Tíminn - 11.05.1996, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 11. maí 1996
Þab er afsem áöur var þegar jafnvel tópaspakki var illa sébur á borbi próftaka. Abstœbur
Davíbs Þórs voru þvíöllu mannúblegri þar sem hann fékk leyfi til taugastyrkjandi ölsopa og
girnilegra skinkubrauba.
„Ég tók þetta nú bara á kæruleysinu. Ein dóttir mín var ab taka þetta próf um daginn og ég
hugsabi meb mér, þab glebur hana þá því hún verbur örugglega hœrri en ég."
Drag-drottning og poppari, grmisti, rithöfundar og fyrrverandi þingmaöur fengu tœkifœri til oð
Grínistinn og gubfræbinemini
Ilok apríl var samræmt
próf í íslensku lagt fyrir
alla 10. bekkinga í land-
inu. Aö venju heyrðust ein-
hverjar óánægjuraddir um
þyngsli og af því tilefni
ákvað Tíminn að leita til
nokkurra þjóðkunnra íslend-
inga og kanna íslenskuþekk-
ingu þeirra.
Þar sem ekki var hægt ab ætlast til
þess að menn settust niöur og læsu
námsefni 10. bekkjar var einungis
tæpur helmingur prófsins lagður fyrir
próftaka, allur málfræðihlutinn og
ólesnu bókmenntirnar. Fyrir valinu
urðu Guðrún Helgadóttir, rithöfundur
og fyrrum þingmaður, Einar Kárason,
rithöfundur, Davíð Þór Jónsson, grín-
isti og guðfræðinemi og Páll Óskar
Hjálmtýsson söngvari.
Þab er skemmst frá því að segja að
Davíð Þór rúllaði upp sínum verbugu
andstæbingum og hlaut 43 stig af 45
mögulegum, eða 9,5, sem er ekki slæg-
leg frammistaða af guðfræðinema að
vera. Guðrún var næstefst með 8,0,
Einar fékk 7,5 en drag- drottningin
sjálf, Páll Óskar lenti nebstur meb 6,5.
Áður en þátttakendum voru tilkynnt
úrslitin voru þeir fengnir til ab tjá sig
eilítið um móðurmálið, prófið, ís-
lenskukennslu og unglingana okkar.
Páll Óskar fékk
flashback
Blaðamaður skellti upptökutæki fyr-
ir framan Pál Óskar að prófi loknu og
varð þá honum að orði: „Hit it girl!"
Nú undirritub tók hvatningunni vel
og spurði hann hvort prófið væri erf-
iöara en hann minnti en nú er rúmur
áratugur síðan Páll Óskar tók sitt sam-
ræmda próf. „Þetta var alveg jafn erfitt
og ég man eftir því. Ég fékk svona
fiashback og minn skólaleiði frá því í
9.bekk varb mér ljóslifandi. Ég man
hvað mér þótti sumt af þessu virkilega
pointless. Það kom líka á daginn að ég
hef ekki þurft að nota helminginn af
þessu í mínu daglega lífi. Ég ætla samt
ekki að gefa neinn skít í íslensku-
kennslu í skólum landsins. Auðvitað
reynir maður að tala rétt mál. En þess-
ir hlutir eins og orðflokkun, viðteng-
ingarháttur, boðháttur o.s.frv. eru
bara formsatriði sem hverfa í gleymsk-
unnar dá þegar þú ert farinn að tala
rétt. Þess vegna voru engir sérstakir
fagnaðarfundir þegar ég fór að líta
þetta aftur augum."
-Finnst þér hugtakakerfið sem mál-
fræðin byggir á þá hafa veitt þér
grunn undir þab að geta farið að tala
rétt mál?
„Ef að lýsingarháttur þátíðar þurfti
að koma inn í mitt líf til þess að ég
færi ab tala rétt mál þá treysti ég bara
þessu fólki sem er að kenna lýsingar-
hátt þátíðar til þess að vita hvað það
er ab gera. Það sem kom mér hreint og
beint að gagni í hinu daglega lífi var
að læra rétta stafsetningu, rétta beyg-
ingu orba og ...," sagði Páll og dró það
lengi við sig að klára setninguna en
komst svo að því ab meira gagn hefbi
hann ekki haft af málfræðinni.
„Sem krakki þá greip ég voðalega
mikið þá hluti úr umhverfinu sem ég
taldi að kæmu mér ab gagni og ég lét
hina svolítið óskipta. Þab var eins og
ég vissi þetta alveg að ég og lýsingar-
háttur þátíöar þyrftum ekkert hittast
aftur fyrr en hérna á skrifstofu Tímans
í einhverju prófi.
En mikið rosalega hafði ég nú samt
gaman af því að vera í þessum ljóba-
tímum. Mér fannst ég læra pínulítið
inn á það hvernig fólk hugsar. Mér
finnst það ofsalega fallegur hugsunar-
háttur ab geta hugsaö huglægt um
ákveðna hluti. Það er attitude sem ég
hef bæði notað mér til gagns í minni
vinnu og gamans ef ég hef þurft að
redda mér einhverri sáluhjálp í gegn-
um skáldskap."
„Bottom lineið er það: Ég er náttúru-
lega tíu árum eldri og ég hugsa lógí-
skar og er búinn að læra að redda mér
út úr alls konar hlutum. Ég hef komist
að því að mikill meirihluti þessarar
málfræbi var hálfgert hugarskraut og
ekkert annað."
-Málfræðikerfið hafi þá ekki verið
nauðsynleg heilaþjálfun?
„Ja, hver veit nema þetta hafi verið
ákvebinn þáttur í því ab ég lærbi að
hugsa lógískt."
Afturbeygðar
ómyndir og fram-
libnar sagnir
Sigurvegarinn Davíð Þór Jónsson
sagði að helst hefbu komið honum á
óvart hugtök sem hann minntist þess
ekki að hafa heyrt ábur, líkt og hlibar-
hljóð og miðmynd. „En mér fannst
þetta ekki þungt. Þó kom mér á óvart
hvab ég átti erfitt meb að rifja upp,
hafi mér yfirhöfuð tekist það, hvernig
viðtengingarháttur er." En þess má
geta ab Davíð tókst það.
"Það er náttúrulega alveg kolrangt
að leggja aðaláherslu á það ab fólk sé
með það á hreinu hvenær sé um að
ræða afturbeygða ómynd og framliðn-
ar sagnir. Frekar ætti að leggja megin-
áherslu á að krakkar geti notað ís-
lenskuna, reiprennandi og liðugt. Ég
held að það sé úrelt að leggja mikla
áherslu á þessi málfræbiheiti. Þetta er
svona svipað og sögunám sem gengur
út á að leggja ártöl á minnið. Það á að
kenna söguna þannig að fólk skilji at-
burði og framgang sögunnar."
„Ég er ekkert dómbær á íslensku-
kennslu í grunnskólum þó að ég hafi
tekið þetta próf. En mér finnst þab
kannski spurning um að láta prófið
ganga fremur út á að leiðrétta málfar
og skrifa réttar og heilar setningar
heldur en að pikka út einstaka orb og
skipa fólki að skilgreina það með öll-
um málfræðihugtökum sem hægt er
að nota yfir viðkomandi orb. Frekar
ætti að segja: Skilurðu setninguna,
fattarðu hvað er vitlaust í henni og
geturðu sagt það rétt þó þú hafir ekki
hugmynd um að hér sé um að ræða
viðtengingarhátt eða lýsingarhátt."
-Hefur það hjálpab þér í gegnum tíb-
ina að vita hvað framsöguháttur eða
germynd er?
„Já. Það hefur hjálpað mér mikið við
ab læra erlend tungumál. Þegar þú ert
að átta þig á nýju málfræðilegu fyrir-
bæri á erlendu tungumáli, jú reyndar,
þannig hefur þab gagnast mér mjög
mikib."
-Það er þá kannski nauðsynlegt að
staglast á þessu í 10 ár?
„Ja, kannski. En hvert er markmiö
íslenskukennslu, er það ab kenna
krökkum að tala rétt og fallega eða að
berja inn í þá nógu miklu af málfræði-
heitum til þess að það einfaldi þeim
að læra grísku og þýsku og frönsku
þegar þar að kemur?"
Vabib beint
í keldumar
„Þetta klingir nú bjöllum," sagði
Einar Kárason en taldi þó ab formið á
prófinu hefði breyst töluvert frá því í
landsprófi forðum. „Mér gekk vel þá.
Ég held ég hafi verib með 9," bætti
hann við.
-Voru einhverjar ómannúðlegar
gildrur í prófinu?
„Eflaust. Ég hef bara vaðið beint í
keldurnar. Ég hugsaði ekki um þab
fyrr en eftir á að fólk gæti veriö svo
illa innrætt."
-Viröist þér af þessu prófi að verið sé
að leggja rangar áherslur í málfræði-
námi í íslensku?
„Manni sýnast þetta nú vera svona
grunnatriði í málfræði. Einhvern veg-
inn held ég nú að barnaskólinn geti
gert þær kröfur að krakkar kunni þessi
helstu hugtök eftir tíu ára nám án þéss
að það þurfi ab teljast ómanneskju-
legt. Hins vegar fannst mér nú oft ab
íslenskunám í skólakerfinu fældi fólk
frá því að tjá sig af ótta við að segja
eitthvað vitlaust, heldur en hitt að
örva þab til að láta eitthvað út úr sér."
-Helduröu þá ab íslenskukennsla ýti
frekar undir einlita málnotkun og
hamli fólki í ab nota málið á skapandi
hátt?
„Ég skal nú ekki segja um það. Mér
fannst það þegar ég var í þessu og í
menntaskóla hafbi ég heilmiklar
meiningar um þetta, hélt um það ræð-
ur í tímum og jagaðist í íslenskukenn-
urum. En þab er ekkert í þessu prófi
sem er komið út í slíkan sparðatíning.
Þab er að vísu þarna á einum stað
verið að spauga með „vitlausa" mál-
notkun þar sem krakkarnir eiga að
færa setningu — ef þab sé fært — til
betri vegar. Þetta er dálítiö skemmti-