Tíminn - 01.06.1996, Blaðsíða 3

Laugardagur 1. júní 1996
3
Breytingar á vörugjaldi bifreiöa samþykktar
á Alþingi. Framkvœmdastjóri FÍB:
Bílar undir 800
kílóum eru ekki
taldir öruggir
„Viö fögnum þessari breytingu
sérstaklega. Þetta er áfangi í átt
aö minni neyslustýringu, fleiri
eiga nú kost á að kaupa betri
og öruggari bíla," segir Runólf-
ur Ólafsson, framkvæmdastjóri
Félags íslenskra bifreibaeig-
enda.
Alþingi samþykkti í fyrradag
fmmvarp til laga um breytingar á
vömgjöldum. Vömgjaldsflokk-
um fækkar úr fjórum í þrjá, en
gjaldflokkarnir miðast við
sprengirými vélanna og verða
þannig, að í fyrsta flokki verður
lagt 30% gjald á bíla með minna
en 1600 rúmsentímetra vél, 40%
gjald leggst á bíla 1.601-2.500
rúmsm, en bílar með meira en
2500 rúmsm vélarstærb fá 65%
gjald.
Runólfur segir að í raun sé ekki
hægt að framleiða ömgga bíla
sem séu undir 800 kílóum að
þyngd og slíkum bílum þurfi
hægt og bítandi að útrýma. „Hér
er hellingur af Mözdum og Toy-
otum meb 1400 rúmsentímetra
vélarstærð, en ef vib fömm til
Þýskalands þá sjást ekki svona
bílar þar. Staðlaður öryggisbún-
aður fylgir oft aðeins stærri bíl-
unum og 1600 rúmsm vél eyðir
ekkert endilega meira eldsneyti
Silfursmíbar
Afborganir og vextir af 318 milljarba skuldasúpu heimilanna ab nálgast 50 milljarba á ári:
Fer um fjórðungur af launum
landsmanna í skuldahítina?
en 1400 rúmsm," segir Runólfur.
Stærri fjölskyldubílar, þar sem
börn hafa verið fleiri en þrjú,
vom áður í 60% eða 75% flokkn-
um. Nú fara þeir jafnvel niður í
40% gjald, sem þýðir vemlega
verðlækkun. Dýmstu jepparnir
lækka þó væntanlega mest og má
jafnvel áætla að lækkunin geti
numið 400-500 þús. kr. í ein-
staka tilfellum þar.
Þrátt fyrir að Runólfur og FÍB
fagni þeim áfangasigri, sem
náðst hefur að þeirra mati í átt að
bættu öryggi, fengu ekki allar til-
lögur þeirra hljómgmnn. Þannig
má benda á að ósk þeirra um
verðlækkun á sérstökum öryggis-
búnaöi, eins og líknarbelgjum,
var ekki virt. Talið er að líknar-
belgir hafi bjargað þúsundum
mannslífa í Bandaríkjunum frá
því þeir vom teknir í notkun.
-BÞ
Honaor Asgrimsson heiöursmaöur rússnesks sjávarútvegs. Vladimir Korelskíj,
sjávarútvegsráöherra Rússlanas, afhenti ígcer Halldóri Ásgrímssyni utanríkisráöherra sérstaka oröu sem viöur-
kenningu fyrir framlag hans til góöra samskipta Rússlands og íslands á sviöi sjávarútvegsmála. Þessi oröa er aö-
eins veitt þeim aöilum, sem hafa skaraö framúr á sviöi sjávarútvegs, og merkir aö viökomandi er Heiöursmaöur
sjávarútvegs Rússlands. Eftir afhendinguna áttu ráöherrarnir gagnlegar viörœöur þar sem þeir lögöu báöir
áherslu á nauösyn þess aö finna lausn á fiskveiöideilu ríkjanna í Barentshafi. Fyrr um daginn rœddi rússneski ráö-
herrann viö Davíö Oddsson forsœtisráöherra og þar var einnig lögö áhersla á aö fundin veröi lausn á fiskveiöi-
deilu ríkjanna. Tímamynd þök
á íslandi
Þjóöminjasafn íslands hefur
gefið út bók í tengslum við sýn-
inguna Silfur í Þjóðminjasafni,
sem ber sama heiti. Þar fjallar
Þór Magnússon þjóðminja-
vörður um silfursmíðar á ís-
landi frá öndverðu. Birt er skrá
um 113 látna gull- og silfur-
smiði, sem með nokkurri vissu
eiga gripi í opinberum söfnum
og kirkjum, og jafnframt yfirlit
um þá gripi. Bókin er 72 bls. og
prýdd fjölda litmynda. Bókin
verður seld á sérstöku kynning-
arverði, kr. 1.490, frá opnun
sýningarinnar og til 10. júní. ■
„Vib viljum fá að skjóta
hrossagaukinn. Þetta er mjög
stór veibistofn, um milljón
fuglar, meb mikil afföll og erf-
itt ab veiba hann. Hrossa-
gaukurinn er veiddur alls
staðar í nágrannalöndunum,
t.d. á Bretlandi og á Norður-
löndum. Þetta er mjög góbur
matfugl," segir Sigmar B.
Hauksson, formabur Skot-
veiðifélags íslands, sem vill
auka veiðiflóru skotveiði-
manna.
Sigmar segir að mjög fáar teg-
undir séu veiddar á Islandi og
brýn þörf sé á að fjölga þeim.
Hrossagaukurinn sé sú tegund
sem einna best þoli veiðar.
„Sumir hafa bent á að við ætt-
um heldur að veiða fugla eins
og t.d. álftina. Við höfum hins
Gróft reiknab má gera ráb
fyrir að við þurfum á þessu
ári að borga hátt í 50 millj-
arða króna í vexti og afborg-
anir af nærri 320 milljarða
skuldum heimilanna við
lánakerfið í byrjun þessa árs.
Greiöslubyrðin gæti nálgast
fjórbung af öllum atvinnu-
tekjum landsmanna á þessu
ári, eða um fimmta hluta
rábstöfunartekna heimil-
anna í landinu. Þar sem hér
er um mebaltölur ab ræba,
má ljóst vera ab fjölmargir
þurfa að fara meb helming
tekna sinna til ab borga af
skuldum og jafnvel þaðan af
meira. Ætla má ab meira en
helmingur þessarar miklu
vegar engan áhuga á því, enda
er hún auðveld veiðibráð og
stofninn miklu minni en
hrossagaukurinn." -
Sigmar segir skotveiðimenn
mjög óhressa meb hvernig
gengið hafi verið á rétt þeirra aö
undanförnu. „Það er búið að
stytta veiðitímann á 22 fugla-
tegundum án nokkurs samstarfs
við okkur. Heildarfjöldi veiði-
tegunda hefur einnig minnk-
að."
Aðspurður um mögulega and-
stöðu hjá þjóbinni gegn veiðum
á hrossagauk segir Sigmar að ef
til vill sé hún fyrir hendi og vib-
horf náttúruunnenda verði virt
hvað þetta varðar sem önnur
mál. Það sé hins vegar ekkert
sem mæli á móti hrossagauks-
veiðum og veiðar í 1-2 mánuði
greiðslubyrbi sé vegna
bankalána. Því þótt þau séu
einungis um fimmti hluti
skuldasúpunnar, hafa þau
fram undir þetta abeins ver-
ið til örfárra ára og bera auk
þess hæstu vextina.
Samkvæmt Hagtölum Seðla-
bankans hafa skuldir heimila á
undanförnum áratug aukist
miklu hraðar á íslandi en hjá
öðrum OECD-ríkjum sem bank-
inn hefur upplýsingar um. Frá
1980 hafa skuldirnar nærri 7-
faldast að raungildi, en rúmlega
5-faldast sem hlutfall af ráðstöf-
unartekjum. Má því ljóst vera
að skuldasúpan getur veriö
sökudólgurinn hjá mörgum
þeirra sem nú minnir að þeir
hafi engin áhrif á stofninn. Sér
hann fyrir sér tímabilið 15. ág-
úst-15. október sem æskilegan
veiðitíma.
Skotvís stendur fýrir ráðstefnu
á Hotel Loftleiðum um helgina
undir yfirskriftinni Útivist og
eignarréttur. Árekstrum milli
skotveiðimanna úr þéttbýli og
dreifbýlismanna hefur fjölgað
að undanförnu og telur Skotvís
naubsynlegt að aðlaga veiðimál
þróun búsetu hérlendis. Nú búa
um 93% landsmanna í þéttbýli,
en reglur um veiöirétt segir Sig-
mar mibast vib landbúnaðar-
þjóbfélagib ísland, sem fremur
tilheyri öldinni sem leið. „Vib
erum hér með einhvern
þrengsta almannarétt í Evrópu.
Réttur landeigenda er mun
meiri hér en annars staðar. Gráu
(eða pabbi þeirra og mamma)
hafi haft mun betri tekjur
(kaupmátt) og getað „veitt sér
meira" fyrir 10 eða 20 ámm.
Á síðasta ári voru íslensk
heimili orðin meðal þeirra allra
skuldugustu. Skuldir þeirra við
lánakerfið voru 318 milljarðar,
eba sem svarar 128% ráðstöfun-
artekna ársins. Hjá Bretum og
Japönum var sama hlutfall
kringum 110%, um og innan
við 100% hjá Bandaríkja- og
Kanadamönnum og aðeins um
80% hjá Frökkum.
í árslok 1995 skiptust skuld-
irnar þannig, í milljörðum
króna:
svæðin svokölluðu em aðal-
vandamálið, jarðir án ábúðar og
ríkisjarðir."
Sem dæmi um þekkt deilumál
að undanförnu má nefna svo-
kallab Geitlandsmál, dóm um
Eyvindar- og Auðkúluheiði og
deilur Ferðafélags íslands og
sveitarstjórnar á Norðurlandi
um skipulag Hveravallasvæðis-
ins.
Guðmundur Bjarnason um-
hverfisráðherra setur ráðstefn-
una, sem hefst klukkan 10.00,
en aðrir framsögumenn eru full-
trúar bænda, sveitarstjórna,
Náttúmverndarráðs og Náttúru-
verndarstofnunar, auk þess sem
Ólafur Sigurgeirsson hdl. fjallar
um veiðar á afréttum. Ráðstefn-
an er öllum opin. -BÞ
Milljarðar: Hlutf.:
Húsnæðislánasjóðir ... 180 57%
Bankakerfið .......... 6019%
Lánasj. námsm......... 37 12%
Lífeyrissjóðir .......... 37 12%
Tryggingafélög .......... 4 1%
Þótt húsnæöislánin séu drjúgur
meirihluti skuldasúpunnar, valda
þau varla meira en rösklega fjórð-
ungi greiðslubyrðarinnar, eða
kringum 12-13 milljörðum króna
á árin. Hins vega* má leiða líkur
að því ab greiöslur af bankalán-
unum séu allt að því tvöfalt hærri
og að þau eigi þannig afar stóran
hluta í þeim alræmda greiðslu-
vanda, sem hrjáð hefur þúsundir
íslendinga undanfarin ár.
Greiðslur af lífeyrissjóbslánunum
eru áætlaðar um 6-7 milljarðar,
en Lánasjóður námsmanna býst
hins vegar einungis vib að fá um
1,2 milljarða í afborganir á árinu
af álíka lánsupphæb.
Greibslubyrbin gæti þannig
verið einhverstaðar á bilinu 45-48
milljarðar króna. En þar við bæt-
ast svo, því miöur, ótaldar millj-
ónir í vanskilavexti og inn-
heimtukostnað. í nýjasta hefti
Neytendablabsins er t.d. bent á ab
18.000 manns voru í samtals
2.000 milljóna vanskilum við op-
inberu byggingarlánasjóðina í
byrjun síðasta árs. Og ab meira en
þriðjungur 25-40 ára fólks átti í
vandræðum meb að standa í skil-
um með venjuleg heimilisút-
gjöld, samkvæmt könnun Félags-
vísindastofnunar.
Til nokkurs samanburðar má
benda á að launatekjur lands-
manna, þ.e. laun launþega og
reiknuð laun sjálfstæðra atvinnu-
rekenda, vom samtals um 190
milljarðar árið 1994, samkvæmt
skýrslum Þjóbhagsstofnunar, og
hafa þá væntanlega losað 200
milljarða í fyrra. ■
Skotveibifélagib heldur rábstefnu um útivist og eignarrétt í dag. Skotvís telur róttœkar breyt-
ingar á búsetu fólks kalla á breyttar reglur:
Vilja hefja veiðar á hrossagauknum