Tíminn - 17.05.1990, Blaðsíða 4
4 Tíminn
Fimmtudagur 17. maí 1990
111 i ÚTLÖND rc' -
— “ .
FRÉTTAYFIRLIT
MOSKVA - Óróinn í Eystra-
saltsríkjunum hefur varpaö
skugga á samningaviöræöur
James Bakers, utanríkisráö-
herra Bandaríkjanna, og
sovéskra ráðamanna. Þeir
gera nú lokatilraun til aö kom-
ast að samkomulagi um fækk-
un á langdrægum eldflaugum.
Lengi hefur veriö vonast til aö
samkomulag næðist fyrir leiö-
togafund risaveldanna í Wash-
ington eftir tvær vikur.
WASHINGTON - í gær
sagði George Bush, forseti
Bandaríkjanna, aö óvissan í
málum Eystrasaltsríkjanna yki
spennuna á milli BNA og
Sovétríkjanna. Hann vildi ekk-
ert segja um hvort líklegt væri
aö samningar tækjust um
fækkun kjarnorkuvopna á leið-
togafundi risaveldanna.
GENF - Sovétríkin fengu í
gær aukaaðild aö GATT, tolla-
bandalagi vestrænna ríkja.
Þetta er talið sýna vilja Sovét-
manna til aö aðlaga efnahag
sinn aö frjálsri alþjóðlegri
heimsverslun.
MOSKVA - Ritstjóri Novy
Mir, sem er frjálslynt sovéskt
tímarit, sagöi í gær aö stjórn-,
völd heföu gert tímaritinu
ókleift aö starfa. Tímaritið hef-!
ur lengi stutt rithöfundinn Alex-
ander Solzhenitsyn sem
stjórnvöld gerðu útlægan.
BONN - Á föstudag munu
þýsku ríkin ganga frá fyrsta
formlega samningi sínum um
sameiningu. Þá veröur undirrit-
aöur samningur um mynt-
bandalag og efnahagssamein-
ingu.
BONN - Vestur-Þjóöverjar
sögðust í gær vilja virða viö-
skiþtasamninga Austur-Þjóö-
verja við Sovétmenn. Þeir
sögðu að sameinaö Þýskaland
myndi geta hjálpaö Mikael
Gorbatsjev viö að bæta veik-
buröa efnahaa Sovétríkjanna.
„Ekkert annaö ríki mun geta
hjálpa Sovétríkjunum á sama
hátt og viö, eftir sameining-
una“, sagöi efnahagsmálaráo-
herra Vestur-Þjóðverja, Hel-
mut Haussmann.
AUSTUR-BERLÍN
Austur-Þjóðverjar sögðu í gær
aö of snemmt væri að tala um
sameiginlegar kosningar í öllu
Þýskalandi snemma á næsta
ári. Þeir sögöust þurfa meiri
tíma til að endurgera stjórnun-
arkerfi sitt. „Öll þessi umræða
í Bonn er ótímabær," sagði
talsmaður ríkisstjórnarinnar,
Matthías Gehler viö Reuter.
TIRANA - Tvö þúsund alþ-
anskir verkamenn lögðu niöur
vinnu í Albaníu í síðasta mán-
uöi aö sögn vitna. Þetta eru
fyrstu áreiöanlegu fréttirnar um :
óróa í þessu síðasta vigi stal-
ínismans í Evrópu.
BÚKAREST - Að sögn
stjórnarandstæðinga hafa tveir
frambjóöendur þeirra verið
drepnir og 113 særöir í kosn-
ingabaráttunni í landinu.
LONDON - Einn maöur
beiö bana og annar særöist í
sprengingu sem varö utan viö
skrifstofu breska hersins í
London í gær.
LOS ANGELES -
Skemmtikrafturinn Sammy
Davis lést í gær 64 ára gamall.
Hann hafði í átta mánuöi þjáðst
af krabbameini í hálsi.
Amnesty International í skýrslu um Kína:
Samtökin Amnesty international
sögðu í skýrslu í gær að leynilegar
aftökur hefðu farið fram í kjölfar
andófs lýðræðissina í Kína. Amnesty
sagðist m.a. hafa heimildir fyrir því
að nokkur hundruð menn hefðu
verið drepnir í Peking frá því í júní
fram í ágúst á síðasta ári. Samtökin
kröfðust þess að stjórnvöld í Kína
segðu frá afdrifum tugþúsunda
manna sem þau segja að hafi verið
teknir fastir.
í skýrslu Amnesty eru nefnd nöfn
manna sem ekki er vitað hvað orðið
hefur um. Samtökin segjast hafa birt
lista með nöfnum 650 manna sem
hafa verið handteknir. Þau hafa sent
Kínverjum þennan lista og spurt um
afdrif mannanna. Kínversk stjórn-
völd hafa sagt um handtökurnar að
þær séu innanríkismál og hafa gefið
upp tölur um fjölda handtekinna
sem Amnesty dregur í efa.
í skýrslu Amnesty segir að brot
stjórnvalda á mannréttindum séu
alþjóðamál og að skilaboð þeirra til
stjórnvalda í Kína séu þau að þjóðir
heimsins muni halda áfram að skipta
sér af „innanríkismálum þeirra".
4. júní 1989. Frá stúdentamótmælunum í Peking.
Hundruð manna
drepin leynilega
Fulltrúi BNA í
deilum um herstöövar:
Verðleggur
ekki heiður
og sjálfstæði
Filipseyja
Deilur komu upp í gær á milli
samningamanna Filipseyinga og
Bandaríkjamanna um fé sem Filips-
eyingar vilja fá fyrir veru banda-
rískra herstöðva á eyjunum.
Fulltrúi Filipseyinga sagði að
vegna þess að BNA hefði ekki staðið
við allar fjárhagsskuldbindingar sín-
ar væri framtíð frekari viðræðna í
hættu. Fulltrúi Bandaríkjanna, Ri-
chard Armitage, sagði hins vegar að
„í utanríkissamskiptum stæði hann
ekki við búðarkassa og setti verð-
miða á heiður og sjálfstæði Filipsey-
inga“.
Filipseyingar segja að Bandaríkja-
menn hafi heitið því í samningum
1988 að greiða þeim 481 milljón
dollara en Bandaríkjamcnn segja að
þeir hafi ekki skuldbundið sig til
þess heldur hafi þeir aðeins nefnt þá
tölu sem hugsanlega þróunaraðstoð.
Síðan þá hafi þörfin aukist fyrir
þróunaraðstoð í Suður-Ameríku og
í Austur-Evrópu og þangað hafi
hluti peninganna farið. Bandaríkja-
ntenn benda á að áður hafi þeir veitt
meira fé til Filipseyja en samningar
gerðu ráð fyrir og þeir segjast ekki
vilja verðleggja vináttu sína og Fil-
ipseyinga.
Bandaríkin:
Þróunarhjálp
handa eigin
Bandaríkjamenn hafa ákveðið að
stofna sjóð með 500 milljónum doll-
ara sem á að veita vanþróuðum
ríkjum aðstoð. Bandaríkjamenn eru
á móti því að efnuð iðnaðarríki noti
þróunaraðstoð til að efla hag eigin
fyrirtækja í fátækum löndum. Sjóðn-
um er ætlað að berjast gegn ríkis-
stjórnum sem gera slíkt með því að
veita aðeins styrki til bandarískra
fyrirtækja!
Þróunarhjálpin á að fara til Indó-
nesíu, Pakistan, Filipseyja og Tæ-
lands og á að hjálpa bandarískum
fyrirtækjum að ná þar samningum
um viðskipti. Löndin sem Banda-
ríkjamenn hafa áður sakað um að
stunda slíka „þróunaraðstoð" eru
Japan og Frakkland. Bandaríkja-
menn vilja nú berjast gegn þessari
aðstoð með því að stunda hana
sjálfir.
CIA um efnahagsmál:
KREPPA BODUÐ f
AUSTUR-EVROPU
Efnahagur ríkja í Austur-Evr- fyrir árslok en 15% til 20% í tölublaði Ncwsweek segir að lýð-
ópu mun fara versnandi og mörg ár Austur-Þýskaiandi og Júgóslavíu. ræðisþróunin t' Austur-Evrópu hafi
munu líða áður en íbúar þeirra Þetta mun gera nýjum ríkisstjórn- komið ráðamönnum í Washington
geta vænst betri lífskjara. Þetta um landannaerfitt um vikaðkoma algjörega á óvart og að CIA hafi
segir í skýrslu bandarísku leyni- á frekari umbótum. CIA segir að verið iengi að átta sig á breyttum
þjónustunnar, CIA, sem birt var í þetta sé að kenna áratugalangri aðstæðum. Eitt af því scm menn
gær og Reuter segir frá. lélegri hagstjórn kommúnista. hugleiða nú er hvort áætlanir
Löndin eru illa stödd fjárhagslega Bandaríkjamanna um þjóðarfram-
Ríkin sem hafa vcrið áköfust í oghafadregistafturúrVesturlönd- lciðsluSovétríkjannahafiekkiver-
að koma á umbótum munu verða um í tækniþróun og uppbyggingu ið allt of háar. Þjóðarframleiðsla
harðast úti en þau eru Pólland, nútímasamfélags. þcirra sé svo lítil að mikil útgjöld
Ungvcrjaland og Júgóslavía. Verð til hermála hafi verið að sliga
á ntatvælum mun hækka og at- CIA hefur nýiegá sætt nokkurri efnahag þeirra og að það sé m.a.
vinnuleysi mun aukast. í skýrslunni gagnrýni fyrir lélegar spár um þró- ástæðan fyrir undanlátssemi
er spáð 9% atvinnuleysi í Póllandi un mála í Austur-Evrópu. í síðasta þeirra.
Van Gogh seldur á metverði:
Japanir kaupa evrópska list
Á listaverkauppboði Sothebys í
New York fékkst í gær hæsta verð
sem nokkurn tíma hefur fengist fyrir
málverk. Kaupandinn var japanskt
fyrirtæki sem var reiðubúið til að
borga hvaða verð sem væri.
Hollendingurinn Van Gogh mál-
aði myndina af vini sínum og lækni,
Dr. Gachet, sex vikum fyrir sjálfs-
morð sitt en hann dó örsnauður árið
1890. Myndin var seld á 82,5 milljón-
ir dollara sem eru u.þ.b. 5000 millj-
ónir íslenskra króna. Hæsta verð
sem áður hefur fengist fyrir málverk
var miklu lægra eða 53,2 milljónir
dollara sem fékkst líka fyrir mynd
eftir Van Gogh af sverðliljum í vasa.
Þessi tíðindi hafa glatt listaverka-
sala því að verð á listaverkum hefur
lækkað síðustu vikur en undanfarin
fimm ár hefur verð þeirra verið mjög
hátt. Listaverkasalar bíða nú spennt-
ir eftir að verk eftir Pierre Renoir
„Au molin de la Galette" verði
boðið upp í dag en Japanir eru líka
sagðir hafa áhuga á því.
Sú var tíðin að ríkir Vesturlanda-
búar söfnuðu austurlensku postu-
líni, málverkum og fornmunum frá
fátækum ríkjunt í Asíu, m.a. frá
Japan. Nú hefur það dæmi snúist
við. í síðasta hefti Newsweek er sagt
frá því að v-þýska ríkisstjórnin hafi
keypt biblíuhandrit frá 9. öld af
erfingjum amerísks hermanns.
Handritinu var stolið í stríðinu og
V-Þjóðverjar neituðu að borga erf-
ingjum þjófsins fé. Þegar þeir sögð-
ust hins vegar hafa fengið tilboð frá
japönskum kaupanda, ákváðu V-
Þjóðverjar að kaupa handritið á
niðursettu verði eða á u.þ.b. 120
ntilljónir kr.
Blöð úr biblíu frá 9. öld sem V-Þjóðverjar keyptu til að forða því að það
færi til Japans.