Tíminn - 28.11.1992, Blaðsíða 5

Laugardagur 28. nóvember 1992
Tíminn 5

Steingrímur Hermannsson:
Er menntunin
ekki lengur máttur?
Um þessa helgi kemur flokksþing fram-
sóknarmanna saman. Þingið mun fjalla
um ýmis mikilvæg mál, enda eru tíma-
mót stór um þessar mundir. Á stjórnar-
andstöðunni hvflir sú skylda að skoða
vandlega og af fullri ábyrgð bæði stöðu
mála og gerðir ríkisstjómar. Þess verður
einnig að krefjast að stjórnarandstaðan
bendi á leiðir sem hún vill fara, ekki að-
eins til lausnar á aðsteðjandi erfiðleik-
um, heldur einnig fyrir lengri framtíð
hinnar íslensku þjóðar. Þannig verður
flokksþing framsóknarmanna að starfa.
Að sjálfsögðu mótast afstaða stjóm-
málaflokks af grundvallarstefnu þess
flokks. Framsóknarflokkurinn er frjáls-
lyndur, umbótasinnaður flokkur. Hann
leggur áherslu á einstaklingsframtakið,
félagshyggjuna og jöfnuð og öryggi á
gmndvelli velferðarkerfisins. Flokkur-
inn styður frjálsan markað, en telur
mikilvægt að ríkisvaldið setji starfsregl-
urnar, skapi atvinnuvegunum eðlilegan
rekstrargrundvöll og stuðli að nýsköp-
un í atvinnulífinu. Framsóknarflokkur-
inn er jafnframt þjóðlegur flokkur. Þótt
hann viðurkenni nauðsyn á frjálsum
viðskiptum og alþjóðlegu samstarfi um
lausn hinna flölmörgu vandamála
mannkyns, setur hann íslenska hags-
muni og fullveldi þjóðarinnar efst á
blaði. Kjörorð flokksins em: „Öflug þjóð
í eigin landi“.
Stóru málin
Stærstu mál flokksþingsins verða ef-
laust efhahags- og atvinnumálin og
þátttaka í Evrópsku efnahagssvæði.
Menntamál, velferðarmál og umhverfis-
mál hljóta einnig að verða mikið rædd.
Framsóknarmenn mega ekki móta af-
stöðu flokksins út frá því að flokkurinn
er nú í stjórnarandstöðu. Afstaðan hlýt-
ur að ráðast af því, sem framsóknar-
menn telja gifturíkast fyrir íslensku
þjóðina við ríkjandi aðstæður. Niður-
staðan á að verða sú, sem flokkurinn
væri tilbúinn að framkvæma, ef hann
væri í ríkisstjórn.
Hin nýju heimsátök
f heiminum em að verða gífurlegar
breytingar. Ár kalda stríðsins em sem
betur fer liðin. Hinsvegar er það mikill
misskilningur, ef menn halda að heims-
átökum öllum sé þar með lokið. Því fer
víðsfjarri. Efnahagsstórveldin — Banda-
ríkin, Evrópa Þýskalands og Japan —
takast á um heimsyfirráð á nýrri öld.
Sem betur fer er ekki barist með kjarn-
orkusprengjum. Vopnin em þekking og
ljármagn. En átökin geta engu að síður
orðið miskunn-
arlaus og
drottnunin jafn
algjör.
Hver er fram-
tíð smáþjóðar í
slíkum heims-
átökum? Það er
undir okkur
sjálfum komið.
Fjármagn höf-
um við af skornum skammti, en af
þekkingu getum við verið auðug.
Lítil saga, en þó stór
í tímaritinu Fortune birtist nýlega
fróðleg saga af tiltölulega lítilli borg í
Bandaríkjunum. Þar er nokkur iðnaður,
en hann gekk illa. Meðal annars er þar
fyrirtæki, sem framleiðir hluti í vélar
bifreiða. Framleiðslan þótti heldur lé-
leg. Svo gerðist það fýrir fáum ámm að
þýska fyrirtækið Siemens keypti amer-
íska fyrirtækið. Hinir nýju eigendur
byrjuðu á því að senda alla námsmenn í
skóla á námskeið og í starfsþjálfun.
Launin vom hækkuð um 40 af hundr-
aði, en kröfur hertar. Viti menn, fram-
leiðslan tók þegar miklum framfömm.
Nú þykir framleiðslan með því besta,
sem fáanlegt er, fyrirtækið vex og af-
koman er góð. En sagan er ekki öll.
Önnur fyrirtæki í borginni horfðu í
fyrstu á með efasemdum, en tóku síðan
að gera eins og Þjóðverjarnir. Árangur-
inn hefur ekki látið á sér standa. í þess-
ari litlu borg hefur hagvöxtur orðið
meiri en víðast í Bandaríkjunum, at-
vinna meiri og lífskjörin betri.
Getur ekki lítil þjóð gert eins og lítil
borg? Það getur hún. Markmiðið á að
vera að gera alla hluti best. Til þess er
nauðsynlegt að auka og bæta menntun
og vísindi og skapa gmndvöll til að nýta
þá þekkingu, sem þannig fæst.
Svartsýni ræður ríkjum
Sem betur fer er þráin eftir menntun
og þekkingu íslendingum í blóð borin.
Árlega útskrif-
ast úr skólum
landsins eða
koma heim frá
námi erlendis
fjöldi vel
menntaðra
ungra manna
og kvenna.
Flest vilja þau
starfa heima.
Þau trúa því að þeirra sé þörf. í fyrsta
sinn ganga nú margir þessara góðu
námsmanna atvinnulausir.
Svartsýnin ræður ríkjum. Við völdin
situr stjóm, sem lítur alls ekki á það
sem sitt hlutverk að hvetja til athafna og
framfara. „Eftir höfðinu dansa limirnir,"
er sagt. Svo virðist vera nú. Ýmsir aðrir
í þjóðfélaginu virðast telja sér skylt að
draga einnig saman seglin. Tökum
dæmi.
Stærsta fyrirtæki landsins, Landsvirkj-
un, er með mikla umframorku. Virkjan-
ir, spennuvirki og línur er allt til staðar,
en nýtist ekki. Á sama tíma brenna skip-
in olíu til rafmagnsframleiðslu, þegar
þau liggja í höfnum. Orkan er of dýr f
landi.
Sama gera fiskimjölsverksmiðjurnar,
svo dæmi séu nefnd. í stað þess að sækja
fram, leita nýrra markaða fýrir umfram-
orkuna, veita ráðgjöf í skynsamlegri
nýtingu orkunnar, og lækka verð með
meiri sölu og betri nýtingu mannvirkja,
eru seglin dregin saman. Ekki er horft á
neitt nema stóriðju.
Menntun er máttur
Þegar litið er til lengri framtíðar, er
mikilvægast fyrir okkur íslendinga að
bæta menntunina, gera hana markviss-
ari, auðvelda fleirum að afla sér þekk-
ingar, auka rannsóknastarfsemina og
stuðla að því með öllum ráðum að þekk-
ingin nýtist okkur íslendingum. Til þess
þarf fjármagn. Það mun koma margfalt
til baka, þótt það kunni að auka halla
ríkissjóðs í bráð.
Með því, sem hér hefur verið sagt, er
alls ekki því haldið fram, að íslendingar
eigi ekki einnig að leita sér að vinnu er-
lendis. Það eiga íslendingar að gera, en
ekki sem flóttamenn frá sínu heima-
landi. Staðreyndin er að framtakssöm
íslensk fyrirtæki með starfsmenn, sem
hafa þekkingu, geta haslað sér völl er-
lendis með góðum árangri. Útflutning-
ur á þekkingu getur orðið mikilvæg at-
vinnugrein.
Framtíð á framtaki byggð
Þessi grein hófst með vangaveltum um
flokksþing framsóknarmanna, en hefur
síðan snúist um grundvöll nýrrar ffam-
farasóknar og fullveldis. Sérstaklega
hefur verið varað við því afturhaldi og
þeirri svartsýni, sem nú ríkir.
Hver sem niðurstaða flokksþingsins
verður í hinum ýmsu málaflokkum,
ætla framsóknarmenn ekki að láta
svartsýni frjálshyggjumanna ráða sín-
um gerðum.
í tengslum við flokksþingið efnir
Framsóknarflokkurinn til fræðslufund-
ar og hugmyndatorgs í Háskólabíó um
nýsköpun í atvinnulífinu undir kjörorð-
unum „Framtíð á framtaki byggð“. Þar
munu nokkrir af þeim mörgu íslend-
ingum, sem hafa aflað sér verðmætrar
þekkingar, gera grein fyrir sínum hug-
myndum og því sem þarf til að fram-
kvæma þær.
Þeir, sem hafa trú á nýsköpun í ís-
lensku atvinnulífi og geta því við komið,
eru hvattir til að mæta í Háskólabíó í
dag, laugardag, kl. 14.