Tíminn - 01.06.1996, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 1. júní 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: ]ón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gu&mundsson
Ritstjórn oq auqlýsinqar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerð/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mánaðaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Friður ekki úti
í ísrael
Þrátt fyrir niöurstöðu kosninganna í ísrael er friðarferl-
inu í löndunum fyrir botni Miðjarðarhafs ekki lokið.
Sigur Netanyahus í forsætisráðherrakosningunum er
svo naumur að pólitísk vígstaða hans er hvergi nærri
eins sterk og hún hefði getað verið eða hann hefði vilj-
að að hún væri. Hann getur í raun ekki vísað til þess að
hann hafi óskoraðan stuðning ísraelsmanna á bak við
sig þegar fyrir liggur að landsmenn skiptast upp í tvær
nánast nákvæmlega jafn stórar fylkingar.
Þá ber þess að gæta að styrkleikahlutföllin milli stóru
stjórnmálaflokkanna ganga þvert á niðurstöðuna sem
varð í forsætisráðherrakosningunum. Verkamanna-
flokkurinn er áfram stærri en Likud-bandalagið þó svo
að báðir þessir stóru flokkar hafi tapað talsverðu fylgi.
Það er því ekki óeðlilegt að túlka niðurstöðuna frekar
sem persónulegt tap fyrir Peres sem stendur uppi sem
fallinn foringi með stærsta flokkinn, frekar en sigur Net-
anyahus sem stendur uppi sem sigursæll foringi í flokki
sem ekki heldur sínu og er í öðru sæti á eftir Verka-
mannaflokknum. Að því leyti má túlka niðurstöðuna
þannig að kosið hafi verið um persónu foringja annars
vegar og stefnu hins vegar og að friðarstefnunni og frið-
arsamningunum hafi því ekki verið hafnað í jafn ríkum
mæli og virst gæti í fyrstu.
Allt dregur þetta úr líkum þess að kosninganiðurstað-
an verði til þess að drepa það merkilega friðarferli sem
sett var í gang með Óslóarsamningunum, jafnvel þó svo
að þaö væri áhugamál hins nýja forsætisráðherra.
Auk þess sem hér er talið mun það koma friðarferlinu
til hljálpar að ísrael er gríðarlega háð utanaðkomandi
öflum til að tryggja tilvist sína og afkomu. Viðhorf og
þrýstingur hins alþjóðlega samfélags getur því skipt
sköpum varðandi framhaldið. Nú þegar hefur þessi
þrýstingur komið fram í orðum ráðamanna ríkja víða
um heim sem fallið hafa í tilefni niðurstöðunnar.
Hinu er þó ekki að neita að efasemdir hafa skoðið rót-
um um það hyersu greiðfær og hraður framgangur frið-
arins verður nú. Flestir virðast sammála um að tor-
tryggni og stefnubreyting sem nýir stjórnarherrar í ísra-
el muni koma með inn í landsstjórnina eigi eftir að hafa
neikvæð áhrif á framgang friðarins á svæðinu. Þetta á
ekki síst við ef Likudbandalagið þarf að leita eftir stuðn-
ingi við heittrúarflokkana á þinginu til samsteypu-
stjórnarmyndunar eins og útlit er fyrir nú um stundir.
í heildina tekiö er enginn óskoraður sigurvegari í þess-
um kosningum í ísrael. Hálfsigurvegararnir eru hins
vegar nokkrir og auk Netanyahus sjálfs og svo nokkurra
smáflokka, er Hamas hreyfingin tvímælalaust í þeim
hópi. Yfirlýst markmið Hamas með sprengitilræðum
sínum var að spilla fyrir friðarferlinu. Hamas hafði að
vísu ekki sigur í þeim efnum nema að litlu leyti, en of
mikinn sigur þó.
Það sem nú liggur fyrir hjá íslenskum stjórnvöldum er
að beita sér fyrir því eftir því sem hægt er að alþjóðleg-
um þrýstingi sé haldið uppi um áframhaldandi friðar-
stefnu og að framhald verði á friðarferlinu.
______WWMMM
Lóa Aldísardóttir:
Forystusauðir
í skólakerfinu
í vikunni var haldin
ráðsett stefna um
stefnumótun stjórn-
valda í íslenskri ferða-
þjónustu á Hótel fyrr-
um Loftleiðum og stóð
samgönguráðuneytið
fyrir samkomunni.
Ekki hafði ég setið
lengi á fundinum, sem
mér hafði veriö úthlut-
aður þá um morguninn,
þegar mér tók aö finn-
ast tær mínar og fingur
greinast í klaufir, hrygg-
urinn að síga niður á
við og ullin að brjóta sér
leið út úr hársekkjun-
um. Heilinn tók að leka
út, nó offens þér íslenska kindafjöld, og hinn
sjálfstæði vilji sem ég taldi mönnum borinn varð
að engu.
Því eðlilega snerust umræður um stefnumótun
í ferðaþjónustu ekki um skaðræðisævintýralöng-
un ferðamanna, hugdettur, skyndiákvarðanir né
annað sem talið er hverjum borgarsauð til vansa,
heldur um vanþekkingu íslendinga á því hvaða
markhópa innan sauðahjarðarinnar á okkar
helstu mörkuðum eigi að beina spjótum sínum
að.
Hjarbmarkabsfræbin j
En það var raunar ekki hjarð- r
markaðsfræðin sem hljómaði timans
hvað verst í eyrum enda menn ✓
orðnir vanir því að teljast sauðir í 1*3 S
neytendalíki sem sýknt og heil-
agt er stillt upp fyrir framan boð-
stólana, yfirfúllar af einstöku “”
fæði og klæðum, því ekki hvarflar að heilvita
kaupahéðni að reyna að selja mönnum nokkurn
skapaðan hlut. Að ekki sé minnst á blessaða
bankamennina sem hafa nú tekið upp á því að
hvetja kæru Jónas og Fjólu Dögg til að skella sér
nú út í garð og láta þar gott af sér leiða, t.d. með
því að byggja stálprófílsgróðurhús ef vera skyldi
að einhver afkomandinn yrði hugsjónagarö-
yrkjumaður. A.m.k. verður það að kosta nógu
mikla peninga svo bankinn fái það einstaka tæki-
færi til að sýna góðmennsku sína í verki og bjóða
þeim kæru Jónasi og Fjólu Dögg hagstæð lán á
einstökum kjörum.
Sögnin að selja datt nefnilega úr tísku um það
leyti sem hagfræðin tók sæti guðs almáttugs, sem
reyndar hefur lengi verið laust allar götur síðan
æviráðningin féll úr gildi fyrir rösklega öld, þó að
einhverjar kennisetningar hafi gert máttlausar
tilraunir til að ná sér þar í þægilegt sæti en orðið
að hrökklast niður eftir skammgóðan vermi.
Nei, ónotalegast varð mér við þegar hirðir
nokkur frá Flugleiðum viðraði þá hugmynd að
taka upp vetrarorlof í íslenska skólakerfinu. Það
lengdist á fattaranum, og eitt augnablik furðaði
ég mig á samhug mannsins með skólaleiðum
unglingum landsins.
Samhugur í verki
.En auðvitað var maðurinn að hugsa nýtingu
farþegasæta, skíðahótela, skíðalyftusæta, hnakka,
skeiðvalla, leiðsögumanna og svo framvegis og
framvegis. Meö öðrum orðum alla þá gífurlegu
fjármuni sem settir hafa verið í menntun, svæð'is-
uppbyggingu og húsakost ferðaþjónustunnar.
Þegar flett var upp í skýrslu ráðuneytisins um
ferðastefnuna kom í ljós að meðal þeirra ógnana
sem steðja að rekstrarumhverfi ferðaþjónustunn-
ar væri lenging skólaársins - sem leitt gæti til
hruns í ferðaþjónustu á landsbyggðinni.
Skólaleibinn
Svo mörg voru þau orð. Vissulega gæti frísklegt
skíðafrí í febrúar lyft upp geði skólanemenda sem
margir virðast fá krónískan skólaleiða upp úr 12
ára aldri. En óvíst er að slíkar skammtímagleði-
skuldir myndu skila sér í bættum áhuga á nám-
inu.
Það er hreint ekkert grín að stór hluti nemenda
á gelgjuskeiði skuli svo
illa haldinn skólaleiða,
eða lífsgleði, að öll sú
viska sem rennur út úr
kennurum streymi beina
leið inn í eitt eyra og út
um hitt, ef þau á annað
borð eru opin. Það er
heldur ekkert spaug að
stór hluti nemenda skuli
vera undir meðalkunn-
áttu í kjarnafögum á
samræmdum prófum
eftir tíu ára skólagöngu
og leikur enginn vafi á
því að þarna er um að
kenna skorti á skíðafrí-
um og vannýttum skíða-
lyftum á skólatíma.
Snögga blettinn
Þessi hugmynd vinnuhóps ráðuneytisins kem-
ur upp á hárnákvæmum tímapunkti nú þegar
sveitarfélögin ætla endanlega að taka yfir rekstur
grunnskólans og fylgifiskum hans seinnipart
sumars. Því augljóst er að sveitarfélög eiga hags-
muna að gæta í rekstri ferðaþjónustu í héraði, t.d.
skíðasvæða og því gæti þrýstingur toppanna í
ferðaþjónustunni hitt á snöggan blett sveitar-
™ stjórnarmanna.
Málum er nefnilega háttað á
þann óhagkvæma máta að upp-
bygging skólahúsnæðis og launa-
kostnaður kennara gefur ekki af
sér beinar tekjur. Ekki er hægt að
reikna út arð af daglegri vinnu
kennara og því þykir ferðamóg-
úlum auðvitað ekkert tiltökumál
að stöðva starfsemi skólanna í
svona vikutíma að vetri svo
bjóða megi foreldrum upp á aö punga út ein-
hverjum fimmþúsundköllum til að gráfölir
krakkarnir komist út í dagsbirtuna.
Með vikustoppi yrðu krakkarnir ánægðir, stöð-
ugt hljómandi argaþrasið myndi fjara út úr eyr-
um kennara, ferðaþjónustan græddi og allir yrðu
hamingjusamir. Það ber nefnilega enginn 'fjár-
hagslegt tjón af því að loka skólastofum í viku.
Feröaþjónustan tekur
yfir gelgjuskeiö
Fyrst að ferðaþjónustan telur sig geta krafist
þess af stjórnvöldum að þau „tryggi þeim öruggt
rekstrarumhverfi", sem aðeins verði gert með því
að breyta gildandi lögum um stéttarfélög og
vinnudeilur því ekki nær það nokkurri átt að
nokkur stéttarfélög geti hindrað peningaflæðið
inn í landið yfir sumartímann með verkfalls-
vopninu. Fyrst þeir geta kinnroðalaust, og þ.a.l.
grímulaust, farið fram á að stjórnvöld komi í veg
fyrir að verkalýðsfélög geti stofnað til verkfalla,
þá ættu menn að hugleiða hvort slík kjarkmenni
séu ekki betur í stakk búin til að skipuleggja vort
skólakerfi heldur en þeir sem í skólunum stárfa.
Ef mannúðleg samhjálp valds og fjármuna svifi
yfir vötnum þegar reynt er að lappa upp á skóla-
kerfið þá er nokkuð öruggt að hún myndi skila
meiru í ríkiskassann heldur en ef hinar arðfjand-
samlegu kennarablækur fengju að vaða uppi með
offorsi og frékju.
Skólakerfið er hreint ekki fullkomið og grafal-
varlegt mál að ekki skuli meiru troðið í börnin
meðan áhugi þeirra stendur til náms. Þegar
áhugasviðin fara að takmarkast við stráka og
kennderí, nú eða stelpur og kennderí eftir því
sem við á, og upp sprettur þjóðflokkurinn Gelgja
þá væri affarasælast að Ferðaþjónusta íslands
tæki við honum og víst er að æði mörgum skóla-
manninum yrði þá stórlétt. Að vísu yrði sá mein-
bugur á að stjórnvöld væru óbeint að mismuna
landsmönnum eftir aldri því líklega mun hlutur
ríkisins í kostnaði við kynningarstarfsemi ferða-
þjónustunnar fara vaxandi en um leið má benda
á að þar sem ríkissjóður fær til baka um 27-30% af
eyðslu ferðamanna í landinu þá verði ólánsamir
foreldrar gelgjunnar í raun búnir aö borga brús-
ann. Með því má réttlæta það að 8.-10. bekkur
grunnskólans færðist frá sveitarfélögunum til
samgönguráöuneytisins og Flugleiða. ■