Tíminn - 09.08.1990, Side 5

Fimmtudagur 9. ágúst 1990
Tíminn 5
Stærsta listaverk landsins er tilbúið og mun afhjúpað á grjótgarði út við sjó eftir níu daga:
Risastórt „sólfar“
mun rísa í Sætúninu
Á 204 ára afmæli Reykjavíkurborgar, sem haldið verður
upp á 18. þessa mánaðar, verður afhjúpað stærsta lista-
verk sem gert hefur veríð á íslandi til þessa. Um er að
ræða stækkun á „Sólfarinu", eftir listamanninn Jón Gunnar
Ámason, sem lést í fýrra.
„Sólfarið" sem afhjúpað verður efl-
ir níu daga er átján metrar á lengd,
tólf metra breitt og níu metra hátt.
Um er að ræða eins konar skip, smíð-
að úr hágæða ryðfriu stáli (stál 316
L) og nam kostnaður við smíðina
sjálfa tæpum 8 milljónum króna á
núgildandi verðlagi. Það er Vél-
smiðjan Orri í Mosfellsbæ sem smið-
aði verkið sjálft en högglistamaður-
inn Kristinn Hraínsson sá um teikn-
ingar, smíði móta og skapalóna í
samvinnu við hinn látna listamann.
Staðseming verksins er ekki síður
athyglisverð heldur en það sjálft. Því
verður komið fyrir á stuttum gijót-
garði sem skagar út í sjó í Sætúninu,
beint niður af Frakkastíg. „Sólfarinu"
verður síðan komið fyrir á steyptu
plani á garðinum sjálfum. Tímanum
er ekki kunnugt um kostnað vegna
ffamkvæmda við staðsetninguna en
ljóst er að hann er talsverður. Við
„Sólfarið" verður þegar ffam líða
stundir útsýnisskifa og tengist þá
listaverkið göngubrautum sem eiga
að liggja meðffam sjónum.
Forsögu þessa stærsta listaverks
landsins má rekja allt aftur til ársins
1986 þegar Ibúasamtök Vesturbæjar
ákváðu að gefa Reykjavíkurborg
listaverk er rísa skyldi í Vesturbæn-
um. I ffamhaldi af því var efht til
samkeppni um bestu útfærslu á þess-
ari hugmynd og „Sólfarið“ varð fyrir
valinu. Kristinn Hrafnsson, sem var
nemandi og vinur Jóns Gunnars
Ámasonar, vann ásamt listamannin-
um að stækkim og útfærslu lista-
verksins. Staðsetning var ekki ákveð-
in strax en þegar á leið þótti ljóst að
vegna stærðar verksins var erfítt að
fínna því viðeigandi stað í Vestur-
bænum. Hugmyndir voru uppi um að
velja því stað á Landakotstúninu en
niðurstaðan varð sú að „Sólfarið“
skyldi standa við Sætúnið og svo gott
sem út í sjó.
Kristinn hafði unnið með Jóni
Gunnari í nokkur ár áður en lista-
maðurinn lést fyrir rúmu ári síðan.
Seinasta samstarfsverkefni þeirra var
útfærsla á stækkun listaverks sem
heitir „Galdur“ og mun rísa fyrir
Hér við Sætún, niður af Frakkastíg, hefur Sólfari Jóns Gunnars Ámasonar verið valinn staður. Veridð verður
afhjúpað á afmæli Reykjavíkurborgar 18. ágúst nk. Timamynd; Pjetur.
ffaman Borgarspítalann. Dóttir Jóns Kristni en teikningum módelsmíði tveimur dögum áður en Jón Gunnar
Gunnars vann að því verki ásamt og stækkun skapalóna var lokið var allur. - ÁG
Kurr meðal hrossabænda út í dómnefnd kynbótahrossa. Búnaðarmálastjóri
krafinn um bragarbót vegna dóma á þessu ári og um breytta framtíðarskipan:
HROSSADOMAR
HANDÓNÝTIR?
Fjórir fulltrúar af sjö í hnossaræktar-
nefrid Búnaðarfélags Islands ásamt fjór-
mn fúlltrúum landshluta gengu í fyrra-
dag á fúnd Jónasar Jónssonar búnaðar-
málastjóra og ræddu við hann um þann
trúnaðarbrest sem kominn er á milli
margra hrossaræktenda og dómnefridar
kynbótahrossa. Vilja þeir gera ýmsa
bragaibót á dómum kynbótahrossa í ár
og í ffamtiðinni.
Þeir lögðu fyrir Jónas ályktun í íjórum
liðum þar sem óskað er eftir skýiri
verkaskiptingu milli landsráðunauta f
hrossarækt, að framkvasmd kynbóta-
Kringlan
á afmæli
Mánudaginn 13. ágúst eru liðin þijú ár
frá því að verslunarmiðstöðin Kringlan í
Reykjavík opnaði. Af því tilefrii verður
afrnælisstemning í Kringlunni eftir há-
degi á mánudaginn. Félagar frá Cirkus
Espania, Rokklingar og Kátir krakkar
skemmta fólki og verður leikið við
bömin, þau máluð og sett verða upp
leiktæki bæði innan og utandyra. Boðið
verður upp á svalandi drykki og dreift
verður blöðrum, fánum og fleiru. Af-
mælistilboð verða í gangi í sumum
verslunum í Kringlunni á afrnælisdag-
inn.
dóma verði endurskoðuð, kynbótadóm-
ar 1990 verði sérstaklega skoðaðir og að
heimilt verði að afturkalla dóma ffá
þessu ári. Telja þeir að þessar tillögur
séu forsenda þess að áffam sé hægt að
vinna að þessum málum í samvinnu við
Búnaðarfélag íslands en jafnffamt er
lögð áhersla á að svo verði.
I ályktuninni segir ennffemur að að-
dragandi hennar sé mjög víðtæk og al-
menn óánægja eigenda kynbótahrossa
um land allt á störfúm kynbótadóm-
nefhdar B.í. sem forskoðaði og dæmdi
kynbótahross í vor fyrir Landsmót
hestamanna. Segir að óánægjan stafi af
ýmsum þáttum, svo sem breytingum á
byggingardómum áður sýndra kynbóta-
hrossa, harðari byggingardómum en áð-
ur hafa verið, ósamræmi í byggingar- og
hæfileikadómum og fasni hross sem ná
1. verðlaunum.
Halldór Gunnarsson formaður mark-
aðsnefndar Félags hrossabasnda er einn
þeirra sem skrifaði undir ályktunina.
Hann sagði í samtali við Tímann í gær
að mjög alvarleg staða vasri kominn upp
í þessu máli þegar fúllyrt er i hrossa-
ræktamefiidinni að dómarar hafi farið
langt út fyrir sínar heimildir. „Þeir hafa
breytt eldri byggingardómum á hross-
um sem þeir hafa ekki haft heimild til.
Eins hafa þeir breytt ákvörðun hrossa-
ræktamefridar um að hrófla ekki við
dómum afkvæmasýndra hrossa. Hitt
málið sem er afskaplega alvarlegt er það
að við teljum að aldrei hafi færri hross
farið inn í asttbók eða í fyrstu verðlaun.
Viðmiðanir sem settar hafa verið ffam í
samanburði áranna ‘89 til ‘90 em ekki
raunhæfar vegna þess að í ár er lands-
mótsár og þá koma bændur með bestu
hrossin sín frá fyrri áium.“
í ályktuninni kemur ffam að aldrei hef-
ur hærra hlutfall af hrossum, sem komið
hafa til dóms í fyrsta sinn, ekki komist í
ættbók. Segfr að munurinn sé a.m.k.
15% ffá fyiia ári. „Þetta er miklu harðari
dómar á hrossum sem em að koma f
fyrsta sinn til dóms. Og þegar basndur
em að koma með bestu hrossin sín til
dóms og það ná ekki 50% ættbók, þetta
er svoleiðis alveg út i hött,“ sagði Hall-
dór.
Vom þær breytingar sem gerðar vom á
einkurmagjöfinni ekld f fúlhi samráði
viðykkur?
, Jú, það er rétt. Það hefúr komið fram
að dómskalinn var lítið notaður og
ákveðið var að teygja á honum. Um það
var rætt að útfærslan væri með þeim
hætti að teygjan yrði á endunum, þ.e.a.s.
bestu hrossfri fengju enn betri einkunn
og lélegustu hrossin sem ekki fæm í ætt-
bók fengju verri einkunn. Það átti hins
vegar að grunni til að vera sami fjöldi af
hrossum sem færi í ættbók,“ sagði Hall-
dór. Hann sagði að ffamhald málsfris
réðist hjá stjóm Búnaðarfélags íslands.
Sovétmenn blankir. Draga greiðslur
fyrir frystan fisk og lagmeti:
Hálfur milljarður
fallinn í vanskil
Greiðslur fyrir sölu á fiystum fiski
og lagmeti til Sovétríkjana hafa ekki
verið inntar af hendi af kaupendum í
Sovétríkjunum og um síðustu mán-
aðamót var tæpur hálfúr milljarður
kominn í vanskil. Fulltrúar ffá Sölu-
miðstöð hraðffystihúsanna og Sjávar-
afúrðadeild Sambandsins munu f
næstu viku halda til Sovétrikjanna til
viðræðna við viðskiptamenn sína.
Þeir hafa staðfest móttöku á inn-
heimtum en þeim gengur erfiðlega að
fá leyfi yfirvalda til að millifæra fé
þar sem skortur á gjaldeyri i Sovét-
ríkjunum er mikill og áhrifa ffá mikl-
um erlendum skuldum landsins gætir
víða í viðskiptum.
Sovétmenn hafa dregið greiðslur
fyrir þijár afskipanir á ffystum fiski í
maí og júlí og fyrfr SH og Sjávaraf-
urðadeild hljóða þau vanskil upp á
400 milljónir króna. Sovétmenn hafa
einnig dregið greiðslur á lagmeti og
skulda Sölusambandi lagmetis vegna
þess.
Að sögn Gylfa Þórs Magnússonar,
ffamkvæmdastjóra söludeildar SH,
koma þessi vanskil illa við ffamleið-
endur og hefúr verið mælt með því að
þeir bíði með frekari ffamleiðslu fyr-
ir Sovétmarkað á meðan unnið verð-
ur að þvi að ná inn greiðslum. „Það
verður ekki afskipað meira í Sovét-
rikjunum fyrr en það kemur einhver
greiðslutrygging ftá Sovétmönnum,“
segfr Gylfi. Áætlað hafði verið að
næsta afskipun á ffystum fiski færi
ffam um næstu mánaðamót en ekki er
víst hvort af þvi verður. „Við sjáum til
hvemig staðan verður þá og eins
hvort að ffamleiðendur hafa þá ein-
hveijar verulegar birgðir," segir
Gylfi.
Útflutningur til Sovétríkjanna er í
kringum 6% af heildarútflutningi
ffystra sjávarafúrða. Af öllum sjávar-
afúrðum, þar með töldu lagmeti, er
útflutningur til Sovétríkjanna 3.5% af
heildarútflutningi. Á þessu ári er
áætlað að Sovétmenn kaupi héðan 9
þúsund tonn af fiystum fiski, 15 þús-
und tonn af saltsíld og lagmeti fyrir 4
milljónir bandaríkjadala. Að sögn
Einar Benediktssonar, framkvæmda-
stjóra Síldarútvegsnefndar er sala á
saltsíld til Sovétríkjanna eftir síðustu
vertíð öll uppgerð. Saltsíldin var af-
skipuð í byijun ársins. Þá voru
ákveðnfr greiðsluerfiðleikar og tafir
urðu um nokkrar vikur þar til kaupfri
voru gerð upp. Afskipanir á fiystum
fiski á fyrstu mánuðum ársins, þijár
talsins, hafa einnig verið gerðar upp -
með smá töfúm þó.
Gylfi vonast til þess að greiðslur
berist sem fyrst og unnið er að þvi
hörðum höndum að leysa þessi mál.
„Sovétmenn hafa verið oldcar bestu
viðskiptamenn hvað snertir áreiðan-
leika í greiðslum. En skuldir Sovét-
manna eru það miklar og það er nú að
koma upp á yfirborðið," segir Gylfi.
Erlendar skuldir Sovétmanna nema
nú um 3.500 miljörðum islenskra
króna og hafa aukist um 5.2% á einu
ári. Viðskiptahalli landsins var um
640 milljarðar króna fyrri hluta þessa
árs. GS.