerfi sem viðheldur verðbólgu af þessari stærð ár eftir ár getur ekki gegnt því hlutverki að byggja upp heilbrigðan atvinnurekstur eða tryggja eðlilega afkomu vinnandi manna. Við slíkar aðstæð- ur verður öll efnahagspólitík eltingaleikur við skammtíma lausnir og kjarabarátta launafólks krafa um verðbólgukrónur, sem ekki gefa aukinn kaup- mátt. Það ætti að vera sameiginlegt áhugamál stjórn- valda, atvinnurekenda og launafólks að útrýma þeirri óeðlilegu verðbólgu sem íslenskt hagkerfi líður fyrir. Þessi helstu áhrifaöfl í efnahagsþróun- inni verða að taka höndum saman um að snúið sé við á braut verðbólgunnar. Fyrr eða síðar kemur að því að þessi þjóðfélagsöfl verða knúin til þess að vinna saman að raunhæfum lausnum. Sá hugsunarháttur sem orðinn er landlægur á íslandi að hægt sé að lifa með verðbólgunni er skaðlegur fyrir alla. Reddingapólitík og óraunhæfar kröfur í kjaramálum fylgjast að, en afleiðing þeirra er á einn veg, óheilbrigt efnahagskerfi og atvinnulíf sem aldrei fær að þróast eðlilega. Launafólkið tryggir ekki kjör sín í slíku efnahagsástandi, hvorki að því er tekur til rauntekna né að atvinnuöryggi geti haldist. Verðhækkanir hafa verið miklar að undanförnu. Það er ekki nema von að launafólk láti í ljós óánægju sína, þótt deila megi um aðferðina við að láta óánægjuna í ljós. Hins vegar þjóna mótmæli ekki þörfinni fyrir það samstarf sem á að vera milli hagsmuna- og áhrifaafla í lýðræðislandi. í kjaramál- um verður að leita jákvæðra leiða til lausnar hagsmunaárekstrum, en hætta eltingaleik út í ófæruna. GARRI KÚAVEIDAR Nú um helgina byrjaði hin árlega laxveiði í Elliðaánum. Þá var eins og á fyrri árum tilkallaður borgar- stjórinn í Reykjavík, Davið Oddsson, til að veiða þar fyrstur manna. Að vísu er torskiljanleg sú árátta stangaveiðimanna að byrja alltaf veiðitímann með því að siga borg- arstjóranum í ána. Og reyndar er líka dálítið álitamál hve langt borg- arstjóri eigi að ganga í að þiggja slík boð. Vera má nefnilega að stangaveiðimenn eigi eitthvað und- ir borgina að sækja, og þá er alltaf sú hætta fyrir hendi að einhverjir illkvittnir menn fari að fetta fingur út í þetta og gera við það óþægileg- ar athugasemdir. Laxveiði er nú einu sinni rándýr lúxus, sem venju- legir launamenn hafa engin efni á. En Garri er ekki þannig innrætt- ur að hann ætli að fara að setja út á þetta. Svo var að sjá í sjónvarpinu að Davíð hefði hina mestu ánægju af því að standa þarna við ána. Vonandi hefur hann átt þar góðan og ánægjulegan dag. Eldislax En hitt er annað mál að Iítið hefur farið fyrir fréttum af aflanum hjá borgarstjóranum daginn sæla. Til hans komu fréttamenn nálægt miðjum degi og var hann þá ekkert búinn að fá. Aftur á móti hafði hann um það stór orð að sig langaði ekki til að þurfa að fara heim með „öngulinn í rassinum", eins og borgarstjóranum þóknaðist að orða það, þ.e.a.s. án þess að hafa fengið nokkurn fisk. En Garri hefur ekki haft af þvi neinar fréttir hvernig þetta fór. Kannski hefur borgarstjórinn neyðst til að fara heim með hann í afturendanum, svo orðalag hans sé mildað örlítið. En vonandi hefur honum þó tekist að draga eitthvað á land. Það er alltaf leiðinlegt þegar menn verða ekki varir. Að ekki sé talað um þegar mönnum er boðið í fría veiði, eins og þarna var. En hitt er annað mál að núna eru að berast fréttir af öðru, sem getur orðið stóralvarlegt mál. Eins og menn vita hefur verið farið út í töluvert umfangsmikið fiskeldi síð- ustu árin víða um land. Þar á meðal hér við Faxaflóann, og nú kvað það vera farið að gerast að eldislax sé byrjaður að ganga í Elliðaárnar innan um þann villta. Menn, sem segjast hafa vit á þessum málum, hafa frætt Garra á því að það sé tvennt ólíkt að draga villtan lax og eldislax. Sá villti tekur hart á móti og berst eins og Ijón við veiðimanninn. Þannig kveikir hann í honum veiðigleði og bardagahug og gefur væntanlegum banamanni sínum góð laun fyrir þær risaupphæðir sem hann þarf að greiða fyrir daginn í góðri laxveiðiá. Húsdýr Eldislaxinn, aftur á móti, hagar sér svona svipað og hvert annað húsdýr. Að veiða hann er ekki ólíkt því og að leiða þæga sauðkind inn í sláturhús og lóga henni þar á mannúðlegan hátt. Að vísu skal hér ekki fullyrt að eldislaxinn sé svona upp til hópa taminn, en hitt er víst öruggt að hann veitir litla mótspyrnu þegar verið er að veiða hann. Þar er víst örugglega miklu fremur um það að ræða að verið sé að lóga honum heldur en að þar sé veiðimaður að eltast við villt dýr, sem raunveru- lega berst fyrir lífl sínu. Með öðrum orðum þá er þessu þannig háttað að þegar menn setja í eldislax í Elliðaánum þá er hætt við að h'tið verði úr veiðigleðinni. Þar er svipað á ferðinni og til er í útlöndum, og byrjað er að sjást hér á landi, að eldisflski sé sleppt í polla eða tjarnir, þar sem fólki sé síðan leyft að dunda við það sér til ánægju að draga sér sjálft flsk t soðið. Vanir veiðimenn kalla þess hátt- ar aftur á móti ekki veiði. Það er svona út af fyrir sig svipað og myndi vera ef skotveiðimönnum væri hleypt hér inn í búfjárhaga þar sem þeir fengju að dunda sér við að skjóta tamdar kýr á beit í soðið handa sjálfum sér. Slíkar kúaveiðar eru ekki sá eltingaleikur við viilta bráð, á borð við ótamda laxinn í Elliðaánum, sem kveikir í mönnum veiðigleði og fær þá til þess að vilja borga morð fjár fyrir. Ef svo skyldi fara að sjálfar Elliðaárnar, perla Reykjavíkur, breyttust úr gjöfulli laxveiðiá í einhvers konar andapoll fullan af þægum og vel tömdum eldislaxi þá væri illa farið. Hætt er við að þá þýddi lítið að bjóða borgarstjóra Reykjavíkur að opna þær á vorin með pomp og prakt. Hvað þá dellufólki um laxveiði. Þá mætti í rauninni alveg eins senda það upp í sveit og siga því þar á kúaveiðar. Garri. VÍTT OG BREITT lllllllllllllllllll Flugöryggi íslendingar eru mikil flugþjóð. Saga flugsins hér á landi er orðin býsna löng þegar alls er gætt, því að flugið er í rauninni nýtilkominn kostur í samgöngumálum, tilheyrir 20. öldinni eins og svo margt annað í tækniframförum. Dirfskufull þróun Það tók að vísu sinn tíma að gera flugsamgöngur að því sem þær eru í landi okkar. Sú saga er vörðuð mörgum áföngum og vafalaust miklum mistökum, og stundum hafa forgöngumenn flugsins hugs- að hærra en raunveruleikinn gat borið þá. Hvað sem því líður þá hafa íslendingar hrifist af flugævintýr- inu, sem það óneitanlega var í fyrstu, eignast dugandi flugmenn og forgöngumenn um flugrekstur, svo að athygli hefur vakið hjá öðrum þj óðum. Það er ekki einasta að flugið sé útbreitt samgöngutæki innanlands og sé í stöðugri þróun, heldur hefur það nær gersamlega tekið við í farþegaflutningum milli landa og sækir á í vöruflutningum. Sem ferðamenn óska íslendingar sér ekki annarra kosta fremur en að ferðast með flugvélum, hvort heldur er landshornanna á milli eða í utanlandsferðum. fslending- um þykir hagræði að flugsamgöng- um og setja traust sitt á þær. Því er ekki að leyna að í þróun- arsögu flugsins hér á landi hefur ekki alltaf farið saman að ákveðið væri að hefja áætlunarflug til tiltek- inna staða og tryggt væri öryggi á flugvöllum eða séð fyrir öðru sem ströngustu öryggisreglur krefjast. Flugferðum hefur verið haldið uppi í lengri eða skemmri tíma við frumstæð skilyrði. Ef horft er yfir þessa þróun og rifjað upp ýmislegt það sem gerst hefur í flugþjónustu síðustu áratugi, þá hafa kröfur almennings um áætlunarflug oft verið á undan fjárhagslegri getu þess að stunda mætti slíka starf- semi af fuilu öryggi. Flugvellir voru lengi mjög ófullkomnir og ekki nothæfir nema með fyllstu aðgæslu. Fjárframlög hins opin- bera til flugmála gátu ekki talist rífleg miðað við almenna þörf fyrir flugsamgöngur og kröfur í því efni, þótt smám saman hafi úr því ræst. Jafnvel hið mikla utanlandsflug hefur ekki nema að litlu leyti getað byggst á okkar eigin búnaði og fjárfestingu. En ekki hefur á það skort að allra tækifæra hefur verið neytt til þess að efla flugið og gera það að öflugum atvinnuvegi, sem þjóðfélagið getur á engan veginn án verið. Neyðarviðvörun Þær fréttir sem hafa borist af fluginu síðustu daga hafa vakið upp hugsanir um það, hvort íslend- ingar séu enn á stigi hins hugdjarfa frumherja og landkönnuðar í flug- málum, þess manns sem lætur sér ekki allt fyrir brjósti brenna. Ný- lega hefur aðalflugfélag landsins keypt tvær nýjar og burðarmiklar farþegaþotur, sem eru ekki fyrr teknar í notkun en að þær eru kyrrsettar vegna ætlaðs smíðagalla á aflvélum þeirra. Að vísu hefur ekkert athugavert fundist við hreyfla Dísanna okkar, en þeim mun meira hafa gallar komið í Ijós á systrum þeirra í eigu erlendra flugfélaga, svo að ábyrgðarmenn á þessari flugvélategund, bandarísk flugmálayfirvöld, senda út neyðar- viðvörun um notkun þeirra. Þótt fullt tilefni sé til þess að spyrja spuminga um val flugfélags- ins á þessari flugvélategund, þegar það ræðsf í endumýjun flugflota síns, þá skal það ekki gert hér. Hins vegar verður að gera þá kröfu til flugfélagsins og loftferðaeftirlits og flugmálayfirvalda yfirleitt, að ekki sé verið að „experimentera" með þessar vélar meðan ekki fæst úr því skorið, hvort þær stofna öryggi farþega og áhafna í hættu á þeim langleiðum sem utanlands- flugið er. íslendingar hafa að vísu aldrei bliknað út af smámunum í flugöryggismálum. En svo flugóðir em þeir ekki að hægt sé að bjóða þeim far með gölluðum vélum. Ingvar Gíslason. i 'Jt >i * tíé'e'*-'

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.