Tíminn - 04.09.1993, Blaðsíða 7

Laugardagur 4. september 1993
Tíminn 7
Atvinnuleysingjar t Bertín — efnahagsöröugleikar Þýskalands þeir mestu íyfir 40 ár.
■ ... ..... -■

meiri vinátta með Frökkum og
Þjóðverjum en líklega nokkru
sinni fyrr. Öxullinn Bonn-París var
sú samstaða kölluð. Sameiginlega
urðu þessi tvö ríki, þau tvö efna-
hagslega sterkustu í Evrópu-
bandalagi, burðarás þess banda-
lags og Evrópusamrunans. Góð
sambönd milli ráðamanna, de
Gaulle og Adenauers og síðar
Kohls og Mitterrands, stuðluðu að
þessari traustvekjandi samstöðu
fyrrverandi óvina.
En með falli Berlínarmúrs og
sameiningu Þýskalands hófust
breytingar sem nú er sýnt að hafa
haft afleiðingar, sem enginn veit
hve afdrifaríkar kunna að verða,
fyrir samstöðu Frakka og Þjóð-
veija og þar með Evrópusamrun-
ann. Varla var Berlínarmúr fyrr
fallinn haustið 1989 en Mitterrand
brá sér í ofboðskennda heimsókn
til Austur- Berlínar og reyndi að
stappa stálinu í eftirmenn Honec-
kers, í von um að fá með því móti
dregið sameiningu Þýskalands á
langinn. „Leiðtogar Frakklands og
Bretlands sárbáðu Gorbatsjov á
laun að leyfa ekki“ endursamein-
ingu Þýskalands, skrifar LaFeber.
Hendur þeirra sjálfra voru bundn-
ar í því máli, þar eð í orði kveðnu
höfðu ríki þessi lengi verið hlynnt
sameiningu Þýskalands, í þeirri
sælu trú að engar líkur væru á að
sú sameining kæmist á dagskrá
um fyrirsjáanlega framtíð.
Riddarinn missir
taumhaldiö
Með endursameiningunni kom
til sögunnar þýskt ríki með um 80
milljónir íbúa og næstum fjórð-
ung samanlagðrar vergrar þjóðar-
framleiðslu EB-ríkja. Þar með
urðu yfirburðir Þýskalands í efna-
hagsmálum innan EB ekki ein-
ungis meiri en fyrr, heldur og var
ljóst að þetta nýja Þýskaland yrði
umsvifameira og sjálfráðara í al-
þjóðastjómmálum en Vestur-
Þýskaland hafði verið, vegna vax-
andi sjálfstrausts Þjóðverja eftir
sameininguna og mjög breyttra
kringumstæðna í Evrópu- og
heimsstjómmálum. Þar með fóm
að sjást brestir í öxlinum Bonn-
París. Úr þeim brestum varð
meiriháttar glufa er horfið var ffá
gjaldmiðlasamflotinu, sem átti að
leiða til sameiginlegs gjaldmiðils
fyrir EB.
„Þar með hafa menn í París
neyðst til að horfast í augu við það,
hver það er sem tekur ákvarðan-
imar í Evrópu,“ skrifar Tomas
Lundin í Svenska Dagbladet.
Gjaldmiðlasamflotið komst á kald-
an klaka vegna þess að Bundes-
bank f Frankfurt, þýski seðlabank-
inn, neitaði að styrkja franska
frankann og tiltölulega veika
gjaldmiðla fleiri EB-ríkja með því
að lækka vexti. Sterkur franki hef-
ur lengi verið einn af burðarstólp-
um fransks þjóðarstolts, en styrk-
ur frankans hefúr byggst á nánum
tengslum við efnahagslíf Þýska-
lands og þýska markið. „Slagorðið
um að Frakkland tæki ákvarðan-
irnar í EB og að Þýskaland borgaði
reikninga þess var í áratugi stefnu-
markandi í frönskum stjómmál-
um,“ skrifar nýneftidur Lundin.
Nigel Lawson, fjármálaráðherra
Bretlands á Thatchertíma, lýsti
öxlinum Bonn- París nýlega tákn-
rænt sem „ffönskum riddara á
þýskum hesti."
Nú má kannski segja að hesturinn
hafi tekið taumhaldið af riddaran-
um. Lundin skrifar um það: „Nú
verða Frakkar að venjast nýju
Þýskalandi, sem er sjálfsömggara
en hið fyrra og örðugra viðfangs."
::
„Norður“ og
„Suður“ í Evrópu?
Viðeigandi er að benda á að það er
ekki einungis aukið sjálfstraust
Þýskalands sem gerir að verkum
að það er farið að þreytast á að
hlíta að vissu marki franskri for-
ustu í EB. Hér vega ekki síður
þungt vandamál sem Þýskaland á
við að stríða í kjölfar sameiningar
landsins og upplausnar austur-
blakkar, feiknakostnaður við að
aðlaga austurfylkin o.fl. Efnahags-
örðugleikar Þjóðverja em nú lík-
lega meiri en nokkm sinni frá því
á fyrstu ámnum eftir seinni
heimsstyrjöld. f Þýskalandi hækka
nú skattar, félagsleg aðstoð
minnkar og atvinnuleysi vex. Fjár-
festingar vegna austurfylkjanna
hafa valdið vaxandi halla á fjárlög-
um og Bundesbank telur sig
neyddan til að halda vöxtunum há-
um til að draga úr þeim halla. Svo
virðist sem að nú fari það saman
að Þjóðverjar sjái ekki lengur
ástæðu til og telji sig ekki hafa efni
á að borga það sem kostar að halda
uppi þjóðarstolti Frakka.
Ágreiningur í viðskiptamálum
kemur hér einnig við sögu. Þýska-
land er fríverslunarsinnað og f
þeim efnum á líkum nótum og
Bandaríkin og Bretland, Frakk-
land með stóran landbúnaðargeira
og bændastétt með mikil áhrif í
stjómmálum vill hinsvegar ekki
hverfa frá vemdarstefnu í við-
skiptamálum.
Niðurstaðan af þessu öllu gæti
orðið vaxandi samstaða Þýska-
Iands og engilsaxnesku stórveld-
anna og samfara því meiri eða
minni klofriingur f EB milli norð-
urs og suðurs. Jacques Delors,
sem lengi hefur verið fram-
kvæmdastjóri EB (og sem mikill
áhrifamaður í frönskum stjóm-
málum um leið tákn franskrar for-
ustu í bandalaginu), segir að ef
fleiri ríkjum verði hleypt inn í
bandalagið sé hætta á því að það
leysist upp. Hann bergmálar þar
með áhyggjur Frakka út af því að
Austurríki, Noregur, Svíþjóð,
Finnland, Tékkland, Ungverjaland
o.fl. ríki muni ef þau gangi í EB
samfylkja fremur með Þýskalandi
en Frakklandi. Til mótvægis við
þetta bandalag, sem Frakka gmnar
að sé að rísa í norðri og austri em
þeir eitthvað að bollaleggja um að
koma upp einhverskonar efna-
hags- og viðskiptabandalagi ríkja
við Miðjarðarhaf vestanvert og
gera ráð fyrir að í því samfloti
verði auk Frakklands ítalfa,
Spánn, Portúgal og jafnvel einhver
Norður-Afríkuríkja, einna helst
Marokkó. Er svo að heyra á Frökk-
um, sem á þessu tæpa, að þeir telji
sjálfgefið að Frakkland eitt komi
til greina sem fomsturíki slíks
bandalags.
í fjölmiðlum er gjaman sagt að
þrátt fyrir allt sé umræddur
ágreiningur Frakklands og Þýska-
lands ekki mjög alvarlegur og að
samstarf ríkja þessara tveggja
muni áfram verða mikið og náið.
Er í því sambandi bent á að við-
skipti landanna hvort við annað
em meiri en við nokkur önnur ríki
og að á undangengnum áratugum
hefur efnahagslíf þeirra og margir
aðrir þættir þjóðlífs þeirra ofist
mjög saman. Þýska Zúddeutsche
Zeitung líkir þessu fransk-þýska
samlífi við hjónaband, sem stofnað
hafi verið til fyrir svo löngu að ást-
in sé farin að kulna. En böm og
sameiginlegar eignir muni halda
því saman eigi að síður, þótt trún-
aðurinn í því kunni að verða minni
en verið hefúr. Hvað sem því líður
virðist ljóst að allnokkm tvísýnna
er orðið um Evrópusammnann en
flestum þótti vera fyrir fáeinum
ámm. Og þótt sá sammni haldi
áfram, gæti hann tekið á sig aðrar
myndir en hingað til hefur verið
áætlað.
W
Tilboð óskast í eftirtaldar bifreiðar og tæki sem verða
til sýnis þriðjudaginn 7. september 1993 kl. 13-16 í
porti bak við skrifstofu vora að Borgartúni 7, Reykja-
vík, og víðar.
1 stk. Nissan Pathfinder 4x4 bensln 1988
1 stk. Ford F-250 pick up 4x4 diesel 1988
2 stk. Nissan Patrol 4x4 diesel 1985-86
1 stk. Dodge pick up 4x4 bensín 1988
2 stk. Toyota Hi Lux DC 4x4 diesel 1986
1 stk. Mitsubishi L-300 4x4 bensín (ógangfær) 1986
1 stk. Nissan Sunny 4x4 bensín (skemmdur) 1990
2 stk. Subaru 1800 station 4x4 bensfn 1988-89
1 stk. Toyota Tercel station 4x4 bensln 1985
1 stk. Subaru Justy 4x4 bensín 1986
1 stk. Volvo 240 Gl bensín 1991
1 stk. Volvo 245 bensín 1988
1 stk. Saab 900 bensín 1989
1 stk. Toyota Camry bensln 1988
2 stk. Toyota Corolla bensin 1988
1 stk. M. Benz 608 fólks- og vörubifr. m/krana diesel 1983
1 stk. Ford Econoline E-150 bensin 1989
4 stk. Mazda E-2000 sendibifreiöar bensfn 1986-87
1 stk. Mitsubishi L-300 bensin 1987
1 stk. Suzuki Carry sendibifreið bensfn 1987
1 stk. tengivagn
Til sýnis hjá Vegagerð ríkisins, birgðastöð í Grafarvogi:
1 stk. Intemational F-2300D 6x6 diesel dráttarbifreið 1965
1 stk. Massey-Ferguson 699 4x4 diesel dráttarvél 1985
2 stk. tengivagnar til jámaflutninga 1968
1 stk. Caterpillar 12F 6x4 diesel veghefill 1966
1 stk. dieselrafstöö 30 kW, i skúr á hjólum 1972
1 stk. dieselrafstöð 30 kW, f skúr 1972
1 stk. færiband
Til sýnis hjá Vegagerð ríkisins á ísafirði:
1 stk. Mitsubishi Pajero Turbo 4x4 diesel (ógangfær) 1986
1 stk. vatnstankur 10.000 Itr án dælu 1980
Til sýnis hjá Vegagerð ríkisins á Reyðarfirði:
1 stk. Mitsubishi L-300 sendibifr. 4x4 bensin 1986
1 stk. Champion 740-A 6x4 diesel veghefill 1982
Til sýnis hjá Pósti og síma, Egilsstöðum:
1 stk. Track Master bensín snjóbíll 1975
ril sýnis hjá Rafmagnsveitum ríkisins á Egilsstöðum:
1 stk. Snow Trac bensín beltabifreið 1976
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu vorri sama dag kl. 16.30 aö viðstödd-
um bjóöendum. Réttur er áskilinn til aö hafna tilboðum sem ekki teljast
viöunandi.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS
BORGARTÚNI 7.105 REYKJAVIK
M EN NTAMÁI_ARÁÐ U N EYTIÐ
Vakin er athygli á styrkjum sem Norræna ráð-
herranefndin (Nordisk ministerrád) veitir til efl-
ingar menningarsamstarfs milli Eystrasaltsríkj-
anna og Norðurianda. Tilgangur styrkveiting-
anna er að stuðla að mennta- og menningar-
samstarfi landanna til að efla áframhaldandi
ffamfarir á því sviði í Eystrasaltsríkjunum.
Áhersla er lögð á viðfangsefni þar sem reynsla
og sérstaða Norðurlanda kemur að sérstökum
notum.
Um er að ræða styrki til eftirtalinna viðfangsefna:
1. Styrki handa náms- og fræðimönnum frá
Eystrasaltsríkjunum til náms og rannsóknadval-
ar á Norðuriöndum.
2. Styrki handa náms- og fræðimönnum frá
Norðurlöndum til 1-8 vikna kynnisferða til Eystra-
saltslandanna.
3.Styrki til handa ffæðimönnum frá Eystrasaits-
ríkjunum til rannsóknadvalar við vísindastofnanir
sem styrktar eru af Norðuriandaráði.
Nánari upplýsingar og eyðublöð fást í mennta-
málaráðuneytinu, Sölvhólsgötu 4, 150 Reykja-
vík, sem tekur á móti umsóknum. Umsóknar-
ffestir eru tveir á ári, miðaðir við 1. október og 1.
mars.
Menntamálaráðuneytið
3. september 1993
Sjúkraliðar óskast
Sjúkraliða vantar að Dvalar- og hjúkrunarrými Hom-
brekku Ólafsfirði.
Nánari upplýsingar veitir forstöðumaður í síma 96-62482.
Skriflegar umsóknir berist fyrir 15. september nk.