Tíminn - 28.11.1992, Blaðsíða 3

Laugardagur 28. nóvember 1992
Ttminn 3
Banaslys við
Kópavogslæk
Þrítug kona beið bana, er bifreið henn-
ar hafnaði á Ijósastaur á Hafnaríjarðar-
vegi nálægt Kópavogslæk í gær.
Notast þurfti við tækjabfl lögreglunn-
ar til að ná konunni út. Ekki er vitað
um tildrög slyssins, en engin hemlaför
sáust á götunni. Konan var á suður-
leið, er slysið átti sér stað. Lögreglan í
Kópavogi óskar eftir að vitni gefi sig
fram. -HÞ
SVIPMYND AF FLOKKSÞINGI Fremst til vinstri situr Sigrún Magnúsdóttir borgarfulltrúi og á móti henni Jón Leví. Við hlið Sigrúnar
situr Ásta R. Jóhannesdóttir og á móti henni Sverrir Meyvantsson. Timamynd Ami Bjama
Steingrímur Hermannsson, formaður Framsóknarflokksins, segir að núverandi ríkisstjórn
hafa gert mörg mistök á stuttum valdaferli sínum:
Ríkisstjórnin eyðilagði
árangur fyrri stjórnar
Steingrímur Hermannsson, formaður Framsóknarflokksins, sagði í setn-
ingarræöu sinni á 22. flokksþingi framsóknarmanna að þegar núverandi
ríkisstjóm tók við, hefði staðan í efnahagsmálum þjóðarinnar verið góð og
allir möguleikar hefðu verið til að halda áfram uppbyggingarstarfí fyrri rík-
isstjóraar. Rfldsstjóm Davíðs Oddssonar hefði hins vegar gert mistök í
efnahagsstjóminni og eyðilagt árangur fyrri rfldsstjórnar.
„Við höfum hlustað á það nú all-
lengi frá forsætisráðherra að erfið-
leikana í okkar efnahagslífi megi
fyrst og fremst rekja til fortíðar-
vandans, sem hann hefúr kallað svo.
Ég ætla alls ekki að gera lítið úr
þeim erfiðleikum, sem steðja að ís-
lensku efnahagslífi vegna samdrátt-
ar erlendis. Vissulega hefur það sín
áhrif. Alls ekki vil ég heldur gera lít-
ið úr þeim erfiðleikum, sem sam-
dráttur í afla veldur. Vitanlega hefur
það mikil áhrif á þjóðfélag, sem
byggir svo mjög á fiskveiðum. Ég vil
hins vegar mótmæla því harðlega að
einhver fortíðarvandinn sé megin-
orsök þeirra erfiðleika, sem íslenskt
efnahagslíf hefur enn einu sinni rat-
að í.
Staðreyndin er sú að eftir þær íjöl-
þættu aðgerðir, sem við gripum til
haustið 1988 og árið 1989 og leiddu
til þjóðarsáttarinnar snemma á ár-
inu 1990, var staðan í íslensku at-
vinnulífi betri en hún hafði verið
lengi áður. Samkvæmt upplýsingum
frá Þjóðhagsstofnun, þá jókst eigin-
fjárstaða í sjávarútvegi úr því að vera
u.þ.b. 5% þegar við tókum viö
haustið 1988, í það að vera einhver
sú besta sem hún hafði verið á síð-
asta áratug, í kringum 15%. Það er
að sjálfsögðu of lítið. Staðreyndin er
sú að íslenskur sjávarútvegur rétti
mjög verulega við á árunum frá
1988 til ársins 1991. Afkoma sjávar-
útvegsins fór batnandi og sjávarút-
vegurinn haföi þá hafið að lækka
sínar skuldir, eins og tölur Þjóð-
hagsstofnunar sýna.
Reyndar má segja það sama um ís-
lenskan iðnað. Eiginfjárstaða ís-
lensks iðnaðar batnaði veruiega á
árinu 1990 og þáverandi formaður
Félags íslenskra iðnrekenda, Víg-
lundur Þorsteinsson, sagði við mig
að afkoma iðnaðarins hefði aldrei
verið betri þennan áratug en hún
var á árinu 1990.
Staðreyndin er að þegar sú ríkis-
stjórn, sem nú situr, tók við, var
staða atvinnuveganna hér á landi að
mörgu leyti betri en hún hefur verið
um langa hríð. Staðan var líka góð á
öðmm sviðum efnahagsmála. Eins
og allir þekkja, þá fór verðbólga
mjög lækkandi í tíð síðustu ríkis-
stjórnar og var orðin um 4-5% á árs-
grundvelli, þegar hún fór frá. Það
voru því betri aðstæður til þess vor-
ið 1991 að tryggja áfram rekstrar-
gmndvöll atvinnulífsins en verið
hafa um langa hríð.
En hvað gerði þessi ríkisstjórn?
Hún lét það verða sitt fyrsta verk að
hækka vexti með einu pennastriki
eða um u.þ.b. þriðjung. Allir at-
vinnurekendur, sem ég hef hitt á
mínum mörgu ferðum um landið,
hafa sagt að þetta hafi verið það sem
réði úrslitum um að sá litli ágóði,
sem þeir höfðu, varð að tapi.
Þessi ríkisstjórn gerði fleira. Hún
lagði niður Hagræðingarsjóðinn, en
stofnun hans var að mínu mati það
mikilvægasta, sem gert var í lok
starfsferils síðustu ríkisstjórnar.
Með stofnun hans var verið að leggja
áherslu á að í kjölfar batans í ís-
lensku atvinnulífi yrði hafin mark-
viss hagræðing í sjávarútvegi, sem
gæti fært sjávarútveginn til lang-
frama út úr þeim erfiðleikum, sem
hann hefur hvað eftir annað lent í.
Ef þessu starfi hefði verið haldið
áfram, þá hefðu þær aðgerðir, sem
nú hefur verið gripið til, verið að
langmestu leyti, ef ekki öllu, óþarf-
ar,“ sagði Steingrímur.
Steingrímur sagðist telja að þær
efnahagsaðgerðir, sem ríkisstjórnin
hefur nýlega kynnt, komi of seint og
gangi of skammt. Sjávarútvegurinn
verði áfram rekinn með tapi. Stein-
grímur sagðist óttast að þegar kem-
ur fram á vorið, verði á ný þörf á að
grípa til frekari efnahagsaðgerða.
Steingrímur gagnrýndi aðgerðir
ríkisstjómarinnar. Hann sagði að al-
menningur í landinu væri látinn
bera byrðarnar, en ekki hátekju-
menn eins og aðilar vinnumarkað-
arins hefðu rætt um. Hann gagn-
rýndi ennfremur 14% virðisauka-
skatt á ferðaþjónustu, hitaveitur og
bókaútgáfu. Hann sagði að ríkis-
stjórnin hefði í reynd ákveðið að
hafa ekkert samráð um aðgerðirnar.
Ekki hefði verið farið eftir þeim til-
lögum, sem aðilar vinnumarkaðar-
ins lögðu til, og ekkert hefði verið
talað við stór hagsmunasamtök eins
og BSRB og bændur.
Steingrímur gerði sérstaklega að
umtalsefni aðför ríkisstjórnarinnar
að íslensku menntakerfi. Hann
sagði að þar væru stjórnvöld á
hættulegri braut, sem þau yrðu að
hverfa af, ef ekki ætti illa að fara. ís-
lendingar yrðu áfram að leggja
mikla áherslu á að mennta þjóðina
vel. -EÓ
Bankaráð Seölabankans sam-
þykkti að lækka dráttarvexti,
að frumkvæði Davlðs Aðal-
steinssónar, fulitrúa Fram-
sóknarfiokks i ráðinu:
Dráttarvextir
verða lækkaðir
Að frumkvæðl Davíðs Aðal-
stelnssonar, fyrrverandi al-
þingismanns, samþykkti
bankaráð Seölabankans í síð-
ustu viltu tfllögu um að reiknl-
grannur dráttarvaxta verði
endurskoðaður. í framhaldi af
þessarí samþykkt var lagt fram
frumvarp í Alþingi um brcyt-
ingu á vaxtalögum. Alþingi
hefur samþykkt frumvarpið,
en það felur í sér að viðmiðun-
armörkum dráttarvaxta vcrður
breytt úr 5-10% í 2-5%. Við-
skiptaráðhcrra segir að hann
reikni með að þetta leiði til
þess að dráttarvextir lækki um
2-2,25%.
Tillaga Davíðs Aðalsteinsson-
ar var samþykkt í bankaráðinu
í sfðustu viku. í framhaldi af
þessari stefnumörkun flutti
viðskiptaráöherra frumvarp
um lækkun dráttarvaxta.
Frumvarpið varð að fögum á
einum degi, en stjómarand-
staðan studdi fmmvarpið.
Eldri lög gerðu ráð fyrir að
dráttarvextir væru 5-10% um-
fram ávöxtun nýrra almennra
útlána bankanna. Eftlr að
verðbólga lækkaðl niður undlr
núll, cru dráttarvextir orðnir
óeðiilega háir og hafa tilhneig-
ingu til að hækka almenna
vexti.
Að undanfömu hafa dráttar-
vextír verið 18,25%. Búist er
við að 1. desember lækki
Scðlabankinn þessa vexti nlð-
urí 16-16,5%. *EÓ
of áberandi." Hér þurfi uppalendur
verðandi iðnaðarmanna virkilega að
taka sér tak, jafnt kennarar iðn-
fræðsluskólanna og meistaramir, sem
hafa verklegu fræðsluna með hönd-
um.
Það sama eigi einnig að nokkru við
um uppfræðslu byggingarmanna á
efri stigum skólakerfisins, þ.e. tækni-
fræði- og verkfræðinám. „Við verðum
varir við misbresti skólakerfisins með
þeim hætti að undirbúningi þeirra,
sem koma til náms úr framhaldsskól-
um landsins, fer heldur hrakandi með
árunum, og gildir þá einu, hvort nem-
endur koma úr iðnfræðsluskólum eða
almennum bóknámsskólum. Þetta
þýðir, að skólinn stendur frammi fyrir
því að velja um, hvort slaka á á kröftjm
eða sætta sig við vaxandi brottfall í
greininni," sagði rektor Tækniskól-
ans. - HEI
Rektor Tækniskólans efast um að íslenskir byggingarmenn séu í
stakk búnir til að keppa við útlendinga:
ÓHÆFIR EINSTAKLING
AR GETA NÁÐ HVAÐA
PRÓFGRÁÐU SEM ER
,JHeðal íslenskra byggingarmanna er tíl nokkur fjöldi úrvals fagmanna, en
einnig umtalsverður hópur einstaklinga, sem ekki geta talist fagmenn, þó
svo að þeir geti sýnt einhvers konar prófskírteini. Islenska menntakerfíð,
þar með talið verk- og tæknimenntun, er sérhannað fyrir meðalmennsku-
og lágkúmdýricun, og allt sem skarar fram úr er frekar litíð homauga. Þetta
verður tíl þess að nánast er útílokað að koma í veg fyrir, að gjörsamlega
óhæfír einstaklingar geti náð sér í hvaða prófgráðu sem er, hvað svo sem
einstakir skólar eða starfsmenn þeirra reyna.“
Það var rektor Tækniskóla Islands, nokkru til menntunar þeirra og að
Guðbrandur Steinþórsson, sem kvað
upp þennan þunga dóm í erindi sínu
um menntun íslenskra byggingar-
manna á Mannvirkjaþingi 1992. Tók
hann fram að með byggingarmönnum
ætti hann við alla hópa þeirra, iðnað-
armenn jafnt sem tæknifræðinga og
verkfræðinga.
Þarf því vart að undra að Guðbrand-
ur sagði að sér væri til efs, að íslensk-
ir byggingarmenn væru í stakk búnir
til að keppa við útlendinga með ár-
angri. Orsakir þess rekur hann að
nokkru til umhverfisins. Guðbrandur
segir misheppnaða skólastefnu und-
anfarinna áratuga, ásamt öðru, hafa
orðið til þess að rýra veg verkmennt-
unar í landinu. Vart verði hjá því kom-
ist að bæta menntun byggingar-
manna. Nauðsynleg hugarfarsbreyt-
ing sé þar kannski hvað brýnust.
Skort á faglegum metnaði telur Guð-
brandur veikasta hlekkinn í uppeldi ís-
lenskra iðnaðarmanna. „Uppmælinga-
hugsunarhátturinn, sem setur hraða
ofar vönduðum vinnubrögðum, er allt