Tíminn - 28.06.1996, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 28. júní 1996
TIIVIINN KYNNIR FORSETAFRAMRJOÐENDUR 1996
Gubrún Agnarsdóttir forsetaframbjóöandi
vakti snemma athygli sem valkyrja í Verslunarskólanum. Hún
segir í vibtali vib Tímann um „sjómannsár" sín á Gullfossi:
Guörún Agnarsdóttir forsetaframbjóöandi
er sannkallaö miöbæjarbam. Hún fæddist
2. júní 1941 í Skólastræti 3 í Reykjavík,
uppi á lofti hjá ömmu sinni, aöeins steinsnar frá
iöandi mannlífi Bankastrætis og Kvosarinnar.
Guörún ólst upp á þessum slóöum og í Skerja-
fi'röi í húsi því sem Félag einstæöra foreldra á í
dag.
Sterkir stofnar
Aö baki Guðrúnu eru sterkir stofnar. Móöir
hennar, Birna Petersen, var dóttir Hans Petersen
kaupmanns, sem verslaði á horni Bankastætis og
Skólastrætis, og þar eru höfuðstöðvar þessa þjóð-
kunna fyrirtækis enn. Faðir Guðrúnar er Agnar
Guðmundsson hvalveiðiskipstjóri. Birna lést aðeins
52 ára að aldri 1969, en Agnar er 81 árs gamall, og
leggur sitt lóð á vogarskálar fyrir dóttur sína í kosn-
ingabaráttunni.
Guðrún segir að á heimilinu hefði verið fyllsta
aðhalds gætt í búrekstrinum. Faðir hennar var tog-
arasjómaður á stríðsámnum og færði Englending-
um matbjörgina, sem var mikiö hættuspil. Síðar
var hann bormeistari ríkisins og vann við að bora
eftir heitu vatni víða um landiö ásamt Gunnar
Böðvarssyni verkfræðingi. Loks var hann skytta og
skipstjóri á hvalveiðiskipi.
„Ég varð aldrei vör við neitt ríkidæmi í mínum
uppvexti. Foreldrar mínir fóru sparlega með, og
þótt amma mín ræki fyrirtæki eftir lát mannsins
síns, þá var hún af gamla skólanum og fór afar
sparlega með, var nýtin og barst ekki á. Hjá henni
fór allt í rekstur fyrirtækisins. Ég er alin upp við
hófsemi og nýtni. Sumum finnst ég kannski um of
umhverfissinnuð, hófsöm og
nýtin," segir Guðrún og hlær við.
Ung dama í fyrsta
skipti í ræðustól
Guðrún Agnarsdóttir sótti
barnafræðslu sína í Grænuborg
hjá ísaki Jónsson, fór síðan í
Miðbæjarbarnaskólann. Þegar
varð ljóst að Guðrún var vel fall-
in til mennta.
Einhverra hluta vegna fór Guð-
rún ekki til náms í Menntaskól-
anum í Reykjavík, sem er í næsta
nágrenni við heimili hennar.
Hún fór aöeiriX lengra, í Verslun-
arskóla íslands við Grundarstíg.
Fljótlega tóku nemendur þar eftir
að Guðrún var valkyrja hin
mesta og lét mikið til sín taka á
hinum ýmsu sviðum.
„Réttlætiskennd minni var of-
boðið einhverju sinni á málfundi
í Versló. Mér fannst að einhver
yrði að standa upp og svara
ræðumönnum. Það var verið að
tala niðrandi um kvenfólk, og
mér ofbauð það. Þær skoruðu á
mig stúlkurnar sem stóðu bak við
mig. Ég hrökklaðist upp í pont-
una, en ég var svo flaumósa og
óstyrk aö ég man ekki hvað ég
sagði. En ég reyndi að rétta hlut
kvenna. Og það var mikið klapp-
að," sagði Guðrún þegar hún rifj-
aði upp þetta upphaf ræðu-
mennsku sinnar. A þessum tíma
þótti það varla við hæfi ab stúlk-
ur stæðu í pontu. Þar áttu leikinn
Kristján Ragnarsson, Gunnar
Tómasson og Ragnar bróðir
hans, og aðrir málgefnir einstak-
lingar á framabraut.
Can-can og leiklist
Eftir þetta var fullt tillit tekið
til Guðrúnar Agnarsdóttur. Á
hana hlóðust félagsmálastörf,
auk þess sem hún var vinsæll
skemmtikraftur á nemendamót-
um skólans. Hún tók virkan þátt
í málfundum, varð ritstjóri Versl-
unarskólablaðsins, starfaði í
nemendafélaginu — og hún
dansaði jafnvel can-can, og lék í
Cubrún Agnarsdóttir forsetaframbjóbandi.
Hún segist ekki hafa heyrt nema tvær raddir sem hafi á móti
annarri konu á Bessastabi.
Svo keypti Laxness
bara karamellur!
vita hvernig þeim mundi líka vib landið. Þá var
Gubrún læknanemi en Helgi vann í afleysingum á
spítala. Þetta var lærdómsrík dvöl og varð til þess
að þau ákváðu að halda til náms í Englandi. Guð-
rún segir að einmitt þar í landi hafi skapast gób
hefð sjúkdómsgreininga og meðferðar sjúldinga. Þá
hafi rannsóknir í ónæmisfræði verið í miklum
blóma um þetta leyti og mikiö brautryðjendastarf
unnið af læknum og vísindamönnum þar í landi.
Utan héldu þau 1969, Helgi hóf að læra ónæmis-
fræbi, en Guðrún í veirufræði, og unnu saman
enda fögin lík.
„Við ætluðum að verða aö vera úti í fjögur ár.
Svo bættust árin við og áður en við vissum voru
þau orðin þrettán, tíminn líður hratt," sagði Guð-
rún.
Nám Guðrúnar gekk út á að greina veirusjúk-
dóma í mönnum, og síðan vann hún við rann-
sóknir á hæggengum veirusjúkdómum í börnum,
heilabólgu sem kom upp við mislinga, sjaldgæfan
sjúkdóm en banvænan, til að reyna að skilja hegð-
un sjúkdómsins og lækna hann. Þá vann hún enn-
fremur við rannsóknir á mjög slæmum veirusýk-
ingum sem koma í þá sem hafa bilaðan beinmerg
og þurfa að þiggja beinmerg úr öbrum.
Helgi vann brautryðjendastarf í rannsóknum sín-
um á sveppasýkingum, candida alba, sem er al-
gengur sveppur sem býr í mönnum. Hjá sumu fólki
sem skortir þætti í varnarkerfi sitt getur sveppurinn
allsráðandi og yfirgnæfandi og valdið erfiðum sýk-
ingum og getur leitt til dauba sjúklingsins.
íslendingahótel í London
í London bjuggu þau Guðrún og Helgi rausnar-
búi. Heimili þeirra var oft kallað
„íslendingahótelið" og það með
réttu. Það voru ekki bara vinir og
ættingjar sem gistu hjá þeim,
heldur einnig margir vandalaus-
ir, bláókunnugt fólk sem fékk
hinar bestu móttökur. Jafnvel
sendirábið átti það til að vísa
vegalausum til Guðrúnar og
Helga. Eiga margir fátækir náms-
menn þessara ára þeim gjöf að
gjalda, sumir þeirra orðnir áber-
andi menn í íslensku þjóðlífi.
Þeim hjónum þótti þessi greiði
ekki nema eðlilegur hlutur.
„Þegar íslendingar búa erlendis
skólaleikritum. Þrátt fyrir mikla
þátttöku í félagslífinu kom þaö
ekki í veg fyrir að Gubrún „dúx-
aði" á prófum og safnaði til sín
verölaunum fyrir námsframmi-
stöðu sína.
„Það var nú svolítið spaugilegt
þetta can-can atriði. Við vomm í
búningum frá Þjóðleikhúsinu.
Nema hvað, búningurinn minn
var frá Þuríði Pálsdóttur söng-
konu, sem var miklu hærri og
meiri um sig en ég. Ég hef nú
aldrei skilið hvernig ég gat borið
þann búning. Ég var með gamalt
segulbandtæki, sem pabbi hafði
gefið mér, kostagrip mikinn. Á
þessu bandi var þetta can-can
lag. Við héldum að nóg væri ab
stilla tónlistina hátt, svo dönsuð-
um við móðar og másandi og
spörkuðum fótunum sitt og
hvað, — en tónlistin heyrbist
ekkert út í salinn. Aðeins vib
heyröum hana. En þetta mæltist
þó vel fyrir held ég," sagði Guð-
rún, sem átti eftir ab skemmta á
revíum, og eitt sinn söng hún á
gamlárskvöldi með sendiherrum
stórveldanna í Reykjavík í beinni
útsendingu sjónvarpsins Kvöld í
Moskvu.
Laxness keypti bara
Maclntosh
Á skólaárunum réðst Guðrún
til sjós, sigldi með farþegaskipinu
Gullfossi, flaggskipi landsmanna,
og afgreiddi í versluninni um
borb. Guðrún segir að hún hafi
afgreitt Nóbelsskáldið Halldór
Laxness og selt honum Maclnt-
osh karamellubox. „Ég var og er
mikill abdáandi Halldórs Kiljans
Laxness og verka hans. Ég byrjaði
að lesa bækur hans sem ungling-
ur og var að byrja að uppgötva
bækur hans um það leyti sem ég
vann á Gullfossi tvö sumur í lít-
illi búð sem seldi sælgæti og ilm-
vötn, eina súkkulaðipían í flotan-
um. Ég var svo hugfangin og full
aðdáunar á verkum hans að mér
fannst hann eins og þjóðsagna-
persóna, ég dáði hann. Svo
fannst mér það þegar ég sat og
las um Ljósvíkinginn svo fjar-
stæðukennt og út úr stíl ab hann
skyldi koma og bibja mig ekki
um annað en Maclntosh kara-
mellur," sagði Guðrún.
En það átti ekki fyrir Gubrúnu
að liggja að verða ballettdansari
eins og hana dreymdi um á tíma-
bili. Ekki heldur leikkona, en
margir hvöttu hana til leiklistar-
náms. Hún varb læknir.
Úr verslunarfræbum
í læknanám
„Mig langaði aö gera margt eft-
ir stúdentspróf í Verslunarskólan-
um. Mig langaði ab læra ís-
lensku, ýmsar greinar náttúru-
fræði komu til álita, en þetta
varð ofan á og ég sé ekki eftir því.
Þetta var gagnlegt nám sem gefur
mér ríkulega innsýn í mannlegt
líf," sagði Guðrún. Leið Guðrún-
ar úr verslunarskóla í læknadeild
var ekki beina, breiða leiðin. All-
margir „verslingar" höfðu farið í
læknisfræði áður og spjarab sig
vel. En talsvert aukaátak þarf til
ef vel á að takast til.
Guðrúnu Agnarsdóttur sóttist
læknisnámið vel. Á þessum árum
kynntist hún mannsefni sínu,
Helga Valdimarssyni, einnig
lækni. Þau eiga þrjú börn, Birnu
Huld, sem er blaðamaður í Lond-
on, Agnar Sturlu sem er í dokt-
orsnámi í mannfræði í Cam-
bridge og Kristján Orra, lækna-
nema. Helgi á tvo syni frá fyrra
hjónabandi, þá Ásgeir Rúnar,
sem er í doktorsnámi í sálfræði í
Stokkhólmi og Valdimar kenn-
ara. Barnabörn þeirra Gubrúnar
og Helga eru þrjú og barnabörn
Helga fjögur, og fjölskyldan því
stór.
Nám í skyldum vís-
indagreinum
Þau hjónin héldu utan til Eng-
lands, bæbi í framhaldsnám. Áb-
ur hafði Guðrún starfað sem að-
stoðarlæknir á Hvammstanga í
þrjá mánuði árið 1966 og kand-
ídat á sjúkrahúsum í Reykjavík,
og síðar í London.
Guðrún segir að báðum hafi
þeim Helga hugnast menningar-
heimur Evrópu betur en Amer-
íku. Fóru þau 1966 til London og
unnu þar í rúman mánuð til að
er það oft þannig á stöbum sem
landarnir heimsækja mikið, eins
og í London, að gestagangurinn
er mikill. Mér þótti þetta nú ekki
nema sjálfsagt og hafði gaman af
þessum heimsóknum og sjálfságt
að taka á móti þeim sem til okkar
komu, jafnvel þótt maður þekkti
það ekkert. Maður vill reynast
gestum sínum vel," sagöi Guð-
rún.
Eftir árin þrettán í London lá
leiðin heim. Það var árið 1981, og
Guðrún og Helgi komin með
börnin þrjú, á aldrinum frá 10 til
17 ára.
Bæði áttu góðan feril í sínum
vísindum og gengu þegar til
starfa hér á landi, Guðrún sem
sérfræðingur í veirufræbi við Til-
raunastöð Háskóla íslands í
meinafræði á Keldum og Helgi
prófessor og yfirlæknir í ónæmis-
fræði við Háskóla íslands. Helgi
er mjög virtur í sinni sérgrein og
má geta þess hér að hann var val-
inn sem annar tveggja formanna
alþjóðaþings ónæmisfræðinga
sem haldið verður í Stokkhólmi
árib 2001. Það þing er áætlað að
muni sitja um 7.000 ónæmis-
fræðingar frá öllum heimshorn-
um.
Heim — og fljótlega
inn á þing
Komin heim til íslands að nýju
fór fljótlega að kveða að Guð-
rúnu, ekki aðeins í starfi sínu á
Keldum, heldur einnig í stjórn-