Tíminn - 09.05.1992, Blaðsíða 15

Tíminn 15
32 árum síðar
En 32 árum síðar minnast menn
helst ekki á Brasíliu, og ef þeir gera
það þá hrista þeir höfuðið eins og yfir
einhverju uppátæki í þriðjaheimsríki.
Brasília minnir á hvítan fíl lengst inni
á fjöllum, sem best sé að gleyma.
Borgin hefur orðið fómarlamb
breyttrar tísku. Hugmyndimar, sem
að baki henni lágu, hafa farið veg allr-
ar veraldar eftir að ósonlagið tók að
eyðast, menn fóm að rífa blokkhýsi
og í ljós kom að framtíðarsýnimar,
sem fýlgdu tæknibyltingunni, vom
hillingar.
En þegar ég horfði yfir borgina út
um gluggann minn á hótelinu um
kvöldið, sá ég hana á enn nýjan hátt
Þetta var ótrúlegt sköpunarverk fú-
túrískra táknmynda, í laginu eins og
flugvélarskrokkur. Vængimir vom
íbúðarhverfin, stjómbyggingahverfið
flugklefinn. Þetta hreif mig og ég
fann að borgin var að sýna mér nýjar
furður, sem hún bjó yfir.
Tilfmning reglu og
skipulags
Morguninn eftir var kominn vinnu-
dagur og nú komu í ljós nokkrir af
þeirri milljón manna (eða þar um
bil), sem þama búa. Þeir hröðuðu sér
á skrifstofumar, sem vom í grennd
við hótelið. Mér fór að verða Ijóst að
það hve rökrétt skipulag Brasíliu
skyldi vera er í rauninni aðalvandi
hennar. Þegar borgin var byggð, var
kappkostað að skilja bílaumferðina
frá íbúðarhverfunum. Fyrir vikið er
eins og hjarta borgarinnar hætti að
slá um leið og vinnudeginum lýkur.
Sú þrúgandi tilfinning reglu og
skipulags, sem er á öllu í Brasfliu, er
satt að segja sprottin af löngun til að
forðast óreiðuna og öngþveitið íborg-
unum við ströndina, þar sem fá-
tækrabælum, húsum þeirra ríku og
hótelum ægir saman.
íbúamir segja: „Þetta er róleg borg,
maður er ömggur hér og plássið er
nóg.“ Og reyndar virðast menn
ánægðir í Brasfliu. Það er einkum á
„flugvélarvængjunum" suður og
norður af borginni, sem svona setn-
ingar heyrast. Þegar gengið er um
íbúðarhveríin, um snyrtilega og ró-
lega gangstíga þeirra, kemur enn sú
tilfinning að hér sé verið að gera ein-
hverja ógnarstóra tilraun. Hér er að
finna ferhymingana — „quadra".
Hver „quadra" er átta lágreistar en
langar risablokkir og þar er að finna
verslanir og veitingastaði. Ég sat á
kaffihúsi í blokk 205-suður og dreypti
á kaffi. Við hliðina var gleraugnaversl-
unin og blómabúðin og arabískur
matsölustaður skammt frá. Allt virtist
þetta prýðilegt.
Hér var jafnréttishugmyndin í fram-
kvæmd, en þegar ekið er meðfram
þríhymingslaga vatninu í austurhlut-
anum og við blasa skrauthýsi þeirra
ríku, klúbbar þeirra og barir, breytist
myndin. Sé farið ögn út fyrir borgina
og til „smáborganna", sem em allt
umhverfis hana, tekur við enn ný
mynd. Þar búa berfættir allsleysingjar
í hreysum sínum. Brasília er engin
jafnréttisborg, þótt hún líti út fyrir að
vera það. Maður finnur þörf (ýrir að
snúa inn í miðborgina aftur og
gleyma sér við furðuverk Oscars Nie-
meyer.
Stórborg verður ekki
hönnuð
Niemeyer er enn að teikna hús, þótt
kominn sé á níræðisaldur, og hann
hefur teiknað fleiri stórfengleg hús
handa borgarbúum í Brasfliu á 32 ár-
um en nokkur borg önnur hefur
eignast á mörgum öldum. Byggingar
hans em minnisvarði um sérstakt
tímaskeið — sjötta áratuginn. Þama
er dómkirkjan með þaki sem táknar
þymikórónu, sem skreytt er glerlist-
argluggum. Þjóðleikhúsið minnir á
pýramída Azteka og þar tekst aö láta
fomöld og nútíð mætast. Forseta-
höllin er á vatnsbakkanum og sannar
að ekkert mælir gegn því að leiðtogi í
lýðræðisríki hafi jafn glæsileg húsa-
kynni til umráða og einræðisherrar
láta byggja handa sér.
Frægasta „minnismerkið" er samt
þinghúsið með niðurhallandi tröpp-
um sínum. Yfir því em tvö risastór
hvolfþök — annað niðursveigt eins
Fólk á hvolfþaki þinghúsbyggingarinnar. Yfir gnæfa hinir miklu turnar hennar.
og skál, hitt eins og hvolfþak. Hið
fyrra er ætlað þinginu, hið síðara öld-
ungadeildinni. Yfir gnæfa þrír risa-
stórir tumar. Hér er musteri frelsis-
ins og Brasfliu-safnið. Hægt er að fara
um allar byggingamar, fylgjast með
þingstörfunum og dást að hve hag-
kvæmnin situr hvarvetna í fyrirrúmi
og hve vel er séð fyrir smámununum.
Ekki síst er þó eftirminnilegt minn-
ismerkið, sem vinir Kubitscheks
reistu honum. Þetta er marmarasúla,
hol að innan og án glugga. Hún rís
upp úr gmnnri tjöm. Aveggjunum
em ljósmyndir og hlutir til minja um
forsetann fyrrverandi.
En maðurinn, sem ég hitti á strönd-
inni í Ríó, haföi rétt fyrir sér. Hug-
myndin hefur ekki orðið að raun-
vemlegri stórborg. Brasflia sannar
með mistökum sínum að borgir
verða að vera lifandi og að þær verða
ekki hannaðar í eitt skipti fýrir öll. En
þama skín þó bjartsýnin af hverjum
hlut En ef Brasflia á eftir að vakna til
lífsins og fólk fer að lifa og njóta til-
vemnnar í miðborginni, sem nú er
líkt og dauð, þá hefur brasilíska þjóð-
in sannarlega eignast minnismerki,
sem hún getur verið stolt af.
(Robert Elms — þýtt úr Sunday Tlmes)
ÁRMLILA 11 - 8ÍMI B81COO
3.57
4.07
4.17
4.57
6.07
6.17
60 hö DIN
65 hö DIN
75 hö DIN
90 hö DIN
100 hö DIN
113 hö DIN
Frummyn
Nýju DEUTZ-FAHR tralctorarnir eru fyrstu
traktorarnir sem framleiddir eru frá
grunni með vélarhlífina lægri að framan
en þekkst hefur hingað til. Þessi nýja
hönnun tryggir gott útsýni yfir framhluta
traktorsins, nokkuð sem er nauðsynlegt
þegar unnið er með ámoksturstækjum
eða framtengdum jarðvinnslu- eða
hey-vinnuvélum.
Líttu við hjá okkur og reynsluaktu nýju
Deutz Fahr AgroStar traktorunum, eða
hringdu og fáðu nánari upplýsingar.
rm
Hefðbundin skipting
þyngdar á fram- og
afturbásingu tryggir
hámarks dráttarafl.
Aðgangur að öllum
hlutum traktorsins or
fljótlogur og þssgilegur,
og umhirða þvf auðveld.
Það sparar tíma og
peninga.