Tíminn - 04.01.1994, Blaðsíða 24

Þri&judagur 4. janúar 1994
Vebrib í dag
• Suburland og Faxaflói: Vaxandi norb-austan og síöan
austanátt. All hvass og dáiítil él á miöum síödegis
• Breiöafjöröur og Breiöafjaröarmiö: Allhvass síbdegis,
skýjað meö köflum
• Vestfirbir og Vestfjarbamib: Norbaustanátt, allhvass og
síban hvass á miðum, en heldur hægari Ul landsins. Skýjaö
meö köflum sunnan til
• Strandir og Noröurland vestra: Austan og noröaustanátt,
stinningskaldi og síöar allhvasst og dálítil él á miöum og ann-
nesjum, en hægari og bjart meö köflum inn til landsins
• Norburiand eystra til Austfjaröa: Noröaustan kaldi eða
stinningskaldi og heldur vaxandi norðaustanátt síödegis.
Skýjað og víða dálítil él, einkum á miðum og vib ströndina
• Subausturland og subausturmib: Norbaustanátt, stinn-
ingskaldi og úrkomulítiö til landsins, en allhvasst og dálítil él
á mibum
Kaupmenn óttast ab neytendur veröi fyrir vonbrigöum meö lœkkun matarskattsins:
Kringum 2.000 vörutegundir
áfram meb 24,5% matarskatt
Björg Ársœlsdóttir, starfsmabur í Nóatúni, sem var í óba önn ab endur-
merkja, sýnir hér verbtœkkun á tekexi, úr 59 krónum nibur í54 krónur. Svo
undarlegt sem þab er laekkar gamla góba Frón-kexib okkarekkert. Þab telst
víst til sœtinda (sem einhverntíma hefbi líklega þótt tíbindum sœta).
Tímamynd: GS
í tengslum við lækkun matar-
skattsins fengu Kaupmannsam-
tökin lista yfir þær u.þ.b. 10 þús-
und vörutegundir sem verslanir
hafa á boðstólum. Þessi listi er
108 blaðsíður meö um 90 eining-
um á hverri, síðu. En þar af eru
einar 23 blaösíöur meö vömm
(kringum 2.000 vörutegundir)
sem halda áfram ab bera 24,5%
virðisaukaskatt. Að sögn Magnús-
ar E. Finnssonar em þar á meðal
stórir vöruflokkar sem vega þungt
í innkaupum almennings, sem
standa utan viö lækkun virðis-
aukaskattsins. „Já, ég er hræddur
um aö margir eigi eftir að verða
fyrir ákveðnum vonbrigðum og
spyrja mikiö á næstunni," svaraði
Sigurbergur Sveinsson, kaupmað-
ur í Fjarðarkaupum. Hann sagðist
viss um að fjöldi manns hefði
ekki áttað sig á því að það var bú-
ið að breyta verði á stómm hluta
af matvömnum s.l. sumar, og þá
einmitt á þeim vömm sem hvað
þyngst vega í matarinnkaupun-
um. Þannig séu verðlækkanimar
nú tiltölulega léttvægar, þótt verö
lækki t.d. á kryddi, kornflexi og
kaffi og mörgum öðmm pakka-
og dósavömm,
Þar við bætist síöan að ýmsar
tollabreytingar eigi síban eftir að
koma í bakiö á mönnum. Jöfnun-
argjald vegna EES á eftir að leiða
til þess að verö hækki aftur á ýms-
um vömm. Sykur eigi t.d. eftir að
hækka um 1% þegar vömgjaldib,
í nýja forminu, er komið á. Verð-
lag verði því dálítið laust í reipun-
um og rokkandi á næstunni, því
miður. Þessu segist Sigurbergur
eiga erfitt með ab kyngja, því af
langri reynslu, telur hann lítinn
vafa á aö þeim kaupmönnum
verði kennt um slíkar hækkanir,
sem þeim séu þó ekki minna á
móti skapi heldur en almenningi.
Að mati Sigurbergs er þama ver-
ið að setja nýtt skattkerfi í hættu.
Virðisaukaskatturinn hafi aðeins
staðið í tvö ár og almennt verið
viöurkennt aö hann komi nokk-
uö vel út í innheimtu og eftirlit
með honum sé þægilegt. „Þama
er því verið að föndra við stærsta
tekjustofn ríkisins á mjög óæski-
legan máta."
Til að létta sér störfin við endur-
merkingar nú í upphafi ársins
sagðist Sigurbergur búinn að gera
ráðstafanir milli jóla og nýárs, til
að sem allra minnstar vörur yrðu
til í búöinni um áramót. Óvenju-
lega tómlegt var því um ab litast í
mörgum hillum í Fjarðarkaupi í
gærmorgim. Á hinn bóginn segir
hann líka stóra vöruflokka sem
engar verðbreytingar verbi á.
Þannig hafi m.a. verð á nær öll-
um mjólkurvörum, kjötvömm og
íslensku grænmeti breyst s.l. sum-
ar og taki því engum breytingum
ab þessu sinni.
Magnús E. Finnsson sér einnig
eftir einsþreps vsk-inum. „Við
vorum búnir að reka af okkur
slyömorðið, þannig ab það var
hætt að núa okkur því um nasir
að við stælum virðisaukaskatti,
eins og í gamla söluskattskerf-
inu." Nú komi ruglið aftur. Þegar
menn sjái að kerfið skili kannski
ekki eins miklum tekjum og ætl-
aö var og veröbreytingamar veröi
kannski ekki eins áberandi og
neytendur höfðu vænst, þá óttast
hann að menn byrji aftur á gamla
söngnum: „Verslunin hlýtur bara
að stela þessu."
Magnús á líka von á ab almenn-
ingur verði fyrir nokkrum von-
brigðum með lækkun matar-
skattsins og þyki ýmislegt heldur
mglingslegt. Allir gosdrykkir og
fjöldi annarra sætra drykkja, sæl-
gæti, margar kextegundir, kakó
og kakómalt muni t.d. áfram bera
24,5% skatt. Öll vítamín verði
sömuleiðis áfram í hærri skatt-
flokknum, þar meb taldar lýsi-
spillur, en lýsi í fljótandi formi
fari í 14,5% skatt. Ávaxtamauk
fyrir börn fari sömuleiðis niður í
lægra skattþrepið, en safi úr sömu
ávöxtum verði áfram í því hærra.
Magnús vonaðist til að kaup-
mönnum entist dagurinn til að
koma breytingum á í tæka tíð.
Hins vegar verði menn aö skilja,
að þegar svo yfirgripsmikið verk-
efni sé sett á verslunina með svo
skömmum fyrirvara, þá veröi því
ekki lokið á einni nóttu. „Þetta
hlýtur að taka meiri tíma en
menn ætla og það má líka búast
við einhverjum feilum fyrst í
stað, meðan verið er að breyta
kerfinu," sagði Magnús.
-HEI
Aörar þjóöir brúka allar mögulegar aöferöir
tii aö halda skipaverkefnum hjá sér. Örn Friö-
riksson, formaöur Félags járniönaöarmanna:
Skipaiðnaöur líöur fyrir
barnaskap stjórnvalda
„Þetta sýnir bara hvað íslensk
stjómvöld og abrir em mikil
böm í þessu að halda það að aðr-
ar þjóðir brúki ekki allar mögu-
legar abferðir til aö halda verk-
efnum hjá sér. Þab er reynt að
nota allan þann þrýsting og
pressu sem hægt er til að farið sé
eftir þeirra hagsmunum og pólit-
ík. Hér er þetta allt látið lönd og
leið," segir Öm Friðriksson, for-
maður Félags jámiðnaðarmanna,
um meintar viðskiptaþvinganir
Norömanna gagnvart íslenskum
útgeröum við kaup á notuðum
skipum jafnt sem nýsmíði. Von
bráðar er búist við að það fari að
skýrast hvaöa stefnu stjómvöld
ætla að taka varöandi málefni
skipaiðnaðarins, sem hægt og
sígandi er ab blæða út vegna
samdráttar í verkefnum, á sama
tíma og útgerðarmenn hafa flutt
út verkéfni í stórum stíl. Innan
fjármálaráöuneytisins er verið ab
skoða mögúleika fyrir setningu
jöfnunartolla á erlend skipaverk-
efni, ,en eins og kunnugt er lýsti
forsætisrábherra því yfir á Al-
þingi fyrir skömmu að setning
jöfnunartolla kæmi vel til skob-
unar. Þá er búist við aö verkefna-
nefnd á vegum iðnaðarráðuneyt-
isins skili skýrslu um stöðu skipa-
iönaðarins bráölega og svokölluð
neyöamefnd, sem skipuð er full-
trúum þriggja ráðuneyta og full-
trúum atvinnurekenda og launa-
manna í iðnaöinum, mun vænt-
anlega leggja fram sínar tillögur í
þessum mánuði.
Þá em viðræður stéttarfélaga
starfsmanna í Stálsmiðjunni við
stjómendur fyrirtækisins á und-
irbúningsstigi, en frestur starfs-
manna til aö gangast við 12,5%
launalækkun eba taka ella pok-
ann sinn, rennur út 15. janúar
n.k. Þessi ákvörðun fyrirtækisins
hefur mælst afar illa fyrir og m.a.
hefur mibstjóm ASÍ heitið vib-
komandi stéttarfélögum fullum
stuðningi til að hrinda þessari
boðuðu launalækkun í fram-
kvæmd sem á að koma til 1.
febrúar n.k. Laun skrifstofu-
manna hjá Stálsmiðjunni hafa
þegar verið lækkuö um 10% og
lækka svo um 2,5% þann 1.
febrúar.
Málefni skipaiðnaðarins voru
rædd á tveimur ríkisstjómar-
fundum í byrjun síðasta mánab-
ar eftir mótmælafund tæplega
200 starfsmanna á Austurvellþ
fyrir framan Alþingishúsið. A
fyrri fundinum var fjármálaráö-
hena fjarverandi en á þeim
seinni var ráöhemim gerð grein
fyrir samþykkt starfsmanna um
sókn í stað samdráttar í skipaiðn-
aöi. -grh
Jólasorphirbing í Reykjavík
Um nœstu helgi munu félagar í 8-9 íþróttafélögum í höfuðborginni og sendibílstjórar fara um götur borgarinn-
ar og hirða upp þau jólatré sem almenningur vill losa sig við. Þetta verður almenningi að kostnaðarlausu en
samkvœmt samningi við embœtti gatnamálastjóra munu viðkomandi aðilar fá greitt hátt í 200 krónur fyrir
hvert tré. Eins og oft áður safnaðist mikið rusl yfir nýliðin jól og áramót og hefur verið mikið annríki hjá starfs-
mönnum hreinsunardeildar. Þrátt fyrir yfirfullar tunnur telja starfsmenn að minna sé afrusli en oft áður. í ein-
staka götum olli hálka og ófcerð töfum á hreinsun á milli jóla og nýárs. grh/Tímamynd GS