Tíminn - 12.12.1992, Blaðsíða 19

Laugardagur 12. desember 1992
Tíminn 19
Jóhann Yngvi
Guðmundsson
Fæddur 13.júlí 1905
Dáinn 2. desember 1992
Jóhann fæddist í Öxney á Breiðafirði,
einn fjögurra bama Guðmundar Jó-
hannssonar og Jónínu Sólveigar Guð-
mundsdóttur, en tvö þeirra bama dóu
ung. Systir Jóhanns, Helga, og hann
ólust upp með foreldrunum um skeið.
Árið 1914 dóu báðir foreldrar þeirra
og móðirin á undan, fóru systkinin þá
vestur á Mýrar í fóstur.
Jóhann hafði áhuga á búskap og
1928-1930 stundaði hann nám á
Hvanneyri þaðan sem hann útskrifað-
ist sem búfræðingur. Þar kynntist
hann konu sinni, Guðbjörgu Lárus-
dóttur Stiesen, og fljótlega fluttust
þau í Grímsneshrepp þar sem hann
stundaði búskap fram undir 1950. Átti
hann um skeið jörðina Vatnsholt, og
var sú sveit honum ævinlega kær.
Kringum 1950 fluttust þau hjónin til
Selfoss ásamt sínum yngri börnum,
en alls vom þau fimm. Þar vann Jó-
hann ýmis störf, en seinast við bók-
band á eigin vegum. Guðbjörg, eigin-
kona hans, dó 1974. Eftir það átti
hann um skeið sambýliskonu, Krist-
rúnu Kjartansdóttur.
Seinustu árin dvaldi hann að hjúkr-
unarheimilinu Ljósheimum á Sel-
fossi. Var hann þakklátur því fólki,
sem þar vinnur, íyrir þeirra góðu störf.
Hann andaðist svo eftir fremur stutta
legu 2. des. sl.
Þessi maður, sem hér er fjallað um í
þriðju persónu, var hann afi minn.
Fyrir mér var hann maður sem hafði
áhuga á lífmu. Hann var áhugasamur
um ljósmyndatökur og átti ágætar
myndavélar, svo var hann og með
veiðibakteríu og fór lengst af sínar ár-
legu ferðir með stöngina. Hann var fé-
lagslyndur og hafði ánægju af spila-
mennsku, gott ef hann kunni ekki
lomber.
Hann var höfuð sinnar fjölskyldu,
sem hefur haldið vel saman gegnum
tíðina. Okkur verður öllum hugsað
með ánægju til sumarsins 1991, en þá
var haldið fjölskyldumót fyrir vestan
og farið út í Öxney. Hann naut þeirrar
ferðar og þótti gott að geta rifjað upp
gamla daga með sínu fólki.
Hann var minnugur og átti til að
vanda um við mig og efalaust fleiri ef
of langt leið á milli heimsókna. Mér
þótti gaman að spjalla við hann, því
talið fór léttilega yfir í gamanmál og
honum sagðist oft vel frá.
Seinast sá ég hann 19. október er
hann kom ásamt fjölskyldunni til af-
mælisveislu eldri dóttur sinnar, er
haldin var að Seli í Grímsnesi. Þann
dag fór hann út að Vatnsnesi þaðan
sem hann átti sumar af sínum bestu
endurminningum. Hann afi minn var
skýr og hélt sinni andlegu reisn fram
undir það síðasta. Ég er honum þakk-
látur fyrir margt gamalt og gott og
kveð hann með söknuði, en þar er ég
viss um að ég mæli fyrir munn
margra. Klynur Þorsteinsson
Helga Vilhjálmsdóttir
kennari frá Bakka í Svarfaöardal
Fædd 11. febrúar 1902
Dáin 9. desember 1992
Ég verö aú fara, ferjan þokast nær
og framorðið á stundaglasi mínu.
Sumarið með geislagliti sínu
hjágarði farið, svalur fjallablœr
afheiðum ofan, hrgnja lauf af greinum
og horfirm dagur gefur bgr frá landi.
(Davíð Stefánsson)
Það var vissulega orðið framorðið á
stundaglasi „frænku“ og hún búin að
skila miklu og farsælu ævistarfi.
Helga var síðust til að taka ferjuna yf-
ir móðuna miklu af systkinum sínum.
Helga Vilhjálmsdóttir var fædd 11.
febrúar 1902 að Ölduhrygg í Svarfað-
ardal. Hún var dóttir hjónanna Krist-
ínar Jónsdóttur og Vilhjálms Einars-
sonar. Árið 1904 fluttu þau hjón að
Bakka í Svarfaðardal og bjuggu þar til
æviloka og eru ætíð kennd við þann
bæ. Helga var fimmta í röðinni af átta
systkinum sem upp komust.
Bakkaheimilið var annálað rausnar-
heimili og var þar yfirleitt mann-
margt. Það var því mikið um að vera
og bömin snemma látin taka þátt í
störfunum. Víst er um það að félagslíf
stóð með miklum blóma í Svarfaðar-
dal á uppvaxtarárum Helgu og á heim-
ili afa og ömmu var mjög gestkvæmt
og margir dvöldu þar langdvölum, t.d.
Jóhann beri. Einnig veit ég til þess að
stundum var ungu fólki safnað saman
úr dalnum og slegið upp balli á Bakka.
Þannig var æskuheimili hennar ein
allsherjar félags- og þjónustumiðstöð
á nútímamælikvarða. Sannarlega eru
slík heimili besta vegamesti sem hægt
er að fá fyrir lífið. Samheldni systkin-
anna var alla tíð mikil, svo og afkom-
enda þeirra.
Helga braust ung til mennta og sýndi
dugnað og áræði sem á þeirri tíð var
óvenjulegt hjá ungum sveitastúlkum.
Á þeim tíma var mjög fátítt að stúlkur
fæm utan til náms.
Árið 1925 fór hún til Danmerkur að
afla sér frekari menntunar í lýðhá-
skóla og síðan í handavinnunám. Þá
fór hún 1927 til Noregs og nam við
lýðháskólann á Voss, sem þá naut
mikillar frægðar, og lærði þar handa-
vinnu og kjóiasaum.
Kennsla varð hennar lífsstarf. Við
heimkomuna varð hún fyrst kennari á
Ólafsfirði og síðan í dalnum. Hún hélt
námskeið vítt og breitt um héraðið,
m.a. í kjólasaum og saumuðu margar
konumar fyrsta kjólinn undir leið-
sögn Helgu. Þá hafði Helga sérstaka
unun af að sauma bamaföt og nutu
margir góðs af. Hún sendi marga kass-
ana til Noregs eftir stríð af bamafatn-
aði sem hún saumaði.
Helga bjó á Bakka þar til hún varð
handavinnukennari við Kvennaskól-
ann á Blönduósi haustið 1942. Gegndi
hún því starfi til 1947 er hún gerðist
kennari við húsmæðraskólann á
Varmalandi í Borgarfirði.
Á Varmalandi var hún kennari í tæp
20 ár eða til ársins 1966. Helga var af-
ar mikilhæfur kennari, en gerði jafn-
framt kröfur til nemenda sinna, ekki
síst til systkinadætra sinna sem all-
flestar fóru í skóla til frænku. Hún
þótti e.t.v. fúll ströng við þær, en hún
vildi ekki að hægt væri að segja að
hún hyglaði þeim umfram aðra nem-
endur. Efalaust hefur hún einnig með
þessu viljað byggja upp í þeim áræði,
þor og dugnað sem hún sjálf hafði svo
mikið af. Þetta tókst henni.
Já, Helga var einstakur dugnaðar-
forkur og einnig listamaður. Stundum
var henni strítt á því að hún væri við-
utan, en þá var hún e.t.v. djúpt hugsi
yfir nýju handavinnumunstri eða
kjólasniði.
Helga sleppti ekki hendi af náms-
meyjum sínum að skólanámi loknu,
hún fylgdist með þeim flestum alla
tíð.
Það var alveg ógleymanlegur tími
sem hún var gestur minn á Bfldudal
sumarið 1970. Hún tók stjómina í sín-
ar hendur á heimilinu, við fórum m.a.
og heimsóttum fyrrverandi náms-
meyjar hennar þar, fórum á sjó og
einnig var mikið saumað.
Það sýnir dugnað Helgu að árin 1960
og 1961 sækir hún námskeið í Noregi.
Svíþjóð og Danmörku m.a. í föndri. Á
þessum árum byrjar að örla á breyttu
hugarfari gagnvart húsmæðraskólum
og stúlkur vildu vinna annað en hvít-
saumsdúka. E.t.v. var Helga einnig
farin að huga að starfslokum, því að
1966 hættir hún á Varmalandi og flyt-
ur til Sauðárkróks. Hún keypti sér þar
lítið hús að Hólavegi 7. Þar kenndi
hún við unglingaskólann einn vetur
og var síðan með föndur- og handa-
vinnukennslu á vegum Sauðárkróks-
kirkju í safnaðarheimilinu, svo og á
sjúkrahúsinu fyrir eldra fólkið.
Helga var lengst af heilsugóð og sá
um sig sjálf í húsi sínu á Króknum, en
hún naut einnig góðra granna þar.
Árið 1990 fór hún á öldrunardeild
sjúkrahússins á Sauðárkróki. Tryggð
Helgu við sína fögru heimabyggð var
mjög sterk og síðastliðið vor flutti
hún aftur heim í dalinn sinn. Hún Iifði
síðustu mánuði á dvalarheimilinu
Dalbæ á Dalvík og hafði herbergi sem
sneri í mót dalnum.
Um svipað leyti og Helga hóf kennslu
á Blönduósi flytur hún lögheimili sitt
að fæðingarbæ sínum, Ölduhrygg, til
Þorbjargar systur sinnar og Bjöms
manns hennar. Mynduðust sérstak-
lega sterk tengsl milli Helgu og bama
þeirra hjóna.
Helga giftist ekki og eignaðist ekki
böm. Þó má með sanni segja að fáar
konur væm bamfleiri. Hún lét sér af-
skaplega annt um böm systkina sinna
og bamaböm, og frændfólk sitL Ég
átti því láni að fagna að vera systur-
dóttir hennar og reyndi umhyggju
hennar. Öll kölluðum við hana frænku
og allir í ættinni vissu við hverja var
átt þegar talað var um „frænku" og
segir það sína sögu.
Langri og starfsamri ævi Helgu er
lokið. Hún hélt áræðinu, dugnaðinum
og umhyggjunni fyrir ættinni til
hinsta dags. Eftir lifir minningin um
merka og mikilhæfa konu sem öllum
vildi koma til nokkurs þroska.
Sigrún Magnúsdóttir
FUNDIR OG FÉLAGSSTÖRF
Félagsvist á Hvolsvelli
Spilað verður á sunnudagskvöldum 13. desember og 10. janúar. Auk kvöldverö-
launa verða ein heildarverðlaun: Dagsferð fyrir 2 með Flugleiðum til Kulusuk.
3 hæstu kvöld gilda. Framsókrtarfélag Rangárvallasýslu
Akranes — Bæjarmál
Fundurverður I Framsóknarhúsinu laugardaginn 12. desember kl. 10.30. Farið
verður yfir þau mál, sem efst eru á baugi I bæjarstjóm. Bæjarfulltrúam-
Jólaalmanak SUF
Eftirfarandi númer hafa hlotið vinning I jólaalmanaki SUF:
l.desemben 525,3570. 2. desember: 3686, 1673. 3. desember: 4141,1878.
4. desemben 1484, 2428. 5. desember: 683, 3056. 6. desember: 5403, 2389.
7. desemben 3952, 5514. 8. desember: 4342, 4341. 9. desember: 4340, 5169.
10. desember. 5060, 289. 11. desember: 1162, 1601. 12.
Jólaglögg SUF
Hið óviðjafnanlega JÓLAGLÖGG SUF verður haldiö I Hreðavatnsskála I Borgarfirði
laugardaginn 12. desember og hefet kl. 21.00.
Fjöldi eriendra gesta hefur boðað þátttöku slna, SUF-arar eru þvi hvattir til að fjöl-
menna og styrkja norrænt samstarf samhliða taugunum.
Nánari upplýsingar veittar á skrifstofunni f slma 91-624480.
Framkvæmdastjóm SUF.
Reykjanes
Skrifstofa Kjördæmissambandsins að Digranesvegi 12, Kópavogi eropin mánudaga
og miðvikudaga kl. 17.00-19.00, simi 43222. K.F.R.
Borgarnes —
Breyttur opnunartími
Frá og með 1. október verður opið hús I Framsóknarhúsinu að Brákarbraut 1 á þriðju-
dögum frá kl. 20.30 til 21.30, en ekki á mánudagskvöldum eins og verið hefur undarv
farin ár.
Bæjarfulltrúar flokksins munu verða til viðtals á þessum tlma og ennfremur eru allir,
sem vilja ræða bæjarmálin og landsmálin, velkomnir. Að sjálfeögöu verður hellt á
könnuna eftir þörfum.
Framsóknarfélag Borgamess.
Kópavogur — Opid hús
Framsóknarfélögin I Kópavogi hafa opið hús á laugardögum kl. 10-12 að Digranes-
vegi 12. Lftið inn, fáiö ykkur kaffisopa og spjalliö. Framsóknarfélögin
Afmælis- cg
minningargreinar
Þeim, sem óska birtingar á afmælis- og/eða
minningargreinum í blaðinu, er bent á, að
þær þurfa að berast a.m.k. tveimur dögum
fyrir birtingardag.
Pœr þurfa aö vera vélritaÖar.
r-----------\
%
Elskuleg móöir okkar, tengdamóöir, amma og langamma
Sigrún Helgadóttir
lést á Landspftalanum 10. desember.
Björg Hjálmarsdóttir Reimar Charlesson
Helgi Hjálmarsson María Hreinsdóttir
Vilhjálmur Hjálmarsson Borghildur Óskarsdóttir
Lárus Hjálmarsson
barnabörn og barnabarnaböm
___________________________________________________________J
Faöir okkar og tengdafaöir
Eiríkur Þorsteinsson
frá Bakkakoti
siöast til heimilis á Dvalarheimilinu Höföa
andaöist á Sjúkrahúsi Akraness 6. desember s.l.
Jaröarförin hefur fariö fram I kyrrþey aö ósk hins látna.
Ágúst Eiríksson
Sæbjörg Eiríksdóttir
Benóný Eiríksson Edda Agnarsdóttlr
Ingibjörg Eiríksdóttir Júnfus Pálsson
Anna Eiríksdóttlr Ómar Jóhannesson