Tíminn - 01.06.1996, Blaðsíða 7

Laugardagur 1. júní 1996
7
Verblaunaritgerbir í samkeppni Skólaskrifstofu Reykjavíkur og lögreglunnar
Þorbjörg Kristinsdóttir; 72 ára í Fossvogsskóla, 7. verölaun:
í umferöinni
Nú á tímum eiga naestum allir
bíla, þannig að slys geta orbib
alls staðar og er því alltaf skyn-
samlegt að fara varlega.
Okkur finnst hjólið svo sjálf-
sagður hlutur, að við eigum
erfitt með að hugsa okkur að
það hafi ekki alltaf verið til. Ef
hjólið hefbi ekki veriö fundið
upp, þyrftum við ekki ab læra
umferðarreglur, því umferðin
væri þá ekki til í þeirri mynd
sem við þekkjum hana núna.
Fyrsta ökutæki sem ég sat í
var barnavagn og var ég þá
orðin þátttakandi í umferð-
inni. Ég bar ekki ábyrgð á far-
artækinu, það gerðu þeir sem
óku mér. Þótt barnavagn sé
ekki flókið farartæki, þá gilda
um þab sömu umferðarreglur
og gangandi vegfarendur. Því
má alltaf fara varlega.
En svo kemur að því að mab-
ur er orðinn „einkabílstjóri"
og lærir að ganga og jafnvel að
hjóla á þríhjóli, en fyrstu árin
var þátttaka okkar í umferð-
inni á annarra ábyrgð. Samt
sem áður lærirðu smám saman
einfaldar reglur til að fara eftir,
t.d. að fara yfir á grænu ljósi
þar sem gangbraut er og leika
sér ekki nálægt götunni. Það
má ekki hlaupa út á götuna og
ekki hjóla á götunni þar sem
bílarnir eru. Og ekki má hjóla
á fólk.
Fullorðiö fólk verður að
reyna að koma börnum í
skilning um að umferðin getur
verið hættuleg. Hætturnar
verða meiri eftir því sem farar-
tæki verða hraðskreiðari. En
ekki verða bara börnin að
passa sig á umferðinni, full-
orðið fólk verður að sýna gott
fordæmi og kurteisi.
Alltaf á að vera í belti, ef svo
skyldi fara að maður lenti í
slysi. Beltin hafa sýnt það að
þau geta bjargað mannslífi.
Allir eru líka miklu öruggari
þegar þeir eru með belti.
Slys geta orbið ef fólk er
upptekið vib annað en að
fylgjast með umferðinni. T.d.
er mjög hættulegt þegar fólk
er að tala í farsíma án þess ab
stoppa bílinn, borða ís eða
nammi og líka þegar fólk fer
að kveikja sér. í sígarettu.
Það er stundum vandamál
þegar tvær bifreiðar koma
samtímis að gatnamótum, því
þá verður önnur að stansa og
hleypa hinni framhjá. Vand-
inn er ab vita hvor hefur for-
gang. Ekki er hægt að ákveba
það meb samkomulagi í hvert
skipti. Þetta veldur stundum
slysi.
Gangandi vegfarandi á alltaf
að ganga á gangbraut þar sem
það er hægt. Við eigum ekki að
ganga við gangstéttarbrúnina
heldur sem lengst frá henni. Ef
enga gangstétt er ab finna,
göngum við vinstra megin á
akbrautinni, á móti umferð,
yst á vegarbrúninni, því að þá
sér gangandi vegfarandi öku-
tækið á móti sér.
Ef engin gangbraut er nærri
þar sem við ætlum yfir, ættum
vib ab velja okkur öruggari
stað til að fara yfir. Maður á
aldrei ab hangsa þegar farib er
yfir götu og alltaf að fara
stystu leiðina. Við verbum að
sjá til þess að ökumaður sjái
okkur, svo við lendum ekki í
slysi.
í myrkri er nauðsynlegt að
hafa einhvers konar endur-
skinsmerki. Sumir segja að þau
séu aðeins fyrir smábörn, en
endurskinsmerki eru fyrir alla.
Við getum aldrei gengið að því
vísu hvernig veðrið er á vet-
urna. Endurskinsmerki hafa
bjargað mannslífum.
í snjókomu versnar ástandið
í umferbinni um allan helm-
ing. Snjórinn sest á bílrúðurn-
ar, svo að þurrkurnar hafa
varla undan, glerhált verður
bæði á akbrautum og gang-
stéttum. Sumir gera sér að leik
ab henda snjóboltum í bíla á
ferð. Það getur verið mjög
hættulegt.
í umferðinni er eitt sem
maður verður að læra og það
eru umferðarmerkin.
Lærum umferðarreglurnar
til að vib getum varist hættum
í umferðinni og til þess að við
veröum ekki öðrum hættuleg í
umferðinni.
Lífið er meira virði en ein
eba tvær mínútur. Því skulum
við alltaf stoppa á rauðu ljósi.
Sérhver ökumaður eða reið-
maður verður að sýna varkárni
og tillitssemi. ■
Þorkell Gubjónsson, 72 ára bekk í Fossvogsskóla, 2. verölaun:
Hvernig má fækka umferðarslysum
Umferð á íslandi er mikil og
verða fjölmörg slys af völdum
hennar. Þessi ritgerð fjallar um
hvernig, að mínu mati, má
fækka umferðarslysum.
Umferðarslys veröa aðallega
út af því að fólk virðir ekki um-
ferðarreglurnar, t.d. fer yfir á
rauðu, ekur of hratt eða of hægt
o.s.frv. Aftanákeyrslur em al-
gengar vegna þess að það er of
lítið bil á milli bíla. Þessum slys-
um fer fjölgandi. Árið 1992
slösuðust um 7,5 milljónir
manna í umferðinni í heimin-
um og 200-250 þúsund þeirra
dóu. Vafalaust hefur sú tala
hækkab til muna og heldur
áfram að hækka ef svo heldur
fram sem horfir. Margir sem
slasast verða örkumla þó þeir
haldi lífi.
Það er mín skoðun að það
megi hækka sektir fyrir umferð-
arbrot töluvert og jafnvel svipta
ökumenn ökuskírteininu t.d.
fyrir ölvunarakstur, fyrir að aka
um á ólöglegum ökutækjum og
ef menn reyna ab flýja frá lög-
reglunni. Þá færu menn örugg-
lega að hugsa meira um að ein-
beita sér að akstrinum og það
gæti fækkað slysum mikið. Síð-
an má hækka bílprófsaldurinn
töluvert, t.d. í 19 ár því þab er
staðreynd ab ungir ökumenn
lenda frekar en aðrir í umferðar-
slysum. Þeir gera sér ekki grein
fyrir reynsluleysi sínu, em oft
að sýnast meiri en þeir eru og
em því með óþarfa glannaskap.
Mér finnst að fólk eigi að hugsa
út í það sem það er að gera áður
en það fer að glanna. Kannski er
það gaman meðan á því stendur
en ef bíllinn veltur eða ekur á,
gætu allir farþegarnir slasast,
lent í hjólastól eða dáið. Ef öku-
maðurinn lifir þá er hann með
líf félaga sinna á samviskunni
alla ævi. Fræðslu mætti auka til
muna, einkum á efri skólastig-
um. Auka mætti áhrif hennar
með því að fá lækna eða hjúkr-
unarfólk sem annast fólk eftir
umferðarslys eða fórnarlömbin
sjálf til að segja frá reynslu
sinni. Ökumenn ættu að sýna
aukna kurteisi í umferðinni.
Gefa þarf stefnuljós þegar það á
við, ekki keyra of hratt, reyna
að vera ekki seinir fyrir því ef
ökumenn eru að flýta sér um of
þá er meiri hætta á að þeir verði
pirraðir, auki hraðann og skapi
þannig mikla hættu í umferð-
inni. Fólk á að einbeita sér að
akstrinum og ekki tala í síma,
reykja, hlusta á háværa tónlist,
skipta um geisladisk eða
snældu, ekki rífast og ekki vera
ölvað. Bíllinn verður líka ab
vera í lagi til þess að þú leggir
ekki aðra og þig sjálfan í hættu.
Mestu skiptir ab öryggistæki séu
í lagi svo sem hemlar, dekk,
ljós, þurrkur og öryggisbelti.
Einnig er mikilvægt að gera ráð
fyrir snöggum veðrabreyting-
um, einkum á veturna.
Það ætti að fá fólk til að
minnka notkun bíla með því að
fara oftar í almenningsvagna.
Leggja ætti fleiri göngustíga út
um alla borg til að hvetja fólk til
að hlaupa, ganga eða hjóla leið-
ar sinnar. Þannig mætti draga
úr umferð og mengun og hugs-
anlega fækka bílum. íslending-
ar eiga flesta bíla í heimi miðað
við íbúafjölda, en hver fjöl-
skylda á að meðaltali tvo bíla.
Þá má ekki gleyma gangandi
vegfarendum og hjólreiðar-
mönnum. Reiðhjól þurfa að
sjálfsögbu að vera með öllum
öryggisbúnaöi, hjólreiðarmenn
þurfa að hafa hjálm og sýna til-
litssemi bæði á götum og gang-
stéttum, vera með endurskins-
merki í skammdeginu og ein-
beita sér. Það er algengt að sjá
fólk á gangi eða á hjóli með
heyrnartæki í eyrunum að
hlusta á háværa tónlist. Þetta
beinir örugglega athyglinni frá
umferðinni, en ég tel að heyrn-
in sé ekki síður mikilvæg en
augun til að fylgjast með um-
ferðinni.
Ég tel að íslendingar séu
kærulausir í umferinni, jafnvel
kæmlausari en aðrar þjóbir.
Könnun sem Sjóvá og Öku-
mannafélag íslands stóðu fyrir
sýndi að umferðarslysum á ís-
landi hefur fjölgað á meðan
þeim hefur fækkað á hinum
Norðurlöndunum (sbr. sjón-
varpsfréttir 13.3.1996). Þetta og
öll atriðin sem ég hef talið hér
upp sýna að íslendingar þurfa
að taka sig á og fækka slysum.
Eva Dögg Jónsdóttir, 7 72 ára bekk Fossvogsskóla, 3. verölaun:
Fólk í umferöinni!
í þessari ritgerð segi ég frá því
hvernig fækka má slysum og
kurteisi í umferðinni.
Umferðin er mikið umhugs-
unaratriöi. Eins og við höfum
margoft séð þá hugsar fólk ekki
nógu mikið þegar þab er statt í
umferöinni. Það eru örugglega
til hundrað dæmi um það
hvernig fækka megi slysum á
fólki og tjóni á ökutækjum.
Nú á tímum er of algengt að
slys verði á morgnana, þegar
fólk er á leið í vinnu eða skóla.
Vandamálið er það að fólk legg-
ur alltof seint af stað. Tjón á
ökutækjum verða ýmist þegar
fólk er ab tala í farsíma eða þeg-
ar það er aö borða í bílnum. En
það er mjög algengt að slys
verði þegar skipt er um snældu
eða þegar útvarpib er of hátt
stillt þannig að fólk byrjar að
hugsa um eitthvað allt annað
en að stýra ökutækinu. Það er
hægt að koma í veg fyrir mörg
slys, með því að hugsa aðeins
áður en sest er undir stýri.
Oft hefur það komið fyrir að
ölvaður ökumaður sest undir
stýri, og ekki hefur það alltaf
endað vel. En ef fólk sem er
allsgáð er farþegar í bíl ölvaðs
manns getur það komið í veg
fyrir slys.
Einnig finnst mér að hækka
ætti bílprófsaldur, því að 17 ára
fólk er ekki nógu ábyrgðarfullt.
Þegar sest er á reiðhjól þarf
alveg jafn mikið ab hugsa eins
og ökumaður á bíl. Þegar lagt er
af stað á reiðhjóli þarf að at-
huga hvort allt sé í lagi, til
dæmis endurskinsmerki á
pedölum og lugt á stýri. Einnig
þarf að huga ab bjöllu hvort
hún er ekki í lagi og ekki má
gleyma hjálminum.
Maður á reiðhjóli þarf alveg
eins að kunna umferðarregl-
urnar og á umferðarskilti eins
og ökumaðurinn. Síðan er líka
margt í sambandi við kurteisi í
umferðinni. Það er mjög mikil-
vægt ab vera kurteis í umferð-
inni, því oft verða slys þegar
fólk er ekki kurteist. Slysin
verða oft þegar svínað er fyrir.
Kurteisin er eiginlega aðalatrið-
ið í umferðinni.
Að vera kurteis er til dæmis
að leyfa þeim sem ekki á rétt-
inn að komast. Margir árekstrar
verða þegar verið er að reyna að
finna bílastæði, en þá er um að
gera að vera kurteis. Einnig
þegar verið er að bakka út úr
stæðum þá verður fólk að passa
sig að hvorki bíll né manneskja
sé fyrir aftan ökutækið. En
einnig þarf fólk að vera kurteist
þegar verið er að ganga eða
hjóla.
Og munum að kurteisi kost-
ar ekki neitt.
Fólk á reiðhjólum á alltaf að
víkja fyrir gangandi vegfar-
anda.
Eftir að hafa skrifað þessa rit-
gerb á ég örugglega eftir að
passa mig mikið meira í um-
ferðinni og ég vona að fólk fari
að hugsa um að það er enginn
leikur að vera í umferðinni. Og
ég held að ef fólk færi að hugsa
þá fækkaði slysum. ■