Tíminn - 28.11.1992, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Laugardagur 28. nóvember 1992
^ Konur í Englandskirkju fagna sigri kvenprestasinna við Church House, aðalstöðvar kirkjunnar skammt frá Westminster Abbey: hvað hefði Sankti Páti sagt?
v Mótmælendakristninni spáð mesta áfalli, sem hún hefur orðið fyrir frá siðaskiptum:
Kíof nar enska ki rkian?
Fyrr í mánuðinum gerðist í kristni Bretlandseyja
sá sögulegi atburður að þing ensku kirkjunnar
(Church of England) samþykkti að heimilt skyldi
að vígja konur til prests. Verður það að kallast
tímamótamarkandi viðburður í sögu kristninnar,
þar eð frá upphafi hennar til síðustu áratuga hefur
ekki tíðkast þar að konur gegndu prestsembætt-
um.
Upp á síðkastið hafa ýmsar mótmælendakirkjur
vikið frá þessari reglu, sumar eftir harðar deilur.
Drjúgur meirihluti kristninnar, þ.á m. kaþólska
kirkjan, sem fjölmennust er allra kirkna, og aust-
urevrópsku rétttrúnaðarkirkjurnar, heldur enn fast
við þá reglu að karlar einir skuli vera prestar.
Aftur til páfans?
Enska kirkjan er í forustu meðal
og fjölmennust (með um 30 millj-
ónir manna) biskupa- eða anglík-
anskra kirkna, en sú grein mót-
mælendakristninnar stendur í
ýmsu nær kaþólsku kirkjunni en
aðrar mótmælendakirkjur, lúter-
skar, kalvínskar (reformeraðar) og
aðrar. Hefð er fyrir því að líta á
Englandskirkju og kirkjur þær, er
henni fylgja, sem „virðulegustu"
kirkjur enskumælandi fólks. Að
þessu athuguðu er eðlilegt að líta
á áminnsta samþykkt enska
kirkjuþingsins sem mesta sigur
kvenprestasinna til þessa. Sá sigur
vekur ugg í Páfagarði, þar sem
menn sjá í honum merki þess að
vígstöðvarnar á þessum vettvangi
færist nær þeim sjálfum. Einnig
innan kaþólsku kirkjunnar eru
uppi andmæli við því að konur séu
útilokaðar frá prestskap.
Hinsvegar er margra spá að sam-
þykkt ensku kirkjunnar verði dýr-
keypt fyrir hana sjálfa. Bendir
margt til þess að þetta leiði til
þess að kirkjan klofni, að kven-
prestaandstæðingar, sem eru þar í
minnihluta en honum allfjöl-
mennum, muni frábiðja sér and-
lega handleiðslu Bretadrottningar
og erkibiskupsins af Kantaraborg
og ganga á ný til hlýðni við páf-
ann. Svo gæti farið að það yrði al-
varlegasta áfallið, sem mótmæl-
endakristnin hefði orðið fyrir allt
frá siðaskiptatíma.
Að sögn BBC er fimmti hver trú-
aður maður í Englandskirkju á
móti kvenprestum og enn fleiri,
sem sætt hafa sig við þá, virðast
hafa gert það af takmarkaðri sann-
færingu. Um 2000 af um 11.500
prestum kirkjunnar eru að sögn
breskra fjölmiðla og annarra svo
óhressir yfir sigri kvenprestasinna
að þeir muni að líkindum hætta
að þjóna henni á næstu árum.
Heiftarlegar deilur
Deilur um hvort enska kirkjan
skuli leyfa konum prestskap eður
ei hafa staðið síðan um miðjan
áttunda áratug og jafnt og þétt
orðið harðari. Þessu er gjarnan
stillt upp svo að þar eigist við
frjálslyndir og hinsvegar íhalds-
og bókstafssinnar. Talsvert er til í
því, en í því felst þó e.t.v. einhver
einföldun. Margra — og ekki að-
eins íhaldsmanna — mál er að
ekki sé hollt trúarbrögðum að
vera mjög frjálslynd, í þeim skiln-
ingi að leggja sífellt áherslu á að
aðlagast því sem nýjast er, heldur
styrkist þau fremur við það að
halda meira eða minna fast við það
sem lengi hefur verið. Verði kirkj-
ur mjög frjálslyndar í ofannefnd-
um skilningi orðsins, eigi þær í
vændum upplausn er hafa kynni
alvarlegar afleiðingar fyrir sálar-
jafnvægi margra. Enn hefur ekki
margt það komið fram sem bendi
til þess að fólk almennt eigi gott
með að vera án trúarbragða, jafn-
vel þótt margt af því virðist ekki
skeyta mikið um þau hversdags-
lega.
Isambandi við spár um klofning
í Englandskirkju er raunhæft að
hafa í huga að hún hefur í þá rúm-
lega hálfu fimmtu öld, sem liðin
er frá upphafi hennar, verið einn
af burðarásum síns þjóðfélags.
Áðurnefnd deila meðal anglíkana
um kvenpresta, sem náði hámarki
á kirkjuþinginu um daginn, var á
Iokaskeiðinu svo heiftarleg að
eitthvert breska blaðið kvað kosn-
ingabaráttu Bandaríkjamanna fyrr
á árinu hafa verið prúðmannlega í
samanburðinum. Sumir frétta-
skýrendur telja að beiskjan eftir
þau átök dugi til að kljúfa kirkj-
una, þótt ekki hefði annað komið
til.
Anglíkanskir kvenprestasinnar
halda því fram að gamla reglan í
þessum efnum sé ósamrýmanleg
hugmyndum um jafnrétti og lýð-
ræði og telja fráleitt að kristninni
sé hætta búin þótt frá þeirri reglu
sé horfið. Þeir benda á að síðustu
aldirnar, frá því að trúarbragða-
stríðum í Evrópu lauk, hafi kristn-
in sýnt talsverða aðlögunarhæfni í
heimi hraðfara breytinga, gagn-
stætt íslam með sína íhaldsstrang-
trú og bókstafshyggju. Reglan
gegn kvenprestum sé orðin svo
augljóslega úrelt að viðbúið sé að
hún fæli fjölda fólks frá kirkjun-
um, fái hún að standa lengur.
Sankti Páll skipar
skyldu þá ...
Kvenprestasinnar vitna einnig í
Biblíuna sér til fulltingis, en
nokkuð margir eru þeirrar mein-
ingar að þar sé ekki laust við að
þeir eigi undir högg að sækja. í
liði með þeim er að vísu auk ann-
arra George Carey, erkibiskup af
Kantaraborg og þar með höfuð
Englandskirkju. Hann hefur sagt
að sú skoðun, að „aðeins karlmað-
ur geti þjónað fyrir altari sem full-
trúi Krists" sé „hin versta villu-
trú“. Kvenprestaandstæðingar
fullyrða á móti að Carey hafi ekki
séð kirkju að innan fyrr en hann
var orðinn 17 ára og láta að því
liggja að trúareinlægni hans muni
eftir því takmörkuð.
Verði upplausn í trúarbrögöum aukast llkur á að margir tapi áttum: eiturlyfjaneytendur I breskri borg.