Tíminn - 15.09.1990, Side 4
p. nnjrnlT
4 Tíminn
OQP f ifMÍrnRtns? ? 1“ ii iorStirow I
Laugardagur 15. september 1990
Þórður Friðjónsson forstjóri Þjóðhagsstofnunar:
Niðurgreiöslur á raforku
þýða arðminni framkvæmd
„Það gefur augaleið að eftir því sem fleira, sem felur í sér út-
gjöld, er hengt á þessarframkvæmdir, þeim mun arðminni verða
þær. Það liggur í augum uppi,“ sagði Þórður Friðjónsson forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, en nú eru uppi í ríkisstjóminni hugmyndir
um að nota eitthvað af þeim arði, sem verður til við orkusölu til
nýs álvers, í að jafna orkuverð í landinu.
Þórður tók fram að hér væri enn
um að ræða hugmyndir, ómótaðar í
einstökum atriðum. Þjóðhagsstofnun
gæti því ekki sagt nákvæmlega til
um hvaða áhrif það hefði á þetta
dæmi allt, ef Landsvirkjun yrði gert
skylt að greiða niður verð á orku til
landsbyggðarinnar. Það væri hins
vegar augljóst að ef hluta þeirra fjár-
muna, sem koma í kassann frá nýju
álveri, færu í að greiða niður orku-
verð, en ekki í að greiða niður lán,
sem tekin verða til að byggja vænt-
anlegar virkjanir, komi það til með
að minnka arðinn sem annars yrði af
þeim. Það tæki íslendinga þar af
leiðandi lengri tíma að eignast alger-
lega þessar virkjanir. Hingað til hef-
ur verið talað um að það myndi taka
25-27 ár miðað við þau samnings-
drög sem nú liggja fyrir og spár um
heimsmarkaðsverð á áli.
Halldór Jónatansson forstjóri
Landsvirkjunar sagðist ekkert geta
sagt um þær hugmyndir sem ráðherr-
ar hafa verið að viðra síðustu daga.
„Eg cr ekki í aðstöðu til að meta í
einstökum atriðum hvað vakir fyrir
mönnunum, til þess skortir nánari
upplýsingar." Halldór staðfesti þó
hér gæti verið um að ræða verulegar
fjárupphæðir, en það færi þó allt eft-
ir því hvað væri gengið langt í því að
jafna orkuverð.
Þessar hugmyndir hafa ekki verið
ræddar í stjóm Landsvirkjunar. Ekki
er gert ráð fyrir niðurgreiðslum af
neinu tagi í þeim áætlunum sem
liggja fyrir stjóm fyrirtækisins.
Stjóm Landsvirkjunar hefur haldið
einn fund um fyrirliggjandi drög að
orkusamningi. Engin afstaða var tek-
in til þeirra, en stjómin mun ræða
þau áfram á næsta fundi.
Það sem vakir fyrir ríkisstjóminni
með hugmyndum um jöfnun á orku-
verði er að nýta þann arð, sem verð-
ur til af nýju álveri, til þess að jafha
búsetuskilyrði í landinu. Margoft
hefur verið bent á þann gífurlega
mun sem er á orkuverði á höfuðborg-
arsvæðinu og á landsbyggðinni. Það
sem ræður mestu um að stjómvöld
íhuga að taka á þessu máli nú, er að
fyrir liggur að nýtt álver verður stað-
sett í Keilisnesi, þó að það hafi að
vísu ekki verið sagt opinberlega.
Talað er um að jöfnun orkuverðs
verði hluti af aðgerðum, sem gripið
verður til, til þess að draga úr
byggðaröskun.
Ljóst er að hugmyndir um jöfnun
orkuverðs njóta mikil stuðnings, en
andstaða við þær er einnig fyrir
hendi.
-EÓ
Ríkisendurskoðun:
Ráðuneyti bað um
athugun á Mógilsá
Ríkisendurskoðandi, Halldór V. Sig-
urðsson, staðfésti í samtali við Tím-
ann, að ráðist hefði veríð í að gera
úttekt á bókhaldi og ársreikningum
Rannsóknarstöðvar skógræktar rík-
isins aö Mógilsá, í kjötfar beiðni
landbúnaðarráðuneytisins. Einnig
að Alþingi heföi ekkert haft með
málið að gera og værí slíkt ekki
venjan nema í sérstökum titfellum.
En Alþingi hefúr samkvæmt lögum
yfirsflóm ríkisendurskoðunar með
höndum.
„Við endurskoðuðum mál Mógilsár í
tilefhi starfsloka forstöðumannsins. Það
er ekki algild venja að endurskoða slík
mál, hcldur aðeins ef ástæða þykir til af
ráðuneytum eða okkur. Það er hins veg-
ar yfirleitt gert þegar forstöðumenn eða
aðrir hafa haft miklar fjárreiður með
höndum, eins og til að mynda alltaf er
með sýslumenn og fógeta. Þá er talin
hver króna sem hefur komið í kassann
hjá þeim, bankareikningar, vistareikn-
ingar og allt er starfmu við kemur.
Við skiluðum skýrslunni um Mógilsá
til landbúnaðarráðuneytisins og höfum
ekkert meira um hana að segja. Það má
vel vera að við hefðum skoðað málið án
beiðni landbúnaðarráðuneytisins“,
sagði Halldór.
Aðspurður neitaði hann því að Alþingi
hefði nokkuð haft með málið að gera og
sagðist ekki sjá neina ástæðu til að svo
hefði átt að vera. „Ríkisendurskoðun er
stofnun sem sér um endurskoðun og við
þurfum ekkert að spyija Alþingi um
það. Alþingi ræður ríkisendurskoðanda
og ef einstakir þingmenn vilja láta okk-
ur skoða ákveðin mál þá tala þeir við
forseta Alþingis og þeir síðan við okk-
ur. Ef ráðuneyti telja ástæðu til að eitt-
hvað sé athugað, benda þeir okkur á
það og við metum hvort málið skuli
skoðað."
Varðandi vangaveltur þess efnis hvort
slík vinnutilhögun vasri í samræmi við
það markmið að ríkisendurskoðun eigi
að vera óháð framkvæmdavaldinu, eins
og leitast er við með því að fela Alþingi
yfirstjóm stofhunarinnar, sagði Hall-
dór: „í lögum um Ríkisendurskoðun
segir að þetta sé stofhun Alþingis og
óháð ffamkvæmdavaldinu. Alþingi
stjómar ekki okkar verkum nema í
þeim tilfellum, þegar forsetar Alþingis
krefja ríkisendurskoðun um skýrslu um
ákveðin mál. Þegar það er gert verðum
við auðvitað að svara því. Við ráðum
sjálfir hvaða önnur mál em tekin til at-
hugunar, einnig af þeim málum sem
ráðuneyti benda á.“
Halldór vildi hins vegar ekki tjá sig
frekar um ástæður er liggja að baki
þeirrar ákvörðunar ríkisendurskoðunar
að gera úttekt á eintökum málum ef
hvorki kemur til beiðni né um er að
ræða reikninga stofnana sem reglulega
em endurskoðaðir. jkb
Mikil sala hefur verið á lambakjöti í sumar:
Söluátakið
gekk upp
Samstarfshópur um sölu lamba-
kjöts hefur sent frá sér fréttatilkynn-
ingu þar sem ffam kemur, að sölu-
átak sumarsins á lambakjöti gekk
mun betur en haldið hefur verið til
þessa. í ágústmánuði seldust 1133
tonn af lambakjöti. Á undanfömum
þremur ámm hefur aldrei selst svo
mikið magn í einum mánuði.
í ágúst 1989 seldust 1107 tonn af
lambakjöti en annars hefur salan ekki
farið yfir eitt þúsund tonn í einum
mánuði undanfarin þijú ár.
Sala á lambakjöti síðustu mánuði
var þannig, að í apríl seldust 492
tonn, maí 645 tonn, júní 694 tonn,
júlí 797 tonn og ágúst 1133 tonn.
Söluátakið, Leitin að léttustu lund-
inni, hófst í júnf.
Á nýliðnu verðlagsári seldust alls
8083 tonn af lambakjöti, en árið áður
8600 tonn. Samdrátturinn nemur um
6%. Birgðir lambakjöts í landinu
hafa samt sem áður minnkað um
28,4% á milli ára og hafa ekki verið
jafn litlar lengi. Stjómvöld settu sér
það takmark að minnka birgðir
lambakjöts á árinu um 600 tonn og
hefur það tekist.
Harður árekstur varð á mótum Vonarstrætis og Suðurgötu um hálf fjögur leytið í gær. Bfll, sem kom ak-
andi Vonarstrætið, lenti framan á bfl sem ók Suðurgötuna. Okumaður og farþegi úr öðrum bflnum voru flutt-
ir á slysadeild. Ekki er nánar vitað um meiðsli. Þá varð vinnuslys á Hólmaslóð 2 um svipað leyti í gær. Mað-
ur féll niður tvær hæðir og var hann fluttur á slysadeild. Ekki er nánar vitað um meiðsli. Tímamynd: Ami Bjama
Iðnlánasjóður tekur upp kjörvaxtakerfi og allt
að 1,75% hærri vextí í hæsta vaxtaflokki:
Flokkar hafrana
nú frá sauðunum
Iðnlánasjóður hefur ákveðið að ins af viðskiptum við viðkomandi,
taka upp kjörvaxtakerfl sem tek- rekstrarumhverfl, viðskipta-
ur gildi þann 15. september. Öll tengslum og líklegri þróun í
ný útlán frá og með þeim degi rekstri.
verða afgreidd í kjörvaxtakerfi. Lántakendur verða ekki fastir
Lántakendur verða flokkaðir i allan lánstimann í þeim flokki
ijóra flokka. Kjörvextir á lánum í sem þeir upphaflega lenda í. Þvi
íslenskum krónum verða 7,95%. röðun í flokka verður jafnan end-
Vaxtamunur verður 03% milli urskoðuð eftir að ársreikningar
flokka nema hvað 0,75% munur eiga að hafa borist. Fyrirtæki sem
verður á miili 3. og 4. flokks. Sam- ekki skila inn ársreikningum eða
kvæmt fréttabréfi Iðnlánasjóðs öðrum umbeðnum gögnum á til-
þurfa aðeins þeir er lenda í fjórða settum tíma munu þá lenda í slak-
flokki að greiða hærri vexti en til asta flokknum.
þessa hafa gilt hjá sjóðnum, en Á eldri lánum í krónum eru vext-
hins vegar munu vextir Iækka hjá ir nú 8,75% á vélalánum og 9% á
traustum viðskiptavinum. byggingarlánum, en 113% á
í kjörvaxtakerfið er sögð felast SDR- lánum. Kjörvextir verða
hvatning til fyrirtækja að rekstur hins vegar 7,95% á krónulánum,
sé góður og ijárhagsstaða sterk sem fyrr segir, en 10,2% á SDR-
vegna þess að lántakendura verð- lánum.
ur skipt í flokka eftlr mati sjóðs- Þeir aðiiar sem standast núgild-
ins á lánstrausti þeirra. Við þá andi kröfur sjóðsins munu ekki
flokkun er tekið mið af fjárhags- borga hærri vexti en til þessa hafa
legri uppbyggingu og rekstraraf- gjlt, en hugsanlega mun lægri, að
komu lánsumsækjenda fyrst og því er segir í fréttabréflnu. 1 kerf-
fremst með greiningu ársreikn- inu felist því mikil hvatning fyrir
inga. En einnig er iagt mat á hvern lántakanda til þess að bæta
hæfni stjórnenda, reynslu sjóðs- stöðusína. -HEI